My personal story Belgium 72 Male Primary Topic: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS Topics: PROFESSIONAL CAREER Year: 1980 reconciliation private/professional relationship divorce/break-up caring/carer/care giver conflict upbringing Read this story in English I: And how long were the two of you together before you divorced? R: 11 years. I: What was the cause of the divorce? Too much work? 1
R: Yes, because it wasn t delineated clearly. In the beginning this was very charming. In the beginning when we met and got married, in those days people who worked for TV were something. You wanted to go out with them. In those days there was always something going on in town. And we were always there (to lm it), (respondent talks about the different events that they lmed). But at a certain moment, TV becomes more common. And in the beginning of the 70 she had 3 children. In the beginning my brother was very eager to come and babysit. He would even have paid our cinema, because this gave him the change of coming to our place with his girlfriend. But at a certain point he got married himself and the situation changed. So it happened, you have to go somewhere to shoot something and you hang around the place afterwards. In the end this started to cause friction. My wife didn t feel involved anymore. It wasn t easy anymore for her to join in all these events. I: Because of the children? R: Yes, because of the children but also because the job itself started to change. On Saturdays I would drop her off at a friends place while I went off to work. For me it wasn t a problem, but they didn t like it. So in the end it created friction. And in the end this friction turns into suspicion: Yes, but you said you would be home by 7? Yes, but afterwards we still had to run one interview at the home of the director. All of it was true and we had the advantage that she knew the people involved, they would come and visit us at home, but still. The suspicion started to grow and this turned very bad. But our divorce did not have anything to do with the fact that we grew up in separate worlds. R: By that time she had quit her job and was at home with the children? So I can imagine that she lost the clamorous perspective of the early days. She did join once in a while, but only on speci c events. Also, you alienate. First I was working as an employee, but later as a free lancer, so you get to know other people. Then I started to make movies. A movie is really like seasonal labor in the old days: you would leave in the morning, but you would not know when you would get back. In those days it was like that: we planned to shoot until 6, but that became 7, became 8, became 9. And this fuelled the suspicion and 2
jealousy. It is enough that you get some rain during the day to postpone the work for a couple of hours. So, I worked with other people, that she did not know very well and jealousy is killing any relationship. In the end I felt bad every time I left. I: So, it was a job that was not easy to combine with a relationship and family life? And how did it in uence because I hear that it in uenced your relationship how did it in uence the relationship with your children? R: I don t think it in uenced the relationship with my children up to the point of the divorce. To be honest, in between my work I often was at home 3 or 4 days. So I was involved in their school, the girls went to a certain school that involves the parents a lot. With regards to the children, the divorce was a really pivotal moment. My wife played a tough game at that point and I didn t see my children for some years. I: So the two of you divorced and afterwards she refused to send the children? R: Yes, that is what happened. That is when you realize that your legal right to see the children is relative indeed!. It looks ne, but in reality, when I went to pick them up, they always had activities to do: a pony-camp, a youth movement camp, etc; Anything was better than being with their father. I still remember at a certain point, yes, this is very hard on you. I had a good talk about it with my sister in law. She said: Get over it! They will come back! and that is indeed what happened. My wife married again I: So after the divorce there was a court decision to rule that she would have the children and that they should stay with you, how often? R: Well, that must have been every fortnight I guess. A weekend. I: In those days that was the standard way of doing it, wasn t it? Automatically the children were allocated to the mother and the father would have the one weekend every two weeks. R: Yes, and during the holidays you had to arrange it, either Christmas or Easter holidays 3
and the summer holiday would need to be divided. But it never worked that way. You still feel it. At a certain point when must that have been my eldest daughter was thrown out of her house. I said: hold on! What is going on here? She still lived in town A at the time, so I went there. Well, she had a boyfriend and her mother didn t like the boyfriend. In the mean time my ex-wife had married again and also her new husband didn t like the boyfriend. So, I talked to my daughter, she was working already at the time. She had not studied a lot, but she was adorable. I said: Ok, so I will take the responsibility, let s look for an apartment!. I knew her boyfriend because also his father came from the same town as me. My daughter and (future) son in law showed me a letter written by my ex-wife in which she said that she couldn t marry the boyfriend because he was not prestigious enough. That same son in law has been the director of a bank for the past 10 years, so that is not too bad when it comes to prestigious! And saying this to her daughter who had only gone to school until she was 14 or 16 with some extra schooling in French, is not very wise. We found an apartment and arranged everything and I told them that I would sign for the caution. And then there was a change again when their rst son was born. So, it wasn t that she had to get married, but when the son was born all of a sudden my ex-wife wanted the party at her place, that was the only time that I have been to her place. She doesn t live too far from here. So then it changed. And so the daughter and son in lawbecause by that time they had married were welcome again. From that moment my relationship with my two other children got a lot better as well. I: So, eventually you built a good relationship with them? R: Yes, and also with my grand children I have a very good contact. Read this story in Dutch I: En hoe lang zijn jullie bijeen geweest voordat jullie zijn gescheiden? 00:38:48-0 R: 11 jaar 00:38:51-3 I: En dat had met het werk te maken? Met het feit dat je teveel werkte? 00:38:50-4 4
R: Ja, omdat het niet heel duidelijk afgebakend was. In het begin was dat heel charmant. In het begin toen wij vrijden en trouwden, toen, een lmploeg, dat was iets: de meneren van de televisie! Daar ga je iets mee drinken. Toen in de jaren '60 in de stad gebeurde er ook altijd iets. We waren er ook altijd bij. En de vrouw was er ook altijd bij. (respondent vertelt over evenementen waaraan hij voor TV had meegewerkt). Maar op een gegeven moment, TV wordt couranter. Begin jaren '70 met haar drie kinderen. In het begin, mijn broer die vroegen niet beter dan te komen babysitten. Die zouden zelfs onze cinema of theater betaald hebben omdat ze dan met hun lief konden komen babysitten. Maar dan op dat moment, beginnen ze zelf te trouwen, heel de situatie begint te veranderen. Dan gebeurde het - ik zeg maar - er is ergens iets te doen om te lmen, je blijft daar hangen. Dat begon te wringen op de duur, dat zij er niet meer bij betrokken was, rechtstreeks. Dat het ook niet meer zo evident was dat ze ernaartoe ging. 00:40:33-9 I: Omwille van de drie kinderen? 00:40:39-7 R: Ja, omwille van de drie kinderen, maar ook wel omdat het werk zich begon te verleggen. Ik weet, voor mij was het geen enkel probleem, maar ze had een goede vriendin waar ik ze soms zaterdag afzette en dan moest ik gaan werken en dan kwam ik terug en die vonden dat dan minder plezant. Maar dat begon op de duur toch te wringen. En dan, in een huishouden. Op de duur begint ook het argwaan. 'Ja, maar je hebt gezegd dat je om 7 uur zou thuis zijn?' 'Ja, maar we zijn daar achteraf daar nog een interview moeten gaan doen.' Dat klopt allemaal en het voordeel was ook wel dat we die mensen allemaal kenden. Die kwamen ook bij ons. Maar daar begon op de duur een argwaan te groeien dat het echt niet meer leuk was. Maar dat had in mijn ogen - nu nog altijd - niks te maken met het feit dat we in gescheiden werelden opgevoed werden. 00:41:43-5 I: Je zei net: Ik was op mijn werk gericht, en dat vond mijn vrouw een heel boeiende wereld in het begin, maar op een gegeven moment heeft zij zich wellicht thuis opgesloten gevoeld bij de drie kinderen en dan begon er jaloezie te spelen doordat jij een heel interessant en boeiend leven leidde en zij zich opgesloten voelde? 00:00:39-0 R: Ja, dat klopt en dan plooide ze zich ook meer en meer terug op haar jeugd. Want ik zei 5
al haar ouders hadden een zaak. Ze gingen skiën, en meestal in de zomer waren ze met een soort gouvernante of au pair gingen ze met vakantie omdat de ouders hun zaak niet sloten. En dan begon ze terug te plooien van zeg: 'Zouden wij niet gaan skiën?' Dat ik zei: 'Ik had nooit geskied' en dat was ook niet evident, dan krijg je op de duur de ziekte die heel veel collega's hebben: we werkten freelance. We hadden geen vast contract, je zit te wachten aan de telefoon. En dan heb je zo de mentaliteit om te zeggen: 'Ja, maar een week weg, dat wilt misschien zeggen een week geen werk, een halve week geen werk. Dat is zo 1 punt dat ook heel hard bijgebleven is. We werkten nogal veel voor een vrouwelijke regisseur en op een gegeven moment kregen we telefoon van een vrouwelijke regisseur van: 'Ik zou drie weken opnamen met jullie willen doen, maar de zondagen zijn erin. Zondagen erin, er zijn al zoveel zondagen erin geweest... ik zeg dat tegen mijn vrouw, en die zegt: 'Ja maar niet die zondagen. Zeg ze maar dat het die zondagen niet gaat. Ik zei: 'Ja, maar het is wel speci ek die zondagen dat we mee moeten doen. Ik weet het onderwerp niet meer juist, maar die zondagen moesten. Dat is zoals de 'Ronde Van Vlaanderen'. Doe valt op een bepaalde dag, je kan niet zeggen; ik ga dat 2 dagen later lmen. Hier was dat ook zo. Er waren bepaalde zaken die moesten. Dus op de duur: dan zeg ik dat maar af. Op die moment begin je zo te zeggen: Ja, maar dat is wel mijn werk, ik doe dat niet als hobby. Hetgeen hier op het einde van de maand binnen brengt, is wel dit. 00:02:38-8 I: En werkte je vrouw ondertussen ook al? 00:02:47-2 R: Toen was ze gestopt met werken en zat ze thuis met de drie kinderen. Dus, ik kan aannemen dat de glamour er ineens vanaf was. Ze kon nog wel eens een keer meegaan, maar dan moest het al eens iets speci eks zijn. Plus dat je ook vervreemd. Voor mij ook, ik had bij een baas gewerkt tot juni '69 en vanaf juli '69 freelance, als zelfstandige. Dan krijg je een nieuw publiek. Dan krijg je ook een speel lm. Een speel lm, dat is gelijk de seizoensarbeiders van vroeger, je vertrekt op een ochtend thuis en wanneer kom je terug? Toen zeker was dat: je begon te lmen, voorzien voor 6 uur, werd 7 uur, 8 uur, 9 uur. En dan begon dat argwaan. Het is genoeg dat het begint te regenen en alles wordt opgeschoven. Dus, je krijgt een ander publiek dat ze ook veel minder kende, een argwaan en dat is nefast voor een verhouding. Op de duur voel je je ook elke keer vervelend als je weg gaat.... 6
00:05:29-5 I: Op een bepaald moment was de relatie dan verzuurd? 00:05:30-8 R: Ja en ook dat ze de charme van vroeger niet meer terug vond en zich ertegen begon af te zetten. Dan wou ze niet meer mee naar evenementen. Op een gegeven moment noemde ze dat: 'de ziekte van de collega's' want bij andere collega's hoorde je net hetzelfde. Ik heb dan nog niet veel buitenland gedaan. (respondent vertelt dat ze een keer naar Rwanda zijn gegaan). Maar je komt thuis en de volgende keer doe je een naïeve kunstenaar in een dorp waarvan je een portret moet maken van 3 dagen en daar zie je zelf ook niet veel in, maar uiteindelijk moet er brood op de plank en geleidelijk aan hoorden je bij heel veel collega's dat het zo was. Dat er waren die zeiden: 'Ja, ik zit nogal veel in het buitenland, mijn vrouw zie ik nog enkel op het vliegveld als ze een koffer propere kledij komt brengen'. En dan 6 maanden later was het ook gedaan. 00:07:29-5 I: Dus dat was eigenlijk een job die moeilijk combineerbaar was met een relatie en met kinderen en een gezinsleven. En welke invloed - want ik hoor dat het een invloed had op je relatie - maar welke invloed had het op je relatie met je kinderen? R: Ik denk tot het moment van de scheiding niet. Nu als ik eerlijk ben, je was dikwijls nog 3 à 4 dagen tussenin thuis. Dus ook naar het school toe, de twee meisjes gingen naar de Steinerschool. Dat is ook een school waarbij je al wat meer betrokken was. Naar de kinderen toe, is dat een zwaar kantelmoment geweest na de scheiding. Dan heeft mijn vrouw het heel hard gespeeld, ik heb die dus eigenlijk een paar jaar niet meer gezien. 00:08:21-8 I: Dus jullie zijn dan uiteen gegaan en dan heeft ze echt de kinderen niet meer willen sturen? 00:08:27-1 R: Ja, dat is ook zo. Dan zie je natuurlijk de relativiteit in van bezoekrecht. Dat is heel goed, maar ja, het is geweest dat ik ze ging ophalen, ja, die waren dan,... ik heb die papieren nog allemaal. Opeens waren ze overal actief: op pony-kamp, naar de scouts, alles liever dan met de vader mee te gaan. Ik weet nog, op een gegeven moment, ja, je trekt je dat aan? 7
Was het eigenlijk wel nodig? Maar ik heb zo eens een lang gesprek gehad met mijn schoonzus en die zei: 'Zet je erover, die gaan terugkomen en dat is effectief ook gebeurt zo'. Want mijn vrouw is dan hertrouwd. 00:09:16-7 I: Dus na de echtscheiding is er dan eerst een regeling door de rechtbank uitgesproken dat de kinderen bij haar bleven en jij had bezoekrecht. Hoe frequent was dat dan? 00:09:18-4 R: Dat was, laat ons zeggen: om de 14 dagen. En dan ook,... 00:09:27-8 I: In die tijd was dat ook gangbaar niet? De kinderen gingen automatisch naar de moeder en de vader had om de 14 dagen een weekend. R: En in de vakantie, dan moest je afspreken ofwel kerst- ofwel paasvakantie en in de grote vakantie half om half. Maar dat heeft nooit gewerkt. En dat wordt je nu ook gewaar. Op een gegeven moment - hoe lang is dat geleden - dat mijn oudste dochter thuis buiten vloog. Ik zeg: oei, wat gebeurt er? Ze woonde toen nog in gemeente A, ik daarheen:ja, ze had een vrijer en dat zinde de moeder niet. En die was inmiddels al lang hertrouwd en dat zinde haar man ook niet. Ik praatte met hen (de dochter) en ze werkte inmiddels ook al want had niet zo hard gestudeerd, maar is een schat van een kind. Ik heb dan gezegd: 'Goed, dan neem ik de verantwoordelijkheid, we zoeken een appartement'. Ik kende haar lief ook want zijn vader kwam uit dezelfde gemeente. Dan kreeg je opeens iets van: mijn dochter en schoonzoon lieten dan brieven zien van haar moeder waarin stond dat ze ging trouwen beneden haar stand! Die schoonzoon is nu al 10 jaar bankdirecteur, dus zo beneden de stand was dat niet! En dat dan zeggen tegen iemand die zelf maar tot haar 14 of 16 jaar naar school is gegaan en dan via een school nog Frans bij had geleerd. Dan hebben we een appartement gevonden en dan heb ik dat mee in orde gemaakt en dan heb ik gezegd dat ik mee zou tekenen voor de waarborg enzo. En vanaf dan weer een kantelmoment: de geboorte van haar eerste zoon. Dus, het is niet dat ze moest trouwen, maar als de kleine geboren is, dan moest het bij haar (ex-vrouw) een feest zijn. Dat is ook de enige keer dat ik er nog binnen ben geweest want ze woont hier niet ver vandaan. Dan kantelt het opeens weer om, en dus de dochter en schoonzoon moesten - want inmiddels waren die getrouwd - waren terug welkom. Maar vanaf dan is het contact met de andere dochter en de zoon ook terug fel verbeterd. 00:13:55-1 8
I: Dus je hebt er een goede band mee kunnen opbouwen. 00:13:58-0 R: ja, en ik heb met al mijn kleinkinderen een heel goed contact. 9