Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Eerste kwartaal 2014-1 januari 2014 t/m 31 maart 2014 Nominale dekkingsgraad is gestegen van 122,1% naar 122,8% Beleggingsrendement is 3,0%, obligaties stegen het sterkst in waarde door de gedaalde rente, maar ook aandelen en vastgoed rendeerden positief Het vermogen is gestegen tot 6,62 miljard euro De pensioenverplichtingen zijn gestegen tot 5,37 miljard euro Het vermogen is drie opeenvolgende kwartaaleinden hoger dan het vereiste vermogen Beleggingsrendement over heel 2013 is 2,0% Woord van de vicevoorzitters Het fonds heeft financieel een goed kwartaal achter de rug; de dekkingsgraad is licht gestegen en het beleggingsrendement bedraagt 3,0%. Het vermogen van het fonds is niet eerder zo hoog geweest. Met name door de lagere rentestand (2,68%) zijn de verplichtingen verder toegenomen. Het fonds is in gesprek met KLM en de bonden over extra benodigde financiële ruimte voor de uitvoering van Overgangsregeling 3 (inkoop van pensioenaanspraken op leeftijd 61,5 voor deelnemers die geboren zijn tussen 1 januari 1950 en 31 december 1955). In het volgende kwartaalbericht zal hier nader op worden ingegaan. Verder heeft het pensioenfonds wat betreft beleggingen enkele keuzes gemaakt in het eerste kwartaal van 2014. Het pensioenfonds is voornemens om te participeren in bestaande beleggingsfondsen die in Nederland hypothecaire leningen uitgeven. Beleggen in deze categorie zorgt voor meer spreiding in de portefeuille. Het fonds verwacht tevens een goede renteopbrengst tegen een laag risico ten opzichte van andere beleggingen. Verder is gekeken naar de verbetering van de inzet van het risicobudget. Ook is het fonds bezig met een voorstel om de valuta afdekking te optimaliseren. In het kader van Governance heeft het fonds gesproken over hoe het nieuwe verantwoordingsorgaan bemenst moet gaan worden. De kwalitatieve eisen voor leden van het nieuwe orgaan zijn aangescherpt. Het nieuwe verantwoordingsorgaan zal per 1 juli 2014 in werking treden. Uiteraard zijn de wettelijke ontwikkelingen een continue aandachtspunt van het bestuur. Het bestuur streeft ernaar alle deelnemers en pensioengerechtigden te voorzien van actuele informatie over deze ontwikkelingen. Zodra een nieuwe Pensioenwet en een nieuw Financieel Toetsingskader vanuit Den Haag gereed zijn, zal het fonds in nauwe afstemming met de arbeidsvoorwaardelijke partijen de implementatie van een nieuw stelsel ter hand nemen. Via dit kwartaalbericht verwijzen wij u graag naar de Focus van april en de digitale nieuwsbrief NWSflits die half april zal verschijnen. 1
Ondertussen hebben we op 1 april stilgestaan bij het 15 jarig bestaan van Blue Sky Group. We willen ook op deze plaats Blue Sky Group feliciteren. Blue Sky Group is een belangrijke succesfactor voor zowel een goede uitvoering van de pensioenen als het beheer van ons belegde vermogen. Arend de Jong Gerard Lagendaal Ontwikkelingen financiële markten Het jaar 2014 startte met een hectisch eerste kwartaal waarin de wereldwijde markten geen duidelijke richting kozen. Tegenvallende groeicijfers van de Chinese economie en oplopende tekorten op handelsbalansen van grote opkomende landen waren de aanleiding tot scherpe dalingen van valuta- en aandelenkoersen in opkomende markten. Ook de ontwikkelde markten hadden te maken met een slechte start: door de slechte weersomstandigheden aan de oostkust van de Verenigde Staten waren de gepubliceerde economische data beneden verwachting. In februari vonden de ontwikkelde markten de weg omhoog weer terug. In de VS waren de bedrijfsresultaten over 2013 overwegend positief, vooral omzetcijfers waren boven verwachting, waardoor onder andere de S&P 500 nieuwe recordhoogtes behaalde. In de opkomende markten herstelden de valutamarkten zich en maakten de financiële markten weer wat verloren grond goed. Echter, wederom kwamen er teleurstellende groeicijfers uit China, waardoor deze markten weer toenemende volatiliteit lieten zien. De problematiek rond de Oekraïne, de Krim en de inmenging van Rusland kreeg eind februari de financiële markten in zijn greep. Hoewel positieve macro-economische cijfers in maart, voor zowel Europa als de VS, voor opluchting zorgden, bleven de markten onder druk staan. Veilige beleggingen zoals de Duitse staatsobligaties waren weer in trek. Het bedrukte sentiment op de beurzen draaide echter in de derde week van maart. Hoewel de Fed in zijn maandelijkse commentaren wederom aangaf het huidige verruimingsprogramma een stukje terug te schroeven, gaf de Fed ook aan dat de rentes nog voor een aanzienlijke periode onder de lange termijn gemiddelden zullen blijven. Dit had een positief effect op de opkomende markten, die een scherpe stijging inzetten. De ontwikkelde markten volgden in de laatste week van het kwartaal. De verwachting dat ECB haar stimuleringsprogramma zal uitbreiden, zorgde ervoor dat wereldwijde financiële markten uiteindelijk met een sterke eindspurt het kwartaal met positieve rendementscijfers afsloten. Financiële positie Algemeen Pensioenfonds KLM De nominale dekkingsgraad, de verhouding tussen het vermogen en de nominale verplichtingen van het fonds, bedraagt 122,8% per eind maart 2014. De dekkingsgraad verbeterde vanwege een 2
positief beleggingsrendement. De hoofdbeleggingscategorieën stegen in waarde gedurende het eerste kwartaal. De waarde van het vermogen is gestegen tot 6,62 miljard euro. 2014 2013 2013 Einde eerste kwartaal Einde vierde kwartaal Einde derde kwartaal Nominale dekkingsgraad 122,8% 122,1% 120,3% Vermogen 6,62 miljard 6,42 miljard 6,30 miljard Verplichtingen 5,37 miljard 5,23 miljard* 5,22 miljard Nominale rente** 2,68% 2,78% 2,74% * de verplichtingen per eind 2013 zijn bijgesteld van 5,24 miljard naar 5,23 miljard ** rentetermijnstructuur zoals gepubliceerd door De Nederlandsche Bank (3 maanden gemiddeld en UFR) Lange termijn herstelplan In 2014 wordt geen herstelpremie in rekening gebracht, omdat het fonds eind 2013 uit het reservetekort was. Tot eind september 2013 bevond het fonds zich nog in een situatie van een reservetekort. Per eind van het afgelopen kwartaal is de dekkingsgraad op drie opeenvolgende kwartaaleinden hoger dan het vereiste vermogen. Dekkingsgraad Volgens wettelijke richtlijnen moeten pensioenfondsen bepaalde extra reserves aanhouden die als buffer kunnen dienen in slechte tijden. De wettelijk vereiste buffer voor ons fonds bedraagt 18,3%. De wettelijk vereiste dekkingsgraad komt hierdoor op 118,3%. Dezelfde wettelijke richtlijnen geven ook aan, welk vermogen een pensioenfonds minimaal moet hebben. Deze minimaal vereiste dekkingsgraad is momenteel 104,3%. Onderstaande grafiek geeft aan: Verloop van de dekkingsgraad en de (minimaal) vereiste dekkingsgraad volgens het Financieel Toetsingskader (FTK). 3
31-dec-10 31-mrt-11 30-jun-11 30-sep-11 31-dec-11 31-mrt-12 30-jun-12 30-sep-12 31-dec-12 31-mrt-13 30-jun-13 30-sep-13 31-dec-13 31-mrt-14 31-dec-08 31-mrt-09 30-jun-09 30-sep-09 31-dec-09 31-mrt-10 30-jun-10 30-sep-10 31-dec-10 31-mrt-11 30-jun-11 30-sep-11 31-dec-11 31-mrt-12 30-jun-12 30-sep-12 31-dec-12 31-mrt-13 30-jun-13 30-sep-13 31-dec-13 31-mrt-14 Verloop dekkingsgraden 150% 140% 130% 120% 110% 100% 90% 80% nominale dekkingsgraad (DNB) vereiste nominale dekkingsgraad (DNB) minimaal vereiste dekkingsgraad (DNB) De nominale dekkingsgraad op basis van de door DNB gehanteerde rente is eind maart 2014 122,8%. Waarde beleggingen en waarde pensioenverplichtingen In de grafiek is het verloop van de waarde van de beleggingen, de waarde van de pensioenverplichtingen en de door DNB gehanteerde rentetermijnstructuur weergegeven. 7,0 5,0% 6,5 4,5% 6,0 4,0% 5,5 Mrd 5,0 3,5% 3,0% 4,5 2,5% 4,0 2,0% 3,5 1,5% Waarde beleggingen in miljarden (linker as) Waarde pensioenverplichtingen in miljarden (linker as) DNB-Rente (rechter as) 4
Balans In de balans is aangegeven wat de waarde is van zowel de bezittingen als de verplichtingen van ons fonds. Aan de activa-zijde staan de bezittingen. Aan de passiva-zijde staan de verplichtingen weergegeven. Activa Verkorte balans Passiva Aandelen 2.728,7 41% MW VPV nominaal 5.373,7 81% Obligaties 3.076,0 46% Reserves 1.241,5 19% Onroerend goed 507,8 8% Valutaderivaten/Liquide middelen 142,2 2% Swap 126,9 2% Saldo overige activa/passiva 33,6 1% totaal 6.615,2 totaal 6.615,2 Beleggingsresultaten gewicht % jan-mrt Obligaties 46,5% 3,6% Aandelen 40,9% 1,7% Vastgoed 7,7% 2,8% Rente afdekking 1,9% 0,5% Aandelen afdekking 0,3% 0,0% Valuta afdekking 2,2% 0,0% Liquide middelen 0,0% Saldo overige activa/passiva 0,5% Totaal 100,0% 3,0% Zowel obligaties, aandelen als vastgoed stegen afgelopen kwartaal in waarde. De Amerikaanse centrale bank kondigde aan de rente voorlopig laag te houden en de Europese Centrale Bank sprak over een eventuele verruiming van haar stimuleringsprogramma. Lage rente en een speculatie over een stimuleringsbeleid gaven de beleggingscategorieën een positieve impuls. Het renterisico wordt voor 50% afgedekt. Dit heeft in het afgelopen kwartaal eveneens een positief effect gehad op het rendement. De totale beleggingsportefeuille behaalde een kwartaalrendement van 3,0%. 5
Ontwikkeling Voorziening pensioenverplichtingen In het vierde kwartaal stegen de nominale pensioenverplichtingen met 139,7 miljoen euro (2,7%) tot een bedrag van 5,37 miljard euro. De mutatie is onder te verdelen in de volgende oorzaken (bedragen in miljoenen euro): Pensioenopbouw actieve deelnemers 38,7 (0,7%) Onttrekkingen voor pensioenuitkeringen -36,6 (-0,7%) Indexeren van pensioenaanspraken 0,0 (0,0%) Het wijzigen van de rentetermijnstructuur 133,2 (2,6%) Rentetoevoeging 5,0 (0,1%) Overige -0,6 (0,0%) Totaal 139,7 (2,7%) Noot: de cijfers uit dit kwartaalbericht zijn voorlopige cijfers 6
Bijlage Aantallen deelnemers, pensioengerechtigden en premievrije polishouders Eind 2013* Eind 2012 Eind 2011 Deelnemers 14.629 14.833 15.238 Pensioengerechtigden 9.777 9.804 9.618 Premievrije polishouders 8.302 8.368 8.425 Totaal 32.708 33.005 33.281 *De cijfers eind 2013 zijn voorlopige aantallen Beleggingsbeleid Het beleggingsbeleid van het fonds is gericht op het veiligstellen van de pensioenafspraken binnen aanvaardbare risicogrenzen. Het bestuur heeft de beleggingen verspreid over verschillende beleggingscategorieën (aandelen, obligaties en vastgoed). Binnen de verschillende beleggingscategorieën wordt gespreid naar regio s en subcategorieën. Het bestuur houdt met dit beleid rekening met het valutarisico, renterisico en het neerwaartse risico van aandelen en vastgoed. Begrippenlijst Nominale dekkingsgraad: de verhouding tussen het vermogen en de verplichtingen (de toekomstige pensioenuitkeringen) van het pensioenfonds. Vereiste nominale dekkingsgraad: deze dekkingsgraad is afgeleid van het vereist vermogen van het pensioenfonds, voorgeschreven door de Pensioenwet (Financieel Toetsingskader). Komt de dekkingsgraad van het fonds onder de vereiste grens, dan is er sprake van een reservetekort. Minimaal vereiste dekkingsgraad: 104,3 %. Is de dekkingsgraad van het fonds lager dan de minimaal vereiste dekkingsgraad, dan is er sprake van een dekkingstekort. Vragen of opmerkingen over dit kwartaalbericht? Mail naar communicatie@blueskygroup.nl 7