Dinsdag 1 mei 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Inhuldiging visdoorgang Poekebeek - Nevele Geachte burgemeester (Cornelis) en schepenen, Geachte mandatarissen, genodigden, Beste buurtbewoners, Toen ik de uitnodiging kreeg om vandaag de nieuwe vistrap aan de Poekebeek in te huldigen en de onthulling van het kunstwerk Stroom opwaarts bij te wonen, ben ik daar (als minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur) graag op ingegaan. Het is bijzonder positief en bemoedigend dat de gemeente Nevele en de Vlaamse Milieumaatschappij hier - in de dorpskern van Nevele - samen initiatieven nemen om de Poekebeek de aandacht te geven die onze waterlopen verdienen. 1
Vroeger stond de Poekebeek bekend als sterk vervuild. Dankzij de krachtenbundeling van inwoners, de verschillende sectoren, lokale besturen en waterbeheerders is de waterkwaliteit van de Poekebeek de jongste 10 jaar aanzienlijk verbeterd. Meer nog: de kwaliteit van de Poekebeek is vandaag zo goed, dat het via de Oude Kale in het drinkwaterproductiecentrum in Kluizen - mij goed bekend - gebruikt kan worden. Water is één van de belangrijkste thema s van de 21 e eeuw. Willen we de komende generaties niet opzadelen met problemen, dan moeten we onze watervoorraden zorgvuldig beheren. Het waterbeleid waar we in Vlaanderen al 20 jaar zware inspanningen voor leveren, werpt gelukkig z n vruchten af. Door de aanleg van zuiveringsinstallaties en rioleringen is de waterkwaliteit fel verbeterd. Met als gevolg, er verschijnt meer vis in onze rivieren. Soms moeten we de vissen nog op een andere manier helpen. Onderzoek wees uit dat heel wat vissoorten graag in de Poekebeek 2
zouden willen raken, maar er niet in slagen omwille van de stuw. Door naast de stuw een visdoorgang te maken, is dit vanaf vandaag wel mogelijk. We hopen dan ook dat vissoorten zoals paling, winde, bermpje, riviergrondel en - wie weet - beekforel en rivierprik binnenkort in de Poekebeek terug stroomopwaarts zullen zwemmen en zullen koloniseren. Op die manier moeten we hier de Europese kwaliteitsdoelstellingen voor onze waterlopen kunnen halen. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat het herstel van de visfauna ook nieuwe kansen zal geven voor de recreatie langs de Poekebeek. We doen dit niet alleen hier. Nog deze maand wordt op de Dijle in Rotselaar een visdoorgang aan een molensite in gebruik genomen. Ecologie is belangrijk, maar we mogen ook niet uit het oog verliezen waarom we deze waterbeheersingswerken realiseren. De werken moeten er in de eerste plaats voor zorgen dat de waterpeilen in onze waterlopen op het juiste moment op de juiste hoogte worden gehouden. De VMM heeft daarom de voorbije jaren deze stuw 3
grondig vernieuwd. Door de automatisering en de afstandsbewaking op punt te stellen, kunnen we het peil in de Poekebeek op een geavanceerde manier beheren. Als het waterpeil stijgt, is het belangrijk dat de stuw snel een lagere stand aanneemt om wateroverlast te voorkomen. In drogere periodes neemt de stuw een hogere stand in om verdroging te voorkomen. De stuw is samen met de inlaatconstructie ook belangrijk om een deel van het debiet af te voeren naar de Oude Kale voor de drinkwaterwinning. Modern waterbeheer heeft oog voor de verschillende functies van water. Door hydraulische en ecologische kennis te koppelen aan expertise in bouwkunde en elektromechanica slaagt de Vlaamse Milieumaatschappij erin op deze plaats die verschillende doelstellingen op een evenwichtige wijze te realiseren. Maar het werk is nog niet af. De komende jaren willen we met de Vlaamse overheid het ecologische herstel van de Poekebeek nog 4
opvoeren. Opwaarts is er nog één vismigratieknelpunt. De VMM zal dit jaar een ontwerp maken om de bestaande stuw te vervangen door enkele passeerbare drempels in de waterloop. De Poekebeek houdt er ook van om te meanderen. Dat maakt deze stroom een uitstekende habitat voor vissen. Enkele rechtgetrokken delen van de Poekebeek zijn minder gunstig voor de vispopulatie. In het verleden heeft de VMM al één oude meander van het rechtgetrokken traject weer ingeschakeld. Nu zal ook worden bekeken of het haalbaar is om op de terreinen in VMM-eigendom extra meanders toe te voegen. Bovendien kunnen meanders zeer lage peilen in droge periodes voorkomen. Dit wordt in de toekomst een nog crucialer aandachtspunt. De klimaatverandering zorgt volgens wetenschappers namelijk niet alleen voor meer periodes van hevige neerslag maar ook voor langere droge periodes. Als minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur vind ik het belangrijk om in de openbare ruimtes, denk aan parken en bossen, plaats te 5
maken voor (nieuwe) kunstwerken. Daarom stel ik het idee van de gemeente om op deze plek een kunstwerk te plaatsen erg op prijs. Mooi en sober herinnert het beeld van Annick Vanden Abeele ons aan de menselijke creativiteit. Tegelijk is het een markant punt een landmark - voor de hele omgeving, dat extra aandacht zuigt naar de waterloop. Want water is broodnodig, is leven en heeft een positief effect op mensen. Dankzij de verbeterde kwaliteit, trekt water in Vlaanderen meer en meer mensen aan. Dat willen we verder aanmoedigen door water opnieuw een prominente plaats te geven in het landschap en in onze steden. Voor die herwonnen en inspirerende aandacht voor het water, de fauna, de flora én de mensen eromheen, wil ik de VMM, de kunstenares, de burgemeester en het gemeentebestuur van Nevele van harte feliciteren! Ik dank u. Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur & Cultuur 6