Vrijdag 28 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Viering 20 jaar Aquafin - 1 oktober

Transcriptie

1 Vrijdag 28 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Viering 20 jaar Aquafin - 1 oktober Geachte genodigden, Hebt u al eens bij deze cijfers stilgestaan? Nauwelijks 2,5% van alle water op aarde is zoet. Het grootste deel daarvan zit ook nog eens vast in gletsjers, ijskappen en permafrost. Mens en dier kunnen samen beschikken over minder dan 1% zoet water. 1%, dat is nauwelijks een theelepel uit een glas. Hoe hard de bevolking ook toeneemt en landbouw en industrie blijven groeien, meer water komt er niet bij. Met die ene procent moeten we het stellen voor ons drinkwater, irrigatiewater en 1

2 proceswater. Een doorgedreven afvalwaterzuivering is dus letterlijk van levensbelang. Europa bepaalt het kader waarbinnen de lidstaten hun waterbeleid opstellen. Toen de richtlijn Stedelijk Afvalwater uitgevaardigd werd, zuiverde Vlaanderen nog maar 30% van zijn afvalwater. Ondertussen is dat ruim 75%, dankzij de inhaaloperatie die het Vlaams Gewest opgezet heeft. Een resultaat waar we trots op mogen zijn en waar de rol van Aquafin cruciaal was en is. Afvalwater zuiveren in Vlaanderen was en is geen sinecure. We moesten bij de uitbouw van de zuiveringsinfrastructuur namelijk rekening houden met de historisch gegroeide ruimtelijke ordening. De lintbebouwing en de geringe bouwdichtheid van percelen, maken de scheiding tussen afval- en regenwater, het transport van afvalwater en andere gerelateerde werken veel omvangrijker en duurder dan in onze buurlanden. 2

3 We hebben de laatste jaren hard gewerkt aan een goed waterzuiveringsbeleid. De hele watersector werd in 2005 gereorganiseerd. Omdat de deadlines van de richtlijn Stedelijk Afvalwater naderden, hebben we extra middelen vrijgemaakt. De werken die de lozingspunten met de grootste vuilvracht aansloten, kregen voorrang. De doorlooptijd van projecten wordt waar mogelijk ingekort en mijn kabinet volgt de uitvoering ervan strak op. Sinds 2008 hevelen we ook jaarlijks een deel van de gemeentelijke projecten via het Lokaal Pact over naar het Vlaams Gewest, voor uitvoering door Aquafin. Bovendien heb ik de terugbetalingstermijn van waterzuiveringsprojecten van 15 jaar naar 30 jaar verhoogd, een termijn die meer in de lijn ligt met die in onze buurlanden. Zo is er opnieuw ruimte vrijgekomen voor bijkomende investeringen op korte termijn. Dames en heren, De grote politieke aandacht van de voorbije jaren loont. Vandaag zijn alle zuiveringsinstallaties in de grote agglomeraties in gebruik 3

4 genomen. 99% van de geplande aansluitingen van afvalwater is uitgevoerd. In de kleinere agglomeraties kunnen we de laatste ontbrekende zuiveringsinstallatie eind 2011 in gebruik nemen. Midden 2012 zullen de laatste collectoren voor rioolwater afgewerkt zijn. Dan is de infrastructuur van het Vlaamse Gewest volledig uitgebouwd volgens alle bepalingen van de richtlijn Stedelijk Afvalwater. Het huishoudelijk afvalwater dat behandeld is, is trouwens van uitstekende kwaliteit. De zuiveringsinstallaties van Aquafin doen hun werk goed. Voor de verwijdering van stikstof en fosfor zitten we zelfs bij de Europese top. Vlaanderen haalt die stoffen ook uit het afvalwater van de kleinere agglomeraties, waardoor de waterkwaliteit ook in de meer kwetsbare bovenlopen gunstig wordt beïnvloed. Bovendien kunnen onze zuiveringsinstallaties een debiet behandelen tot zes keer de hoeveelheid water die bij droog weer wordt aangevoerd. Ook dat is op Europees niveau een topprestatie. 4

5 De gemeenten hebben nog meer werk voor de boeg en krijgen de mogelijkheid om via saneringsbijdragen en vergoedingen hun infrastructuur uit te bouwen en te onderhouden. Ik zal de lokale besturen voort ondersteunen bij hun inspanningen via het subsidiebesluit en het Lokaal Pact. Voorts wordt hard gewerkt aan de gebiedsdekkende uitvoeringsplannen. We kunnen dan voor elke gemeente definitief vastleggen wie de ontbrekende infrastructuur nog moet bouwen, het gewest of de gemeente, en in welke volgorde de projecten het snelst uitgevoerd worden met de grootste verbetering voor het milieu. Dames en heren, Water en waterzuivering blijven onverminderd een prioriteit binnen ons milieubeleid. Nu de basis-zuiveringsinfrastructuur van het Vlaamse Gewest bijna is uitgebouwd, krijgt Aquafin vooral projecten opgedragen die de werking van het rioolstelsel moeten optimaliseren. Dat is belangrijk om de goede toestand van het oppervlakte- en grondwater te bereiken, die de kaderrichtlijn Water 5

6 oplegt tegen Een deel van de collecterings- en zuiveringsinfrastructuur in Vlaanderen is ondertussen aan vervanging toe. Ook daarvoor heb ik budgettaire ruimte vrijgemaakt. Om een maximaal ecologisch resultaat te behalen evalueren we de werking van de bovengemeentelijke en de gemeentelijke zuiveringsinfrastructuur via een indicatorenkader. Uit de resultaten voor het bovengemeentelijke luik blijkt dat Aquafin de zuiveringsinfrastructuur goed beheert. De score voor de mate waarin RWZI s voldoen aan de in de vergunning opgelegde normering was in 2009 zelfs nog beter dan deze in Een pijnpunt blijft de verdunning van het afvalwater, waardoor de overstorten op het rioolstelsel te vaak werken. In de meeste gevallen gaat het om schoon water dat aangesloten is op de gemeentelijke rioolstelsels. De gegevens uit het indicatorenkader zullen worden gebruikt om dié projecten te definiëren die Aquafin of de gemeenten moeten uitvoeren voor een optimaal transport van het rioolwater. 6

7 Daarnaast werk ik aan een verbetering van het economisch toezicht op de gemeentelijke en bovengemeentelijke infrastructuur. Ik breng nog even het beeld van die theelepel water uit het glas terug. De totale hoeveelheid voor de mens bruikbaar water is al ontzettend klein, maar Vlaanderen is ook nog eens schaars bedeeld. Per inwoner hebben we maar net meer water ter beschikking dan een eiland als Malta, terwijl we tientallen keren groter zijn (en veertien keer meer inwoners hebben). Vlaanderen kampt met een tekort aan water - al zou je dat op het eerste gezicht niet zeggen. Door de grote bevolkingsdruk, de hoge graad van industrialisatie en de intensieve landbouw krijgen de grondwatervoorraden niet de tijd om zich voldoende aan te vullen met nieuw water. Om ons grond- en oppervlaktewater te beschermen, maar ook om duurzame economische groei te ondersteunen, moeten we in Vlaanderen meer alternatieve bronnen van waterbevoorrading aanspreken. Aquafin zuivert ruim 700 miljoen m³ afvalwater per dag. 7

8 Een enorm debiet dat kan worden gebruikt als koelwater, als proceswater of voor andere toepassingen. Verschillende bedrijven maken nu al gebruik van het gezuiverde water van Aquafin. Drinkwatermaatschappij IWVA gebruikt het aan de kust zelfs als basis om er drinkwater van te maken. Dat is een positieve evolutie. Een nieuwe bedreiging voor de watervoorraden in Vlaanderen is de klimaatverandering. Hoewel er nog wat onzekerheid bestaat, verwachten wetenschappers dat door de klimaatverandering extremere weersomstandigheden zullen toenemen. Daardoor zullen er vaker periodes van droogte en van overvloedige neerslag voorkomen. Bij infrastructuurwerken, waterbeheersingswerken of in de landbouw moeten we daar rekening mee houden. Ik werk dan ook volop aan een adaptatieplan voor Vlaanderen. Aquafin moet zeker verder inzetten op de uitbouw van gescheiden stelsels voor de afvoer van afval- en hemelwater, en waar mogelijk zorgen voor een plaatselijke infiltratie van het regenwater in de grond. Dat moet gebeuren met 8

9 het nodige respect voor de ecosysteemdiensten, want de natuur en de diensten die de natuur ons levert, zijn onze grootste bondgenoot. De grootste troeven van Aquafin zijn voor mij de kennisopbouw voor Vlaanderen, de kracht van het bedrijf om te innoveren en zijn operationele ervaring. Verschillende gemeenten doen ondertussen een beroep op Aquafin om hun lokale rioolstelsels verder uit te bouwen en te beheren. Aquafin heeft voor dat doel ook overeenkomsten met verschillende partners die hier vandaag aanwezig zijn. De uitbreiding en combinatie van de aanwezige knowhow in Vlaanderen, is volgens mij een noodzaak om de doelstellingen van de kaderrichtlijn Water te halen. Ik vind het belangrijk dat de overheid ook meewerkt aan de internationale overdracht en verspreiding van de opgebouwde milieu-expertise. Aquafin heeft verschillende contracten lopen in andere Europese lidstaten, maar ook in het Midden-Oosten en in Azië. Op termijn kan Aquafin zeker nog meer betekenen in het 9

10 buitenland, met de nodige return voor Vlaanderen. Zo mocht ik in mei tijdens de Vlaamse Milieuweek op de wereldexpo in Shanghai een samenwerkingsovereenkomst helpen bezegelen tussen Aquafindochter Aquaplus en het Chinese aannemersconcern BCEED, een samenwerking die in een eerste fase een consultancyopdracht ter waarde van naar schatting euro vertegenwoordigt. Het akkoord is een voorbeeld van hoe we onze Vlaamse technologie en expertise naar het buitenland kunnen vermarkten. Dames en heren, De Nederlandse dichter Hendrik Marsman schreef ooit: Ontgin waar niemand/ vruchtbaarheid vermoedt,/elke woestijn heeft zijn wel;/ geloof onafgebroken:/ hier moét water zijn. Zo drukte hij zijn geloof in het ongelooflijke en het onmogelijke uit. Ik vind dit toepasselijk voor de missie die Aquafin heeft. Nu de zuivering van het huishoudelijke afvalwater op volle snelheid gekomen is, moeten we op hetzelfde elan blijven doorgaan en nieuwe initiatieven ontplooien. 10

11 Ik ben ervan overtuigd dat ik daarvoor kan blijven rekenen op de volle inzet van Aquafin. (Dank voor uw aandacht) Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur 11