De neus van wijn wijnproefavond bij Tanja (en Hilde) 12 april 2018 Wijn proeven Het eerste contact met wijn is visueel. De wijn is nog maar net geschonken of je ziet zijn kleur en glans. Al van in het glas vertelt wijn je zijn verhaal en geeft hij kostbare aanwijzingen over herkomst, ouderdom, karakter en zelfs kwaliteit. Deze fase bereidt ons voor op het geuronderzoek (of de olfactieve fase), waar we vandaag dieper op ingaan. De belangrijkste én meest interessante fase want een groot deel van wat we smaak noemen, is in feite retronasaal ruiken. De laatste, en ultieme fase, is de smaakfase, het proeven, en dat gaan we vandaag zeker ook - genoeg - doen! De neus van de wijn = alle geuren die de wijn karakteriseren 1. De eerste neus is het eerste geurcontact met wijn. Je buigt over je glas en snuift de eerste geuren op. Zo ruik je de vluchtige geuren die snel na het serveren verdwijnen en kan je je er van vergewissen dat de wijn niet verontreinigd is (geurfouten). 2. De tweede neus is het vervolg van de olfactorische kennismaking en dient om de aromatische persoonlijkheid van de wijn te definiëren. Je neemt het glas bij de voet vast, laat het ronddraaien om de wijn te beluchten en de verdamping van aromatische componenten te versnellen. Haal enkele keren adem terwijl je je neus een paar seconden in het glas steekt. In dit stadium kan je de kracht, de intensiteit en rijkdom van de neus beoordelen. 3. De derde neus is de expressie van wijn na lange beluchting in het glas, die ervoor zorgt dat aromatische componenten evolueren. Daarom is het interessant om je neus opnieuw in je glas te steken, zonder walsen. Zo ruik je de evolutie van de aroma s, hun persistentie en intensiteit. De neus van de wijn geeft je belangrijke informatie over zijn karakter en kwaliteit, vertelt je iets over de rijpheid van de vruchten, de herkomst van de wijn (bv. Chardonnay uit Chablis Meursault) en de veroudering van de wijn. De neus van de wijn moet de visuele analyse bevestigen. De geur van wijn beschrijven In de geurfase laat wijn veel los over zijn karakter. Toch is deze oefening vaak niet zo simpel omdat je geuren soms maar moeilijk kan benoemen. En als je een wijn correct wil beschrijven om erover te communiceren met anderen, dan is het belangrijk dat je je waarnemingen beschrijft met een universele taal en stapsgewijs. 1. De intensiteit van de aroma s: je beschrijft het algemene, aromatische karakter van de wijn en beoordeelt zijn intensiteit. krachtig, intens, normaal, zwak, gesloten 2. Aroma s beschrijven is moeilijk en subjectief. Als leidraad gebruiken we 10 aromagroepen die jullie vast niet onbekend in de oren klinken Fruitig Floraal Plantaardig/vegetaal Animaal of dierlijk Mineraal Kruidig Voedingsgeuren Chemisch Houtig Geroosterd of torréfactisch 1
3. Tot slot kunnen we aroma s ook indelen volgens hun oorsprong in: primaire of variëteitsaroma s het fruitkarakter dat eigen is aan elke druivensoort. secundaire of fermentatie aroma s overheersen zelden, anders is er iets mis. tertiaire of verouderingsaroma s door rijping (op eik), veroudering; bouquet van de wijn. Om de geuranalyse af te ronden, let je op de complexiteit van de wijn, de harmonie van de aroma s en beschrijf je de wijn als eenvoudig, medium, complex... Basisaroma s Wijn proeven is voor 90 % de geur van de wijn ruiken. Het ruiken van deze geuren kun je trainen. Je kan alle subtiele details van de wijn leren ruiken, net zoals een componist heeft geleerd om met zijn oren alle subtiele details van zijn orkest te horen. Laten we eens testen welke van de 40 basisaroma s voor witte en rode wijnen in de Pulltex wijnaromadoos ( 175,45) je herkent én kan benoemen. Nummer aroma 2
Hieronder vind je een lijst met geuren die veel voorkomen in wijn. Bij iedere geur is ook vermeld bij welke druivenrassen deze geur vaak voorkomt. Vruchten Zwarte bessen Zwarte bes komt veel voor in Barbera, Cabernet Sauvignon, Gamay, Müller, Thurgau, Merlot, Zinfandel. Groene appel Appel komt veel voor in Albariño, Chardonnay, Chenin Blanc, Grüner, Müller-Thurgau, Veltliner, Melon de Bourgogne, Pinot Blanc, Pinot Gris, Prosecco, Riesling, en Verdicchio. Framboos Framboos komt veel voor in Cabernet Franc, Carignan, Grenache, Pinot Noir, en Zinfandel. Aardbei Aardbei komt veel voor in Gamay, Cabernet Franc, Syrah (Shiraz), en Pinot Noir. Meloen Meloen komt veel voor in Chenin Blanc, Gewürztraminer, Riesling, en Palomino. Kers Kers komt veel voor in Cabernet Franc, Carignan, Merlot, Nebbiolo, Pinot Noir, en Zinfandel (Primitivo). 3
Kruiden Nootmuskaat Nootmuskaat komt veel voor in Müller-Thurgau, Viognier, Muskateller, en Muskat-Ottonel. Laurier Laurier komt veel voor in Cabernet Franc, Carignan, Cinsault, Gamay, Merlot, Petit Verdot, Sangiovese, Syrah (Shiraz), Chenin Blanc, Pinot Gris (Pinot Grigio), Sauvignon Blanc, en Sémillon. Tijm Tijm komt veel voor in Mourvèdre, Sangiovese, Merlot, en Syrah (Shiraz). Kaneel Kaneel komt veel voor in Mourvèdre, Pinot Noir, Sangiovese, Zinfandel (Primitivo), en Gewürztraminer. Geroosterde aroma's Karamel Karamel komt veel voor in Chardonnay, Cinsault, Merlot, Gewürztraminer, Muscat, en Vidal Blanc. Tabak Tabak komt veel voor in Cabernet Franc, Cabernet Sauvignon, Cinsault, Grenache, Merlot, Nebbiolo, Pinotage, Sangiovese, Tempranillo, Viognier. 4
Chocolade Chocolade komt veel voor in Cabernet Sauvignon, Nebbiolo, Teroldego, Merlot, Pinot Noir, Carmenère, en Syrah (Shiraz). Bloemen Seringen Seringen komt veel voor in Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Sauvignon, Gewürztraminer, Rhoditis, Melon de Bourgogne en Syrah (Shiraz). Lindebloesem Lindebloesem komt veel voor in Chardonnay, Romorantin, Riesling, Vermentino (Rolle), Chenin Blanc, Tocai Friulano, en Pinot Gris. Roos Roos komt veel voor in Carignan, Merlot, Nebbiolo, Pinot Noir, Gewürztraminer, en Riesling. Viooltje Viooltje komt veel voor in Carignan, Gamay, Malbec, Merlot, Mourvèdre, Petit Verdot, Pinot Noir, Sangiovese, Riesling en Viognier. Jasmijn Jasmijn komt veel voor in Gewürztraminer, Muscadet, Niagara, Floc de Gascogne, Merlot, Marsanne, en Sancerre. 5
Overige geuren: Hooi Hooi komt veel voor in Cabernet Franc, Chenin Blanc, Riesling, Albariño, Sauvignon, Blanc, Sémillon, en Viognier. Honing Honing komt veel voor in Chenin Blanc, Gewürztraminer, Muscat, Prosecco, Riesling, Sémillon, en Viognier. Cederhout Cederhout komt veel voor in Cabernet Franc, Merlot, Nebbiolo, Pinot Noir, Syrah (Shiraz), en Zinfandel (Primitivo). Den Den komt veel voor in Chenin Blanc, Pinot Gris (Pinot Grigio), Retsina, Merlot, Garnacha, Cariñena, Riesling, en Ugni Blanc. Vanille Vanille komt veel voor in Barbera, Cabernet Franc, Cinsault, Gamay, Nebbiolo, Petit Verdot, Sangiovese, Tempranillo, Chenin Blanc, Chardonnay, Pinot Blanc, Pinot Gris (Pinot Grigio), Sauvignon Blanc, Sémillon, en Viognier. Pepermunt Pepermunt - Pepermunt komt veel voor in Pinot Noir, Zinfandel (Primitivo), Chardonnay, en Cabernet Sauvignon. 6
Gedegusteerde wijnen: Vesevo Greco di Tufo 2015 DOCG: 12,10 Herkomst: Farnese Vini, Puglia, Italië Druivenras: Greco di Tufo Kleur: heldere, strogele kleur. Geur: intens aroma. Vrij persistent en fruitig. Aangenaam en doordringbare geur. Rijp wit fruit als appel en peer. Smaak: strakke aanzet, mooi droog, medium bodied, een warme krachtige ontwikkeling. Goed gebalanceerd. Serveren bij: seafood, wit vlees, uitstekend als aperitief Spier Signature Chenin Blanc 2015: 9,50 Herkomst: Spier Vineyard, Stellenbosch, Zuid-Afrika Druivenras: Chenin Blanc Kleur: helder strogeel met een lichte groene toets. Geur: geur van bloemen, vlierbes en citroen, geparfumeerd met de aroma s van guave, passievrucht en heerlijk wit fruit. Smaak: aromatisch en droog van smaak. Goede balans van zuren en frisheid. In de afdronk proeft men de smaak van appel. Aangename en levendige wijn. Serveren bij: asperges, verrassend bij pittig gekruide krabkoekjes, gebakken schol, pastagerechten of een heerlijke kipsalade. Guillaume Aurèle Viognier 2016 IGP Pays d Oc: 7,10 Druivenras: Viognier (aromatische druif die schittert in het warme en zonnige Zuid-Frankrijk) Kleur: Geur: krachtige neus, wilde perzik, (gekonfijte) abrikoos, abrikozentaart. Smaak: Serveren bij: gegrilde vis, gedurfde match met kazen, verrassend als aperitief. 7
Casa Santos Lima Viognier 2014: 9,50 Herkomst: Casa Santos Lima Vineyard, Lissabon, Portugal Druivenras: Viognier Kleur: schitterende kleur, citroengeel. Geur: intense florale geuren, fruitig: complexe aroma s van citrusvruchten en peer. Smaak: goed gestructureerde wijn in de mond, smooth acidity en een aangename en persistente afdronk. Serveren bij: Rosenbaum Riesling Classic 2014: 9,75 Herkomst: Rosenbaum, Moezel, Duitsland Druivenras: Riesling Kleur: lichtgele kleur. Geur: mooie fruitsporen van perzik en abrikoos. Smaak: fruitig met de smaak van mineralen. Serveren bij: ideaal bij vis of lichtgekruid vlees. Ook lekker bij een subtiel voorgerechtje met geitenkaas. Spier Signature Pinotage 2013, Zuid-Afrika Herkomst: Spier Vineyard, Stellenbosch, Zuid-Afrika Druivenras: Pinotage (Pinot Noir x Cinsault of hermitage) Kleur: diep kersenrood. Geur: geur van heerlijk zoet fruit, kersen en kokos met een lichte kruidigheid (peperig), vanille, leer en tabak. Smaak: frisse en elegante smaak, zacht en romig met veel kersen, frambozen, een vleugje tabak en rokerigheid. Mooi stevig in de afdronk, lekker pittig. Serveren bij: heel smakelijk met knapperig gegrilde kalkoen, geroosterde speenbig, gebakken aubergine. 8
I Muri Primitivo Puglia IGT 2016: 7,25 Herkomst: Farnese Vini, Puglia, Italië Druivenras: Primitivo Kleur: intense robijnrode kleur met reflecties van violet. Geur: in de neus komen intense aroma s naar voor van rood fruit en kruiden. Smaak: een wijn met een volle body, vrij zacht en harmonieus maar met behoorlijk wat tannines. Serveren bij: hartige voorgerechten, rood vlees, wild en belegen kaas. Carmen Gran reserve Carmenere 2014: 13,75 Herkomst: Carmen Vineyard, Maipo Alto Vally, Chili Druivenras: Carmenère 95 %, Cab Sauv 5 % Kleur: medium robijnrood. Geur: mooi getypeerd voor deze druif, met een mix van kruidigheid, chocola, tabak en mooi fruit, aangenaam vanille, zoete pruimen en kersen. Smaak: de krachtige expressie van het warme terroir van Apalta, vol, intens, rijk met een fluwelen afdronk, peperig en romig tegelijk. Serveren bij: perfecte wijn voor gegrilde lamsrollade, stoofschotels van rundvlees, chorizoworstjes, belegen kazen. Kendall-Jackson Zinfandel Vintner s Reserve: 18,50 Herkomst: Kendall-Jackson Vineyard, Californië, Verenigde Staten Druivenras: Het prototype van een Zinfandel! Kleur: diep volrode kleur. Geur: aroma's van pruim, aardbeien en braambes. Smaak: Mooie tannines met accenten van ceder en kruiden. Serveren bij: De Zinfandel is een smakelijke begeleider van rood vlees gerechten, wild en stevige kazen. Vinificatie: Met moderne technieken wordt een fruitige rijpe wijn gemaakt. Met 8 maanden houtlagering op Franse en Amerikaanse eiken vaten, krijgt de rode wijn een serieus en volwassen karakter. 9
Monreal Can Bas DO Penedès 2014: 29/19 Herkomst: Can Bas, Penedès, Spanje Druivenras: Cabernet Sauvignon Kleur: briljante, donkerrode kleur. Geur: in de neus een wijn die kracht, complexiteit en karakter combineert. Smaak: stevig, romig en zacht. Serveren bij: past voortreffelijk bij een biefstuk (al dan niet met roquefortsaus), oude kazen, eend en gerechten met truffel. Bovenal is het een wijn die inspireert. Perfect om een speciale dag te beginnen. Of om een wijnproeverij af te sluiten? 10