JAARVERSLAG 2014 maart 2015

JAARVERSLAG 2014 maart 2015

Jaarverslag 2014 Delftse Rekenkamer In dit jaarverslag geeft de Delftse Rekenkamer (DRK) aan wat zij in 2014 wilde bereiken en wat ze daarvoor heeft gedaan. Daarmee legt de DRK verantwoording af over de uitgevoerde activiteiten. Dit jaarverslag is als volgt opgebouwd: 1 Inleiding 2 De DRK aan het werk in 2014 3 Vooruitblik 2015 4 Werkwijze, communicatie en personele ontwikkelingen 1 Inleiding Net als in voorgaande jaren heeft de DRK ook in 2014 de gemeenteraad geadviseerd via onderzoek naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van Delfts gemeentelijk beleid. In 2014 heeft de DRK één onderzoek en twee quick scans uitgevoerd: een onderzoek naar reintegratie en quick scans naar de opvolging van aanbevelingen van de DRK en naar de realisatie van bezuinigingen. De presentatie van de laatste quick scan vond plaats in december 2014, de inhoudelijke behandeling in januari 2015. Daarnaast is de DRK in 2014 gestart met een onderzoek naar de zorgstructuur rond leerlingen naar aanleiding van de nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeenten en het onderwijs. De DRK zoekt continu naar wegen om via haar activiteiten een bijdrage te leveren aan de kaderstellende en controlerende rol van de Delftse gemeenteraad. Doel van de Delftse Rekenkamer Iedere gemeente is sinds 2006 wettelijk verplicht een rekenkamer(functie) te organiseren. De lokale rekenkamer dus ook die van Delft onderzoekt het beleid van de gemeente. De effectiviteit en de efficiëntie staan daarbij centraal. Feitelijk betekent dit dat op een bepaald thema altijd twee vragen worden gesteld: worden problemen/beleidsvraagstukken opgelost en staat de besteding van tijd en middelen daarbij in verhouding tot het doel? Elk jaar onderzoekt de DRK twee of drie onderwerpen. De DRK rekent partijen niet af op het verleden, maar biedt via haar onderzoek handreikingen aan raad (en college) om te leren voor de toekomst. Indirect streeft de DRK, via onderzoek, er naar de kwaliteit van het bestuurlijk handelen te verbeteren, in het belang van de Delftse samenleving. De DRK werkt op vele momenten en manieren samen met raad, college en ambtelijke organisatie, maar is onafhankelijk, stelt haar eigen onderzoeksagenda op en draagt de volledige verantwoordelijkheid voor de inhoud en totstandkoming van de eigen onderzoeksrapporten. Delftse Rekenkamer Jaarverslag 2014 2

2 De DRK aan het werk in 2014 2.1 Onderzoek Re-integratie In de zomer van 2013 is de DRK gestart met een nulmeting naar de stand van zaken van het Delftse re-integratiebeleid. Dit onderwerp is door verschillende raadsfracties aangedragen, juist ook door de relatie met de voorbereidingen van de drie decentralisaties in het sociale domein. Centrale vraag van het onderzoek was drieledig: wat zijn de resultaten van het Delftse re-integratiebeleid in relatie tot best practices van andere gemeenten en is de uitvoering gelet op de invoering van de Participatiewet en de verwachte arbeidsmarktontwikkelingen toekomstbestendig (een zogenaamde stress-test )? Het onderzoeksrapport is in december 2013 afgerond. 1 Op 21 januari 2014 is het rapport gepresenteerd in de commissie Samenleving en Volkshuisvesting. Bespreking in de commissie en raadsbehandeling vond om agendatechnische redenen plaats na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014. Daar de behandeling van de Participatiewet door de Tweede Kamer in de tussentijd tot aanpassingen had geleid van het wetsvoorstel, heeft de DRK in een oplegnotitie ten behoeve van de inhoudelijke behandeling van het onderzoeksrapport in de commissie en raad zes belangrijke consequenties van de Participatiewet voor de gemeente Delft geschetst. Zo is aangeven hoe de gemeente(raad) zich op de komst van de Participatiewet verder kan voorbereiden en hoe de gemeenteraad kan sturen op de eisen waar per 1 januari 2015 aan moet worden voldaan. Op 15 april 2014 stond het rapport geagendeerd in de commissie Algemeen, waarna in de raadsvergadering van 24 april 2014 alle aanbevelingen zijn overgenomen. 2.2 Quick scan Opvolging aanbevolen Eind 2013 is de DRK gestart met een onderzoek naar de doorwerking van haar eigen onderzoeksproducten en de daarin geformuleerde aanbevelingen. Immers: de mate waarin aanbevelingen uit rekenkameronderzoek worden overgenomen en worden vertaald naar de uitvoeringspraktijk, vormt een indicatie voor de mate waarin het werk van de rekenkamer in de praktijk een bijdrage levert aan de kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende rol van de raad. De DRK wilde weten in hoeverre de door de raad overge- 1 Een korte inhoudelijke samenvatting kunt u terugvinden in het jaarverslag 2013. Dit verslag staat op www.delftserekenkamer.nl. Het gehele rapport staat eveneens op de website vermeld. Delftse Rekenkamer Jaarverslag 2014 3

nomen aanbevelingen van de DRK (volledig) worden opgevolgd en uitgevoerd en of de gemeenteraad en het college van B&W de opvolging en uitvoering monitoren, dan wel kunnen monitoren. Daarnaast wilde de DRK door middel van deze quick scan de nieuwe gemeenteraadsleden informeren over de in de vorige gemeenteraadsperiode uitgevoerde rekenkameronderzoeken en de status van de opvolging: welke acties zijn afgerond en welke staan nog open? Het onderzoek richtte zich op de onderzoeken die de DRK in de periode 2010 2013 heeft uitgevoerd: Spoorzone Delft (maart 2010) Delft als centrum van kennis en innovatie (januari 2011) Wijkaanpak, de beste aanpak? (mei 2011) Informatiebeleid, een basis voor beleidsresultaten (mei 2012) Regievoering door gemeente Delft (juli 2012) Beheer wegen in beeld (juni 2013) Effectieve governance bij verbonden partijen (september 2013) Uit de quick scan bleek dat de raad in de onderzochte periode vrijwel altijd alle aanbevelingen overnam en dat deze door het college grotendeels werden uitgevoerd. Er was een aantal aanbevelingen dat niet (geheel) of op andere wijze werd uitgevoerd, terwijl die aanbevelingen op het moment van behandeling van de rapporten wel waren overgenomen door de raad. Het is de verantwoordelijkheid van het college dat de raad de opvolging van de aanbevelingen kan monitoren door hierover (voortgangs-)informatie te verschaffen. Uit de quick scan bleek dat er in de praktijk geen expliciete verantwoording door het college over de realisatie van de aanbevelingen plaats vond. Het is aan de raad om de aanbevelingen te monitoren en om (voortgangs-)informatie te vragen. Uit de quick scan kwam naar voren dat ook dat niet gebeurde. In de quick scan werd geconcludeerd dat de aanbevelingen die de DRK in de zeven rapporten deed sterk varieerden: soms waren het abstracte aanbevelingen, terwijl andere juist heel concreet waren. Hierdoor werd een scherpe inhoudelijke afweging door het college en een kritische behandeling door de raad lastig. Voortaan gaat de DRK aangeven welke aanbeveling prioriteit heeft en gaat de DRK scherper kijken naar de mate van concreetheid. Delftse Rekenkamer Jaarverslag 2014 4

De quick scan is op 3 juli gepresenteerd aan de raad, waarna op 23 september in de commissie Rekening en Audit inhoudelijk over het onderwerp is gesproken. Dit leidde ertoe dat de quick scan als hamerstuk in de raadsvergadering van 16 oktober 2014 werd vastgesteld. 2 2.3 Quick scan Realisatie bezuinigingen September 2014 meldde het college dat de begroting 2015 niet sluitend gemaakt kon worden met verdere bezuinigingen doordat de grens van het maatschappelijk aanvaardbare is bereikt. Delft gaat in gesprek met de provincie. De DRK heeft met een quick scan een inhoudelijke bijdrage willen leveren aan de oordeelsvorming over de haalbaarheid van de bezuinigingsrichtingen door te onderzoeken of de ingeboekte bezuinigingen in de periode 2011 2014 in meerjarig opzicht zijn gerealiseerd en de manier van omgaan met de opeenvolgende bezuinigingsopgaven. Op 8 december 2014 is de quick scan gepresenteerd aan de gemeenteraad. Inhoudelijke behandeling zal plaats vinden in 2015. Uit de reacties op de quick scan tijdens de presentatie kwam naar voren dat de bevindingen en aanbevelingen van de DRK niet integraal gedeeld werden door de gemeenteraad. 3 2.4 Onderzoek De Delftse zorgstructuur rondom leerlingen Het onderwijs is samen met de gemeente verantwoordelijk voor het bieden van zorg aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. De zorg voor jeugd is sterk in beweging. Met de decentralisatie van de jeugdzorg en de Wet passend onderwijs komt er veel op scholen en de gemeente af. De overheveling van de jeugdzorgtaken naar de gemeente houdt in dat de gemeente vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk is voor alle vormen van jeugdzorg. Met het oog op de komende ontwikkelingen in de zorg voor jeugd heeft de DRK onderzoek gedaan naar het functioneren van de zorgstructuur rondom leerlingen en de aansluiting van de zorg in het onderwijs op het gemeentelijk beleid rond zorg voor jeugd. De centrale onderzoeksvraag luidde: hoe functioneert de Delftse zorgstructuur rondom leerlingen, welke resultaten worden daarmee behaald - met name wat betreft het voorkomen van voortijdig schoolverlaten - en hoe pakt de gemeente Delft haar rol in deze op. 2 Meer informatie over de quick scan Opvolging aanbevolen en de behandeling in de gemeenteraad vindt u op www.delftserekenkamer.nl 3 Meer informatie over de quick scan Realisatie bezuinigingen vindt u op www.delftserekenkamer.nl Delftse Rekenkamer Jaarverslag 2014 5

In het onderzoek werden drie conclusies getrokken. De eerste conclusie gaat in op het functioneren van de zorgstructuur rondom leerlingen, de tweede conclusie op de rol van de gemeente. De derde conclusie had betrekking op het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Op basis van deze drie conclusies zijn vier aanbevelingen voor de gemeenteraad en vier aanbevelingen voor het college geformuleerd. Het onderzoeksrapport is begin februari 2015 gepubliceerd. De presentatie en de inhoudelijke behandeling van het rapport zullen in april 2015 plaatsvinden. 4 3. Vooruitblik 2015 Voor nieuwe onderzoeken maakt de DRK een keuze uit een groslijst. Deze groslijst bestaat enerzijds uit onderwerpen die de belangstelling hebben van de leden van de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders en anderzijds uit onderwerpen die de DRK zelf aandraagt, al dan niet voorafgegaan door een vooronderzoek. Een geactualiseerde versie van de groslijst bespreekt de DRK in het halfjaarlijks overleg met de R&A commissie. In 2015 zal in ieder geval een onderzoek naar de decentralisatie in het sociaal domein plaats vinden. 4. Werkwijze, communicatie en personele ontwikkelingen In deze paragraaf wordt de werkwijze van de DRK en de communicatie beschreven. Werkwijze bij onderzoek Een rekenkameronderzoek wordt gestart op eigen initiatief van de DRK, soms (ook) op suggestie van de raad. Door de Delftse politiek te volgen, de kranten te lezen en burgers periodiek uit te nodigen ideeën in te dienen, ontstaat een lijst van onderwerpen die het in de ogen van de DRK-leden verdienen nader bekeken te worden. Een overzicht van mogelijke thema s bespreekt de DRK met de commissie Rekening en Audit. Daarna maakt de rekenkamer een keus welke onderwerpen voor onderzoek in aanmerking komen. Indien nodig voert de DRK eerst een vooronderzoek uit, zoals in 2011 op het thema regie gebeurd is. Bij de keuze van onderzoeksonderwerpen hanteert de DRK een aantal criteria, waaronder de maatschappelijke relevantie van onderwerpen, de toekomstgerichtheid, het risicoprofiel van de gemeente en de diversiteit van thema s. De DRK besteedt in de regel het feitelijke onderzoekswerk uit aan een extern bureau. Dit bureau maakt in opdracht en onder verantwoording van de DRK een rapport met bevindingen, dat voor hoor en wederhoor wordt voorgelegd aan de ambtelijke organisatie (kloppen de feiten?). Het volledige rapport, inclusief conclusies en aanbevelingen, legt de DRK daarna voor aan het college voor een bestuurlijke reactie. Hierna wordt het rapport afgerond, verstuurd en gepresenteerd aan de gemeenteraad. 4 Het rapport De Delftse zorgstructuur rondom leerlingen kunt u vinden op www.delftserekenkamer.nl Delftse Rekenkamer Jaarverslag 2014 6

Elk onderzoek wordt door ten minste twee leden van de DRK begeleid. Voor elk onderzoek is een startgesprek met de gemeentesecretaris en de ambtelijk contactpersoon om nadere afspraken te maken over de uitvoering van het onderzoek. Wanneer een onderwerp zich daartoe leent, kan de DRK de raad aanbieden om bij de start van een onderzoek de onderzoeksopzet toe te lichten in de raadscommissie. Dat stelt de DRK in staat bij de uitvoering van het onderzoek rekening te houden met de wensen en verwachtingen van de raad. 4.1 Communicatie met college en raad In 2014 heeft de DRK zoals gebruikelijk twee keer overleg gevoerd met de commissie R&A, twee keer met de griffier, eenmaal met de gemeentesecretaris en eenmaal met (een vertegenwoordiging van) het college. Daarnaast is altijd sprake van een goede samenwerking met de commissiegriffiers rondom planning van presentaties en behandeling van rapporten in commissies. De DRK heeft na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 gesproken met nagenoeg alle individuele fracties. Deze gesprekken werden om twee redenen gevoerd: enerzijds vanuit de wens de verschillende fracties persoonlijk te kennen en anderzijds om van de nieuwe fracties te horen welke onderwerpen men onderzoekswaardig vindt. Nadat de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen bekend was, heeft de DRK zich gepresenteerd aan de nieuwe gemeenteraad tijdens een themabijeenkomst. Tijdens die bijeenkomst is het Delfts Blauwe Boekje aan alle aanwezigen uitgereikt. Hierin zijn de resultaten van twee eerdere onderzoeken gebundeld in een zakboekje. Zowel het onderzoek Regievoering door gemeente Delft als het onderzoek Verbonden Partijen hebben als resultaat een afwegingskader : een instrument dat het raadslid helpt om de (regie)rol te pakken. In het Delfts Blauwe Boekje worden beide afwegingskaders op een handzame manier ontsloten. Het boekje is bedoeld als hulpmiddel, om gestructureerd na te denken over het organiseren van samenwerking, en tevens als praktisch naslagwerk in te zetten op het moment dat het college de raad vraagt een besluit te nemen over het aangaan van een nieuw samenwerkingsverband. 4.2 Communicatie en betrokkenheid burgers De DRK hecht belang aan het zichtbaar maken van haar werk bij de inwoners van Delft en voert daarom een actief persbeleid. Dit heeft regelmatig tot publicaties in de media geleid zoals aankondiging van onderzoek en over de resultaten van rekenkameronderzoek. De DRK is actief via Twitter met circa 175 volgers en vindt in deze online communicatie nieuwe wegen om de dialoog aan te gaan. Niet alleen met inwoners en raadsleden, maar ook met andere rekenkamers in het land. Delftse Rekenkamer Jaarverslag 2014 7

4.3 Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies Via het lidmaatschap en het deelnemen aan het jaarcongres van de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies, de NVRR, blijft de DRK op de hoogte van recente ontwikkelingen. 4.4 Samenstelling DRK De leden van de DRK worden door de gemeenteraad voor vier jaar benoemd. Herbenoeming kan voor maximaal een termijn plaats vinden. In 2014 heeft de DRK afscheid genomen van twee leden: Bram Voermans en Ester Weststeijn en zij werden per 1 juli door twee nieuwe leden opgevolgd: Hans van Heijst en Kirsten Veldhuijzen. Ambtelijk secretaris Gerdien Goudappel nam in augustus afscheid na vijf jaar voor de DRK actief te zijn geweest. Zij is opgevolgd door Wendy Dubbeld-Koot. Op 31 december 2014 bestond de DRK uit de volgende leden: voorzitter Tanja Groenendijk de Vos en de leden Imke Frijters, Iris Steenvoorden, Kirsten Veldhuijzen, Hans van Heijst en Willem-Jan Niermeijer. Delftse Rekenkamer Jaarverslag 2014 8