Drentse Onderwijs monitor Feitenbladen Gemeente Hoogeveen Kern cijfers uit de periode 2012-2017
Drentse Onderwijsmonitor 2017 Primair onderwijs Onlangs verscheen de 12de editie van de Drentse Onderwijsmonitor. Dit rapport brengt de onderwijspositie en -prestaties van Drentse leerlingen in beeld. Van basisschool tot en met de universiteit. Met de jaarlijkse rapportage kunnen trends en ontwikkelingen worden gesignaleerd voor de provincie als geheel en waar mogelijk de gemeenten in het bijzonder. In dit aanvullend feitenboekje zijn cijfers voor het schooljaar 2016-2017 en voorgaande jaren voor elf Drentse gemeenten apart gebundeld. We zoomen daarmee in op ontwikkelingen van kinderen die in deze gemeente wonen en naar het primair of voortgezet onderwijs gaan. Deze extra uitgave wordt de gemeenten aangeboden door de regiegroep van de Drentse Onderwijsmonitor. Zij hoopt dat de cijfers als onderlegger kunnen dienen bij besprekingen en initiatieven ten behoeve van goed onderwijs voor kinderen. Leerlingen op de basisscholen in de gemeente Hoogeveen De gemeente Hoogeveen heeft 32 basisscholen. Gemiddeld heeft een school in Hoogeveen 164 leerlingen, iets minder dan vorig jaar. Dat is meer dan gemiddeld genomen in (1), maar minder dan het landelijk gemiddelde (220). Aantal leerlingen op basisscholen in Hoogeveen op 1 oktober.324.248.010 2012/13 prognose 2030 Aantal basisscholen op 1 oktober -4% verwachte daling aantal leerlingen Het leerlingenaantal in het basisonderwijs van de gemeente is sinds 2012/13 met 1% afgenomen. De daling in de hele provincie is gemiddeld genomen hoger (-9%). Prognoses van de Provincie (2017) voorspellen een afname van het aantal 4 tot 12 jarigen tot.010 in 2030; een afname van 4% ten opzichte van 2017. 6.494 266 Gemiddeld aantal leerlingen per basisschool op 1 oktober 220 1 32 164 Bron: DUO, provincie 2017 2
Primair onderwijs Feitenblad Onderwijsachterstanden: gewichtenleerlingen Kinderen van laagopgeleide ouders hebben vaker leerachter standen en krijgen lagere schooladviezen. Dit blijkt ook uit de Drentse Onderwijsmonitor 2017. Het opleidingsniveau van de ouders bepaalt het gewicht dat de school toekent aan een (achterstands)leerling. Ouders/voogden van zgn. gewichtenleerlingen hebben een lagere opleiding dan ouders van leerlingen zonder gewicht. Voor deze leerlingen krijgt de school extra geld. De gemeente Hoogeveen heeft een hoger percentage gewichtenleerlingen (12%) dan in zijn geheel (8%). Het percentage neemt, in lijn met de landelijke trend, de laatste jaren af. Percentage gewichtenleerlingen Een school krijgt ook extra geld per achterstandsleerling als de school in een impulsgebied is gevestigd. Een impulsgebied is een postcodegebied met veel huishoudens met een laag inkomen of een uitkering. Landelijk gezien ligt een kwart van de scholen in een impulsgebied. In is dit percentage hoger, namelijk 32%. Hoogeveen wijkt daar in negatieve zin vanaf met 12 basisscholen in een impulsgebied (38%). 9 11 8 10 12 14 2012/13 2012/13 2012/13 Percentage basisscholen in impulsgebied 38% 2 32 38 Bron: DUO, 2017 Bron: DUO, 2017 Met de invoering van de Wet passend onderwijs hebben scholen een zorgplicht gekregen. Dat betekent dat scholen ervoor verantwoordelijk zijn om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. Om dat te kunnen doen, vormen reguliere en speciale scholen samen regionale samenwerkingsverbanden. De scholen in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ondersteuning aan leerlingen en de bekostiging daarvan. De scholen in behoren tot samenwerkingsverbanden primair onderwijs. Het aandeel leerlingen in het speciaal onderwijs is in het samenwerkingsverband P02203, waaronder ook Hoogeveen valt, 1,2% (landelijk 1,6%) en daarmee iets lager dan vorig jaar. Het aandeel in het speciaal basis onderwijs is iets hoger dan vorig jaar, namelijk 2,6% (landelijk 2,3%). In de figuur hiernaast is aangegeven of het percentage hoger ( ), lager ( ) of gelijk ( ) is aan dat van het voorgaand jaar. sbao2 so3 sbao2 so3 201/16 2,4% 2,3% 1,6% 1,6% PO2203 Hoogeveen e.o.1 201/16 2,% 2,6% 1,3% 1,2% 1 Meppel, Hoogeveen, De Wolden, Westerveld, Steenwijkerland, deel Staphorst en Zwartwaterland (Overijssel), 2 speciaal basisonderwijs, 3 speciaal onderwijs Bron: DUO/website Passend Onderwijs, 2017 3
Drentse Onderwijsmonitor 2017 Primair onderwijs Leerprestaties in het Drentse basisonderwijs Vanaf het schooljaar 2007-2008 worden gegevens verzameld over leerprestaties in het basisonderwijs op het terrein van taal/lezen en rekenen/wiskunde. De gegevens worden geleverd door basisscholen waarvan het schoolbestuur hiervoor toestemming heeft gegeven. In zijn momenteel 32 schoolbesturen voor primair onderwijs. Het deelnamepercentage van basisscholen aan de Drentse Onderwijsmonitor nam toe van 49% in het eerste jaar tot 92% in. De gemeente Hoogeveen heeft een deelnamepercentage van 88%. Citotoetsen: de resultaten van 2014-2017 rekenen taal technisch lezen woordenschat begrijpend lezen rekenen-wiskunde 60 kleuters groep 2 kleuters groep 2 groep 4 groep groep medio groep 6 medio groep 8 groep 4 groep 6 9 8 7 6 4 3 2 1 0 49 48 0 is de norm in 47 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 jaartal rekenen taal technisch lezen woordenschat begrijpend lezen rekenen-wiskunde 60 kleuters groep 2 kleuters groep 2 groep 4 groep groep medio groep 6 medio groep 8 groep 4 groep 6 9 8 7 6 4 3 2 1 0 49 48 0 is de norm in 47 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 '14 '1 '16 '17 jaartal Bron: basisscholen, bewerking CED Toetsservice/ Trendbureau, 2014-2017 4
Primair onderwijs Feitenblad Welke conclusies kunnen we trekken uit de resultaten van de citotoetsen? Hieronder staat beschreven hoe leerlingen uit de gemeente het ervan af hebben gebracht. Rekenprestaties Al een aantal jaren zijn de rekenprestaties in de groepen 3, 4 en 6 (ruim) boven de norm. Groep 3 ligt met de score precies op het Drentse gemiddelde en de groepen 4 en 6 overtreffen dit gemiddelde. Technisch lezen De leerlingen in Hoogeveen doen het al jaren goed op technisch lezen. De scores in de groepen 3 en zijn in 2017 iets lager dan in 2016. De scores in de groepen 4 en zijn iets hoger dan het provinciale gemiddelde, de score van is gelijk aan dit gemiddelde. Begrijpend lezen De score van groep 6 is in 2017 lager dan in 2016. Groep 6 scoort nu precies volgens de landelijke norm. Groep 8 zit daarboven. De score van groep 8 is gelijk aan het Drentse gemiddelde en de score van groep 6 ligt daar iets onder. Woordenschat De scores op woordenschat zijn in 2017 gelijk aan 2016. Groep 3 scoort ruim boven de norm en groep net boven de norm. De score in is iets lager dan het Drentse gemiddelde en de score in groep is gelijk aan dit gemiddelde. Rekenen en taal voor kleuters De kleuters uit Hoogeveen hebben in 2017 net als eerdere jaren voor taal en rekenen ruim de norm gehaald. De scores zijn zelfs nog hoger dan in 2016. Op rekenen is de score gelijk aan het provinciale gemiddelde, op taal is de score iets lager dan dit gemiddelde. De prestaties van leerlingen uit Hoogeveen zijn op bijna alle onderdelen op of iets boven het provinciaal niveau. De landelijke norm wordt in 2017, net als in 201 en 2016 op alle onderdelen gehaald. Het schooladvies in groep 8 Sinds schooljaar 2014-1 is het advies van de basisschool leidend en wordt het advies op basis van de toets als back-up gebruikt. Met het schooladvies kunnen leerlingen zich aanmelden bij het voortgezet onderwijs. 36% van de leerlingen in de gemeente Hoogeveen kreeg in 2016 een havoadvies of hoger. Dat is veel minder dan gemiddeld in. Het schooladvies moet worden heroverwogen als het advies op basis van de toets hoger uitvalt. De school kan dan het schooladvies herzien, maar bijstelling is niet verplicht. De ontwikkeling en het gedrag van een leerling spelen bijvoorbeeld ook een rol. Schooladviezen 2017 (vóór de toets) pro/vso vmbo vmbo-havo havo havo-vwo vwo % toets hoger dan schooladvies 1 1 6 7 10 1 16 18 20 % herziene adviezen (bij toets uitslag hoger dan schooladvies) 33 24 37 23 4 13 49 3 Gemeente Hoogeveen Bron: DUO, 2017
Drentse Onderwijsmonitor 2017 Primair onderwijs Resultaten toets vergeleken met de norm van de Inspectie van het Onderwijs Voor elke toets waarmee een basisschool zich verantwoordt over de leerresultaten, bestaan eigen ondergrenzen (normen). Deze ondergrenzen houden rekening met de leerlingpopulatie op de basisschool (percentage gewogen leerlingen). Als de gemiddelde schoolscore op of boven de ondergrens ligt, zijn de resultaten in dat schooljaar voldoende. Aantal scholen dat onder, op of boven de landelijke norm scoort op de toets 12 2 82 172 21 9 Op of boven de norm Onder de norm Niet vast te stellen* *van te weing leerlingen gegevens bekend Bron: DUO, bewerking Trendbureau, 2017 Kwaliteit van het onderwijs: de toezichtarrangementen Op basis van kwaliteitsnormen bepaalt de Inspectie van het Onderwijs welke scholen een aangepast toezicht krijgen. De situatie in vanaf 1 september 2014: Aantal zwakke en zeer zwakke scholen 4 6 2 13 2 11 8 269 2 24 28 Voldoende Zwak Zeer zwak 2014 201 2016 2017 Eind 2017 hebben binnen de gemeente Hoogeveen 2 scholen het predicaat zwak. Vorig jaar waren er nog 3 zwakke scholen in de gemeente. Bij (zeer) zwakke scholen zijn de opbrengsten en het onderwijsleerproces op cruciale onderdelen onvoldoende. In 2009 waren er 38 (zeer) zwakke scholen. Het Kwaliteitsakkoord Basisonderwijs 2010-2011 vermeldt de afspraak om de onderwijs kwaliteit te verbeteren en het aantal (zeer) zwakke scholen te verminderen. Het streven om in 2014 geen (zeer) zwakke scholen meer te hebben is niet gehaald. Na jaren van afname, was er vanaf 2014 weer een toename, die in 2016 en in 2017 weer is afgezwakt. 1 1 1 4 3 2 30 27 29 30 Voldoende Zwak Zeer zwak 2014 201 2016 2017 Bron: Inspectie van het Onderwijs, 2014-2017 6
Voortgezet onderwijs Feitenblad Het niveau in leerjaar 3 van het voortgezet onderwijs vergeleken met het schooladvies Ruim de helft (6%) van de Drentse leerlingen doet in leerjaar 3 van het voortgezet onderwijs een opleiding die overeenkomt met het niveau van het schooladvies. Zeventien procent zit in leerjaar 3 op een lager niveau dan het schooladvies in groep 8 (dus afstroom ten opzichte van het advies). Bij 11% is het niveau in leerjaar 3 hoger dan het schooladvies (opgestroomd ten opzichte van het advies. 9% van de leerlingen zit in leerjaar 3 op het laagste niveau van het dubbeladvies dat ze van de basisschool kregen, 7% zit op het hoogste niveau van het dubbeladvies. Achtendertig procent van de leerlingen die op een basisschool in de gemeente Hoogeveen heeft gezeten, volgt in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs het niveau dat als schooladvies is mee gegeven in groep 8. In vergelijking met het provinciale gemiddelde zijn kinderen die in Hoogeveen op de basisschool zaten in leerjaar 3 veel vaker afgestroomd en minder vaak opgestroomd ten opzichte van hun schooladvies. Niveau leerjaar 3 t.o.v. schooladvies 9% 8% 38% 13% 8% 13% 9% 27% 18% 7% 11% 7% 6% 17% 9% opgestroomd ten opzichte van advies hoogste niveau dubbel advies niveau leerjaar 3 gelijk aan advies laagste niveau dubbel advies afgestroomd ten opzichte van advies Bron: DUO, bewerking Trendbureau, 2017 Leerlingen in het voortgezet onderwijs Het aantal vo-leerlingen, woonachtig in de gemeente Hoogeveen is (bijna) gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar (van 3.430 naar 3.429). als geheel noteert een kleine afname van enkele tienden van procenten. Het aantal leerlingen nam af van 31.097 in 201/16 naar 31.028 in. Aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs, met als woongemeente Hoogeveen 201/16 2014/1 2013/14 201/16 3.270 3.33 31.097 3.430 0% toename van het aantal vo leerlingen in 0% toename van het aantal vo leerlingen in Hoogeveen 31.028 3.429 Bron: DUO, 2017 7
Drentse Onderwijsmonitor 2017 Voortgezet onderwijs Onderwijssoort in het voortgezet onderwijs Voor Hoogeveen geldt dat 4% van de jongeren in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs een vmbo opleiding volgt. Vijfentwintig procent volgt in de bovenbouw havo en 16% vwo. Onderwijssoort vanaf het derde leerjaar, voor jongeren uit de gemeente Hoogeveen 16 2 1.881 4 praktijkonderwijs vmbo havo vwo Bron: DUO, 2017 Een vergelijking met en : Het onderwijsniveau van leerlingen uit Hoogeveen is lager dan gemiddeld genomen in de provincie. Vergeleken met de landelijke cijfers is de vmbo deelname veel hoger en de vwo deelname veel lager. Aandeel leerlingen in de bovenbouw (vanaf leerjaar 3), naar onderwijssoort en woongebied voor schooljaar 4 17 21 31 20 23 23 praktijkonderwijs vmbo bl/kl 3-4 vmbo tl/gl 3-4 28 28 2 30 2 16 havo 3- vwo 3-6 Bron: DUO, 2017 Het rapport van de Drentse Onderwijsmonitor 2017 kunt u vinden op de websites van de betrokken organisaties. Vereniging van Drentse Gemeenten www.vdgdrenthe.nl Provincie www.drenthe.nl Trendbureau www.trendbureaudrenthe.nl