426 Winterhulp Nederland, buurtschap Vianen 1940-1944 E. Hinders Augustus 2013
Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Aanwijzingen voor de gebruiker...3 Inventaris...4 1. Stukken waarvan het verband met dit archief niet duidelijk is...5 Pag. 2 van 5
Inleiding Inleiding Winterhulp Nederland werd, naar Duits voorbeeld, in oktober 1940 in het leven geroepen door de bezettingsautoriteiten. Winterhulp was een nationaalsocialistische liefdadigheidsorganisatie die tot doel had om hulpbehoevenden gedurende de winter materieel te ondersteunen. Winterhulp Nederland was een landelijke stichting met in iedere gemeente onderafdelingen waarvan de burgemeester tot plaatselijk directeur werd benoemd. Zo ook in Vianen. Buurtschap Vianen, zoals de lokale afdeling werd genoemd, was aanvankelijk in drie wijken onderverdeeld die onder leiding stonden van wijkhoofden, vanaf eind 1942 in twee wijken. De wijkhoofden en de penningmeester waren vaste medewerkers. Voor de rest draaide de organisatie op vrijwilligers. De organisatie bestond uit de afdelingen voor propaganda en voorlichting, organisatie, statistiek, inkoop en financiën. De inkomsten van de Winterhulp bestonden uit opbrengsten van collectes, loterijen, en inhoudingen op bedrijfswinsten en lonen. Collecteren werd gedaan door vrijwilligers. De collecten waren, vanwege de "Duitse" achtergrond van Winterhulp, niet populair bij de bevolking. Met de opbrengsten van de acties werden waardebonnen gefinancierd die werden verstrekt aan hulpbehoevenden. Hiermee konden levensmiddelen, kleding, schoenen en brandstof worden gekocht. Deze bonnen moesten worden aangevraagd. Winterhulp Nederland toetste bij aanvraag eerst of de aanvragers in aanmerking kwamen voor bonnen. Ondanks de nadruk die op het Nederlandse karakter werd gelegd, viel het nazi-politieke karakter van de hulp niet te verhullen. Mede daardoor was het succes gering. Op Dolle Dinsdag, 5 september 1944, stortte de organisatie van Winterhulp Nederland ineen. Het archief van de Winterhulp Nederland, buurtschap Vianen had een omvang van 45 cm. Na bewerking bleef van het archief 36 cm over. Van een aantal stukken is het verband met het archief niet geheel duidelijk. Het betreft stukken inzake ziekteverzekeringen ten behoeve van gezinsleden van in Duitsland te werk gestelde Nederlandse arbeiders uit de jaren 1941-1944. 1. Aanwijzingen voor de gebruiker Stukken uit dit archief kunnen worden aangevraagd door vermelding van de naam van het archief en het archiefbeheersnummer tussen ronde haken - Winterhulp Nederland, buurtschap Vianen, 1940-1944 (426) - het of de inventarisnummer(s) van de stukken. Pag. 3 van 5
Inventaris Inventaris 1 Stukken betreffende de organisatie, 1941-1942. 2 Opgaven aan de Nederlandsche Volksdienst betreffende de leden en de vaste medewerkers, 1942-1944. 3-4 Ingekomen- en afschriften van uitgegane stukken,1940-1944. 2 omslagen 3 1940-1941 4 1942-1944 5 Stukken betreffende het maken van propaganda, 1941-1942. 6 Stukken betreffende de werving van collectanten, 1940-1941. 7-9 Stukken betreffende het aanvragen van ondersteuning,1941-1943. N.B.Inv.nr. 8 bevat kartotheekkaarten van de ontvangers van hulp 7 Correspondentie,1940-1941 8 Aanvraagformulieren,1941-1942 2 pakken, 1 omslag 9 Aanvraagformulieren,1943 10 Lijsten voor huiscollectes, [ z.j.]. 11 Lijsten van collecte-adressen en opbrengsten van gehouden collectes, 1942-1944. 12 Stukken betreffende statistische gegevens inzake verzorgenden en medewerkers, 1940-1943. 13 Stukken betreffende het verstrekken van opgaven van opbrengsten uit straat- en lijstencollectes en de verkoop van speldjes aan Winterhulp Nederland Bureau Zuid-Holland, 1941-1943. 14 Opgaven van collecte-opbrengsten en giften door de burgemeester van Vianen als plaatselijk directeur aan de Stichting Winterhulp Nederland Bureau Zuid-Holland, 1940-1944. Pag. 4 van 5
1. Stukken waarvan het verband met dit archief niet duidelijk is 15 Kasboek, 1943-1944. 1 deel 16 Correspondentie inzake financiële zaken met de Stichting Winterhulp Nederland en daaraan gelieerde instanties, 1941-1942. 17 Uitkeringsstaten, 1942-1943. 1. Stukken waarvan het verband met dit archief niet duidelijk is 18 Stukken betreffende ziekteverzekeringen ten behoeve van gezinsleden van in Duitsland te werk gestelde Nederlandse arbeiders, 1941-1944. Pag. 5 van 5