Inventaris van het archief van De Vereniging. voor Eerste Hulp Bij Ongelukken, afdeling. Schalkwijk, Tull en t Waal en t Goy van de

Transcriptie

1 T00133 Inventaris van het archief van De Vereniging voor Eerste Hulp Bij Ongelukken, afdeling Schalkwijk, Tull en t Waal en t Goy van de Katholieke Nationale Bond, M. Hartog Februari 2015

2 Inhoud Inleiding 3 Geschiedenis van het archief 4 Bronnen 4 Aanwijzingen voor de gebruiker 4 Inventaris 6 A. Stukken van algemene aard 6 B. Stukken betreffende afzonderlijke onderwerpen 6 1. Ledenadministratie 6 2. Financieel beheer 7 3. Activiteiten voortkomend uit de taak van de organisatie 7 4. Contacten met derden 7 5. Het vieren van jubilea 8 C. Documentatie en bibliotheek 8 Bijlage A Lijst met vernietigde stukken 10 2

3 Inleiding Eind 19 e eeuw begon men in Engeland met het organiseren van EHBO-cursussen. De Amsterdamse arts Tilanus jr. haalde dit idee naar Nederland en richtte op 6 juni 1893 de Nederlandsche Vereniging EHBO op. In het hele land ontstonden zelfstandige verenigingen die EHBO-cursussen verzorgden. Deze werden gegeven door artsen, waarbij iedere arts naar eigen inzicht invulling gaf aan de lessen. In 1906 en 1907 kreeg Nederland achtereenvolgens te maken met twee rampen, namelijk een watersnood in Zeeland en een schipbreuk bij Hoek van Holland. De hulpverlening bij deze rampen verliep niet goed, onder andere omdat er onvoldoende werd samengewerkt door de verschillende EHBO-verenigingen. Z.K.H. prins Hendrik, echtgenoot van koningin Wilhelmina, wilde de hulpverlening verbeteren door meer samenwerking tussen de EHBO-verenigingen en uniforme cursussen. Op zijn initiatief werd in 1909 De Koninklijke Bond voor Reddingwezen en EHBO opgericht: Het Oranje Kruis. In 1951 werd het eerste eenheidsdiploma-ehbo uitgereikt. De verschillende verenigingen gingen zich in de loop van de tijd bundelen naar geloofsrichting of maatschappelijke oriëntatie ( verzuiling). De rooms-katholieke verenigingen verenigden zich in 1931 in de Diocesane Bond voor EHBO in het bisdom Haarlem. In 1949 ontstond hieruit de Katholieke Nationale Bond (KNB), thans de Nationale Bond. Op 23 augustus 1932 richtten drie heren, te weten A. Heijmink Liesert, K. Buschgens en D. Wieman, de Nederlandsche Vereeniging Eerste Hulp Bij Ongelukken, afdeeling Schalkwijk, op. Bekend is dat de heer K. Buschgens voorzitter werd en de heer D. Wieman secretaris. Het eerste en oudste document uit het archief dateert van 2 november Dit document is een brief van het secretariaat van het hoofdbestuur van de Nederlandsche Vereniging EHBO gericht aan de afdeling Schalkwijk. In deze brief heeft het hoofdbestuur het genoegen de goed gekeurde Statuten en Reglementen aan de afdeling te doen toekomen plus een toelage van ƒ 25,-. Helaas zijn de statuten en reglementen, die in de brief genoemd worden, niet aanwezig in het archief. Het doel van de vereniging is daarom op papier niet te vinden. In een voorbeeldboekje met Statuten voor EHBO-Verenigingen, verstrekt door de KNB, wordt omschreven wat het doel zou kunnen zijn namelijk: Gehoorzaamheid aan Christus gebod van naastenliefde te bevorderen al dat gene wat kan leiden tot het voorkomen van ongevallen en het verlenen van geestelijke en lichamelijke EHBO. De taken/activiteiten die uit dit doel voortvloeien, worden ook in het voorbeeldboekje beschreven: 1. Het organiseren van cursussen in EHBO en ongeval preventie. 2. Het organiseren van de voortgezette opleiding van gediplomeerde helpers en helpsters. 3. Een doelgerichte propaganda. 4. Het samenwerken met andere verenigingen en instellingen die werkzaam zijn op het gebied van EHBO en/of het voorkomen van ongevallen en voorts door alle wettige middelen, welke tot het gestelde doel dienstig kunnen zijn. 3

4 In 1935 werd de gemeente Tull en t Waal bij de Vereniging gevoegd en veranderde de naam in Afdeling Schalkwijk en Tull en t Waal der Nederlandsche Vereeniging Eerst Hulp Bij Ongelukken (in de correspondentie wordt de naam vaak andersom gebruikt namelijk: Nederlandsche Vereeniging Eerste Hulp Bij Ongelukken, afdeling Schalkwijk en Tull en t Waal). Wanneer de gemeente t Goy bij de vereniging is toegevoegd, is mij niet bekend, evenals wanneer de vereniging lid is geworden van de KNB en zijn huidige naam heeft gekregen. Het archief, voor zover aanwezig, bevat, volgens de naam, documenten over de periode In een krantenknipsel van het streekblad Houtens Nieuws van 16 juli 1992 staat een artikel, getiteld 60 jaar EHBO in de kleine kernen. Volgens de heer Heijmink Liesert (zoon van een van de oprichters) is de laatste voorzitter in 1997 begonnen en zou het kunnen dat de Vereniging nu nog bestaat. Op internet is de EHBO-Vereniging Schalkwijk, Tull en T Waal en t Goy te vinden. Deze vereniging heeft een KVK-nummer en is op uit het handelsregister geschreven. Het is nog een onbeantwoorde vraag of deze vereniging een rechtsopvolger was van deze archiefvormer. Het archief Het archief is op 19 februari 2006 in het Regionaal Historisch Centrum (RHC) Zuidoost Utrecht terecht gekomen. Het archief is meegekomen met archieven van de gemeente Houten die op dat moment bij het RHC werden ondergebracht. Bij dit archief zat geen akte van overdracht. Het archief verkeerde in een redelijk ongeordende staat. Om zicht te krijgen op de inhoud van het archief is eerst een plaatsingslijst gemaakt. Vervolgens is het archief geschoond, zijn dubbele exemplaren verwijderd en is er een inventaris gemaakt. Een aantal stukken was gebundeld over een bepaalde periode. Ik heb ervoor gekozen om deze bundeling zoveel mogelijk in tact te laten, dit vanuit het bestemmingsbeginsel en het feit dat het een mooi beeld van de vereniging geeft over die bepaalde periode. Het gaat hier om de ingekomen en afschriften van uitgegane stukken. Het archief is openbaar. Het archief heeft de omvang van 0,50 m 1. Bronnen en literatuur Voorbeeldboekje voor Statuten voor EHBO verenigingen uitgegeven door de Katholieke Nationale Bond, artikel 3 en 4. Aanwijzingen voor de gebruiker Stukken uit dit archief kunnen worden aangevraagd door vermelding van de naam van het archief en het archiefbeheersnummer tussen ronde haken: - De Nederlandse Vereniging voor Eerste Hulp Bij Ongelukken, afdeling Schalkwijk, 4

5 Tull en t Waal en t Goy van de Katholieke Nationale Bond, (133); - het of (de) inventarisnummer(s) van de stukken. 5

6 Inventaris A. Stukken van algemene aard 1-2 Notulen van bestuurs-en ledenvergaderingen, ; met hiaten. 2 omslagen Ingekomen en afschriften van uitgegane stukken, ; met hiaten. 4 omslagen juli sep B. Stukken betreffende afzonderlijke onderwerpen 1. Ledenadministratie 7 Lijsten van leden, ; met hiaten. 8 Stukken betreffende het registreren van leden ten behoeve van de Katholieke Nationale Bond (KNB), ; met hiaten. 9 Presentielijsten, , 1981, 10 Lijsten van leden en de door hen te betalen contributie, , 11 Ledenregistratiekaarten en bewijzen van lidmaatschap en verzekering, Stukken betreffende de administratie van leden met en zonder geldig EHBO-diploma, [1985]. 1 doos 1 deel 6

7 2. Financieel beheer 13 Kasboek, Jaarrekeningen, , 1975, Begroting, deel 3. Activiteiten voortkomend uit de taak van de organisatie 16 Notitie inzake de voorbereiding van instructieavonden, Stukken betreffende het aanvragen van verlenging van EHBO-diploma s van leden bij Het Oranje Kruis, Stuk betreffende een telefoonlijst van leden die elkaar moeten bellen bij een oefening of ramp, Publicatie in het Trefpunt inzake het uitreiken van een record aantal Eenheidsdiploma s, Aanplakbiljet ten behoeve van een pleisteraktie, 4. Contacten met derden 21 Notulen en agenda s van de algemene districtsvergaderingen van de KNB voor EHBO, ; met hiaten. 22 Notulen van de vergaderingen van de Bondsraad van de KNB voor EHBO, Jaarverslagen van het district Utrecht van de KNB voor EHBO, 1983, stukken 7

8 24 Jaarverslagen van de KNB voor EHBO met bijlagen, pak N.B. De jaren ontbreken. 5. Het vieren van jubilea 25 Stukken betreffende het 60-jarig jubileum, C. Documentatie en bibliotheek 26 Boek Verbandleer, Boek Eerste Hulp in Oorlogstijd, 28 Regeling betreffende het eenheidsdiploma EHBO met aansluitende aantekening gewondenzorg onder rampomstandigheden, 29 Regeling van Het Oranje Kruis, 30 Diverse brochures van Het Oranje Kruis met betrekking tot exameneisen Eerste Hulp Bij Rampen en prijslijsten van les- en instructiemateriaal, 31 Diverse brochures van de KNB met betrekking tot verschillende onderwerpen zoals Handboekje secretariaten, Wat doet de Bond?, 32 Diverse brochures met betrekking tot de aanschaf van nieuw lesmateriaal, 33 Lijst met inhoud van de verbandkoffer, 1 deel 1 deel 34 De bundel EHBO-instructie in beeld, van de 8

9 KNB, Mededelingen van de KNB, 1974, 1978, 1982, Diverse brochures over verbandmiddelen en tips over veiligheid, 1982, 1984, 37 Publicatie in het Trefpunt inzake de nieuwe voorzitter André Dorrestein,

10 Bijlage A Lijst met vernietigde stukken 1. Bankafschriften 2. Dubbelen 10