Gemeentelijk Beleid Bestrijding Onderwijs Achterstanden

Aanvullend plan 2015 Gemeentelijk Beleid Bestrijding Onderwijs Achterstanden Alles is taal 1 1 Vrij naar Multatuli 1

1. Inleiding Het ministerie van onderwijs verstrekt aan gemeenten een specifieke uitkering voor de bestrijding van onderwijsachterstanden. De aanpak van ontwikkelingsachterstanden richt zich op kinderen van 2 en 3 jaar. Het onderwijs zet dat voort in de groepen 1 en 2 voor kinderen van 4 en 5 jaar. De specifieke uitkeringen besloegen een periode van 4 jaar. Voor Maassluis was dat de periode 2011 tot en met 2014. Er is door het rijk besloten om deze periode met 1 jaar te verlengen. Daarmee hebben alle Nederlandse gemeenten een gelijklopende planperiode. De raad heeft in april 2011 het beleidsplan bestrijding onderwijsachterstanden vastgesteld. Dit plan voorzag in een aanpak van 4 jaar. Nu er een verlening is met 1 jaar, leggen wij een beknopt aanvullend plan voor. De uitgangspunten uit de nota van de afgelopen periode blijven geldig. Het rijk heef in het Staatsblad jaargang 2014, nr. 442, over de periode na de verlenging hetvolgende aangegeven: Vervolgens zal de gebruikelijke termijn weer van toepassing zijn. De gebruikelijke termijn is vier jaar. 2. De inzet In de afgelopen vier jaar is er uitvoering gegeven aan onderwijsachterstandenbestrijding zoals die is verwoord in het plan 2011 tot en met 2014. In die periode zijn er onderdelen verder doorontwikkeld. Toeleiding vve Zo is de toeleiding van geïndiceerde kinderen naar de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven geïntensiveerd door alle kinderen en hun ouders na indicatie te bezoeken. Met als uiteindelijk doel: plaatsing op een VVE-programma. Moment van indicatie en doelgroepbepaling De leeftijd van indicatiestelling wordt bepaald op 14 maanden. Dat biedt de volgende voordelen: - Een VVE-geïndiceerd kind moet bij voorkeur starten als hij/zij twee jaar wordt. De indicatie vindt plaats bij 14 maanden. Door de indicatie op 14 maanden te 2

stellen, is er tijd genoeg om alle ouders te bezoeken, de inschrijving te verzorgen en de plaatsing rond de tweede verjaardag te begeleiden, indien nodig. - Een tweede voordeel is dat in een vroegtijdig stadium bekend is waar op welke locatie in de stad de kinderen geplaatst moeten worden. Indien er dit leidt tot meer aanmeldingen dan plaatsen, kunnen in een vroegtijdig stadium maatregelen worden genomen om wachtlijsten te voorkomen. Er is sprake van een wachtlijst als een kind twee jaar is geworden en langer dan vier weken moet wachten om te kunnen starten. Kinderen die nog geen twee zijn, maar al wel zijn aangemeld, staan niet op de wachtlijst. We spreken dan van een plaatsingslijst of aanmeldlijst. - Doelgroepbepaling Een VVE-indicatie wordt afgegeven indien er sprake is van één of meer van de onderstaande kenmerken: 1. De jeugdarts constateert een achterstand in de taalontwikkeling of constateert een kans op het oplopen van een achterstand in taalontwikkeling. Naast de kans op- een achterstand in taalontwikkeling, komen kinderen ook in aanmerking bij die een achterstand hebben of een kans op een achterstand hebben op de motorische ontwikkeling en/of sociaal emotionele ontwikkeling. 2. De hoofdtaal die thuis wordt gesproken en aangeboden een andere is dan de Nederlandse taal. 3. De ouders/opvoeders van het kind thuis een andere taal dan de Nederlandse taal spreken. 4. De ouders/opvoeders geen voortgezet onderwijs hebben genoten of afgerond. Daarnaast willen we de peuterspeelzaal ombouwen tot een voorschool. Kinderen die geplaatst zijn op een peuterspeelzaal krijgen een VVE-traject aangeboden en behoren daarmee tot de gemeentelijke doelgroep. Startgroep Een ander ontwikkeling is die van de startgroepen. Gedurende 5 dagdelen krijgen peuters een programma aangeboden. Naast de uitbreiding van het aantal dagdelen heeft de startgroep een leerkracht basisonderwijs en een pedagogisch medewerker van de opvangorganisatie op de groep. Tevens zijn startgroepen in een basisschool gevestigd en draait de groep als een echte voorschool. Nu de startgroepen een steeds belangrijker onderdeel zijn gaan uitmaken van het gehele programma bestrijding onderwijsachterstanden, is er behoefte aan een goede omschrijving van wat een startgroep inhoudt. Als bijlage bij dit aanvullend plan is het basisdocument startgroep gevoegd. Dit document dient 3

als leidraad voor toekomstige partners die een oprichting van een startgroep overwegen. Het document is gebaseerd op het startdocument dat voor de eerste startgroep in 2011 is opgesteld door Stichting Meervoud en Stichting Kinderopvang. Dit heeft als basis gediend voor de andere startgroepen die in Maassluis zijn begonnen. Resultaatmeting Verder is er ingezet op resultaatmeting en ouderbetrokkenheid en hebben we thuisprogramma s vve ingezet. De thuisprogramma s zijn intensieve één op één bijeenkomsten voor 1- en 2-jarigen met hun ouders. De samenwerking met het CJG is geïntensiveerd, progamma s voor ouders worden afgestemd met elkaar. Een andere ontwikkeling is een speciaal programma voor ouders van kinderen op de centrale opvang. Op deze opvang krijgen kinderen die nog niet Nederlands taalvaardig zijn eerst een taalbad. Als die vaardigheid op orde is keren zijn terug naar hun basisschool. Door het programma wordt ook de betrokkenheid van de ouders vergroot. Spraak- taalstoornissen In 2015 besteden we aandacht aan de spraak- en taalstoornissen die sommige kinderen hebben/ontwikkelen. De jeugdarts van het CJG speelt hierbij een belangrijke rol. Soms kan logopedie een oplossing zijn, maar vaak is er een andere aanpak vereist. Een goede diagnose is onontbeerlijk. Vorming Integrale Kindcentra In 2014 is het schoolbestuur voor christelijk onderwijs in Maassluis en Vlaardingen, stichting Meervoud, gefuseerd met de stichting Kinderopvang Vlaardingen. Zij opereren nu onder de naam Un1ek. Per 1 januari 2015 zullen stichting Wijzer voor het openbaar onderwijs in Maassluis en Vlaardingen een personele unie aangaan met stichting Kinderopvang Maassluis. Op deze wijze komt de vorming van integrale kindcentra een stuk dichter bij. Vanuit één bestuurlijke, organisatorische en pedagogische visie staat de ontwikkeling van kinderen van 0 12 jaar centraal. Startgroepen zijn daarmee volledig geïntegreerd in de school. 4

De zorg binnen IKC s/vve Door de volledige integratie van de meeste peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en startgroepen in de basisscholen, kan er aangesloten worden op de zorgstructuur die de desbetreffende school heeft. Om die reden zullen we een bijdrage leveren aan de gezinsspecialist in de school, die onder de nieuwe Jeugdzorgwet en de wet Passend onderwijs zijn intrede maakt in het onderwijs. De hier boven beschreven ontwikkelingen willen we voortzetten in 2015. Daarbij stellen wij ons ten doel dat van alle kinderen die een vve-indicatie hebben gekregen minimaal 90% deelneemt aan een programma. Vervolgens gaan we in 2015 het tekort aan vve plekken in Maassluis aanpakken. Het accent ligt op Maassluis Oost omdat daar de groep het grootst is. Dat doen we op twee manieren: De startgroep het Spektakel gaat ook in de middag de deuren openen. In het Startpunt wordt een ruimte ingericht om 9 dagdelen extra (middag en ochtend) peuteropvang te realiseren, waardoor we ook extra vve-kinderen kunnen plaatsen. 5

De volgende activiteiten worden in 2015 uitgevoerd Activiteit Aantal deelnemers VVE-trajecten Peuterspeelzalen 80 Kinderdagverblijven 43 Startgroepen 30 Impuls Maassluis-Oost 30 VVE-thuisprogramma s Instapje 15 Opstapje 15 Schakelklas Centrale Opvang Maassluis 2 24 groepen Totaal aantal deelnemers 237 Resultaatmeting CEDgroep 9 basisscholen 8 kinderdagverblijven 2 peuterspeelzalen 3 startgroepen Indicatiestelling CJG-Rijnmond 185 Huisbezoeken, toeleiding en Stichting Aanzet 185 coördinatie plaatsingen Scholing Pedagogisch medewerkers 120 Locatie thema s ouderbetrokkenheid Stichting Push 250 deelnemende ouders 500 ouders bereik met werkboekjes Aanpak ouderbetrokkenheid CEDgroep 20 professionals Inzet gezinsspecialist Flexus & Maatschappelijke dienstverlening Nw. Waterweg Jaarconferentie afsluiting VVE seizoen 130 professionals 6

3 De werkgroep VVE Het hierboven beschreven programma zijn activiteiten die direct op de doelgroep kinderen zijn gericht. De gemeente is verantwoordelijk dat het beleid wordt ontwikkeld én uitgevoerd. In Maassluis is daarvoor de werkgroep VVE al jaren actief. Deze werkgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van : De kinderopvang en peuterspeelzalen van alle Maassluise kinderopvanginstellingen; Een vertegenwoordiging van de vier stromingen in het basisonderwijs in Maassluis: Openbaar, Protestant, Katholiek en Montesorri. Deze laatste heeft aangegeven vanwege de personele omvang voorlopig geen vertegenwoordiger te kunnen afvaardigen; Het CJG Stichting Aanzet, die de huisbezoeken en de toeleiding naar de trajecten verzorgt; Careyn, die de thuisprogramma instapje en opstapje verzorgt; Stichting Push, die instellingen ondersteunt bij het vergroten van de ouderbetrokkenheid; De CED groep. Verzorgt de opleidingen en de levert de monitor van de resultaten in Maassluis. Coördinator van de Centrale Opvang Maassluis Gemeentelijke secretaris Door de samenstelling hebben we in Maassluis in samenwerking een goed onderwijsachterstandenbeleid ontwikkeld. Tevens worden op deze manier problemen en ontwikkelingen snel gesignaleerd en opgepakt. Daarnaast vindt er binnen de werkgroep ook kennisoverdracht plaats. De werkgroep komt 4 keer per jaar bijeen. Bovendien wordt indien nodig zaken door een vertegenwoordiging van de werkgroep opgepakt. 7

3. Begroting 2015 St. Push 21.809,00 Ouderbetrokkenheid St. Aanzet 41.342,00 coördinatie en plaatsing Careyn Thuisprogramma In-en opstapje 83.168,00 30 trajecten St Bor 26.000,00 10 trajecten Trajectprijs 2.600 St. Kinderopvang 100.000,00 Impuls wegwerken 30 trajecten wachtlijst Tik Tak 26.000,00 10 trajecten Trajectprijs 2.600,00 St. Kinderopvang Peuterspeelzaal 256.300,00 Trajectprijs 3.203,75 80 trajecten incl. huisbezoek St. Kinderopvang Kinderdagverblijf 58.580,00 23 trajecten Trajectprijs 2.600,00 St. Kinderopvang 135.000,00 Ook voor overige opleidingskosten organisaties St. Kinderopvang 30.000,00 verletkosten St. Kinderopvang 45.000,00 Compensatie ouderbijdrage St. Kinderopvang Startgroep Bengel 40.000,00 10 trajecten Stichting Uniek startgroep Zwaluw 40.000,00 10 trajecten Stichting Uniek startgroep Spektakel 40.000,00 10 trajecten IVIO 20.000,00 verhoging taalniveau pedagogisch medewerkers Salarislasten 45.000,00 gemeente CED 24.917,00 coördinatie opleidingen jaarconferentie 6.000,00 Schakelklas 135.000,00 Centrale opvang Maassluis Gezinspecialist 25.000,00 Jeugdzorg Totaal 1.199.116,00 Rijksmiddelen OAB 2015 938.116,00 Balans 31-12-2014 261.000,00 Totaal budget 2015 1.199.116,00 8

De praktijk heeft geleerd dat het efficiënter is om de bovengenoemde trajectprijzen als standaardprijs te hanteren. Deze gelden dan voor iedere organisatie die VVE-trajecten uitvoert en startgroepen ontwikkelt. 9

Bijlage 1 Basisdocument Startgroep Basisdocument Startgroep: 1. Visie Een startgroep biedt aan kinderen met een ontwikkelingsachterstand extra mogelijkheden om die achterstand aan te pakken. In een groep van maximaal 16 kinderen, van wie er 10 een VVE-indicatie hebben, werken een leerkracht basisonderwijs en een pedagogisch medewerker aan de ontwikkeling van het kind. De startgroep zit bij voorkeur in de school. De doorgaande leer-en ontwikkellijn kunnen hier optimaal tot hun recht komen. 2. Doelstellingen. - Het bieden van een goede startgroep gericht op kinderen van 2 tot 4 jaar. - Het gericht en gestructureerd stimuleren van basiscompetenties. - Het aanbieden van een doorgaande lijn in voorschool en primair onderwijs voor de toegelaten kinderen, zodat kinderen gewend zijn aan regels, gedragsverwachtingen, normen en waarden binnen een school op het moment dat het gebruikelijke onderwijs aanvangt. - Het optimaliseren van ontwikkelingsdoelen binnen de vier ontwikkelingsdomeinen van kinderen. - Het beperken en/of voorkomen van achterstanden in het primair onderwijs. - Optimale afstemming tussen startgroep en primair onderwijs. - Het project voldoet aan en biedt meer dan de Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (OKE) en de pedagogische doelstellingen die daarmee samenhangen. - Het project gaat uit van kwaliteit voor kinderen. - Het project is opbrengstgericht, en de voortgang wordt continu gemonitord. De instelling werkt mee aan de monitoring/resultaatmeting VVE van de CEDgroep. - Spelenderwijs leren. 3. Doelgroep. Peuters van 2 tot 4 jaar. Open inschrijving. Zowel VVE geïndiceerde peuters als peuters die niet VVE geïndiceerd zijn. Voorkomen van een zwarte peuterspeelzaal of zwarte startgroep in Maassluis- Oost. Streven naar verhouding 60% allochtoon en 40% autochtoon. Afname aantal dagdelen voor niet geïndiceerde peuters is variabel. We streven uiteindelijk naar vijf dagdelen van 2,5 uur per dagdeel voor elke peuter. 10

4. Begeleiding. Een onderwijsbegeleidingsdienst, bijvoorbeeld de CEDgroep, verzorgt de opleiding en begeleiding van de leerkracht en pedagogisch medewerker en zorgt voor de implementatie van het opbrengst gericht werken. 5. Personele inzet. Een VVE gecertificeerde pedagogisch medewerker. HBO opgeleide medewerker in dienst van het schoolbestuur. Vaste vervanging bij afwezigheid is voorafgaand aan de start geregeld. 6. Regierol directeur basisschool. De regie van de directeur van de basisschool heeft betrekking op de samenwerking tussen de VVE gecertificeerde pedagogisch medewerker en de HBO opgeleide medewerker, de mate van benutting van elkaars expertise en de bewaking van de gelijkwaardigheid tussen beide eerder genoemde medewerkers. Beide organisaties houden hun eigen verantwoordelijkheid. Dit zal nader worden vastgelegd. De directeur van de basisschool voert de regie wat betreft: Opbrengst gericht werken. Scholing medewerkers. Integraal aanbod; doorlopende leer- en zorglijn. Gezamenlijke visieontwikkeling richting integraal kindcentrum. De directeur kan zich uiteraard bij de uitvoering laten bijstaan door daartoe gekwalificeerde medewerkers. Waar een stichting zowel onderwijs als opvang aanbiedt is de gedeelde verantwoordelijkheid niet van toepassing. 7. Scholing medewerkers. Beide medewerkers en de directeur basisonderwijs dienen relevante scholing te volgen. Een onderwijsbegeleidingsdienst zoals de CEDgroep kan hiervoor worden geconsulteerd.. Aanhaken bij scholingsactiviteiten van andere pilots is een daarbij te onderzoeken optie. 8. Financiering. Voor de financiering is een gemeentelijke bijdrage beschikbaar van : 40.000,00 op jaarbasis, per startgroep, voor 10 doelgroep kinderen. 11

De instelling wordt geacht zelf inkomsten te genereren door het heffen van een ouderbijdrage. 9. Activiteitenplan. Ontwikkelingsdomeinen: voorschoolse educatie stimuleert de brede ontwikkeling van kinderen. Uit onderzoek blijkt dat de verschillende ontwikkelingsdomeinen bij jonge kinderen verbonden zijn met elkaar. Er wordt dan ook op een gestructureerde en samenhangende wijze gewerkt met de volgende domeinen: Taalontwikkeling: - er worden expliciete tussendoelen geformuleerd op basis van de TULE; - er is aandacht voor woordenschatontwikkeling, ontluikende geletterdheid, klank/vorm van woorden en zinnen, spreken en luisteren, interactief taalgebruik. Denkontwikkeling en ontluikend rekenen: - er worden expliciete tussendoelen geformuleerd op basis van de TULE; - er is aandacht voor waarnemen, ordenen, tellen, meten, oriëntatie in ruimte en tijd. Persoonlijke en sociaal-emotionele ontwikkeling: - er worden expliciete tussendoelen geformuleerd op basis van de TULE; - er is aandacht voor autonomie, zelfvertrouwen, zelfstandigheid, samen spelen en werken, gevoelens delen, omgaan met conflicten, gedrag en werkhouding. Motorische en creatieve ontwikkeling: - er worden expliciete tussendoelen geformuleerd op basis van de TULE; - er is aandacht voor de grote en fijne motoriek, ideeën en fantasie, technieken en materialen. In de inrichting komen de ontwikkelingsdomeinen op overzichtelijke en uitdagende wijze tot uiting. Er wordt zo veel mogelijk gevisualiseerd voor de kinderen, zoals het dagschema, de hoeken en materialen. De doorgaande lijn is hierbij van essentieel belang, zowel qua inhoud (de ontwikkelingsleerlijnen) in de groepen 1 tot en met 8 als het kindvolgsysteem. De overdracht geschiedt volgens vaststaande protocollen, waarbij de warme overdracht een belangrijke component is. Het kindvolgsysteem wordt opbrengstgericht,ontwikkelingsgericht en handelingsgericht gebruikt. Basisdoelen vanuit de wet kinderopvang. 12

Emotionele veiligheid: Het bieden van een gevoel van - emotionele - veiligheid. Het kind moet zich veilig en beschermd voelen. Persoonlijke competentie: Gelegenheid bieden tot het ontwikkelen van een persoonlijke competentie. Zinnig bezig zijn, de mogelijkheid hebben om vaardigheden onder de knie te krijgen en zelfvertrouwen op te bouwen (het leren van taal, de motorische ontwikkeling, cognitieve vaardigheden). Sociale competentie: Gelegenheid bieden tot het ontwikkelen van de sociale competentie. Het leren omgaan met anderen. Normen en waarden: Gelegenheid bieden om normen en waarden, de cultuur van een samenleving eigen te maken. Leren wat wel en niet mag; hoe je je moet gedragen. Je leert kinderen om te functioneren in een groter geheel: in de groep en in de maatschappij. 10. Inventaris en inrichting startgroep. Met de verhuizing van 30 juni gaan er alvast spullen mee van PSZ Puk en Co naar het Spektakel. In een later stadium zal gekeken worden wat er nog nodig is. Tevens zal Het Spectrum nagaan wat er op school aanwezig is en gebruikt kan worden. 11. Toetsing door GGD. In het kader van de wet op de kinderopvang zal door de GGD een toetsing plaats. vinden. Voorafgaand daaraan dient er een risico-analyse te worden opgesteld. De activiteiten mogen pas starten nadat de GGD heeft gecontroleerd en er een beschikking is ontvangen met toestemming tot exploitatie en inschrijving in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen. De onderwijsinspectie toetst in het kader van het toezicht VVE. 12. Begroting De aanvragende instelling voorziet het plan van een begroting van uitgaven en inkomsten. Aanvragen worden ingediend via het digitale subsidieloket van de gemeente Maassluis 13