www.prv-overijssel.nl Provinciale Staten Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425 48 30 Uw kenmerk Uw brief Ons kenmerk Datum RWB/2004/3613 12 10 2004 Bijlagen Doorkiesnummer Inlichtingen bij 1 425 19 74 hr. G.M. van Weerd Onderwerp Revolving fund grondverwerving. Wij hebben een kader vastgesteld voor bestedingen vanuit het provinciaal fonds voor grondverwerving (circa 7 miljoen euro). Bijgevoegd treft u dit ter kennisneming aan. In dit kader gaat het niet om nieuw beleid maar om het vastleggen van enige concrete spelregels waaraan Gedeputeerde Staten zich willen houden bij concrete bestedingen uit het Revolving fund. Eind 2002 hebben uw staten dit fonds ingesteld om provinciale grondverwerving daar waar nodig te kunnen versnellen. Het gaat om grondverwerving vooruitlopend op plannen die binnen 2 à 3 jaar klaar zullen zijn, zogenaamde anticiperende grondverwerving. Op het moment dat het plan klaar is, met het geld dat er bij hoort, vindt doorlevering van de grond plaats. Het fonds wordt dan weer aangevuld en het geld kan opnieuw gebruikt worden voor anticiperende grondverwerving. Het gaat dus om een zogenaamd revolving fund voor anticiperende aankopen. Het fonds is niet bedoeld voor strategische aankopen (zie ook laatste alinea van deze brief). De komende tijd wordt het fonds, overeenkomstig Ruimte voor actie, vooral gebruikt om gewenste ontwikkelingen in het landelijk gebied te stimuleren, zoals vrijwillige kavelruil. In het vastgestelde kader is onder andere vastgelegd hoe de risico s afgedekt worden voor het geval grond niet of later doorgeleverd kan worden. Bij elke voorgenomen besteding moeten risico s vooraf ingeschat en aangegeven worden. Na instelling van het fonds hebben wij nu eenmaal hieruit een bedrag van afgerond 1,4 miljoen in principe ter beschikking gesteld om een aankoop in de EHS door te kunnen laten gaan. Door de tijdelijke aankoopstop van het Rijk dreigde deze waardevolle aankoop niet door te gaan. Omdat DLG de aankoop en doorlevering in een later stadium alsnog met eigen middelen kon financieren bleek feitelijke ter beschikkingstelling van gelden uiteindelijk niet nodig. De garantstelling uit ons fonds heeft het natuurlijk wel mogelijk gemaakt om op tijd de overeenkomst door te laten gaan. ATTENTIE: GEWIJZIGD RABO Zwolle 3973.41.121 Het provinciehuis is vanaf het NS-station bereikbaar: met stadsbus lijn 1 richting Berkum, halte provinciehuis Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle
2 Wij hebben ons de afgelopen tijd beraden over de vraag of er nog voldoende reden is om het fonds te handhaven. Onze conclusie is dat wij in het kader van onder andere de reconstructie en landinrichting zinvolle aanwendingsmogelijkheden zien voor het instrument anticiperende grondverwerving. Maar het kost de nodige voorbereiding en overleg voordat op een verantwoorde manier aankopen gedaan kunnen worden. Wij gaan ervan uit dat er eind 2004 of begin 2005 transacties zullen kunnen plaatsvinden. Het fonds is, zoals in het begin al aangegeven, bedoeld voor anticiperende grondverwerving. Daarbij gaat het om aankopen van grond voor projecten die al redelijk ver in de planningsfase zitten, maar waarvoor nog geen (project-) budget beschikbaar is gesteld en die (bijna) planologisch zijn geregeld met een termijn van uitvoering van enkele jaren. Bij strategische grondverwerving gaat het om de verwerving van gronden, in te zetten voor op langere termijn te realiseren doelen waarvoor meestal nog een streek- en/of bestemmingswijziging nodig is en waar mogelijk ontwikkelingswinst te behalen valt. De termijn tot uitvoering is 5 à 10 jaar of langer. Bij dit soort grondverwerving zijn veel grotere bedragen in het geding. Over provinciale participatie bij strategische aankopen in grotere ontwikkelingsprojecten zal in de toekomst zo nodig, los van het fonds, aparte besluitvorming plaatsvinden net als bij het RBT. Provinciale participatie in grotere strategische ontwikkelingsprojecten zal mogelijk ook vaker voorkomen als de provincies de beschikking krijgen over specifiek op grondbeleid toegesneden instrumentarium en de nieuwe WRO van kracht wordt. Afhankelijk van deze ontwikkelingen zullen wij hiervoor deze bestuursperiode nader beleid ontwikkelen. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, secretaris,
Provincie Overijssel voor kader voor concrete bestedingen 12 oktober 2004
De provincie wil meer ontwikkeling- en uitvoeringsgericht werken en daarbij slagvaardig te werk gaan. Daarbij staan haar meerdere instrumenten ter beschikking. Grondverwerving (minnelijk of soms via onteigening) is er daar een van. De provincie wil het minnelijk grondverwervingsinstrument meer en anticiperend benutten. Provinciale staten hebben daarom november 2002 besloten een werkkapitaal in te stellen van 7 mln 1 voor de uitvoering van anticiperend grondbeleid op de beleidsterreinen natuur, verbetering landbouwstractuur, water, infrastructuur, economic en toerisme. In het onderhandelingsakkoord 2003-2007 "Ruimte voor actie' staat dat het fonds van de komende periode vooral zal worden bemit om ontwikkelingen in het landelijk gebied te stimuleren. Het gaat om grondverwerving vooraitlopend op plannen die binnen 2 a 3 jaar tdaar gal zijn (dit heet 'anticiperende' grondverwerving). Op het moment dat het plan klaar is, ttiet het geld dat er bij hoort, vindt doorlevering van de grond plaats. Het fonds wordt dan weer aangevuld en het geld kan opnieuw gebruikt worden voor anticiperende grondverwerving. Het gaat dus om een zogenaamd 'revolving fund'. In dit kader gaat het niet om nieuw beleid maar om het vastleggen van enige concrete spelregels waaraan Gedeputeerde staten zich willen houden bij concrete bestedingen uit het Revolving fund. O.a. is vastgelegd hoe de risico's afgedekt worden in het geval grond bijvoorbeeld niet of later doorgeleverd kan worden. Bij elke voorgenomen besteding moeten risico's vooraf ingeschat en aangegeven worden. Het kader is vastgesteld door GS en wordt ter kennisneming gebracht van provinciale staten. Daarnaast worden provinciale staten jaarlijks via de jaarrekening geinformeerd over de aanwending van het revolving fund. 1 per november 2002 3 en nadien ge'indexeerd
In welke gevallen en onder welke voorwaarden is inzet van fondsgelden aan de orde. Voorstellen voor de inzet van fondsgelden kunnen gedaan worden vanuit elk provinciaal beleidsveld en kunnen zich afspelen op gebieds-, plan- of projectniveau en kunnen ook een meerjarig programmatisch karakter hebben (bijvoorbeeld gekoppeld aan een specifieke kavelruilproject). Elk voorstel zal door GS moet worden goedgekeurd. In verband met gewenste slagvaardigheid wordt een mandaat regeling ingevoerd Pro ectbeschrij iiig Een voorstel tot inzet van gelden vanuit het fonds gaat gepaard met een projectbeschrijving waarin ook de financiele kansen en risico's worden benoemd. Voor het maken van de projectbeschrijving is een checklist met vragen opgesteld. Daarin gaat het samengevat om de volgende aspecten: doelomschrijving (beschrijving huidige en gewenste situatie) beleidsmatige, juridische en financiele context committent met betrokken andere partijen (on-)zekerheden m.b.t. tijdige doorlevering te verwachten rente- en beheerskosten risicoanalyse en voorstel afdekking risico's bij opdracht aan derden (bijv. DLG) : contractvoorwaarden en kosten dienstverlening en Met de verwerving en doorlevering van gronden met het revolving fund zijn naast de aankoopprijs zowel bij de aankoop, het beheer als de doorlevering andere kosten gemoeid, zoals notariskosten, kadasterkosten, (interne en externe) beheerskosten, makelaarskosten (waaronder begrepen eventuele diensten van derden, zoals DLG), rente, etc. Anderzijds zijn opbrengsten denkbaar bijvoorbeeld in de periode dat verworven is en nog niet doorgeleverd in de vorm van pachtopbrengsten. De normale daling of stijging van de grondprijzen kan ook de opbrengsten beinvloeden. Waardevermindering of waardestijging van verworven grond kan ook het gevolg zijn van bestemmingswijzigingen. Uitgangs >unt is dat het negatieve verschil in lasten en opbrengsten (inclusief renteverlies) bij doorlevering ten laste gebracht worden van de betreffende transactie. Het doel is dus om tenminste financieel sluitend door te leveren, inclusief alle bijkomende kosten. Over de financiele consequenties in de situatie dat dit achteraf toch niet mogelijk blijkt te zijn worden van te voren per voorstel afspraken vastgelegd (zie hierna onder Risico's). Positieve resultaten worden toegevoegd aan het fonds. Als de omvang van het fonds daardoor structured meer wordt dan de oorspronkelijke gei'ndexeerde waarde (rekening houdend met nog lopende risico's) dan zullen GS bij de jaarrekening voorstellen doen om deze gelden toe te voegen aan het fonds dan wel terug te laten vloeien naar de algemene middelen. De aangekochte grond zal tegen aanschaffingswaarde op de balans worden opgenomen. Tegelijkertijd zal voor eenzelfde bedrag uit de Reserve Grondbeleid (uit het fonds) een toevoeging plaatsvinden aan een in te stellen Voorziening Grondbeleid. Daarmee wordt bereikt dat op elk moment eenduidig vastligt in de balans welk gedeelte van de reserve (het fonds) nog voor besteding beschikbaar is. In beginsel zal geen tussentijdse herwaardering van de grond plaatsvinden aangezien grond tegen kostprijs wordt gewaardeerd. Alleen bij langdurige structurele daling van grondprijzen zal dit wel worden overwogen. Wanneer grond wordt verkocht zal de opbrengst weer vanuit de Voorziening aan de Reserve worden toegevoegd. Als bij doorverkoop blijkt dat er sprake is van een negatief resultaat, dan zal zo nodig aanzuivering van de Reserve moeten plaatsvinden conform de afspraken zoals hierna aangegeven. De in de projectbeschrijving te benoemen risico's waaraan in het kader van anticiperende grondaankopen gedacht moet worden zijn o.a.: 1 waardedaling van aangekochte grond door ontwikkeling grondmarkt waardedaling bij niet doorgaan van een noodzakelijke bestemmingsplanwijziging 13 vertraging van doorlevering bij dalende grondprijzen m onmogelijkheid tot doorverkoop: "blijven zitten met de grond" Gaan Gedeputeerde staten akkoord met een voorstel dan nemen zij ook nota van de in de projectbeschrijving beschreven bekende kansen en risico's en de geraamde kwantificering daarvan,
inclusief de acties die ondernomen zullen worden om de risico's in de loop van de tijd zoveel mogelijk te verkleinen en eventuele kansen te vergroten. Per voorstel zullen GS bepalen of de risico's, indien ze optreden, opgevangen worden: 1. vanuit beschikbare programmabudgetten van het (de) initierende beleidsveld(en) 2 en als dat niet kan of wenselijk is 2. binnen het fonds, maar dat fcan alleen in het geval dat er bij andere aankopen/doorleveringen in het kader van het Revolving fund kansen zijn gerealiseerd met een financiele omvang die tenminste gelijk is aan de gekwantificeerde risico's (criterium is immers of instandhouding van het -gemdexeerde- vermogen van het fonds gegarandeerd blijft) bieden 1. en 2. geen oplossing dan is het denkbaar 3. met een provinciale begrotingswijziging voor de te kwantificeren risico's een dekkingsmaatregel te treffen. Overwogen kan worden om in voorkomende gevallen de mogelijkheid van nsicodeling open te laten. Dit betekent dat dan afdekking van eventueel optredende risico's gevonden zal worden in zowel de beleidsbudgetten van de betreffende eenheid als in het revolving fond zelf. Voorwaarden voor een dergelijke risicodeling zijn onder andere : de financiele omvang van een voorstel is zodanig dat de beschikbare budgetten van een eenheid geen ruimte bieden om het gehele financiele probleem op te lossen. Politieke of planmatige wenselijkheid van een transactie terwijl bekend is dat risico's hoger dan gemiddeld zijn. en Provinciale staten hebben bij vaststelling van het grondbeleid besloten 6 dat elk voornemen tot aankoop voor goedkeuring aan Gedeputeerde staten wordt voorgelegd'. Dit laat onverlet dat via een mandaatregeling in omschreven gevallen goedkeuring kan plaatsvinden. Aan dit mandaat worden de volgende voorwaarden verbonden: a. de verwervingskosten bedragen maximaal 100.000 b. het geschatte risico voor waardevermindering bij doorverkoop bedraagt niet meer dan 10% van de verwervingskosten (rekening houdend met alle bijkomende kosten) c. interne overeenstemming met betrokken andere provinciale eenheden Als een voorstel tot aankopen vanuit het fonds een programmatisch karakter heeft (bijvoorbeeld bij een opdracht aan DLG om voor een kavelruil de nodige aankopen te verrichten) dan stellen GS dat programma vast. De afzonderlijke aankopen behoeven bij een programma dat uitgevoerd wordt door de provincie, goedkeuring van de betrokken teamleider in overeenstemming met de eenheid Middelen. Bij uitbesteding wordt in het contract voor de dienstverlening vastgelegd vanaf welk aankoopbedrag een afzonderlijke aankoop instemming behoeft van de betrokken provinciale teamleider, in overeenstemming met de eenheid Middelen. Wordt de grondverwerving extern uitbesteed dan gelden hiervoor de gebruikelijke provinciale regels bij dienstverlening. Verantwoerdiiig De financiele stand van zaken van het fonds, inclusief actuele risico-inschatting, zal periodiek verantwoord worden in de Managementrapportages en Jaarrekening. Daarnaast zal bij elke (programmatische) opdracht tot aankoop- of doorlevering die aan Gedeputeerde staten wordt voorgelegd de actuele financiele stand van zaken bij het fonds als geheel worden gemeld. 2 deze wijze van risicoafdekking bevordert dat de betreffende eenheid een serieuze analyse en inschatting van de risico's en kansen uitvoert 3 en maatregelen neemt om optreden van risico's te vocitkomen