Vertrouwelijkheid en Veiligheid: een dilemma? Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde

Vertrouwelijkheid en Veiligheid: een dilemma? Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 1

Bevorderen v/e positief leerklimaat Maatschappelijke context & actoren macrofactoren Beïnvloedende factoren op het niveau van de lerende microniveau mesofactoren Kenmerken van de lerende Beslissingsproces van de potentiële lerende Kenmerken van de leer- & vormingsactiviteit Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 2

Bevorderen v/e positief leerklimaat Maatschappelijke context & actoren macrofactoren Kenmerken van de lerende Beïnvloedende factoren op het niveau van de lerende Begeleidingsverpleegkundige microniveau Mentor Beslissingsproces van de potentiële lerende mesofactoren Kenmerken van de leer- & vormingsactiviteit Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 5

Leren betekent Grenzen verleggen Uit comfort zone komen Belemmeringen overwinnen Nieuwe ervaringen opdoen Komen tot groei Basis in het leerproces veilige begrenzing Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 6

Het leer- en vormingsproces Het leer- en vormingsproces bestaat uit verschillende elementen: Vaststellen v/d beginsituatie Afstemmen v/d leerinhouden Gebruikte werkvormen & hulpmiddelen Evaluatie Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 7

Veiligheid in het begeleidingsproces Basis in leerrelatie mentor starter begeleidingsverpleegkundige starter Basis in werkrelatie mentor leidinggevende begeleidingsverpleegkundige leidinggevende Basis in werkrelatie mentor team begeleidingsverpleegkundige team Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 8

Dilemma s?... Ik vertel dit alleen aan jou, dit is vertrouwelijk Vertel me eens, hoe gaat het met die starter?... Ik doe dat niet meer, dat gaat hier heel de dienst rond Ik hoor en zie veel, bespreek jij dat?... Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 9

Opbouwen van veiligheid 3 bouwstenen om basis te leggen: Transparantie Afbakening Integriteit Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 10

Opbouwen van veiligheid Transparantie: Opdracht en taak Omgaan met informatie Afspraken i.v.m. samenwerking Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 11

Opbouwen van veiligheid Afbakening: Rol en samenwerking met anderen Tijd Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 12

Opbouwen van veiligheid Integriteit: Handhaven van algemeen aanvaarde sociale en ethische normen in activiteiten die met de functie te maken hebben Coachen op gedrag en resultaat 0.1rechtschapenheid, onomkoopbaarheid 0.2 ongeschonden toestand van Dale Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 13

De werkrelatie mentor/bgvpk leidinggevende Mentorschap is een opdracht De leidinggevende als eindverantwoordelijke voor introductie en inscholing Opdrachtgever van het mentorschap: Mentorschap is een toegevoegd leermiddel Concretisering van de opdracht Transparantie Afbakening Integriteit Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 14

Mentorschap is een opdracht Transparantie: Opdracht en taak t.a.v. de starter: Visie op mentorschap? Hoe mentorschap concreet vormgeven: Organisatie en planning Leerdoelen Werkmethode Geven van feedback Overleg Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 15

Mentorschap is een opdracht Transparantie: Omgaan met informatie Visie op vertrouwelijkheid? Openheid? Afstemming? Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 16

Mentorschap is een opdracht Transparantie: Afspraken i.v.m. samenwerking Visie op samenwerking? Partners in de samenwerking: starter, leidinggevende, team, organisatie? Overleg? Verantwoordelijkheden? Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 17

Mentorschap is een opdracht Afbakening: Tijd: Hoe lang loopt de opdracht? Wie bepaalt dit? Vaste tijdsstructuur? Of behoefte gestuurd? Of afgestemd op leervooruitgang? Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 18

Afbakening: Mentorschap is een opdracht Rol en samenwerking met de opdrachtgever: De mentor is de persoonlijke leerbegeleider: draagt verantwoordelijkheid voor en geeft vorm aan het begeleidingsproces, aangepast aan de manier van zijn en leren van de starter Mentorschap is een toegevoegd leermiddel: afstemming i.v.m. eindleerdoelen van de dienst Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 19

Mentorschap is een opdracht duidelijke afspraken over de communicatie van de mentor wat betreft feedback over de starter, info over het leerproces en te halen leerdoelen betrokkenheid bij evaluatie? direct? indirect? Dilemma: Wat met de vertrouwelijkheid? Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 20

Over vertrouwelijkheid Basis van een veilige leerrelatie Valkuil voor mentor leidinggevende starter Vertrouwelijkheid dient gerespecteerd te worden! Dit wil niet zeggen: alles blijft binnen de mentorrelatie Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 21

Wel: Over vertrouwelijkheid Bij inhoudelijke zaken (technische/inhoudelijke kennis, inhoudelijk functioneren) is er overleg nodig met de leidinggevende over de voortgang; cfr opdracht tot behalen van bepaalde leerdoelen Bij persoonlijke aspecten (persoonlijke, vertrouwelijke onderwerpen zoals twijfels, onzekerheden, angsten, moeilijke stappen in het leren, persoonlijke ervaringen tijdens het werk ) is er enkel overleg met de leidinggevende mogelijk op uitdrukkelijk verzoek van en/of in samenspraak met de starter. Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 22

Over evalueren Evalueren moet, maakt deel uit van inscholingstraject Evaluatie is nodig om te bepalen of de starter de nodige kennis, vaardigheden en attitudes voor de job voldoende heeft eigen gemaakt Door de juiste persoon d.w.z. diegene die in de organisatie het mandaat daartoe heeft transparant voor alle partijen Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 23

Over evalueren Cruciale vraag: met welk doel wordt er geëvalueerd? In functie van aanwerving, vaste aanstelling, promotie = Summatief = verantwoordelijkheid van de leidinggevende In functie van ondersteuning van het leerproces = Formatief = verantwoordelijkheid van de mentor Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 24

Valkuil: De mentor/bgvpk en evaluatie De mentor als controleur-informantrechterhand van de leidinggevende, met risico op schaden van de leerrelatie Verwarring tussen de rol van de mentor en de rol van de leidinggevende Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 25

De mentor/bgvpk en evaluatie Gespreksonderwerp tussen leidinggevende en mentor En tussen leidinggevende en starter En tussen mentor en starter bij het bespreken van de samenwerkingsrelatie Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 26

Integriteit: Mentorschap is een opdracht Handhaven van algemeen aanvaarde sociale en ethische normen in activiteiten die met de functie te maken hebben Integriteit dient door alle partijen in het begeleidingsproces nagestreefd te worden Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 27

Integriteit: Mentorschap is een opdracht Gedragsvoorbeelden: Geeft informatie over zijn standpunt met betrekking tot zaken als veiligheid Respecteert en beschermt aan hem toevertrouwde vertrouwelijke informatie Doet wij hij zegt, komt beloftes en afspraken na Neemt verantwoordelijkheid voor eigen handelen Maakt geen misbruik van macht of voorkennis Houdt vast aan normen en waarden, ook wanneer dit nadeel, spanning of conflict met zich meebrengt Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 28

Tips om integriteit te waarborgen: Wees standvastig en beheerst; Zeg wat je bedoelt, gebruik eenduidige taal; Zorg dat je daden in overeenstemming zijn met je woorden; Neem verantwoordelijkheid voor al je acties, dus ook voor je fouten; Wees mild voor jezelf en de anderen; Werken aan integriteit is een continu proces, geen eenmalige actie; Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 29

De leerrelatie mentor/bgvpk - starter Transparantie: Opdracht en taak : Basis is opdrachtsomschrijving van mentorschap op de afdeling Ideaal: gezamenlijke start starter mentor leidinggevende In een eerste individueel contact met de starter: leg uit aan de starter hoe jullie gaan samenwerken, wat je al weet over starter, bespreek de te halen doelen. Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 30

De leerrelatie mentor/bgvpk - starter Omgaan met informatie: Wees transparant over wat je weet over de starter, informatie die je kreeg; Leg uit hoe je vertrouwelijkheid ziet: Starter = eigenaar van de informatie; Openheid + overleg + verantwoordelijkheid in wederzijdse samenwerking = garantie tot eigenaarschap en veiligheid Schets je samenwerkingsverband met de leidinggevende en de collega s wat betreft de starter; Schets je betrokkenheid ten aanzien van bijsturingsgesprekken en evaluatiegesprekken Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 31

De leerrelatie mentor/bgvpk - starter o Afspraken i.v.m. samenwerking Maak een concreet plan op Hou het simpel In overleg met de starter Communiceer wanneer je vindt dat er afstemming met leidinggevende nodig is; werk er naar toe dat de starter hierin zelf stappen onderneemt; Wees een brug naar het team maar de starter is verantwoordelijk voor zijn eigen handelen Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 32

De leerrelatie mentor/bgvpk - starter Afbakening: Rol en samenwerking met anderen Hou je aan je opdracht! Niet meer en niet minder. Tijd Schets tijdspanne waarbinnen mentorrol loopt; wanneer en hoe die periode afloopt; Rond periode van begeleiding af; vanaf dan ben je gewoon collega Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 33

De leerrelatie mentor/bgvpk - starter Integriteit: Wees transparant Baken je opdracht af Wees realistisch, zeg wat je denkt, hou geen informatie achter, trek open kaart, dat duurt het langst; praat ook over tekorten Geloof in de mogelijkheden van de ander en druk dit uit Doe wat je afspreekt Wees ontvankelijk en gebalanceerd Wees mild voor de ander en jezelf Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 34

De werkrelatie mentor/bgvpk team Transparantie: Opdracht en taak Bepaal samen met de leidinggevende hoe het team kennis neemt van mentorschap op de afdeling Omgaan met informatie Bescherm je integriteit; je bent geen boodschapper, geen klikspaan en geen controleur Ieder zijn verantwoordelijkheid als collega Je kan brug zijn tussen starter en team en omgekeerd Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 35

De werkrelatie mentor/bgvpk team Afspraken i.v.m. samenwerking o o Schets of je iets verwacht van collega s wat betreft de inscholing van de starter; Neem je rol als mentor op om collega s te ondersteunen in het samenwerken met nieuwe collega s; Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 36

De werkrelatie mentor/bgvpk team Afbakening: Rol en samenwerking met anderen Baken je verantwoordelijkheid af; Bescherm je integriteit; Tijd Geef door aan collega s wanneer je opdracht als mentor voor de starter is afgerond; Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 37

De werkrelatie mentor/bgvpk team Integriteit: Bescherm je integriteit Het leerproces van de starter is beschermd; laat je niet verleiden tot spreken uit de biecht. Sta open voor feedback van collega s over de starter Wees hierbij ontvankelijk en gebalanceerd, zonder afbreuk te doen aan de starter, jezelf of de collega s Moedig collega s aan hun verantwoordelijkheid t.a.v. starter zelf vorm te geven Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 38

Bevorderen v/e positief leerklimaat Maatschappelijke context & actoren macrofactoren Kenmerken van de lerende Beïnvloedende factoren op het niveau van de lerende Begeleidingsverpleegkundige microniveau Mentor Beslissingsproces van de potentiële lerende mesofactoren Kenmerken van de leer- & vormingsactiviteit Een veilige, stevige brug Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 39

o o o o o Coachen op gedrag en resultaat, praktijkgids voor het ontwikkelen van resultaatgericht gedrag Redactie PiMedia, PiMedia, 2002 The Skilled facilitator, new & revised Roger Schawrz, Jossey-Bass, 2002 Peterschap in ondernemingen, een praktische handleiding voor het begeleiden van het leren op de werkplek Helga Gielen, Acco, 2005 Mentoring als ontwikkelactie. Hoe de mentoren ondersteunen? Helga Gielen, studiedag Begeleid leren op de werkplek, 11 januari 2006 Slotconclusies Studiedag Begeleid leren op de werkplek Prof Steven Janssens, studiedag 11 januari 2006 Studiedag begeleidingsverpleegkunde / NVKVV week van Verpleegkunde & Vroedkunde 40