Parallellen tussen België en Nederland Integratie in Nederland Beleidstheorie, beleidsinformatie en beleidsimplicaties Mechelen 8 mei 2018 Arjen Verweij Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Directie Samenleving en Integratie
Opzet Demografische schets Integratie, het concept Beleidstheorie, korte schets van de opzet en werkwijze van het integratiebeleid Nederland Beleidsinformatie, Van foto naar film Van beschrijven naar verklaren Beleidsimplicaties 2
1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Bevolking naar achtergrond en jaar, 1972-2017 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% indigenous western migrants non-western migrants 3
Bevolking naar achtergrond 1-1-2017 4
Vaststelling van herkomst in Nederland Herkomst op basis van: Geboorteland Geboorteland moeder Geboorteland vader Identificeert 1 e en 2 e generatie Onderdeel van basisregistratie Personen (BRP) = sleutel variabele 5
Herkomstgroepen > 100.000, 1-1-2017 Herkomst aantal Autochtoon Nederlands 13 218 754 Turks 400 367 Marokkaans 391 088 Indonesisch 364 328 Duits 356 875 Surinaams 349 978 Antilliaans 148 192 Pools 161 158 Belgisch 117 495 6
De gemiddelde waterdiepte op de Waddenzee is 1 meter 7
% Non-Western migrants by province, 1996, 2015 25,0 20,0 20,0 19,3 17,9 15,0 12,7 12,5 12,1 1996 10,0 5,0 3,8 6,7 4,0 3,6 4,9 7,6 9,3 4,4 7,0 8,1 3,3 5,1 5,1 8,5 3,5 6,3 2015 Netherlands 1996 Netherlands 2015 2,3 2,0 0,0 8
Bevolking G3 naar herkomst, 1-1-2017 9
10 Etnische concentratie van niet-westerse migratieachtergrond in Den Haag, 2016
Sociaal-economische positie naar herkomst, 2012(%) 80 70 70 60 50 40 53 42 30 28,4 28 20 10 0 nett labor market participation 5 16 9,8 unemployment youth unemployment employed in low skilled jobs 4,8 17,9 in poverty 2 12 dependency on social benefits 6 20 primary education level (2010) 1 1,8 drop out secundary education (2010) Indigenous non-western minorities 11
Integratie, het concept Structurele integratie Integratie -Sociaal-economische positie Culturele integratie -Emotioneel-affectief (identificatie) -Sociaal (contacten) -Cultureel (orientaties) 12 7-5-2018
Beleidsinstrumenten Integratiebeleid in Nederland Social position of groups with a migration background T-begin ongelijke posities (achterstand) T-tussen evenredige posities T-eind gelijke posities Specifiek beleid inburgering + Generiek beleid onderwijs + arbeidsmarkt (re)integratie + antidiscriminatie + Beleidsverantwoordelijkheid Nationaal Locaal Toelichting: + = verondersteld effect op sociale positie 13
Voortijdig schoolverlaten in voortgezet onderwijs, naar herkomst en jaar (%) 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2012/13 2013/14 2013/15 Bron: CBS Nl Turks Marok Sur Ant ov.niet-west 14
Eindniveaus basisonderwijs (CITO-test), naar herkomst en jaar, 1994/ 95-2014. 15
Feitelijke en gecorrigeerde achterstand in leesniveau t.o.v. autochtone leerlingen, groep 8 basisonderwijs, naar herkomst, 2013/14 (score punten) 16
Aandeel leerlingen in hogere soorten voortgezet onderwijs (havo/vwo) in 3 e jaar, naar herkomst en jaar 60 50 40 30 20 10 0 2005/'06 2006/'07 2007/'08 2008/'09 2009/'10 2010/'11 2011/'12 2012/'13 2013/'14 2014/'15** 2015/'16* Nederlands Turks Marokkaans Surinaams Antilliaans Overig niet-westers 17
Feitelijke en gecorrigeerde achterstand in niveau voortgezet onderwijs t.o.v. autochtone leerlingen, naar herkomst, 2013/14 (schaalpunten) 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Turks Marokkaans Surinaams Antilliaans ov.niet-west -0,2-0,4 feitelijk gecorrigeerd 18
Opleidingsniveau naar herkomst en jaar, 15-64 jaar 19
werklooheid naar herkomst en jaar (%) 20
Feitelijk en verklaard verschil in werkloosheid t.o.v. autochtone Nederlanders, naar herkomst, 2015 (procent punten) 14 12 12,9 12 10 9,1 8,8 8,4 8 7,3 6 5,5 4 4,2 4 3,6 2 0 Turks Marokkaans Surinaams Antilliaans overig niet-westers feitelijk gecorrigeerd 21
Kosten van migratie 1 e generatie migranten op achterstand Taalvaardigheid Diplomawaardering Functionele sociale netwerken Voorkómen van intergenerationele overdracht van kansarmoede naar volgende generatie(s) Structureel onderscheid tussen 1 e en 2 e generatie 22
Feitelijk en verklaard verschil in werkloosheid 2 e generatie t.o.v. autochtone Nederlanders, naar herkomst, 2015 (procent punten) 16 14 14,6 12 12,3 10 9,6 9,5 8 7,1 7,8 6 4,5 5,3 4,4 4 2,7 2 0 Turks Marokkaans Surinaams Antilliaans overig niet-westers feitelijk gecorrigeerd 23
Verklaringskracht ademt mee met conjunctuur 24
Ervaren discriminatie bij het zoeken naar werk, naar achtergrond, 2013 (%) 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Marokkaanse Turks Surinaams Antilliaans Nederlands 25
Feitelijke discriminatie bij werving en selectie naar achtergrond 2014 (virtuele praktijktests) 5 4,5 bron: Pantheia 4 3,5 3 2,5 2 1,5 Nederlands Turks Marokkaans Surinaams Antilliaans Pools 1 0,5 0 kliks E-mails/voicemails gemiste oproepen 26
Gevolgen gevoel van non-acceptatie afnemend thuisgevoel toename ervaren discriminatie meten met twee maten integratieparadox lager sociaal vertrouwen horizontaal verticaal 27
Groepen op afstand 28
Oorzaken voor (non) integratie Achterstand (opleiding ->arbeidsmarktpositie -> Inkomen -> huisvestingspositie) Achterstelling (discriminatie) bedoeld onbedoeld Andere voorkeuren 29
Conclusie Beleidsopgave: Toerusten Toegang (gelijk speelveld) Sociaal vertrouwen en binding (Trust) 30
Nieuwe beleidsprogramma s Breed maatschappelijk initiatief Binding Veranderopgave Inburgering (VOI) Verdere Integratie op de Arbeidsmarkt (VIA) 31
Conclusie Kennis is de hoeksteen voor beleid: o Monitoring van doelbereik o Beleidsevaluatie (doeltreffendheid) o Beleidsontwikkeling Een foto is nuttig, maar een film veel nuttiger Beschrijven biedt overzicht, maar verklaren biedt inzicht Internationale vergelijking 32
33 TNX!