Project 1 Project 1 Werkt ontwerp restauratie-wt.indd 1 PROJECT-1 Werkt ontwerp restauratie uit 24-07-14 16:58
PROJECT 1 Maken van een ontwerp voor [gebouw + plaats] De opdracht Bouwhistorisch onderzoek 1. Voor het uitwerken van het ontwerp voer je eerst een beknopte bouwhistorische verkenning uit bij een eenvoudig gebouw, bijvoorbeeld een woning, boerderij of eenvoudig kerkje met of zonder toren van voor 1945. Op basis van de door jouw verzamelde gegevens, stel je een historische beschrijving op van het onderzochte gebouw. Aan de hand van de opmeting maak je tekeningen (handmatig of digitaal) van (een deel van) het gebouw. Als slot presenteer je jouw bevindingen aan de (gefingeerde) opdrachtgever. Bouwtechnisch onderzoek 2. Naast de bouwhistorische verkenning voer je ook een bouwtechnisch onderzoek uit naar het casco en de onderhoudsstaat. Komen structurele gebreken voor en wat kom je verder tegen aan (achterstallig) onderhoud dat uitgevoerd moet worden. Maken ontwerp 3. Voor het pand waarvoor een bouwhistorische verkenning is uitgevoerd, is een aanpassing van de functie of een herbestemming noodzakelijk. Dit betekent dat een omgevingsvergunning (WABO) moet worden aangevraagd. Voor de aanpassing of herbestemming moet een ontwerp worden gemaakt. Hiervoor moet je (bestek)tekeningen maken. Werkprocessen Wat leer je in dit project? In dit project wordt voornamelijk gewerkt aan het volgende werkproces: - Werkproces 1.1 Gegevens verzamelen en uitwerken van restauratie-ontwerp. Gedrag Je leert werken aan de volgende kennis en vaardigheden: - Door samenwerken en overleggen met leidinggevende, collega s en derden verzamel je noodzakelijke gegevens voor het maken van het ontwerp. - Je vakdeskundigheid toon je door technisch inzicht en begrip voor vormen, weet je hoe constructies in elkaar zitten en weet je het nodige van historische technieken en afwerking. - Je toont vaardigheid computertekenen bij het uitwerken van schetsontwerp en definitief ontwerp. - Je controleert gegevens die je gekregen hebt op betrouwbaarheid, volledigheid en uitvoerbaarheid - Voor aangetroffen problemen bedenk je waar dit noodzakelijk is alternatieve oplossingen die aan de eisen van opdrachtgever en restauratie-ethiek voldoen. - Je volgt de instructies en procedures door een duidelijk en goed doordacht plan te maken dat voldoet aan de gestelde eisen. Resultaten Wat wordt er van je verwacht? - Je maakt een beknopte beschrijving van de bouwhistorische verkenning. Hierbij geef je kort de waardevolle elementen aan (structuur / indeling van het gebouw) waardevolle elementen. korte - Je maakt een beknopte rapportage van belangrijke gebreken en omschrijft de ingrepen die noodzakelijk zijn om het gebouw weer in goede staat te brengen. - Je meet in overleg het gebouw of een deel ervan op, met minimaal een plattegrond, doorsnede en een gevelaanzicht. - Je maakt een (deel van een) bestektekening schaal 1 : 50 of 1 : 100, met behulp van cad-programmatuur. - Je omschrijft beknopt de wijze van restaureren en stelt globaal de bouwtijd vast. - Je geeft inzicht in de kosten van de restauratie door middel van een globale kostenraming. 2
PROJECT 1 De situering van een monument is belangrijk. Staat het monument in het vrije veld, in het bos of tegen een dijk. Oriëntatie Doel Je bezoekt het gebouw waarvoor je het ontwerp uit moet werken. Dit moet een eenvoudig gebouw zijn zoals een klein woonhuis in een stad of dorp, een overzichtelijk zaalkerkje of een kleine loods of werkplaats. Als je toch kiest voor een complex gebouw, bepaal in overleg met de docent welk deel je gaat onderzoeken en verder uit gaat werken. Bij de referentieprojecten tref je voorbeelden aan die je mogelijk op weg helpen. Je loopt eerst in de omgeving rond: waar ligt het gebouw? Hoe is het gebouw gesitueerd? Hoe is het gebouw georiënteerd ten opzichte van de zon? Zijn er bijzondere eisen van toepassing etc? Je loopt door het gebouw en probeert even globaal de bouwtijd te schatten en zichtbare aanpassingen op te sporen. Als functies aangepast moeten worden of een herbestemming beoogd wordt, kijk dan ook welke mogelijkheden je op voorhand ziet. Je kijkt naar de bouwtechnische gebreken waar aandacht aan moet worden besteed en bedenkt alvast wat je er aan gaat doen en welke prioriteit je deze geeft. Taken Zoek informatie over: - Het uitvoeren van een bouwhistorische verkenning, zie www.bouwhistorie.nl. Dit is de website van de Stichting Bouwhistorie Nederland. Op deze website staan de Richtlijnen voor Bouwhistorisch Onderzoek die gelden als norm - Redengevende omschrijving van het monument op www.cultureelerfgoed.nl. of de betreffende gemeente. Meestal gaat dit op het adres. - www.casadata.nl Website van Casa Data waarop kostenkengetallen te vinden zijn voor het maken van een globale kostenraming. - Algemene gegevens. Denk hierbij aan huidige eigenaar, mogelijk bouwjaar, toegepaste historische waardevolle constructies, gebruik in het verleden en heden. Eventuele verbouwingen in het verleden. - Beeldmateriaal, zoals oude blauwdrukken uit het archief van de oorspronkelijke bouw, verbouwingen. Bij diverse lesbrieven van CMK, PO en CMG tref je informatie aan die je in dit project kunt gebruiken. Hieronder enkele suggesties: 3 Project 1 Werkt ontwerp restauratie-wt.indd 3 24-07-14 16:58
PROJECT 1 Voor een goed plan is het ook belangrijk om te kijken wat regionaal gebruikelijk is aan detaillering en afwerking zoals hier in het witte stadje Thorn in Limburg. Lesstof - Lesstof CMK. Ga na uit welke periode het gebouw stamt waarvoor je het ontwerp restauratie moet uitvoeren. Probeer je dan te oriënteren aan de hand van de lesbrief die periode behandeld is of gaat worden. - Lesstof PO. Lesbrief 1 en 2. Deze bieden een algemeen overzicht over de organisatie van monumentenzorg, uitgangspunten van restauratie-ethiek en een mooie inleiding op bouwhistorie en planvorming. - Lesstof CMG, lesbrief 1 t/m 4 Introductie bouwwijzen, gebruik materialen en bouwproces. - Instructie en begeleiding bij het tekenen met CAD-programmatuur. - Instructie en begeleiding bij het handmatig schetsen van eenvoudige constructies en detaillering. Bronnen Hieronder de bronnen en documenten die je kunt gebruiken voor de uitvoering van het project: - Powerpoints die betrekking hebben op de betreffende lesstof van CMK, PO en CMG. - Powerpoint instructie voor het maken van de bouwhistorische verkenning. - Praktijklessen voor het opmeten van een gebouw of deel ervan. Over opmeten vind je ook informatie in je vakboek Inleiding in de bouwhistorie. - Uitvoerige instructie technisch tekenen voor het maken van met de computer vervaardigde tekeningen. - Bezoek aan het gebouw met de opname van de noodzakelijke gegevens. - Voorbeeld van een bouwhistorische verkenning (digitale leeromgeving) - Format voor het maken van bouwhistorische verkenning (digitale leeromgeving) - Format voor het maken van rapportage (digitale leeromgeving) - Informatie op internet. Controleer deze altijd op betrouwbaarheid. Als je deze informatie gebruikt, vermeld dan altijd de website waarop je deze informatie gevonden hebt. - Informatie vind je ook op websites van gemeenten, provincies, kadaster en een gemeentelijk archief of een streek- of provinciaal archief. Ook de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed beschikt over een uitgebreid archief met panddossiers, tekeningen en historische foto s. 4
PROJECT 1 Voor dit project is enige kennis van bouwhistorie van belang. Het herkennen van waardevolle bouwsporen en hiernaar handelen is belangrijk. Een muur van een kasteel met talloze bouwsporen van dichtgezette vensters. Plan van Aanpak Om binnen de gestelde tijd het project af te ronden, is hieronder globaal het Plan van Aanpak aangegeven. Dit moet je zelf verder uitwerken en waar nodig aanpassen. Voor de uitwerking is een format in de digitale leeromgeving beschikbaar. Let erop dat je voldoende tijd neemt voor het uitwerken van de verzamelde gegevens. Oriëntatie - Verzamel zoveel informatie dat je in overleg met je leidinggevende kunt bepalen welk gebouw of deel ervan je gaat bezoeken en op welke wijze je de opdrachten uit gaat voeren. - Zorg dat je de instructie van de vakdocent en de lessen technisch tekenen volledig hebt gevolgd. - Neem de PDF s nog even door van de Powerpoints die in de lessen zijn behandeld - Bestudeer de documenten die je hebt of beschikbaar zijn in de digitale leeromgeving, maak aantekeningen van zaken die je niet begrijpt en stel hierover vragen aan de docent. 5 Project 1 Werkt ontwerp restauratie-wt.indd 5 24-07-14 16:58
PROJECT 1 Professioneel gedrag houdt ook in dat je de eigen grenzen kent en tijdig specialisten benadert en inzet. In dit geval is in de kroonlijst een zeer zeldzame terra-cotta versiering toegepast. Herstel vraag inzet van een specialist. Uitvoering - Bezoeken van het gebouw voor het opmeten en het maken van aantekeningen en voldoende foto s overall en van de specifieke problemen die je aan wilt pakken. - Bewerken en ordenen van aantekeningen en foto s voor de bouwhistorische verkenning en het beknopte verslag van het bouwtechnisch onderzoek. - Verzamelen van informatie uit andere bronnen zoals gemeenten, Rijksdienst, archieven etc. - Eerste opzet voor de bouwhistorische verkenning en een beknopt verslag. - Zoeken van informatie voor de globale kostenraming en het bepalen van de bouwtijd. - Uitwerken van de opmeting in een plattegrond, doorsneden, aanzichten op schaal 1 : 50 of 1 : 100 bestaande situatie en de nieuwe situaties met wijzigingen, aanpassing functies etc. - Verder uitwerken van de bouwhistorische verkenning en invoegen van de gemaakte foto s of schetsen. - Verder uitwerken van het bouwtechnisch onderzoek en invoegen van foto s van belangrijke constructieve problemen of achterstallig onderhoud. - Opzet voor de globale kostenraming van de restauratie en gewenste andere ingrepen en aan de hand hiervan bepalen van de bouwtijd. Afronding - Afwerken van de bouwhistorische verkenning en checken op de hiervoor geldende normen uit de Richtlijnen voor Bouwhistorisch onderzoek. - Afwerken van het bouwtechnische onderzoek en checken of alles opnamegegevens zijn verwerkt. - Afmaken van de tekeningen bestaande en nieuwe situatie en deze controleren op volledigheid en juistheid. - Afronden van de kostenraming en het definitief bepalen van de bouwtijd. 6 Project 1 Werkt ontwerp restauratie-wt.indd 6 24-07-14 16:58
PROJECT 1 Beoordeling Het ingediende plan wordt door de docent getoetst door middel van een intake op compleetheid. Is dit niet het geval dan wordt een termijn afgesproken waarbinnen alsnog de noodzakelijke aanvulling wordt verzorgd. Voor de beoordeling wordt ingeleverd: - Het complete project met alle onderdelen herkenbaar opgenomen als boekje keurig ingebonden. Tekeningen A3 als uitvouwblad. Grotere tekeningen apart bijgesloten en op A4-formaat gevouwen. - Beoordeling op resultaten-vakkennis zoals boven omschreven en Nederlands. - Een evaluatie van werkproces 1.1. Gebruik daarvoor het model verantwoording werkproces. - Na een positieve beoordeling wordt het project digitaal aangeleverd voor de portfolio in het studentenvolgsysteem van het ROC. Afsluiting en presentatie De docent kies een passende werkvorm voor de bespreking en evaluatie van het ingediende plan met een of meer studenten. Er kan ook worden gekozen voor een presentatie van een project door de student voor de groep met een mogelijkheid tot discussie en het stellen van vragen. Bij een bespreking, evaluatie of presentatie komen de volgende zaken aan de orde. - Aan welke gebouw heb je gewerkt? - Hoe ben je tewerk gegaan? - Wat heb ik geleerd, wat viel mee en wat viel tegen? - Wat moet ik nog leren? Handreiking voor de mentor / leermeester voor de beoordeling Zie voor een goede beoordeling van het uitgevoerde project de algemene instructie in de inleiding op de uit te voeren projecten. Vanuit het ROC worden hiervoor de juiste beoordelingsformulieren verstrekt. 7
PROJECT 1 8