Deze brochure bevat een zeer beknopte voorstelling van de regels over het nieuwe statuut van alternatieve-financieringsplatform ( AFP ). Dit statuut is geregeld in de wet van 18 december 2016 tot regeling van de erkenning en de afbakening van crowdfunding en houdende diverse bepalingen inzake financiën (Belgisch Staatsblad van 20 december 2016). De FSMA beantwoordt op haar website veel gestelde vragen ( FAQ ) in verband met crowdfunding. Begrippen die in deze FAQ nader zijn toegelicht, zijn in deze brochure gemarkeerd. In tegenstelling tot de FAQ gaat deze brochure niet in op de regels in verband met informatie aan beleggers (prospectus, reclame ). De FSMA raadt kandidaten die een vergunningsaanvraag willen indienen, aan om een beroep te doen op een advocaat gespecialiseerd in financieel recht.
Vooraf 1. Wanneer is een vergunning als alternatieve-financieringsplatform nodig? (4-12) 2. Vergunningsvereisten (13-18) 3. Inhoud vergunningsdossier (19-32) 4. Vergunningsprocedure (33-35) 5. Regels voor vergunde alternatieve-financieringsplatformen (36-42) Vragen? (43)
elke onderneming die geen gereglementeerde onderneming* is en waarvan de gewone professionele activiteit erin bestaat een elektronisch platform (meestal een website) te organiseren om alternatieve-financieringsdiensten aan te bieden (dwz. actief bepaalde beleggingsinstrumenten commercialiseren) in België. * Gereglementeerde ondernemingen (kredietinstellingen en beleggingsondernemingen) moeten geen bijkomende vergunning krijgen om alternatieve-financieringsdiensten aan te bieden in België. Ze moeten zich wel houden aan dezelfde regels als alternatieve-financieringsplatformen (zie p. 38-39).
betaald worden voor de dienstverlening, bijvoorbeeld door beleggers, door ondernemersemittenten of beide. méér doen dan gewoon communiceren over mogelijke beleggingen beleggers aanzetten tot beleggen in de op het platform aangeboden beleggingsinstrumenten zich richten op retailbeleggers*. *Wie zijn aanbod enkel richt tot rechtspersonen, gekwalificeerde beleggers of maximum 150 personen heeft geen vergunning als AFP nodig.
gericht op Belgische beleggers in België; dit kan onder meer blijken uit gebruik van een website met extensie.be; reclame in België; informatie over Belgische regelgeving en/of fiscaliteit; aanbod van een groot aantal beleggingsinstrumenten van Belgische ondernemers-emittenten.
* Andere instrumenten die een financiële belegging mogelijk maken (o.m. gestandaardiseerde leningen). Dit vereenvoudigde schema toont enkel de beleggingsinstrumenten die het meest relevant zijn voor crowdfunding. Het toepassingsgebied van de regels over crowdfunding kan variëren. De meeste zijn van toepassing op alle beleggingsinstrumenten. Sommige zijn alleen op financiële instrumenten of op effecten van toepassing, nog andere alleen op zeer specifieke instrumenten. Het is daarom belangrijk de juridische aard van de beleggingsinstrumenten die op het platform worden aangeboden, correct te bepalen.
Ondernemers-emittenten Beleggers investeren rechtstreeks in beleggingsinstrumenten uitgegeven door een ondernemer. Financieringsvehikels Beleggers investeren in beleggingsinstrumenten uitgegeven door een financieringsvehikel. Het financieringsvehikel investeert in beleggingsinstrumenten uitgegeven door één ondernemer-emittent die door de belegger is gekozen. Financieringsvehikels kunnen in meerdere ondernemers-emittenten beleggen als ze voor elke ondernemer-emittent een apart compartiment opzetten. Startersfondsen Beleggers kopen deelbewijzen van een privaat of openbaar startersfonds. De beheerder van het startersfonds beheert de opgehaalde gelden collectief en investeert ze in KMO-starters.
Dienst Toegelaten voor AFP? Commentaar Beleggers in contact brengen met ondernemers-emittenten - Een financieringsvehikel opzetten en beheren Een startersfonds beheren Betaalstromen beheren (geld van beleggers ophalen en aan ondernemers-emittenten of aan startersfondsen betalen) Beleggingsinstrumenten overnemen (onderschrijven) of plaatsen Toegelaten, maar bijkomende wettelijke regels van toepassing! Andere vergunning vereist (AICBbeheervennootschap) Andere vergunning vereist (kredietinstelling, beursvennootschap, betalingsinstelling, instelling elektronisch geld) Andere vergunning vereist (beursvennootschap, kredietinstelling)
Dienst Beleggingsinstrumenten commercialiseren Orders van beleggers in effecten of deelbewijzen van startersfondsen ontvangen en doorgeven aan een gereglementeerde onderneming Beleggingsadvies geven over effecten of deelbewijzen van startersfondsen Andere beleggingsdiensten leveren Toegelaten voor AFP? Commentaar Passendheidstoetsing vereist (kennis en ervaring) Passendheidstoetsing vereist (kennis en ervaring) Geschiktheidstoetsing vereist (kennis en ervaring, financiële draagkracht en beleggingsdoelstellingen) Andere vergunning vereist (beleggingsonderneming, kredietinstelling)
De vennootschap moet een handelsvennootschap zijn. Het hoofdbestuur moet in België gevestigd zijn. De personen die de vennootschap controleren, moeten een gezonde en voorzichtige bedrijfsvoering kunnen waarborgen.
De raad van bestuur en de effectieve leiding bestaan uitsluitend uit natuurlijke personen met de vereiste professionele betrouwbaarheid en passende deskundigheid. De effectieve leiding bestaat uit minstens twee personen.
De onderneming moet beschikken over een passende organisatie. Het proportionaliteitsbeginsel geldt: de organisatie moet aangepast zijn aan omvang en complexiteit van de activiteiten. De onderneming moet een verzekering burgerlijke beroepsaansprakelijkheid afsluiten.
De onderneming moet bijzondere aandacht besteden aan de organisatie in verband met : de selectie van aan beleggers voorgestelde projecten; de informatieverstrekking aan cliënten; de inhoud en de bewaring van cliëntendossiers; belangenconflicten; de passendheidstoetsing; de geschiktheidstoetsing (enkel als beleggingsadvies wordt gegeven); het gebruik van financieringsvehikels; de controle op de voorwaarden waaronder beleggers fiscale voorwaarden genieten (voor zover van toepassing).
Voor het onderzoek van uw vergunningsaanvraag door de FSMA betaalt u 2.500 euro. Dit bedrag is fiscaal aftrekbaar. Het is bij koninklijk besluit vastgelegd en kan jaarlijks worden aangepast op basis van de evolutie van de werkingskosten van de FSMA. Dit bedrag blijft verschuldigd als u uw aanvraag intrekt of als de vergunningsaanvraag wordt geweigerd.
A. Verantwoordelijke voor het vergunningsdossier B. Vennootschap C. Personen die de vennootschap controleren D. Leiding E. Organisatie F. Formulier (checklist)
1. Naam en voornaam 2. Bewijs dat deze persoon de vennootschap mag verbinden 3. E-mailadres 4. Telefoonnummer
1. Ondernemingsnummer 2. Officiële benaming 3. Rechtsvorm 4. Statuten (ontwerp als de vennootschap nog niet is opgericht) 5. Adres van de maatschappelijke zetel
Voor elke controlerende persoon: een ingevulde Vragenlijst personen die controle uitoefenen op de vennootschap ondertekend door de betrokken natuurlijke persoon zelf of de perso(o)n(en) die de betrokken rechtspersoon kan/kunnen verbinden.
Voor elk lid van het bestuursorgaan en effectieve leider: een ingevulde Vragenlijst over de professionele betrouwbaarheid en passende deskundigheid van bestuurders en effectieve leiders ondertekend door de betrokken natuurlijke persoon zelf; een kopie van de identiteitskaart; een uittreksel uit het strafregister, niet meer dan 3 maanden oud.
Voor de instelling: een ingevulde Vragenlijst over de deskundigheid en de collectieve geschiktheid van de leden van het wettelijk bestuursorgaan en de personen belast met de effectieve leiding ondertekend door de persoon of personen die de instelling geldig kunnen verbinden
1. Beschrijving van het businessmodel 2. Beschrijving van de IT-organisatie 3. Attest verzekering burgerlijke beroepsaansprakelijkheid 4. Overige organisatorische aspecten 5. Organigram
Beleggers Wat is het doelpubliek? Is er extra dienstverlening? Beleggingsadvies? Ontvangen en doorgeven van orders? Is er een vergoeding? Zo ja, hoe wordt ze berekend? Ondernemers-emittenten Wat is het doelpubliek? Is er extra dienstverlening? Opzet en beheer van een financieringsvehikel? Is er een vergoeding? Zo ja, hoe wordt ze berekend?
Beleggingsinstrumenten Welke beleggingsinstrumenten worden aangeboden? Aandelen? Verhandelbare schuldinstrumenten? Gestandaardiseerde leningen? Deelbewijzen van startersfondsen? Is er een fiscaal voordeel voor beleggers?
Een beschrijving van de werking van het platform, met screenshots Een beschrijving van de organisatie met het oog op verdere ontwikkeling en onderhoud van het platform Indien in-house: beschrijving van de eigen organisatie, met inbegrip van de personeelsbezetting Indien uitbesteed: kopie van de overeenkomsten met IT-dienstverleners Procedures over de continuïteit van de dienstverlening Toegang tot alle onderdelen van het platform die aan cliënten zijn voorbehouden (zonder toegang te geven tot individuele cliëntengegevens)
Een attest burgerlijke beroepsaansprakelijkheidsverzekering dat aan volgende voorwaarden voldoet: De minimale dekking 750.000 is euro (geïndexeerd)* per schadegeval en per verzekeringsjaar. De franchise is beperkt tot 10% van het schadegeval met een maximum van 1.250 euro (geïndexeerd) per schadegeval. De verzekeringsovereenkomst is van onbepaalde duur of bepaalde duur met stilzwijgende verlenging. De opzegtermijn is minimaal 3 maanden. *1.250.000 euro (geïndexeerd) bij commercialisering van beleggingsinstrumenten via een financieringsvehikel of bij verlening van beleggingsadvies
Concrete maatregelen (beleid en procedures) over de selectie van aan beleggers voorgestelde projecten; de informatieverstrekking aan cliënten; de inhoud en de bewaring van cliëntendossiers; belangenconflicten; de passendheidstoetsing (vragenlijst kennis en ervaring toe te voegen); de geschiktheidstoetsing (enkel als beleggingsadvies wordt gegeven; vragenlijst kennis en ervaring, financiële draagkracht en beleggingsdoelstellingen toe te voegen); het gebruik van financieringsvehikels (voor zover van toepassing); de controle op voorwaarden waaronder beleggers fiscale voorwaarden genieten (voor zover van toepassing).
Organigram met aanduiding van het aantal voltijdse equivalenten per organisatie-onderdeel; de verantwoordelijke voor de dienstverlening (inclusief informatieverstrekking) aan beleggers; de dienstverlening (inclusief informatieverstrekking) aan ondernemersemittenten; IT; HR; financieel beheer.
Een formulier "Vergunningsdossier alternatievefinancieringsplatform", dat tegelijk als checklist fungeert, is ter beschikking. Het ingevulde formulier met bijlagen vormt de vergunningsaanvraag die elektronisch bij de FSMA moet worden ingediend via crowdfunding@fsma.be.
De kandidaat dient een aanvraag in via crowdfunding@fsma.be. De FSMA analyseert de aanvraag en kan ook bijkomende informatie opvragen, personen interviewen en een plaatsbezoek doen. De FSMA schrijft de kandidaat in op de lijst van vergunde AFP. Het directiecomité van de FSMA neemt een beslissing. Het directiecomité van de FSMA spreekt zich uit binnen de 3 maanden na indiening van een volledig dossier. Een dossier is pas volledig als ook de vergoeding voor het onderzoek van de vergunningsaanvraag is betaald.
Vergunde AFP moeten de wettelijke voorwaarden voor het verkrijgen van de vergunning blijven naleven (13-18); de regels naleven die op hen van toepassing zijn (37-42); voorafgaande goedkeuring van de FSMA verkrijgen voor wijzigingen in de controle over de vennootschap; (her)benoeming van bestuurders; aanstelling van nieuwe effectieve leiders; substantiële wijzigingen in de organisatie van de onderneming aan de FSMA meedelen.
Alle verstrekkers van alternatieve-financieringsdiensten (AFP en gereglementeerde ondernemingen) moeten zich op loyale, billijke en professionele wijze inzetten voor de belangen van hun cliënten; ervoor zorgen dat informatie aan cliënten aan de kwaliteitsvoorwaarden voldoet (correct, duidelijk en niet-misleidend; reclame als dusdanig herkenbaar); vooraf aan cliënten de verplichte minimuminformatie bezorgen op een duurzame drager; een passendheidstoetsing uitvoeren en de cliënt informeren over het resultaat; gepast omgaan met belangenconflicten; cliëntendossiers aanleggen en tot minstens 5 jaar na het beëindigen van de cliëntenrelatie bewaren.
Beleggingsadvies De dienstverlener moet vooraf een geschiktheidstoetsing uitvoeren. Gebruik van financieringsvehikels De dienstverlener moet zich ervan vergewissen dat het financieringsvehikel beheerd wordt in het belang van de beleggers; de specifieke regels voor financieringsvehikels naleeft. De dienstverlener moet cliënten informeren over banden tussen het AFP en het financieringsvehikel en belangenconflicten met cliënten in dit verband (voor zover van toepassing).
Het is een AFP verboden om andere beleggingsdiensten te verrichten dan beleggingsadvies en ontvangen en doorgeven van orders voor effecten of deelbewijzen van startersfondsen; cash of financiële producten van cliënten aan te houden; een debetpositie ten opzichte van cliënten te hebben; een volmacht te hebben op rekeningen van cliënten.
AFP mogen alternatieve-financieringsdiensten verrichten in het buitenland onder de volgende voorwaarden: voorafgaande goedkeuring door de FSMA; naleving van de wettelijke voorwaarden in het buitenland (er bestaat geen Europees paspoort); zie bv. voor Nederland: https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/doelgroepen/crowdfundingplatformen zie bv. Voor Frankrijk: http://www.amf-france.org/acteurs-et-produits/prestataires-financiers/financement-participatif- --crowdfunding/cadre-reglementaire.html andere professionele activiteiten ontwikkelen, onder de volgende voorwaarden: geen belangenconflict tussen de activiteit als AFP en de bijkomende activiteit; geen reputatierisico voor het AFP; organisatie en boekhouding gescheiden van die van het AFP; geen verwijzing naar de status als AFP bij het uitoefenen van andere activiteiten.
De FSMA houdt toezicht op de alternatieve-financieringsplatformen en kan onder meer informatie opvragen; inspecties ter plaatse doen; informatie opvragen bij andere toezichthouders; herstelmaatregelen en administratieve sancties opleggen aan ondernemingen die de wetgeving niet naleven. De niet-naleving van bepaalde regels is bovendien een strafrechtelijke inbreuk. Alle ondernemingen die op 1 januari ingeschreven zijn op de lijst van vergunde AFP betalen een bijdrage van 2.500 euro aan de werkingskosten van de FSMA. Dit bedrag is fiscaal aftrekbaar. Het is bij koninklijk besluit vastgelegd en kan jaarlijks worden aangepast op basis van de evolutie van de werkingskosten van de FSMA.
De FSMA probeert via deze brochure en via de FAQ op haar website een zo duidelijk mogelijk antwoord te bieden op de meest voorkomende vragen over crowdfunding. Mocht uw specifieke situatie van die aard zijn dat u in de FAQ geen antwoord vindt, dan kunt u een bericht sturen naar crowdfunding@fsma.be. De medewerkers van de FSMA zullen uw bericht per mail beantwoorden. Verantwoordelijke uitgever: J.P. Servais, Congresstraat 12-14, 1000 Brussel