Jaarverslag Rekenkamer Leeuwarden

Vergelijkbare documenten
Jaarverslag Rekenkamer Leeuwarden

ONDERZOEKSOPZET 1000-BANENPLAN REKENKAMER LEEUWARDEN DECEMBER 2016

RKC. Opsterland. Jaarverslag 2016

Jaarverslag Rekenkamer Leeuwarden

Rekenkamer Súdwest-Fryslân

Onderzoeksplan Rekenkamer Leeuwarden

j a a r v e r s l a g

Rekenkamercommissie Culemborg

Onderzoeksplan Rekenkamer Leeuwarden

Rekenkamercommissie. Jaarverslag datum mei Auteur Rekenkamercommissie. Raadsnummer

Rekenkamercommissie Achtkarspelen. Rekenkamercommissie Achtkarspelen. Jaarverslag 2016

Jaarplan periode januari juni

j a a r v e r s l a g

Hervormingen in het lokaal re-integratiebeleid. Plan van aanpak quick scan

Rekenkamercommissie Deventer

REKENKAMERCOMMISSIE TYNAARLO JAARVERSLAG Rekenkamercommissie Tynaarlo Jaarverslag 2007, vastgesteld 6 maart

Jaarverslag 2015 en Onderzoeksplan 2016

Onderzoeksplan Wmo2015 in Fryslân Samen in de zorg of in de zorgen?

REKENKAMERCOMMISSIE. Jaarverslag van de rekenkamercommissie van de gemeente Smallingerland

Rekenkamercommissie gemeente Smallingerland ...

RAADSVOORSTEL. Rekenkamerrapport 'Werk aan de winkel met het re-integratiebeleid. Aan de leden van de raad,

Rekenkamercommissie Jaarverslag 2012

Jaarplan 2015 Rekenkamercommissie Woerden

Rekenkamercommissie Neder-Betuwe. Jaarverslag Onderzoeksprogramma 2013

RKC s OWO. Onderzoeksplan. Armoedebeleid. April Ooststellingwerf, Weststellingwerf, Opsterland

Rekenkamercommissie Oostzaan

JAARVERSLAG Rekenkamercommissie Raalte

Rekenkamercommissie Wijk bij Duurstede Onderzoeksplanning 2013

Onderzoeksprotocol voor WMO2015

De Rekenkamer. Jaarverslag Jaarplan 2015

RKC s OWO. Ooststellingwerf, Weststellingwerf, Opsterland ONDERZOEKSPROGRAMMA 2017

Jaarverslag 2014 en. jaarprogramma Rekenkamercommissie AGV. Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Rekenkamercommissie

Werkprogramma Rekenkamercommissie Dordrecht

REKENKAMERCOMMISSIE KEMPENGEMEENTEN

Raadsvoorstel GEMEENTEBESTUUR. Bestuur en publieke dienstverlening. Wim van den Beucken. Voorstel om te besluiten De rekenkamer stelt de raad voor:

JAARVERSLAG 2009 PLANNING ACTIVITEITEN 2010 VAN REKENKAMERCOMMISSIE ROERMOND

Rekenkamercommissie gemeente Smallingerland ...

15 januari Rekenkamer West Twente jaarverslag 2012 en jaarplan 2013

Groslijst 2019 Op de groslijst staan de volgende onderwerpen:

Raadsvoorstel (gewijzigd) 26 september 2013 AB RV

REKENKAMERCOMMISSIE BEVERWIJK. Jaarverslag 2016 & Jaarplan 2017

Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de rekenkamercommissie Zaltbommel. Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen

Rekenkamercommissie Medemblik Opmeer

INITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen

Rekenkamercommissie Bloemendaal. Jaarverslag Januari 2015

Reglement van Orde. Rekenkamercommissie Tytsjerksteradiel

Rekenkamercommissie. Onderzoeksplan proces- kwaliteit majeure projecten. gemeente Best

Raadsvoorstel agendapunt

JAARVERSLAG. gemeente veendam. voorkant_jaarverslag.indd :49:13

1. Inleiding Onderzoeken 4

Rekenkamercommissie Deventer

Jaarverslag Rekenkamer Lelystad. 1. Inleiding. 2. Samenstelling Rekenkamer

1 Samenstelling. Met dit jaarverslag leggen wij inhoudelijk en financieel verantwoording af.


Rekenkamercommissie gemeente Bloemendaal

Reglement van orde Rekenkamercommissie Stichtse Vecht

Rekenkamercommissie. Jaarverslag datum sept Auteur. Rekenkamercommissie. Raadsnummer

Jaarverslag Jaarplan 2010

Onderzoeksplan 2017 REKENKAMERCOMMISSIE ALKMAAR

Rekenkamercommissie. Onderzoeksplan subsidiebeleid

Rekenkamercommissie Deventer

R E K E N K A M E R C O M M I S S I E. Jaarverslag 2012

Raadsvergadering. Onderwerp Extra bijdrage Regionale ICT Dienst Utrecht (RID) 2016 inclusief eigen frictiekosten

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Friesland, oktober 2018

Dit alles leidde tot onderstaande groslijst. De wijzigingen ten opzichte van de groslijst 2014 zijn in de bijlage bij dit onderzoeksplan vermeld.

Inhoudsopgave. 1. Inleiding Onderzoeken 4

Lokale rekenkamer Leerdam. Jos Buijserd (voorzitter) Karin van den Berg Carlo van Dijk Harmen Binnema

Rekenkamercommissie Houten. Jaarplan 2015

2018 jaar van veranderingen Nieuwe onderzoeken in 2018 Jeugdhulp

Jaarplan 2006 Rekenkamercommissies ViP

Rekenkamercommissie Jaarverslag 2018

Rekenkamercommissie Ooststellingwerf. Jaarverslag 2011

Advies aan de gemeenteraad

Jaarverslag 2010 & Jaarprogramma Rekenkamercommissie Alphen-Chaam / Baarle-Nassau

Rekenkamercommissie Vallei en Veluwerand

REKENKAMERCOMMISSIE TYNAARLO JAARVERSLAG 2012

Jaarverslag 2016 en Jaarplan J.G. Honcoop van der Wulp. Rekenkamercommissie Hendrik-Ido-Ambacht

Rekenkamercommissie Oostzaan

ONDERZOEKSOPZET VERVOLGONDERZOEK OP EIGEN KRACHT

Onderwerp: Onderzoek naar de overschrijding van de raming Brandweerkazerne Cothen-Langbroek

In de bijlage een overzicht van de openstaande aanbevelingen per 1 juni 2017.

REKENKAMERCOMMISSIE HILLEGOM, LISSE EN NOORDWIJKERHOUT JAARPLAN 2011

Vitaliteit. Samen. Lokaal. Integraal. Versterken. Verbinden Vitale regio Fryslân. Bestuurscommissie. 8 december 2016

Rekenkamercommissie Houten. Jaarplan 2017

Aan de gemeenteraad van Tiel. Maart Jaarverslag Rekenkamercommissie Tiel Geachte leden van de raad,

Jaarverslag maart Postbus KA ROOSENDAAL.

Rekenkamercommissie. Onderzoekprogramma vanaf 2012

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Friesland, januari 2017

GEMEENTE LEEUWARDERADEEL. Notitie Bestuurlijke toekomst gemeente Leeuwarderadeel Met Leeuwarden naar 2018

13 Stiens, 1 december 2015

Ontwikkeling banen in %

Rekenkamer Leeuwarden. Evaluatie Aanvalsplan Werk. (De 1000-banen-ambitie)

Rekenkamercommissie Jaarverslag 2015

MEER MENSEN MET EEN PSYCHISCHE KWETSBAARHEID AAN HET WERK. Samenwerking W&I en GGZ

REKENKAMERCOMMISSIE HILLEGOM, LISSE EN NOORDWIJKERHOUT JAARPLAN 2010

Overdracht van raadsbevoegdheden. Rekenkamer Leeuwarden

Rekenkamercommissie Jaarverslag 2012

Rekenkamercommissie Oostzaan

Rekenkamercommissie Jaarverslag 2016

JAARVERSLAG 2006 ONDERZOEKSPROGRAMMA 2007 REKENKAMERCOMMISSIE ROERMOND

Transcriptie:

Jaarverslag 2016 Rekenkamer Leeuwarden

Colofon Samenstelling Rekenkamer Leeuwarden dr. P.L. Polhuis MA (voorzitter tot 10 oktober 2016) dr. J.M. Roebroek (voorzitter vanaf 10 oktober 2016) ir. E. Voorwinde M.A. Hoekstra mw. J.E. Rijpma (secretaris) Telefoon: 058-233 4022 E-mail: Rekenkamer@leeuwarden.nl Website: www.gemeenteraadleeuwarden.nl

Inhoudsopgave 1 DE REKENKAMER... 1 2 ONDERZOEKEN IN 2016... 2 3 OVERIGE UITGEVOERDE ACTIVITEITEN IN 2016... 8 4 FINANCIËN... 8 BIJLAGE 1: EERDERE RAPPORTEN VAN DE REKENKAMER... 10 BIJLAGE 2: ONDERZOEKSPROCES REKENKAMER... 12

Voor u ligt het jaarverslag van de Rekenkamer Leeuwarden (verder: de Rekenkamer). Achtereenvolgens gaan wij in op: 1. de samenstelling van de Rekenkamer in 2016 2. de onderzoeken die zijn gepubliceerd of gestart in 2016 3. de overige uitgevoerde activiteiten in 2016 4. de financiën 1 De Rekenkamer De rekenkamer doet voor de gemeenteraad en de burgers van Leeuwarden onafhankelijk onderzoek naar het beleid van de gemeente. Doet de gemeente wat ze belooft en levert het ook op wat de bedoeling is? Met haar onderzoeken ondersteunt de rekenkamer de gemeenteraad bij haar controlerende taak. Daartoe voert de rekenkamer onderzoek uit op het gebied van: Rechtmatigheid: Bij onderzoek vanuit dit gezichtspunt staat de vraag centraal of de uitvoering plaatsvindt volgens geldende wetten en regels. Doeltreffendheid/effectiviteit: Bij dit type onderzoek wordt nagegaan of de gewenste resultaten daadwerkelijk worden bereikt. Doelmatigheid/efficiency: Bij dergelijk onderzoek wordt onderzocht of de gewenste resultaten worden bereikt met zo weinig mogelijk middelen (personeel, geld). Adequaatheid: Dit gezichtspunt richt zich op de vraag in hoeverre de gewenste resultaten ook daadwerkelijk bijdragen aan het oplossen van een geconstateerd probleem. Gelijkheid: Onderzoek dat gelijkheid als belangrijk ijkpunt kent, richt zich voor alles op de vraag in hoeverre kosten en baten van beleid evenredig verdeeld zijn over specifieke groepen van burgers. Responsiviteit: Bij onderzoek op dit terrein wordt vooral aandacht besteed aan de vraag in hoeverre het beleid ook daadwerkelijk tegemoet komt aan de behoeften, voorkeuren of waarden van (specifieke groepen) burgers en/of maatschappelijke organisaties. Deze punten zijn geen elkaar uitsluitende elementen van onderzoek. Zij kunnen binnen afzonderlijke onderzoeken, al naar gelang de specifieke probleemstelling, in gezamenlijkheid gehanteerd worden. De wijze waarop de Rekenkamer haar onderzoeken (en overige werkzaamheden) uitvoert is vastgelegd in een reglement van orde. De rekenkamer is onafhankelijk en bestaat uit drie door de gemeenteraad benoemde leden die geen persoonlijke of zakelijke banden hebben met de gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders of de ambtelijke organisatie. De leden van de rekenkamer kunnen voor maximaal twee termijnen van zes jaar worden benoemd. Bij de benoeming van de heren Polhuis, Hoekstra en Voorwinde in 2016 is afgesproken dat hun zittingstermijn uiterlijk in 2020 eindigt. De rekenkamer wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris. 1

Op 10 oktober 2016 heeft de gemeenteraad aan dhr. dr. P.L. Polhuis MA op zijn verzoek eervol ontslag verleend vanwege zijn toetreding tot het College van de Noordelijke Rekenkamer. Op 10 oktober 2016 heeft de gemeenteraad dhr. dr. J.M. Roebroek benoemd als zijn opvolger. De samenstelling van de Rekenkamer in 2016 was aldus als volgt: - dr. P.L. Polhuis MA (voorzitter tot 10 oktober 2016) - dr. J.M. Roebroek (voorzitter vanaf 10 oktober 2016) - ir. E. Voorwinde - M.A. Hoekstra - mw. J.E. Rijpma (secretaris) De Rekenkamer is in 2016 tien maal voor een vergadering bijeen geweest. Tevens hebben leden deelgenomen aan interviews, groepsgesprekken of bijeenkomsten voor de onderzoeken en aan selectiegesprekken bij het aanbesteden van onderzoeken. De leden van de Rekenkamer zijn daarmee actief betrokken in het onderzoeksproces. Verder zijn ze aanwezig geweest bij de behandeling van rapporten in het Politiek Podium. Ook werd deelgenomen aan landelijke en regionale bijeenkomsten van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamerfuncties (NVRR). 2 Onderzoeken in 2016 De Rekenkamer streeft er naar om in lijn met de uitgesproken ambities van de gemeenteraad, twee à drie onderzoeken per jaar uit te voeren. De Rekenkamer is onafhankelijk in haar keuzes voor wat betreft het onderzoeksprogramma, de te kiezen probleemstellingen, de methodiek van onderzoek, de wijze van rapporteren en de wijze van publiceren van onderzoeksresultaten; wensen vanuit de Raad m.b.t. onderzoeksonderwerpen worden serieus genomen. In onderstaande tabel hebben wij een overzicht opgenomen van de onderzoeken die de Rekenkamer in 2016 heeft gepubliceerd of gestart. Na de tabel lichten wij deze toe. Tabel 1: overzicht van de onderzoeken in 201 6 2016 Evaluatie omvorming domein kunst en cultuur. april 2016 Digitale informatieveiligheid van de gemeente Leeuwarden. oktober 2016 Onderzoek in Fries verband naar de WMO 2015 loopt 1000-banenplan loopt 2

2016 Evaluatie omvorming domein kunst en cultuur In de vorige collegeperiode is mede onder invloed van rijksbezuinigingen het besluit genomen tot het realiseren van een omvangrijk pakket aan bezuinigingsmaatregelen van in totaal ongeveer 50 maatregelen voor een bedrag van ongeveer 14 miljoen. De maatregelen bestonden uit een mix van inkomstenverhogende maatregelen, technische maatregelen, bedrijfsvoerings-maatregelen en beleidsmaatregelen over de volle breedte van het gemeentelijk beleidsdomein. Een van de beleidsmaatregelen uit het pakket betrof de omvorming van het kunst- en cultuurbeleid van de gemeente Leeuwarden (bekend onder de naam Hervormen kunst- en cultuureducatie Parnas ). Deze maatregel beoogde in eerste aanleg een structurele besparing op te leveren van 1,4 miljoen in 2013 1. Een deel van dit bedrag ( 430.000) wordt vervolgens structureel geherinvesteerd in cultuureducatie. De rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar deze maatregel. De rekenkamer trekt in haar rapport een zevental conclusies: 1. de culturele omvorming heeft geleid tot de gewenste structurele besparing. 2. de (incidentele) kosten om deze bezuiniging mogelijk te maken, zijn hoger dan het door de gemeente aangegeven bedrag van 2.336.700 3. de doelstelling dat ieder kind op elke school in aanraking komt met cultuureducatie is gerealiseerd. 4. de samenwerking tussen instellingen en scholen heeft door de omvorming van de cultuureducatie een stevige en structurele impuls gekregen. 5. het terugtreden van de gemeente in cultuureducatie voor overige doelgroepen (jongeren buiten school en volwassenen) leidt tot versnippering van het aanbod van cultuureducatie. 6. de doelstelling om een doorlopende leerlijn te realiseren, is niet gerealiseerd. 7. de raad heeft geen kaders gesteld om de effecten van de omvorming in beeld te krijgen en te houden. Op basis van de uitkomsten van haar onderzoek en de conclusies heeft de rekenkamer de raad de volgende aanbevelingen gedaan: 1. stel als raad aan de voorkant van een complex proces als de omvorming van cultuureducatie duidelijke kaders over de rollen van betrokkenen, de spelregels, hoofdlijnen van het gewenste besluitvormingsproces, de planning en de te bereiken doelen. 2. verzoek het college om met een voorstel te komen voor een consistente werkwijze bij het berekenen van opbrengsten (taakstellingen) en kosten (incidentele kosten) 3. organiseer als raad dat beoogde doelen en effecten worden gemonitord bij dergelijke majeure beleidstransities 4. draag het college op om alsnog een nulmeting uit te voeren over de effecten van de transitie met als doel om knelpunten met aandacht voor de doorlopende leerlijn duidelijk in beeld te brengen en weg te nemen. In de raadsvergadering van 27 juni 2016 heeft de gemeenteraad deze aanbevelingen van de rekenkamer overgenomen. 1 De taakstelling voor deze maatregel is bij raadsbesluit van 30 januari 2012 structureel verlaagd met 250.000 tot 1,150 miljoen euro. 3

2016 Digitale informatieveiligheid van de gemeente Leeuwarden In het afgelopen jaar heeft de Rekenkamer onderzoek gedaan naar de veiligheid van informatie in de gemeente Leeuwarden. Het belang van dit onderwerp is evident. Overheden automatiseren en digitaliseren in hoog tempo met als gevolg dat de betrouwbaarheid, beschikbaarheid en vertrouwelijkheid van gegevens voortdurend aandacht vragen 2. Zeker gelet op de steeds uitbreidende taken van de lokale overheid - denk aan de drie grote decentralisaties dient de informatiehuishouding hoog op de bestuurlijke en ambtelijke agenda te staan. Recente incidenten op dit gebied bij andere gemeenten bewijzen regelmatig hoe kwetsbaar gemeentelijke overheden op dit punt kunnen zijn. Zeer recent werden bijvoorbeeld de gemeenten Ede, Amersfoort en Almelo 3 slachtoffer van een zeer omvangrijke hack waarbij zo goed als zeker persoonsgegevens zijn gestolen. De rekenkamer concludeerde naar aanleiding van haar onderzoek dat in het algemeen kan gesteld worden dat op het moment dat de reviews plaatsvonden er geen ernstige datalekken of persoonsgegevens onbeheerd zijn aangetroffen. De rekenkamer trok voorts in haar rapportage een tiental conclusies: 1. De gemeente Leeuwarden heeft vastgesteld beleid m.b.t. informatiebeveiliging, maar de geanalyseerde (beleids)documenten zijn deels verouderd en onvoldoende aan elkaar gerelateerd; 2. De nieuwe BIG richtlijnen worden in de praktijk toegepast echter de benodigde functiescheiding van de CISO is niet conform deze richtlijn waardoor er bij calamiteiten en incidenten onduidelijkheid in de verantwoordelijkheden en sturing kan ontstaan. 3. In de afgelopen jaren is veel energie gestoken om de ict-infrastructuur af te schermen voor binnendringing vanaf het internet, maar van binnenuit blijkt deze infrastructuur kwetsbaar; 4. De ICT-omgeving van Leeuwarden is de afgelopen jaren enorm gegroeid en is mede dienstbaar (service provider) ten behoeve van andere partners. Dit stelt extra eisen vanuit beveiligingsperspectief. Met name de beheerderaccounts zijn door de inrichting van de ICT-infrastructuur een aantrekkelijk aanvalsvlak; 5. Op apparatuur van derden dat is aangesloten op de infrastructuur van de gemeente Leeuwarden is het gebruik van standaardwachtwoorden aangetroffen; 6. De bewerkersovereenkomsten met de ketenpartners (Amaryllis) zijn onvolledig waarbij het onduidelijk is hoe de informatiebeveiliging bij en voor de partners is geborgd. De gemeente loopt hier als bevoegd gezag risico s; 7. Bewerkersovereenkomsten met de op de ICT-dienstverlening aangesloten gemeenten zijn niet aangetroffen. Daarmee ontbreekt de formele basis voor de toegang tot gegevens van burgers van de aangesloten gemeenten en de bijbehorende autorisaties van medewerkers van de gemeente Leeuwarden; 8. Er worden regelmatig risicoanalyses uitgevoerd. Uit de aangeleverde informatie is gebleken dat deze risicoanalyses volgens een vastgestelde methode worden uitge- 2 Duurzaam toegankelijke informatie Special (2016) Themanummer van BinnenlandsBestuur juni 2016 3 Ede: http://www.gelderlander.nl/regio/de-vallei/ede/mogelijk-3-700-gedupeerden-door-hack-website-gemeente-ede- 1.6254903, Amersfoort: https://www.security.nl/posting/474710/amersfoort+verzweeg+datalek+voor+autoriteit+persoonsgegevens, Almelo: http://www.ad.nl/binnenland/enorme-hack-bij-gemeente-almelo-waarschijnlijk-persoonsgegevens~a5496f8c/ 4

voerd. Voorts ligt de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van deze risicoanalyses in hoofdzaak bij de ICT-dienstverlening, en in minder mate bij het lijnmanagement waardoor hun verantwoordelijkheid in dezen onvoldoende uit de verf komt; 9. De gemeentelijke gebouwen zijn vrij gemakkelijk binnen te treden door onbevoegden. Ondanks fysiek toezicht, paslezers, dichtvallende deuren kunnen onbevoegden zich toegang verschaffen tot ruimtes waar vertrouwelijke informatie kan zijn opgeslagen. 10. Er is een cleandesk- en een clearscreen beleid, maar in de praktijk wordt dat onvoldoende toegepast. Op basis van de bevindingen en de conclusies heeft de rekenkamer een achttal aanbevelingen aan de gemeenteraad gedaan. De raad heeft deze aanbevelingen in haar raadsvergadering van 19 december 2016 overgenomen. 2016 WMO 2015 Zestien Friese rekenkamers en rekenkamercommissies zijn in oktober 2016 gezamenlijk een onderzoek naar de uitvoering van de WMO gestart. Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in hoe de zestien gemeenten hun WMOdienstverlening hebben georganiseerd. Gemeenten kunnen daarbij verschillende keuzes hebben gemaakt. Hoe gemakkelijk of moeilijk bijvoorbeeld kunnen cliënten toegang krijgen tot de voorzieningen? Welke afspraken zijn er met zorgaanbieders gemaakt? Hoe verzamelt de gemeente ervaringen van cliënten? Hoe kan een cliënt een aanvraag doen? Deelnemende rekenkamer(commissie)s van zestien gemeenten zijn: Achtkarspelen, Ameland, De Fryske Marren, Harlingen, Heerenveen, Leeuwarden, Littenseradiel, Ooststellingwerf, Opsterland, Schiermonnikoog, Smallingerland, Súdwest-Fryslân, Terschelling, Tytsjerksteradiel, Vlieland en Weststellingwerf. Het laten uitvoeren van een onderzoek in verschillende Friese gemeenten door dezelfde onderzoekers vanuit hetzelfde perspectief heeft als voordeel dat er onderlinge vergelijkbaarheid ontstaat en gemeenten van elkaar kunnen leren. Ook is deze werkwijze efficiënter dan wanneer elke gemeente afzonderlijk zo n onderzoek uitvoert. Het is voor het eerst dat zoveel rekenkamers en rekenkamercommissies in Friesland samen een onderzoek uitvoeren. Naar verwachting wordt het onderzoek in juni 2017 afgerond, waarna het rapport rond de zomer aan de gemeenteraden van deelnemende rekenkamer(commissie)s zal worden aangeboden. Door de tien samenwerkende rekenkamer(commissie)s is een stuurgroep opgericht die uit de tien voorzitters van die rekenkamer(commissie)s bestaat. De stuurgroep heeft een mandaat van de deelnemende rekenkamer(commissie)s. De stuurgroep heeft een projectteam met vijf leden ingesteld en opdracht gegeven het vooronderzoek te doen naar het onderwerp WMO. Het projectteam WMO2015 coördineert en begeleidt het onderzoek. Het projectteam heeft vijf leden van verschillende rekenka- 5

mercommissies uit alle delen van Friesland. Marcel Hoekstra is namens de rekenkamer Leeuwarden actief in het projectteam. De voorzitter van het projectteam is de verbindende schakel tussen de stuurgroep en het projectteam. De secretaris van onze rekenkamer is tevens secretaris van de stuurgroep. 2016 1000-banenplan In maart 2016 wordt in het document 'Midterm Review Collegeprogramma Iedereen is Leeuwarden 2014-2018' een tussentijdse stand van zaken gepresenteerd inzake de ambitie van het zittende college om in Leeuwarden 1000 nieuwe banen te realiseren. Deze ambitie is in het collegeprogramma uit 2014 als volgt geformuleerd: "We zetten in op minimaal duizend nieuwe banen. Daarom stellen we opnieuw incidentele middelen beschikbaar voor economisch beleid. We faciliteren bestaande bedrijven en halen via actieve acquisitie nieuwe bedrijven naar Leeuwarden. De gemeentelijke dienstverlening aan ondernemers moet optimaal zijn, met zo weinig mogelijk regels. Dat is een randvoorwaarde. Zo werken we mee aan nieuwe banen bij bestaande bedrijven, in de agrifood sector, in de zuivelsector, in de watertechnologie en de dienstverlening. Banen op alle niveaus. Energie en duurzaamheid bieden ook kansen voor meer werkgelegenheid. Bijvoorbeeld door het verduurzamen van woningen én van gemeentelijk en maatschappelijk vastgoed. Verder gebruiken we het inkoop- en aanbestedingsbeleid om banen te creeren." (p. 15) Met daarbij een nadere precisering: "Kansen voor het bedrijfsleven liggen vooral in de groeisectoren zorg, water(technologie) en in de voedings- en zuivelindustrie. In deze sectoren verwachten we banengroei." (p. 16) Ook in het document 'Armoedeaanpak Gemeente Leeuwarden. De kunst van het rondkomen' uit september 2014 wordt naar de 1000-banen-ambitie van het college verwezen. Daar staat onder het speerpunt (een van de vijf in de strijd tegen armoede) te lezen: "Wij willen mensen kansen bieden. Werk is onze topprioriteit. Er zijn veel banen nodig op het gebied van duurzaamheid, watertechnologie en agrifood. Maar ook mensen met de juiste diploma's. Daarom investeren we in onderwijskwaliteit en pakken leerachterstanden vroegtijdig aan. Ook maken wij ons sterk voor een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. En: we kiezen voor innovatie. We zetten in op minimaal 1000 nieuwe banen." (p. 19) In het Aanvalsplan Werk van juni 2015 wordt de opdracht uit het collegeprogramma verder geconcretiseerd. Daarbij wordt de opdracht nader vertaald. Vanwege de hoge prioriteit die door college en raad worden gegeven aan het vergroten van de kansen van Leeuwarder burgers op een betaalde baan, heeft de rekenkamer besloten nader onderzoek te doen naar de voortgang van het 1000-banen-plan. Aanpak Het onderzoek is verdeeld naar drie fasen: 1. Evaluatie van het 1000-banenplan 2. Het reconstrueren en expliciteren van de gehanteerde beleidstheorie 3. Ex-ante evaluatie: lessen voor de toekomst 6

Vraagstelling Evaluatie 1000-banenplan a. Op welke wijze heeft het college het 1000-banen-plan uitgewerkt en geoperationaliseerd? Hoe is er van een idee naar de uitvoering gekomen? b. Welke cijfers zijn, op welke gronden gebruikt voor de operationalisering? Dit is relevant omdat deze cijfers ook voor de evaluatie gebruikt zullen worden om zodoende te meten wat bedoeld is. c. Wat is de onderbouwing van de gepresenteerde cijfers in de 'Midterm Review'? Kan in de Midterm review een duidelijk werkzaam mechanisme worden aangetoond. Waarom komen er nieuwe banen en wat is de rol en invloed van gemeentelijk beleid? d. Op welke wijze wordt de relatie tussen 'beleidsinput' (in de vorm van programma's, activiteiten en financiering') en het tot stand komen van nieuwe banen geoperationaliseerd? Wat is het werkzame mechanisme? e. In hoeverre leveren de nieuwe banen een bijdrage aan het terugdringen van werkloosheid en armoede (doelstelling uit 'Armoedeaanpak Gemeente Leeuwarden)? Waar vindt de baangroei plaats? In welke sectoren? In welke mate kunnen burgers die op of vlak boven de armoedegrens leven - en voor een belangrijk deel uitmaken van de 'bijstandspopulatie' - profiteren van deze banengroei? f. In hoeverre kan worden verwacht dat het 1000-banen-plan aan het einde van de collegeperiode gerealiseerd is? Wat is er volgens planning gegaan en wat niet? Hoe is daarop ingegrepen, welke aanpassingen zijn gemaakt en welke consequenties heeft dat voor het realiseren van het doel, 1000 banen en de deadline? g. Welke kosten en baten balans wordt zichtbaar rond het 1000-banenplan? Reconstructie en explicitering van de beleidstheorie h. Wordt een expliciete beleidstheorie gehanteerd ter onderbouwing van het 1000- banenplan, of is sprake van een impliciete theorie? Ex-ante evaluatie; lessen voor de toekomst i. Welke inzichten kunnen worden opgetekend op basis van het 1000-banenplan met het oog op toekomstige uitdagingen binnen de sociale zekerheid en het arbeidsmarktbeleid van de gemeente Leeuwarden? j. Zijn in dat kader diverse opties, scenario s met bijbehorende beleidsfilosofieën denkbaar en nader te schetsen? Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Rekenkamer in samenwerking met het CAB Groningen. De verwachting is dat de rapportage in het tweede kwartaal van 2017 aan de Raad kan worden aangeboden. 7

3 Overige uitgevoerde activiteiten in 2016 Lidmaatschap NVRR De rekenkamercommissie is lid van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR). De NVRR organiseert o.a. studiedagen en informatievoorziening aan de leden. Het landelijk jaarcongres van de NVRR op 15 april 2016 is door de voorzitter en de secretaris bezocht. Begin 2010 werd de NVRR kring Noord opgericht, een noordelijk netwerk van Rekenkamer(commissie)s. Ervaringen uitwisselen en van elkaar leren is een belangrijk aspect in deze kring. De voorzitter is lid van deze kerngroep. De secretaris was tot november 2016 als lid van de kerngroep actief betrokken bij de Kring Noord. Het voorjaarscongres van de NVRRR kring Noord was op vrijdag 3 juni a.s. in het stadhuis van de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Het thema op deze middag was Doorwerking als de uitkomst van kwaliteit en politiek debat. De voorzitter en de secretaris hebben dit congres bezocht. De voorzitter, secretaris en één van de leden hebben voorts deelgenomen aan de najaarsbijeenkomst van de kring Noord; deze werd gehouden op 4 november in het Abe Lenstra Stadion te Heerenveen en had als thema integriteitsaspecten bij rekenkameronderzoek. Communicatie Het aspect communicatie speelt op een aantal momenten tijdens het onderzoek: De onderwerpkeuze: de Rekenkamer benadert ieder jaar raadsfracties, het college van b. en w. en burgers om suggesties voor onderzoek aan te dragen bij de Rekenkamer; Bij de start en tijdens het onderzoek: de Rekenkamer wil transparant en toegankelijk zijn en kiest er daarom voor om op noodzakelijke momenten af te stemmen met betrokkenen; Bij de afronding van een onderzoek. Bij de publicatie van onderzoeksrapporten (zie www.leeuwarden.nl/rekenkamer) worden persberichten verspreid om zo passend bij het onderwerp de nodige informatie over te brengen. De onderzoeksrapportages worden tevens aangeboden aan de NVRR voor publicatie op hun website. 4 Financiën Het budget van de Rekenkamer wordt (exclusief de vaste niet door de rekenkamer beïnvloedbare kosten 4 ) onderscheiden naar onderzoekskosten en overige kosten. Bij de overige kosten gaat het om kosten voor vergaderingen, reiskostenvergoedingen, congressen en dergelijke. In tabel 2 is per categorie aangegeven wat begroot was en wat gerealiseerd is. Begroting Realisatie Afwijking Onderzoekskosten 42.000 22.926 19.074 Overige kosten 4.014 3.262 752 Totaal 46.014 26.188 19.826 4 Vaste, niet beïnvloedbare kosten van de rekenkamer: de vergoeding voor de leden, de personeelslasten voor de secretaris en doorberekeningen van overhead 8

Het budget is in 2016 niet volledig benut. Dit heeft o.a. te maken met het aanstellen van een nieuwe voorzitter voor de rekenkamer, waardoor in 2016, nadat bekend werd dat de zittende voorzitter afscheid ging nemen, geen nieuwe onderzoeken meer zijn gestart. Een andere reden is dat het onderzoek naar de WMO2015 dat door zestien rekenkamers in Friesland uitgevoerd wordt veel later is gestart dan gepland, waardoor het voor dit onderzoek gereserveerde bedrag deels ten laste zal komen van het budget van 2017. Onder leiding van de nieuwe voorzitter is op 28 november 2016 besloten tot het starten van een onderzoek naar het 1000-banenplan. De gemeenteraad is hierover op 19 december 2016 geïnformeerd. Rekening houdend met de kosten voor het onderzoek naar het 1000- banenplan, de nog te verwachtte kosten voor het WMO-onderzoek en de wens van de rekenkamer om in 2017 nog een lokaal rekenkameronderzoek te kunnen starten 5 heeft de rekenkamer de auditcommissie het verzoek gedaan om het resterende onderzoeksbudget uit 2016 (à 19.000 euro) mee te nemen naar het budget voor 2017, waarbij dit overgebleven budget bestemd wordt voor de uitvoering van het onderzoek naar het 1000-banenplan. 5 De onderzoeksplannen voor 2017 zijn opgenomen in het onderzoeksprogramma 2016-2017, lijst van ingekomen stukken d.d. 10-10-2016 gemeenteraad 9

Bijlage 1: eerdere rapporten van de rekenkamer Onderzoek Onderwerp Publicatie Domein Werkt het? re-integratie van bijstandsgerechtigden augustus 2009 sociaal Verbonden partijen de mate van beheersing januari 2010 bestuur & middelen verbonden van de risico s van verbonden partijen. vooronderzoek wijkgericht werken wijkgericht werken en de relatie met wijkpanels maart 2010 fysiek Zaaien en oogsten project Nieuw Zaailand september 2010 fysiek Externe inhuur de inhuur van extern personeel bij de gemeente Leeuwarden september 2010 bestuur & middelen Rekenkamerbrief wijze afdoening WOZbezwaren wijze afdoening WOZbezwaren Mei 2011 bestuur & middelen Subsidiebeleid Proloog van een verzelfstandiging naleving subsidieverordening de verzelfstandiging van Proloog en de verhoudingen en informatie-uitwisseling tussen de gemeente en Proloog oktober 2011 oktober 2011 bestuur & middelen sociaal bouwen met beleid woningbouwbeleid Juni 2012 fysiek armoedebeleid evaluatie armoedebeleid Inkoop & Aanbesteding inkoop- en aanbestedingsbeleid Juli 2012 januari 2013 sociaal bestuur & middelen Zicht op bezuinigen locatiekeuze Maatschappelijke Opvang Geen beleid zonder risico s, geen risico s zonder beleid april 2013 september 2013 de voortgang van de realisatie van de bezuinigingstaakstelling Leeuwarder model voor de locatiekeuze maatschappelijke opvang toetsing risicomanagement (systematiek en werking) van de gemeente aan de normei 2014 bestuur & middelen sociaal bestuur & middelen 10

Overdracht van bevoegdheden Hervorming domein sociaal Lessen voor toekomstige herindelingen men van goed risicomanagement delegatie van raadsbevoegdheden aan het college van B&W of aan besturen van Gemeenschappelijke Regelingen koersdocument hervorming sociaal domein evaluatie herindeling met de gemeente Boarnsterhim juli 2014 mei 2014 mei 2015 bestuur & middelen sociaal bestuur & middelen Vaste grond risico s grondposities en grondexploitaties in de gemeente Leeuwarden mei 2015 fysiek omvorming kunst- en cultuureducatie Informatieveiligheid evaluatie omvorming domein kunst en cultuur Digitale informatieveiligheid van de gemeente Leeuwarden. februari 2016 oktober 2016 sociaal bestuur & middelen 11

Bijlage 2: onderzoeksproces rekenkamer 12