Dit is de nieuwsbrief van G4-USER: Urban Social Exclusion Research. G4-USER is de Academische Werkplaats OGGZ van de 4 grote steden: Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. In deze nieuwsbrief vindt u nieuws over de werkplaats en over afgesloten en recent gestart onderzoek. Afgesloten onderzoeken (zie voor publicaties de Kennisbank op de website): - Suicide onderzoek Met financiele ondersteuning van G4 USER heeft de GGD Den Haag samen met het CBS onderzoek gedaan naar de achtergrondkenmerken van Nederlandse inwoners die in de periode van 2002-20011 door zelfdoding zijn overleden. Opvallende uitkomst van het onderzoek is het sterk verhoogde voorkomen van zelfdoding bij mensen met een arbeidsongeschiktheids-, werkloosheid- of bijstandsuitkering. Hoofdonderzoeker Renske Gilissen is door vrijwel alle media geinterviewd over dit onderzoek, meer informatie: renske.gilissen@denhaag.nl - Het meten van sociale uitsluiting Sociale uitsluiting is een belangrijk thema vanuit de OGGZ en een onderdeel van de OGGZ monitor, maar een geschikt meetinstrument voor toepassing in gezondheidsenquêtes ontbrak. Onder projectleiderschap van de GGD Utrecht is een landelijk toepasbaar instrument ontwikkeld dat GGDen in staat stelt sociale uitsluiting in de bevolking te meten. Uit de eerste meting via de 18 deelnemende GGD-en waarmee 63% van de Nederlandse bevolking is bereikt, blijkt dat sociale uitsluiting meer voorkomt in de grote steden, dat risicogroepen voor sociale uitsluiting onder andere mensen van niet westerse herkomst zij en personen met een uitkering (werkloos, arbeidsongeschikt, bijstand), met een laag opleidingsniveau en/of wonend in een achterstandswijk. En tenslotte dat er een sterke relatie met gezondheid is. Voor meer informatie neem contact op met de projectleider Addi van Bergen: a.van.bergen@utrecht.nl - Het meten van participatie Participatie van kwetsbare mensen in de samenleving is één van de prioriteiten in de transities zorg en jeugd en in de tweede fase van het Plan van Aanpak MO. In de beleidsdiscussies is er vooralsnog
weinig eenduidigheid in wat participatie inhoudt en hoe zich dit verhoudt tot concepten als herstel, empowerment en zelfredzaamheid. Dit onderzoek geeft een overzicht van bruikbare en betrouwbare instrumenten voor het meten van participatie en herstel van sociaal kwetsbare mensen. Het is een hulpmiddel in de gemeentelijke beleidsontwikkeling en besluitvorming inzake de bepaling en monitoring van participatie van burgers. Voor meer informatie neem contact op met de projectleider Judith Wolf: judith.wolf@radboudumc.nl; - Aanpak woningvervuiling en effectiviteit in de G4 De aanpak van woningvervuiling en het voorkomen van recidieven verschilt per stad. Evidence-based richtlijnen ontbreken. In Rotterdam zijn er bijvoorbeeld jaarlijks twee gevallen van een gedwongen schoonmaak in verband met woningvervuiling en in Amsterdam zouden dit er 100 zijn. Het is niet bekend wat de overige verschillen in werkwijze zijn bij de aanpak woningvervuiling door de GGD-en van de G4. In dit pilot onderzoek getrokken door GGD Rotterdam en de Erasmus Universiteit en ondersteund vanuit het Klein maar Fijn budget van G4-USER is een eerste vergelijkend onderzoek gedaan tussen de vier grote steden naar verschillen in aanpak van woningvervuiling en de effectiviteit ervan. Voor meer informatie neem contact op met de projectleider Niels Mulder:: niels.clmulder@wxs.nl; - Overlastgevende alcoholisten: wat is een goed hulpaanbod4 Elke stad heeft een groep chronisch alcoholisten die in de openbare ruimte alcohol gebruiken, overlast veroorzaken en zichtbaar teloorgaan ten gevolge van hun alcoholgebruik en leefstijl. Het betreft een groep die veel in contact komt met politie en, naast andere problemen, vooral een gebrek hebben aan zinvolle dagbesteding. Er zijn verschillende initiatieven om voor deze doelgroep een hulpaanbod te creëren, maar een goed samenhangend aanbod is nog niet aanwezig. In dit project zijn de verschillende initiatieven en de ervaringen met hulpverlening aan deze doelgroep in kaart gebracht en is gekomen tot een advies voor hulpverlening aan deze groep. Voor meer informatie neem contact op met Marcel Buster, projectleider ; mbuster@ggd.amsterdam.nl Nieuw gestart onderzoek: - Sociaal uitgesloten burgers aan het woord In 2013 is mede met financiering van G4 USER een meetinstrument ontwikkeld om sociale uitsluiting te meten in gezondheidsenquetes. De resultaten hiervan laten culturele verschillen zien die niet verklaard kunnen worden. Dit roept de vraag op of de sociale uitsluitingsindex cultureel vallide is. Interviews met de betrokkenen zelf kunnen een waardevolle aanvulling geven op reeds geplande validatieanalyses. Daarnaast mist inzicht in de ervaringen en perspectieven van degene die sociaal
uitgesloten is. Hoe kijken zij tegen hun situatie aan, welke toekomstmogelijkheden zien zij voor zichzelf en welke hulp kunnen zij daarbij gebruiken? In de periode van januari tot juli 2014 worden semigestructureerde interviews uitgevoerd in Den Haag, Amsterdam en Utrecht en de resultaten besproken in focusgroepen met deskundigen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de GG&GD Utrecht onder leiding van Addi van Bergen, voor meer informatie: a.van.bergen@utrecht.nl - Betrouwbaarheid en validiteit van het nieuwe ZRM supplement 'Ouderschap' In 2013 is een supplement op de ZRM ontwikkeld om te kunnen scoren in hoeverre ouders zelfredzaam zijn in de zorg voor hun kinderen. Deze domeinen zijn ontwikkeld op basis van literatuurstudie en expertraadpleging en worden momenteel gebruikt door een aantal partijen. Met financiering van G4 USER wordt onderzoek gedaan naar de validiteit van dit supplement en naar de eventuele benodigde aanpassingen. Het onderzoek vindt plaats van februari tot april 2014. Meer informatie bij Matty de Wit, MdWit@ggd.amsterdam.nl - Afgewezen bij de centrale toegang MO en dan? Sinds enkele jaren wordt bij de centrale toegang voor de maatschappelijke opvang gescreend in hoeverre mensen die zich melden tot de OGGZ-doelgroep behoren. De groep die hiertoe niet behoort, krijgt geen toegang tot de MO, maar krijgt of geen aanbod omdat wordt ingeschat dat zij het zelfstandig kunnen redden, of krijgt een andersoortig aanbod, zoals maatschappelijke dienstverlening. Onduidelijk is echter in hoeverre het hier een doelgroep betreft die op het moment van aanmelding nog zelfredzaam is, maar door de moeilijke omstandigheden deze zelfredzaamheid niet lang zal kunnen behouden en alsnog afglijdt naar de OGGZ-doelgroep. Het onderzoek biedt inzicht in het deel van de groep dat alsnog tot de OGGZ groep gaat behoren en ZRM-scores bij aanvangsscreening die dit mogelijk kunnen voorspellen. Tevens zal met dit onderzoek een overzicht worden geboden van de interventies die in de verschillende steden worden ingezet voor deze doelgroep. Het onderzoek bouwt voort op de eerste analyses van de ZOOM-database (ZelfRedzaamheidMatrix Ontwikkeling Onderzoek en Monitoring) waarin wordt gekeken hoe de groepen die zich aanmelden bij de centrale toegang in de G4 zich onderling verhouden en welke selecties worden gemaakt tussen OGGZ en niet-oggz. De niet-oggz groep wordt verder gevolgd op een aantal negatieven en positieve indicatoren die inzicht bieden in het vervolgtraject. Indien mogelijk wordt het aanbod aan de onderzoeksgroep inzichtelijk gemaakt en gekoppeld aan de uitkomsten. Het onderzoek richt zich op de groep met regiobinding en beschrijft de situatie in alle vier de steden. Het onderzoek vindt plaats in de periode februari mei 2014. Meer informmeer informatie bij Matty de Wit: MdWit@ggd.amsterdam.nl
- Omvang en trends OGGZ groep Binnen G4-USER wordt in samenwerking met de Universiteit van Tilburg (Tranzo) een monitor ontwikkeld die sociaal kwetsbare groepen beschrijft en die de verschillen tussen steden weergeeft. Binnen G4-USER is een structuur voor een basismonitor ontwikkeld waarin de ordening van de OGGZ-ladder (Wolf, 2006) is gecombineerd met een ordening van de belangrijkste domeinen van de problematiek. Deze matrix OGGZ biedt een structuur voor een monitor over de problematiek van sociaal kwetsbare groepen die is gebruikt voor de invulling van vergelijkbare informatie van de G4 en (indien beschikbaar) van Nederland. Bij de invulling van de matrix is met name gebruik gemaakt van bronnen met gemeenschappelijke basis, met een landelijke dekking zoals CBS, LADIS (Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem), gegevens van de RGI (Regionale Gezondheidsinformatie), de GGD Gezondheidsmonitor, informatie uit het plan van aanpak Maatschappelijke opvang en uit gezamenlijk onderzoek naar feitelijk daklozen. Epidemiologen van de G4 hebben elk een deel van deze invulling gedaan. Om tot een goed eindproduct te komen is het nodig om van deze afzonderlijke delen één geheel te maken. Dit resulteert in een epidemiologische OGGZ Monitor G4 die inzicht geeft in de omvang van sociaal kwetsbare groepen en trends in de tijd, met opvallende overeenkomsten en verschillen tussen de vier grootste steden van Nederland. Meer informatie bij projectleider Renske Gilissen, renske.gilissen@denhaag.nl Symposium en de borging van G4 USER In het najaar 2013 vond het tweede symposium van G4 USER plaats in de Rode Hoed te Amsterdam. Een hoge opkomst en enthousiaste deelnemers maakten het symposium tot een succes. Er is teruggeblikt op de resultaten van de werkplaats sinds de start in 2010 en er is vooruitgeblikt naar de toekomst met deelnemers en de achterban van G4 USER, landelijke koepels en overheid, wethouders, clienten, allen afkomstig uit praktijk, beleid en onderzoek. De film over de werkplaats ging in premiere waarin het doel van de werkplaats en de opbrengst voor beleid, praktijk en onderzoek op een aantrekkelijke manier is gepresenteerd in het decor van de G4. Deze film zal straks na de gemeenteraadsverkiezingen worden gebruikt om nieuwe raadsleden en wethouders in kort bestek helder te maken wat de werkplaats doet en hoe belangrijk dat is voor evidence en practice based beleidsontwikkeling. Een ander onderdeel dat de aandacht trok waren de posterpresentaties over belangrijke onderzoeken van de werkplaats. Om een idee te geven hoe een academische werkplaats in praktijk te werk gaat, werd in breed samengestelde groepen (onderzoek, beleid en praktijk afkomstig uit de verschillende steden) gediscussieerd over opbrengsten uit de OGGZ G4 monitor. Aan de hand van 4 grafieken met epidemiologische gegevens uit de G4 over huisuitzettingen, schuldsanering, veelplegers en illegalen is gediscussieerd over mogelijke oorzaken van verschillen en overeenkomsten tussen de G4, over vervolgonderzoek en over beleid. Conclusie van de dag was dat er veel is bereikt in de korte tijd dat G4 USER bestaat, en dat er groot enthousiasme is om verder te gaan met de werkplaats na de beeindiging van het landelijke
Programma Academische Werkplaatsen van ZonMw. In maart 2014 is de financiering door ZonMw van de in totaal 11 academische werkplaatsen in Nederland ten einde en is het de bedoeling dat de werkplaatsen op eigen benen gaan staan. De deelnemers in G4 USER hebben aangegeven graag de werkplaats te willen vervolgen, en de directies van de 4 betrokken GGD-en (Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam) hebben aangegeven zichzelf daarbij als trekkers van de werkplaats te (blijven) zien. Wordt vervolgd. Vragen en opmerkingen Al uw vragen en/of opmerkingen over of naar aanleiding van de nieuwsbrief stellen wij zeer op prijs en kunt u emailen naar onderstaand adres Dit is G4-USER G4-USER staat voor Urban Social Exclusion Research van de vier grote steden. G4-USER is de Academische Werkplaats OGGZ van de G4. G4-USER wil uitvoeringsinstellingen meer evidence based laten werken en universiteiten meer vraaggestuurd. Doel: academisering van de OGGZ door de opbouw van een kennisinfrastructuur die praktijk, beleid en wetenschap met elkaar gaat verbinden. Binnen G4-USER werken de GGD en en van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht samen met de universiteiten VUMC/InGeest, LUMC, ErasmusMC en UMC St Radboud. www.g4-user.nl. Nieuw: een filmpje over de werkplaats, klik hier CONTACT Algemeen coördinator Drs. C.M. Scholten, cscholten@ggd.amsterdam.nl T 020-5555592 Postbus 2200 1000 CE Amsterdam Copyright 2011 USER-G4 All right reserved Afmelden voor de nieuwsbrief Deze nieuwsbrief opzeggen