Wegenbeheerplan 2018-2021
Postregistratienummer *17.0010634* 17.0010634 wegenbeheerplan 2018-2021 Definitief Versie Status Sector Afdeling Auteur Paraaf 2 Definitief GZ RB M.C. Blom Vastgesteld door B&W Datum Gecontroleerd P.R. Duinker Gemeenteraad Pagina 2
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Evaluatie wegenbeheerplan 2014-2017... 6 3. Wegbeheer methodiek... 8 3.1. CROW methodiek... 8 3.2. Inventarisatie van de wegen... 9 3.3.Inspectie van de wegen... 10 3.4. Planning klein en groot onderhoud... 12 3.5. Relatie rioolbeheer... 13 3.6. Uitvoeren van onderhoud... 13 3.7. Muteren en beheren... 14 4. Gemeentelijke situatie... 15 5. Communicatie... 16 5.1. Van de inwoners naar de gemeente... 16 5.2. Van de gemeente naar de inwoners... 16 5.3. RegioRegie... 17 5.3.1. Hoe werkt RegioRegie... 17 5.3.2. Beoogd effect... 18 6. Organisatie... 19 6.1. Uitbesteding... 19 6.2. Kennisniveau... 19 6.3. Taakverdeling... 20 6.4. Regionale samenwerking... 20 7. Financiën... 21 7.1. Inleiding... 21 7.1.1. Bepalen benodigd budget... 21 7.1.2. Inspectie... 21 7.1.3. Kwalitatieve methode... 21 7.1.4. Cyclische methode... 21 7.2. Bepalen benodigd budget korte termijn... 22 7.2.1. Groot onderhoud... 23 7.2.2. Klein onderhoud... 23 7.3. Bepalen benodigd budget lange termijn... 23 7.4. Rehabilitatie... 24 7.5. Huidig opgenomen budget in de begroting... 24 7.6. Benodigd budget periode 2018-2021... 24 7.7. Halfverharding... 25 7.8. Bermen... 25 7.9. Wegmeubilair... 25 7.10. Markeringen... 25 7.11. Verkeersborden... 25 7.12. Nationale bewegwijzering... 26 7.13. Straatreiniging... 26 Pagina 3
7.14. Gladheidsbestrijding... 26 7.15. Kunstwerken... 26 7.16. Openbare verlichting... 27 8. Toekomstige ontwikkelingen... 28 9. Conclusies en aanbevelingen... 30 9.1. Areaal... 30 9.2. Onderhoudstoestand... 30 9.3. Opstellen planningen... 30 9.4. Bepalen benodigd budget... 30 9.5. Huidig opgenomen budget in de begroting... 30 9.6. Benodigd budget periode 2018-2027... 31 9.7. Dekking benodigd budget... 31 Pagina 4
1. Inleiding Het voor u liggende wegenbeheerplan is een actualisering van het vorige wegenbeheerplan 2014-2017. Voor het doelmatig beheer van de wegen van de gemeente Opmeer is een beheerplan onontbeerlijk. In het raadsprogramma 2014 2018 is het college opgedragen te zorgen voor actuele beheerplannen waaronder het wegenbeheer. In het raadsprogramma is opgenomen dat de wegeninfrastructuur zorgdraagt voor een goede bereikbaarheid, doorstroming en veilig gebruik. Om de goede bereikbaarheid te verzekeren moeten we zorgen dat de kwaliteit van de wegen goed is, zodat de wegen gebruikt kunnen worden. Het beheer moet op orde zijn. De doorstroming valt buiten het wegenbeheerplan. Hiervoor wordt verwezen naar het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan dat in 2017 herzien wordt. Veilig gebruik en de uitstraling van de openbare ruimte zijn belangrijk voor het leefgenot van de burger en de aantrekkelijkheid van de gemeente voor bezoekers. De gemeente is eigenaar van en daarmee verantwoordelijk voor de openbare ruimte in haar gebied. Wegen vormen een wezenlijk onderdeel van deze openbare ruimte. In de Wegenwet is de zorgplicht voor de wegbeheerder voor de wegverhardingen beschreven. Wegenwet Artikel 16 De gemeente heeft te zorgen, dat de binnen haar gebied liggende wegen, met uitzondering van de wegen, welke door het Rijk of een provincie worden onderhouden, van die bedoeld in artikel 17 en van die, waarop door een ander tol wordt geheven, verkeren in goede staat. Binnen de gemeentegrens zijn er verschillende beheerders van het openbare wegennet. De gemeente beheert de wegen binnen de bebouwde kom, de Provincie de Provinciale wegen N239 en N241 en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) de overige wegen buiten de bebouwde kom. HHNK wegen wil zich concentreren op de water-taken en wil daarom de wegen die zij in beheer hebben overdragen aan de gemeenten. In hoofdstuk 8 toekomstige ontwikkelingen wordt hier kort op in gegaan. Dit document beperkt zich verder uitsluitend tot de wegen welke in beheer zijn van de gemeente Opmeer. Overigens valt onder wegbeheer niet alleen het beheer en onderhoud van de wegverhardingen, maar ook het beheer en onderhoud van bermen, wegmarkeringen, nationale wegwijzers, kunstwerken, openbare verlichting, wegmeubilair en verkeersborden. Daarnaast maken straatreiniging en gladheidbestrijding deel uit van deze beheertaak. Voor een deel van deze taken wordt een eigen beheerplan opgesteld. Alle onderdelen worden kort besproken in hoofdstuk 7. Pagina 5
Het wegenbeheerplan is opgesteld voor een periode van vier jaar (2018 tot en met 2021). In dit beheerplan wordt duidelijk hoe de gemeente Opmeer in de bovengenoemde periode aan de zorgplicht wil voldoen om de wegen (asfalt- en klinkerwegen) op een verantwoorde en goede manier te onderhouden. Tevens is het doel van het wegbeheer is om via planmatig onderhoud de infrastructuur in stand te houden en constructieve schade (bijvoorbeeld aan funderingen) te voorkomen. De doelstellingen van een wegenbeheerplan zijn: Invulling geven aan wegbeheertaak Opstellen (meerjaren) begroting Inzicht in (ontwikkelingen van) kwaliteit en budgetten Trend in toekomstige begrotingsbedragen Als resultaat wordt in deze rapportage: Inzicht gegeven in de essenties van het wegbeheer De algehele toestand van het wegennet beschreven Informatie verstrekt betreffende de benodigde financiën voor het op peil houden van het wegennet. Pagina 6
2. Evaluatie wegenbeheerplan 2014-2017 Na vaststelling van het wegenbeheerplan 2014-2017 heeft de afdeling Realisatie & Beheer (RB) in de genoemde periode uitvoering gegeven aan het wegbeheer. Jaarlijks zijn de wegen geïnspecteerd, is er groot- en klein onderhoud uitgevoerd en zijn urgente klachten adequaat opgepakt en verholpen. De inspectiegegevens zijn jaarlijks verwerkt en getoetst aan de CROW systematiek waaruit een lijst met groot onderhoud is voortgevloeid. De onderhoudslijst is ter plaatse geverifieerd en waar nodig nog iets aangepast om vervolgens aan de hand van werkomschrijvingen uit te voeren. De werkzaamheden bestonden uit onder andere het aanbrengen van profileer- en deklagen, het frezen en inlagen van wegvakken, aanbrengen van oppervlakte behandelingen en het herstraten van elementen-verhardingen. Onderstaande figuur geeft het uitgevoerde grootonderhoud in de afgelopen periode 2014 2017 weer. Figuur 1: Uitgevoerd groot onderhoud 2014-2017 Pagina 7
3. Wegbeheer methodiek 3.1. CROW methodiek Het wegbeheer in de gemeente Opmeer wordt uitgevoerd volgens de methodiek van het CROW. In de afgelopen jaren is deze methodiek, door nieuwe inzichten en betere gedragsmodellen, enigszins aangepast. Deze aanpassingen hebben geleid tot de nieuwe CROW publicatie 147 (2011) die voor dit plan is gevolgd. CROW Het CROW is het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. Deze nonprofit organisatie ontwikkelt, verspreidt en beheert praktisch toepasbare kennis voor beleidsvoorbereiding, planning, ontwerp, aanleg, beheer en onderhoud. Dit gebeurt in samenwerking met alle belanghebbende partijen, zoals Rijk, Provincies, Gemeenten, Adviesbureaus, Uitvoerende bouwbedrijven in de Grond-, Water-, en Wegenbouw, toeleveranciers en vervoersorganisaties. De kennis, veelal in de vorm van richtlijnen, aanbevelingen en systematieken, vindt haar weg naar de doelgroepen via het internet, publicaties, cursussen, en congressen. (zie www.crow.nl) De CROW methode voor wegbeheer is het standaard instrument voor het maken van een wegenbeheerplan. Op basis van een jaarlijkse inspectie van de in het beheer zijnde verhardingen wordt een actueel beeld verkregen van de conditie van het wegennet. De inspectie richt zich op zichtbare schades zoals scheurvorming en oneffenheden, rafeling (bij asfalt), dwarsonvlakheid en afwatering. De CROW systematiek werkt aan de hand van de volgende stappen. Iedere stap zal nader worden behandeld. 1. Inventarisatie van de wegen 2. Inspecteren van de wegen 3. Planning klein en groot onderhoud 4. Uitvoeren van onderhoud 5. Muteren en beheren De eerste stap inventariseren gaat na de cyclus over in muteren. 4 Onderhoud 1 Inventarisatie (5) Muteren & beheren 3 Plannen 2 Inspecteren Figuur 2: procescyclus CROW systematiek Pagina 8
3.2. Inventarisatie van de wegen Voor het beheren en onderhouden van de verhardingen is het noodzakelijk om te weten wat in beheer is bij de gemeente. Vanuit het wegbeheersysteem wordt informatie over de kwantiteit en kwaliteit van de verhardingen inzichtelijk te maken. Het areaal wordt bepaald aan de hand van een grafische kaart welke is gekoppeld aan het wegbeheersysteem. De nauwkeurigheid is gebaseerd op de Basisregistratie Grootschalige Topografie, beheergebied Opmeer (BGT). 4 3 1 2 BGT De Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) leidt tot een gedetailleerde digitale kaart van Nederland. In de BGT worden objecten zoals gebouwen, wegen, water, spoorlijnen en groen op eenduidige manier vastgelegd. De BGT is de opvolger van de Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN). De beheerelementen kunnen grafisch vergeleken en beheerd worden met andere grafische bronnen. Het aanwezig zijn van een nauwkeurige koppeling met de luchtfoto geeft een duidelijke relatie weer tussen de werkelijkheid en de beheerobjecten. Onderstaand figuur geeft een voorbeeld van de verhardingsvlakken met daarachter optioneel de BGT en de luchtfoto. Verhardingen Verhardingen + BGT Verhardingen BGT + Luchtfoto Figuur 3: presentatie in verschillende lagen. Uitsnede Spanbroek. Pagina 9
Het aandeel verhardingen binnen de openbare ruimte van de gemeente Opmeer bedraagt ca. 552.856m 2. Bestaande uit 154.675m 2 asfalt-, 398.181m 2 elementenverharding. Als voorbeeld wordt in het onderstaande figuur het type verharding in Opmeer en Spanbroek weergegeven. Legenda Verhardingstype = Elementen = Bitumineuze Figuur 4: overzicht verhardingstype. Uitsnede Opmeer / Spanbroek. 3.3.Inspectie van de wegen Jaarlijks worden de wegverhardingen geïnspecteerd. Hierbij worden ieder jaar de bitumineuze verhardingen en om het jaar de elementen verhardingen geïnspecteerd. Het niet tijdig signaleren en reageren op schadebeelden bij bitumineuze verhardingen kan leiden tot kapitaalvernietiging. Bij elementen verhardingen is dit niet het geval. Om deze reden worden de elementenverhardingen om het jaar geïnspecteerd. 4 3 1 2 Kapitaalvernietiging houdt in dat onderhoudsmaatregelen niet op het optimale moment worden uitgevoerd, maar worden uit- of afgesteld. Hierdoor zal de conditie van de schade verslechteren, waardoor de te nemen onderhoudsmaatregel zwaarder en dus duurder wordt. De CROW methode bevat een vertaling van schades naar de beleidsthema s duurzaamheid, veiligheid, comfort en aanzien. Dit resulteert in een score voor deze thema s die wordt uitgedrukt in termen van voldoende, matig en onvoldoende. De thema s worden in tabel 1 verklaard. Pagina 10
Duurzaamheid Duurzaamheid heeft betrekking op de technische instandhouding van de verharding. Het schadebeeld scheurvorming is bijvoorbeeld van invloed op de duurzaamheid. Bij schade die valt onder dit thema geldt dat niet tijdig herstellen van de schade een zwaardere en duurdere onderhoudsmaatregel noodzakelijk is. Indien niet tijdig wordt hersteld, zal sprake zijn van kapitaalsvernietiging. Veiligheid Veiligheid geeft aan in hoeverre het veilig is gebruik te maken van de wegverharding. Als dat niet het geval is, kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan, die mogelijk leiden tot ongevallen en/of schadeclaims. Comfort Het comfort wordt bepaald door de mate waarin de weggebruiker hinder ondervindt van de onderhoudstoestand van de weg. Met name vlakheid heeft invloed op het comfort. Hierbij kan ook gedacht worden aan opspattend water uit (regen)plassen, die op de weg blijven staan. Aanzien Het aanzien van de verharding wordt in hoge mate bepaald door de algehele onderhoudstoestand van een weg. Een wegvakonderdeel waar veel kleinschalige reparaties zijn uitgevoerd, heeft een minder aantrekkelijk aanzien dan een gloednieuw wegvak. De uitstraling van een wegvak heeft invloed op het gedrag van de weggebruiker. Dit speelt ook een rol bij bijvoorbeeld winkelpromenades en woonwijken. Tabel 1: verklaring beleidsthema s De inspectie wordt op basis van de CROW systematiek door een gespecialiseerd extern adviesbureau uitgevoerd. De Afdeling Realisatie en Beheer levert het adviesbureau een actueel beheerbestand met daarin alle wegvakken. Het adviesbureau geïnspecteerd de wegvakken en noteert hiervan de actuele status. Na afronding van de inspectie krijgt de gemeente een bestand met daarin alle wegvakken en de inspectiecijfers. Deze inspectiecijfers worden in het beheerpakket Kikker verwerkt. Een voorbeeld van de inspecties is de dwarsonvlakheid bij elementen verhardingen. De omvang en ernst worden met een cijfer vastgelegd. Figuur 5: Dwarsonvlakheid elementen Pagina 11
3.4. Planning klein en groot onderhoud Op basis van de ingewonnen gegevens over de conditie van het wegennet wordt bepaald welke wegvakonderdelen onderhoud nodig hebben, wat dit onderhoud is en de daarmee gepaard gaande kosten. De geconstateerde schade wordt vergeleken met onderhoudsrichtlijnen. Onderdelen die de onderhoudsrichtlijn hebben overschreden dienen op korte termijn (1-2 jaar) te worden onderhouden. De onderdelen die de onderhoudsrichtlijn naderen, worden ingepland op middellange termijn (3-5 jaar). Bij het bepalen van het onderhoud worden de volgende uitgangspunten gehanteerd. 4 1 3 2 Binnen de beleidsthema s is de hoogste prioriteit gegeven aan duurzaamheid en veiligheid. Comfort en aanzien wegen minder zwaar mee. Een en ander wil zeggen dat bij bitumineuze verhardingen scheurvorming (duurzaamheid) en oneffenheden (veiligheid) zwaarder wegen dan rafeling (aanzien); Binnen de wegtypes is de hoogste prioriteit gegeven aan de fietspaden, vervolgens aan de wegen in verblijfsgebieden, wegen in woongebieden, gemiddeld belaste wegen en tenslotte aan de licht belaste wegen. Dit houdt in dat een fietspad eerder in aanmerking komt dan een plattelandsweg in het buitengebied. De reden dat fietspaden de hoogste prioriteit hebben is omdat fietsers het eerste hinder ondervinden van veiligheids- en comfort problemen; De centrumgebieden hebben een hogere prioriteit ten aanzien van klein onderhoud, zijnde: Centrum Opmeer / Spanbroek; en Centrum Hoogwoud Er wordt geen rekening gehouden met profielaanpassingen om verkeerstechnische redenen, zoals wegverbredingen, fietssuggestiestroken, snelheidsremmende voorzieningen enz. Er wordt onderscheid gemaakt in klein onderhoud, groot onderhoud en rehabilitatie. Klein Onderhoud Klein onderhoud is gericht op het herstel van geringe schade aan de verharding. Bij asfaltverharding wordt klein onderhoud alleen uitgevoerd op schade in een omvang tot 5%, dus op een zeer gering oppervlak. Er wordt bij elementenverhariding over klein onderhoud gesproken tot het moment dat een wegvakonderdeel voor minder dan 30% herbestraat dient te worden. Groot Onderhoud Dit zijn maatregelen die een dusdanige omvang hebben dat zowel de structurele achteruitgang van de kwaliteit van de wegverharding wordt vertraagd, als door conserveren (overlagen) de oppervlakte-eigenschappen op een acceptabel niveau worden gehouden. Groot onderhoud betekent bij asfaltwegen meestal het frezen van slechte gedeelten, en overlagen. Bij elementenverharding wordt de hele weg herstraat. In principe gebeurt dit gemiddeld eenmaal per 20 jaar. Pagina 12
Rehabilitatie Bij rehabilitatie wordt de fundering, de ondergrond en de verharding opnieuw aangelegd. Dit is een zware en dure ingreep. Dit wordt daarom gedaan op basis van uitgebreid onderzoek. Tot nu toe is dit beperkt gedaan. Rehabilitatie wordt gedaan als de schade aan de weg te groot is geworden. Vaak is dit door zware belasting waardoor de fundering uiteindelijk bezwijkt. Bij de buitenwegen is de opbouw van de weg in de loop der tijd gegroeid. Een gevolg hiervan is dat de fundering vaak smaller is dan de weg zelf. Deze situatie is herkenbaar aan de randschades Aan de hand van bovengenoemde uitgangspunten en de op dat moment actuele kwaliteitsgegevens wordt een onderhoudsprogramma opgesteld. Het jaarlijkse onderhoudsprogramma voor het groot onderhoud aan wegen wordt vastgesteld door het college van Burgemeester & wethouders. 3.5. Relatie rioolbeheer Het beheer van de wegen staat in een directe relatie met het rioolbeheer. Onderhoud aan de wegen en het rioolstelsel worden op elkaar afgestemd volgens de volgende strategie; In de straten waar de komende jaren onderhoud nodig is aan de weg, beoordelen of de onderliggende riolering nog voldoende restlevensduur heeft. Dit principe heeft dus tot gevolg dat rioolonderhoud of vervanging wordt vervroegd of wordt uitgesteld. In de straten waar de komende jaren onderhoud nodig is aan de riolering, beoordelen of de verharding nog van voldoende kwaliteit is en/of deze binnen 5 jaar op de planning staat om onderhouden te worden. Dit principe heeft dus tot gevolg dat wegonderhoud wordt vervroegd of wordt uitgesteld. Door een goede afstemming is het mogelijk om op een efficiëntere en kostenbesparende manier te werken. Het softwarepakket Kikker ontsluit zowel het wegenbeheer als het rioolbeheer. 3.6. Uitvoeren van onderhoud Na het vaststellen van het onderhoudsprogramma kan worden overgegaan op het uitvoeren van groot en klein onderhoud. Het onderhoud wordt uitbesteed conform het protocol Inkoop- en aanbesteden. Bij de uitvoer van onderhoud kan geen of beperkt gebruik gemaakt worden van de weg. Een belangrijk aandachtspunt bij de uitvoer is daarom de communicatie. Hier zal in hoofdstuk 5 verder op ingegaan worden. 4 3 1 2 Pagina 13
3.7. Muteren en beheren De uitgevoerde onderhoudsmaatregelen worden volgens de CROW methodiek weer ingevoerd in de database van het beheerprogramma Kikker. Uitgevoerd onderhoud wordt in het programma doorgerekend bij het bepalen van de volgende theoretische onderhoudsmaatregel (planjaar). Het wegenbestand is tevens onderhevig aan veranderingen. Er komen wegen bij, verhardingslagen veranderen, de inrichting veranderd, etc. Deze wijzigingen worden voor de volgende inspectie bijgewerkt. 4 3 1 2 Hiermee is de cirkel van het wegonderhoud volgens de CROW methodiek rond. De volgende stap is, zoals bij punt 2.2 genoemd, wederom inspecteren. Pagina 14
4. Gemeentelijke situatie Om de methodiek van het CROW tot uitvoering te kunnen brengen, wordt gebruik gemaakt van het wegenbeheerprogramma Kikker van Riodesk. Dit softwarepakket maakt het mogelijk om integraal te werken. Hierdoor ontstaat er afstemming tussen het wegen-, riool- en groenbeheer. Hierdoor kan er efficiënt en doelmatig worden beheerd. Door de grafische weergave van de beheerde objecten, planningen, maatregelen en dergelijke wordt het afstemmen van werkzaamheden op de verschillende beleidstakken onderling inzichtelijk gemaakt. Het onderhoudsniveau van de wegen in beheer van de gemeente Opmeer gebeurt zoals reeds genoemd aan de hand van de CROW systematiek. Deze beschrijft het onderhoudsniveau met het daarbij behorende klein en groot onderhoud. Klachten met betrekking tot het onderhoud worden zoveel mogelijk gebundeld en als één opdracht bij de aannemer in het reguliere onderhoud meegenomen. Schades welke een gevaarlijke situatie opleveren worden uiteraard direct aangepakt. Afhankelijk van de omvang van het probleem wordt dit verholpen door de afdeling Realisatie en beheer of wordt een aannemer ingeschakeld. In de wegbeheersystematiek zijn vier beleidsthema s die als uitgangspunt fungeren voor de beoordeling. Dit zijn Duurzaamheid, Veiligheid, Comfort, Aanzien. Op basis hiervan wordt de weg beoordeeld of deze goed, voldoende, (binnen 5 jaar onderhoud nodig) matig (binnen 2 jaar onderhoud nodig) of slecht (direct onderhoud nodig) is. Het aandeel verhardingen binnen de openbare ruimte van de gemeente Opmeer bedraagt ca. 552.856m 2. Bestaande uit 154.675m 2 asfalt-, 398.181m 2 elementenverharding. De procentuele kwaliteit per kwaliteit van het totale beheerareaal is in tabel 2 weergegeven. Asfalt m2 % Elementen m2 % Totaal m2 % Goed 123.583 79.9 328.029 82.38 451.612 81.69 Voldoende 20.603 13.32 37.570 9.44 58.173 10.53 Matig 5.602 3.62 14.169 3.56 19.771 3.57 Slecht 4.887 3.16 18.413 4.62 23.300 4.21 Totaal 154.675 398.181 552.856 100% Tabel 2: kwaliteit per verhardingssoort Aan de kwaliteit van het wegenareaal van de gemeente Opmeer kan een ruime voldoende worden gegeven. Krap 8% heeft beoordeling matig/slecht. Dit is een normaal beeld voor goed onderhouden wegen. 69% van de bevolking vindt de wegen goed begaanbaar, tegen 66% als landelijk gemiddelde. (Bron: Waar staat je gemeente) De methode gaat er van uit dat kleine schades in klein onderhoud worden hersteld. Deze schades hebben geen invloed op de beoordeling van de kwaliteit van de wegvakken. Pagina 15
5. Communicatie Communicatie vormt een steeds belangrijker onderdeel voor wegbeheer. Communicatie gaat twee kanten op. Van de inwoners naar de gemeente en van de gemeente naar de inwoners. 5.1. Van de inwoners naar de gemeente De inwoners maken dagelijks gebruik van de wegen. Zij merken kleine schades daarom eerder op en kunnen dit melden bij de gemeente. Dit gebeurt per telefoon, brief en via de website van de gemeente. Naar aanleiding van deze meldingen wordt de situatie beoordeeld en indien nodig aangepakt. 5.2. Van de gemeente naar de inwoners Werkzaamheden aan de wegen kunnen oplopend van geen- tot ernstige overlast leiden. Hierbij worden de volgende definities gehanteerd: Beperkt (geen) overlast Het verhelpen van een kleine verzakking zal door weggebruikers of aanwonende in veel gevallen niet eens opgemerkt worden. Matige overlast Bewoners worden verzocht hun voertuig ergens anders te parkeren bijvoorbeeld in verband met asfalteringswerkzaamheden. Ernstige overlast Een woonstraat wordt gerenoveerd of andere grootschalige projecten waarbij bewoners voor een langere periode niet over verharding bij hun woning kunnen komen. Communicatie kan plaats vinden via de gemeentelijke website, het verspreiden van huis-aan-huis informatiebladen, persoonlijk contact, informatieborden, etc. We maken gebruik van de volgende informatiekanalen: Brief De aanwonenden worden bij alle werkzaamheden met een ingrijpend karakter, per huis aan huis bezorgde brief geïnformeerd. Mondeling Voor sommige ingrijpende werken worden publieksinformatieavonden georganiseerd. In enkele gevallen worden de werken ter plaatse besproken met bewoners. Persbericht Van de werkzaamheden wordt door de afdeling Communicatie een persbericht gemaakt, dat in de organisatie wordt verspreid en ook in de huis aan huis bladen wordt opgenomen. Publicatie internetsite Internetsite van de gemeente RegioRegie Werken waarbij het verkeer (ernstige) hinder ondervindt worden gemeld via RegioRegie (zie 5.3 voor meer informatie) en op de provinciale website gepubliceerd. www.nhbereikbaar.nl Pagina 16
5.3. RegioRegie Als er onderhoud wordt gepleegd aan een weg moet het verkeer ergens anders langs. Een aantal wegen zijn belangrijk voor het verkeer in de regio. Als deze worden afgesloten kan dit gevolgen hebben voor de wegen in de buurgemeente. Werkzaamheden aan deze wegen moeten worden afgestemd om te voorkomen dat er tegelijk wegen worden afgesloten en plaatsen slecht bereikbaar worden of dat het verkeer vastloopt. Hiervoor is Regioregie ingesteld. RegioRegie is een samenwerkingsverband waarbij wegbeheerders binnen een regio bij elkaar komen om de geplande werkzaamheden zo vroeg mogelijk inzichtelijk te maken, op elkaar af te stemmen en de hinder te beperken. Noord-Holland is verdeeld in 7 Regio s, Opmeer neemt deel in regio Westfriesland. Uniek is dat de Regiegroep ook adviezen geeft over de grenzen van de wegbeheerders heen. Als er geen overeenstemming komt, kan de voorzitter van de Regiegroep (Regioregisseur) een "zwaarwegend advies met opschortende werking" geven aan het College van B&W ter besluitvorming. 5.3.1. Hoe werkt RegioRegie Bij RegioRegie vertegenwoordigt een verkeerscoördinator de wegbeheerder. Voor onze gemeente is op de afdeling R&B de beleidsmedewerker aangewezen om de rol van verkeerscoördinator te vervullen. De procedureaanvraag wegafsluitingen of ernstige verkeershinder is in het kort als volgt: De initiatiefnemer van werkzaamheden meldt het werk bij de verkeerscoördinator, en wacht op de beoordeling. De verkeerscoördinator meldt het project in de het planningssysteem LTC. De regiegroep bespreekt het totaaloverzicht van de wegwerkzaamheden en evenementen. Regiegroep geeft per afsluiting advies aan de verkeerscoördinator (mede op uitkomst van het model). Verkeerscoördinator heeft een beslissende stem. Als het besluit van de verkeerscoördinator een knelpunt tot gevolg heeft, kan de regioregisseur een zwaarwegend advies met opschortende werking aan het bestuur geven, het bestuur neemt dan een definitief besluit. De initiatiefnemer wordt geïnformeerd over het besluit. Vanaf dit moment is de melding zichtbaar op de internetsite www.nhbereikbaar.nl. De initiatiefnemer dient rekening te houden met een verwerkingsduur op regiewegen van acht weken en voor niet-regiewegen van vier weken. Aanmelding wil niet zeggen dat het werk ook zo uitgevoerd kan worden, RegioRegie kan bijvoorbeeld vragen om: Verandering van tijdstip van de werkzaamheden: eerder, later of s nachts. Pagina 17
Een bypass aan te leggen. Een extra brandweer- of ambulancepost te plaatsen. De Regiegroep zorgt voor een overzicht van alle wegwerkzaamheden in de regio. Daarna kan met behulp van een beheerinstrument (verkeersmodel) inzichtelijk gemaakt worden wat het effect is van de wegwerkzaamheden (of andere activiteit) op de doorstroming. Waar mogelijk worden de werkzaamheden zo op elkaar afgestemd dat de minste hinder voor de weggebruiker ontstaat. Samengevat is RegioRegie samenwerken aan bereikbaarheid door regionale afstemming, maar beslist de wegbeheerder altijd over de eigen wegen. De voordelen van RegioRegie zijn vooral dat afstemming zowel in- als extern geborgd is, er overzicht is van alle werkzaamheden en evenementen, er een microdynamisch verkeersmodel beschikbaar is om de bereikbaarheid inzichtelijk te maken, en vooral dat de weggebruiker zo min mogelijk hinder ondervindt van wegwerkzaamheden en evenementen. 5.3.2. Beoogd effect Uitgangspunt voor RegioRegie is dat er tijdens werkzaamheden voor de weggebruiker maximaal tien minuten extra vertraging per route optreedt. Ook worden de aanrijtijden van de hulpdiensten alsmede de rijtijden op de belangrijkste openbaar vervoerroutes gewaarborgd. Tevens is het één van de mogelijkheden om werkzaamheden bekend te maken aan het publiek. Pagina 18
6. Organisatie Onze organisatie is beperkt van omvang, heeft geen eigen uitvoeringsdienst, zodat uitbesteding van werkzaamheden noodzakelijk is. Dat betekent dat vakinhoudelijke kennis nodig is, maar ook kunde voor het aansturen en coördineren van de diverse partijen. 6.1. Uitbesteding Onderhoud wordt op basis van regie maar met vaste eenheidsprijzen door een aannemer uitgevoerd. De keuze van aannemer is gebaseerd op een bestek waarin realistische werkomschrijvingen en fictieve hoeveelheden zijn opgenomen. Weginspecties worden jaarlijks uitbesteed aan een adviesbureau. Deze voert in het 3 e kwartaal de inspecties vervolgens uit. Met deze gegevens wordt door de afdeling R&B een plan van aanpak opgesteld welke in het 1 e kwartaal van het volgende jaar aan het college ter vaststelling wordt voorgelegd. 6.2. Kennisniveau Er is kennis nodig op de volgende gebieden: Praktische kennis Deze kennis is op de afdeling R&B ruim voldoende aanwezig. Kennis op het gebied van de te volgen CROW 147 Deze kennis is voldoende aanwezig op de afdeling. Specialistische kennis op het gebied van materialen en rekenmethoden Deze kennis is voldoende aanwezig op de afdeling. Met behulp van Kikker worden de rekenmethoden doorgerekend. Specialistische kennis wordt door de afdeling bijgehouden. Normveranderingen worden bijvoorbeeld door het bijwonen van een seminar op niveau gehouden. Kennis op het gebied van bestekken en overeenkomsten schrijven Afhankelijk van de omvang van de werken worden bestekken of het Programma van Eisen (PvE) door de afdeling zelf uitgewerkt. Hierdoor blijft het kennisniveau op het gewenst niveau. Zodra er sprake is van specialisme wordt er voor gekozen om het opstellen van de bestekken uit te besteden. Kennis op het gebied van uitvoering, toezichthouder Deze kennis is voldoende aanwezig. Waar het gaat om kleinere projecten en onderhands aanbestede projecten loopt het goed. Vanwege piekbelasting kan bij grote, langdurige of toezichtintensieve projecten extern toezicht ingehuurd worden. Pagina 19
6.3. Taakverdeling Het sectorhoofd Grondgebiedzaken is ambtelijk opdrachtgever en hoofdbudgethouder. Het wegenbeheer is op de Afdeling Realisatie en Beheer verdeeld over een viertal functies: Hoofd Afdeling Realisatie en Beheer o geeft leiding aan de afdeling o projectleiding o aanbestedingen 1 e medewerker Civiele Techniek o beleidsadvisering wegen en verkeer o verkeerscoördinator o opstellen beheerplannen, voorbereiden en uitvoering 2 e medewerker Civiele Techniek o Beheer: inspecteren, plannen, gegevensbeheer en muteren o werkvoorbereiding, ontwerp en aanbestedingen o applicatie beheerder Toezichthouder Civiele Techniek o toezichthouder op de werken in uitvoering o eerste aanspreekpunt voor klachten o verwerken van klachten 6.4. Regionale samenwerking Er wordt regionaal met de 7 Westfriese gemeenten steeds meer samenwerking gezocht. Op verkeerskundig gebied is er veel samenwerking, met name of (boven)regionaal gebied. Bij verschillende overleggen stuurt de regio een vertegenwoordiger. Taken worden verdeeld. Het meest tastbare product van de samenwerking zijn de onlangs vastgestelde Richtlijnen Duurzaam Veilige inrichting wegen in Westfriesland. De Overdracht van wegen wordt ook in samenwerking opgepakt. Pagina 20
7. Financiën 7.1. Inleiding Met behulp van het wegbeheersysteem Kikker zijn berekeningen gemaakt om te bepalen wat de onderhoudsbehoefte is op korte-, middellange en lange termijn om het wegennet op een verantwoorde wijze te onderhouden, zodat de verhardingen veilig en heel zijn en blijven. De budgetten worden op basis van de CROW publicatie 147 bepaald. 7.1.1. Bepalen benodigd budget Voor de planningstermijn van 1-5 jaar wordt het budget bepaald op basis van de actuele kwaliteit (kwalitatieve methodiek). De kwaliteit wordt bepaald in een jaarlijkse (asfalt) of twee jaarlijkse (elementen) inspectie. Voor de jaren daarna wordt gewerkt met vaste onderhoudscycli (cyclische methode), waarbij ervan wordt uitgegaan dat het voor de korte termijn 1-5 jaar geplande onderhoud wordt uitgevoerd. 7.1.2. Inspectie Zoals aangegeven wordt de asfaltverharding jaarlijks geïnspecteerd, en de elementenverharding om het jaar. Dit wordt door een externe partij gedaan. In 2017 is de hele gemeente geïnspecteerd. De ramingen van het benodigde budget zijn op deze inspectie gebaseerd. De kosten bedragen daarom in de even jaren 1.000,-- en in de oneven jaren 6.000,--. 7.1.3. Kwalitatieve methode De kwalitatieve methode werkt aan de hand van de ernst en de omvang van de schadecijfers. Bij een geconstateerde schade van een bepaalde ernst en omvang berekent het wegenbeheerprogramma met behulp van de geldende richtlijnen de meeste optimale maatregel en tijdstip van onderhoud. De planningshorizon is 5 jaar, daarna volgt cyclische planning. 7.1.4. Cyclische methode Een onderhoudscyclus beschrijft het onderhoud dat verwacht wordt in de periode tussen aanleg en rehabilitatie en geeft de bijbehorende kosten aan. Hierin zijn de verschillende maatregelen gedefinieerd, die naar verwachting gedurende de levensduur van een constructie worden uitgevoerd. Daarmee is de onderhoudsstrategie voor de totale levenscyclus van een weg vastgelegd. De onderhoudscycli zijn afhankelijk van drie factoren: 1. het wegtype 2. het verhardingstype (asfalt, elementen, cementbeton) 3. ondergrond (zand, klei, klei/veen, veen) De cyclische methode gaat uit van vaste kengetallen, welke door jarenlange monitoring zijn vastgesteld door het CROW. Elk wegtype heeft zijn eigen cycli, zo heeft bijvoorbeeld een industrieweg een kortere levensduur en zwaardere maatregelen dan een woonstraat. De prioriteit bij een weg van een hogere orde (ontsluitingsweg/industrieweg) ligt hoger dan bij een Pagina 21
plattelandsweg of woonstraat. Hierdoor wordt bij een gelijk schadebeeld de ontsluitingsweg eerder ingepland. Het onderhoudsniveau van de elementen verharding is vrijwel gelijk aan dat van de bitumineuzeverhardingen. Aanbevolen wordt om bij uitvoering van onderhoud prioriteit te geven aan bitumineuze-verhardingen omdat te laat uitgevoerd onderhoud resulteert in kapitaalvernietiging. Uit onderzoek is gebleken dat uitstel van onderhoud aan bitumineuze verhardingen leidt tot versnelde degeneratie en daarmee tot een zwaardere (=duurdere) onderhoudsmaatregel. Ook wordt de snelheid waarmee de kwaliteit van een wegvak achteruitgaat meegewogen. Elementenverhardingen kennen dit verschijnsel van versnelde degeneratie niet. Wegen hebben een eindige levensduur. Op het einde van de technische levensduur dient de aanwezige verharding volledig vervangen te worden (reconstructie). Bij de belangrijke wegen moet dit gemiddeld eens in de 30 jaar gebeuren. Woonstraten gaan langer mee. Indien ook de fundering vervangen wordt en de weg heringericht wordt spreekt men van rehabilitatie. Bij asfaltwegen wordt hier met 60 jaar op gerekend. Of dit ook nodig is blijkt uit de inspecties. Opmeer heeft een stabiele bodem, hetgeen terug te zien is in het onderhoud van de wegen. Een aantal wegen heeft nog nooit groot onderhoud gehad. In onderstaande tabel van de wegverharding is dit te zien. jaar van aanleg m2 Geen onderhoud tussen m2 % 1964-1969 31736 5706 18% 1970-1974 34301 8721 25% 1975-1979 48585 6541 13% 1980-1984 37340 9999 27% 1985-1989 24698 16965 69% 1990-1994 36634 27418 75% 1995-1999 36982 30668 83% 2000-2004 23434 23434 100% 2005-2009 13351 12832 96% 2010-2016 28045 28045 100% Uitgaande van de leeftijdsopbouw van de aanwezige verharding kunnen we er van uitgaan dat het aantal reconstructies en rehabilitaties toe zal nemen. De kosten hiervan zijn hoger dan normaal groot onderhoud. De vraag is alleen hoe we dit gaan financieren. 7.2. Bepalen benodigd budget korte termijn Klein onderhoud omvat alle schades die matig en ernstig zijn, maar waarvan de omvang te gering is om door middel van een groot onderhoudsmaatregel te herstellen. Het systeem bepaalt het budget voor klein onderhoud door een percentage te nemen van het benodigde budget voor de instandhouding van het wegennet op de lange termijn (het cyclusbedrag). Het percentage verschilt per verhardingstype en per wegtype. Bij het bepalen van het benodigde budget voor de korte termijn is het benodigd onderhoud afgevlakt over de planjaren. Hierdoor ontstaat er een afgevlakt (gemiddeld) onderhoudsbudget in plaats van het ene planjaar een hoge onderhoudsbehoefte en het daarbij behorende budget ten Pagina 22
opzicht van het volgende planjaar waarbij nagenoeg geen groot onderhoud zou moeten worden uitgevoerd. 7.2.1. Groot onderhoud Er wordt over groot onderhoud gesproken op het moment dat een wegvakonderdeel (elementen verharding) voor meer dan 30% herbestraat dient te worden. Onderstaande tabel 3 geeft het budget aan wat nodig is voor groot onderhoud om de komende vijf jaar de wegen te laten voldoen aan de CROW richtlijn. Voor asfalt betekent dit gemiddeld 41.330 en voor elementen een bedrag van 171.952. Dit geeft een gemiddeld totaal van 213.282 per jaar. 7.2.2. Klein onderhoud Het beheerprogramma houdt rekening met 10% van het jaarlijks budget voor klein onderhoud. Naast dit klein onderhoud is geld nodig voor het onderhoud naar aanleiding van klachten, kleine aanpassingen, schade en dergelijke. We nemen voor beide een vast bedrag van 100.000 per jaar, dit is een ervaringscijfer. In het budget van 2018 is 300.000 gereserveerd voor groot onderhoud in Aartswoud. De omvang van het benodigde klein onderhoud is dusdanig dat groot onderhoud economischer is. Dit betekent wel dat er meer besteedt wordt aan asfaltonderhoud dan op basis van de inspectie geraamd is. Tabel 3: Totalen afgevlakte planning Groot onderhoud Klein onderhoud Totaal Planjaar ( ) ( ) ( ) Asfalt Elementen Totaal 2018 300.000 107.381 407.934 100.000 507.934 2019 106.668 271.484 378.152 100.000 478.152 2020 99.911 65.238 165.149 100.000 265.149 2021 103.320 49.337 152.657 100.000 252.657 2022 104.844 28.923 133.767 100.000 233.767 Totaal 714.743 522.363 1.237.106 1.737.106 Gem 1-5jr 142.948 104.472 247.421 100.000 347.421 Tabel 3: Excl. BTW; prijspeil april 2017 7.3. Bepalen benodigd budget lange termijn In CROW-publicatie 147 Beheerkosten weginfrastructuur [4] is de methodiek beschreven voor het bepalen van de onderhoudskosten voor de lange termijn. Het resultaat van een onderhoudscyclus is het gemiddeld benodigd bedrag per vierkante meter per jaar ofwel het cyclusbedrag. Dit budget is nodig om het wegennet tot in lengte van jaren op het gewenste niveau te handhaven. Bij wijzigingen in het te beheren wegennet zal ook het benodigde budget veranderen. Zo zal het bij uitbreidingen toenemen. Herberekening van het cyclusbudget is dan noodzakelijk. Voor asfalt houden we rekening met 1,10 per m2, bij elementenverharding met 0,75 /m2. Dit bedrag is echter exclusief rehabilitatiekosten. Pagina 23
Het lange termijnbudget geeft een goede indicatie voor de kosten zoals deze in de toekomst zullen groeien. Met het bedrag van afgerond 570.000 moet op de lange termijn (>5 jaar) jaarlijks rekening worden gehouden. Onderstaande tabel geeft de budgetten per verhardingssoort weer. Prijspeil 2017 exclusief indexering. Periode Asfalt Kosten Elementen Totaal Kosten klein Totaal ( ) ( ) ( ) onderhoud ( ) ( ) Gem 1-5jr 142.948 104.472 247.421 100.000 347.282 Lange termijn 170.142 298.635 468.777 100.000 568.777 Tabel 4: Excl. BTW; prijspeil april 2017 7.4. Rehabilitatie Bij rehabilitatie wordt ook de fundering vervangen. De kosten hiervan zijn ruim twee maal zo hoog als van groot onderhoud. Vaak ook zijn er bijkomende kosten door verontreinigingen van de ondergrond en het gebruikte funderingsmateriaal. Rehabilitatieprojecten worden bovendien vaak gecombineerd met rioolvervanging en herinrichting. Hierdoor komen andere financieringsbronnen beschikbaar. Omdat volledige rehabilitatie beperkt toegepast wordt, en de financiering dan vaak uit andere bronnen komt, wordt voorgesteld geen rekening te houden met kosten van rehabilitatie. Wel moeten we ons bewust zijn dat er op termijn rehabilitatiekosten kunnen zijn. 7.5. Huidig opgenomen budget in de begroting Op dit moment wordt in de begroting 2018 448.820,-- en in de meerjarenraming daarna een budget van afgerond 685.000 voor onderhoud wegen opgenomen. Dit lange termijn bedrag is inclusief een raming voor rehabilitatie. In de praktijk rehabiliteren we echter nauwelijks, er wordt eerst onderzoek gedaan of rehabilitatie nodig is. De opgenomen bedragen kunnen dus aangepast worden aan de bedragen uit tabel 3. Per saldo is er een bedrag beschikbaar van jaarlijks 306.365, na verrekening van de toevoegingen en onttrekkingen met de reserve (planmatig) onderhoud wegen. 7.6. Benodigd budget periode 2018-2021 Om de benodigde kwaliteit van de wegen nu en in de toekomst te kunnen handhaven, is het belangrijk om hiervoor voldoende budget beschikbaar te stellen. Om een gemiddeld jaarbudget te kunnen vaststellen, is het noodzakelijk aan te geven welke periode hiervoor gehanteerd wordt. De gehanteerde planperiode is tien jaar. Over de komende 10 jaar is het volgende budget nodig: Groot onderhoud jaren 2018 t/m 2022 1.237.106 Klein onderhoud jaren 2018 t/m 2022 500.000 Lange termijn budget jaren 2023 t/m 2027 ( 5 * 570.000) 2.850.000 Totaal benodigd 4.587.106 Pagina 24
Gemiddeld is de komende 10 jaar: 4.587.106 / 10 = (afgerond) 458.710 per jaar nodig. Opgemerkt moet worden dat in het wegenbeheerplan 2005-2008 een dergelijke stijging op lange termijn ook was voorzien. Het onderhoudsbudget zou op termijn stijgen tot 758.000. Bij het vaststellen van dat plan is besloten om het jaarbedrag voorlopig te bevriezen op 306.000. De opvolgende plannen lieten dit ook zien, op korte termijn een beperkt budget nodig, op lange termijn een veel hoger bedrag. Een deel van deze hogere kosten liggen in de leeftijd van de verharding, maar de grootste post zijn de rehabilitatiekosten. De kosten van rehabilitatie verdubbelen de onderhoudskosten. Doordat het programma de kosten nivelleert komen deze kosten eerder op de begroting dan nodig. Door voorlopig geen rekening te houden met rehabilitatie kunnen de kosten lager geraamd worden. Zie ook hoofdstuk 9. 7.7. Halfverharding In de gemeente liggen ook nog een aantal wandelpaden met halfverharding. Dit zijn schelpenpaden en gralux in de natuurspeeltuin. Onderhoud wordt gedaan door de buitendienst. De kosten worden gedekt uit de post groenonderhoud. 7.8. Bermen Langs een deel van de wegen liggen grasbermen. De bermen moeten gemaaid worden en periodiek verlaagd om de afwatering te garanderen. Dit werk wordt gedaan door de buitendienst. Het maaien wordt voor een deel uitbesteedt. De kosten hiervan bedragen 4.000,-. 7.9. Wegmeubilair Onder wegmeubilair worden prullenbakken, banken, en dergelijke begrepen. De onderhoudstoestand hiervan wordt met enige regelmaat nagelopen. Voor reparaties moet gerekend worden met een kostenpost van ongeveer 3.800,-. 7.10. Markeringen Wegmarkeringen kunnen op drie manieren uitgevoerd worden, namelijk in gekleurde verharding, wegenverf, en thermoplast. Bij de inspectie van de verharding wordt ook de markering nagelopen. Wegenverf en thermoplast slijt en houdt slecht op gebakken materiaal. Hierdoor is periodiek onderhoud nodig. De laatste tijd wordt markering vooral in gekleurde verharding aangebracht. De kosten bedragen 8.400,- per jaar. 7.11. Verkeersborden Verkeersborden worden geplaatst na het nemen van een verkeersbesluit door de wegbeheerder op grond van de wegenverkeerswet artikel 18. Onder de verkeersborden worden ook de straatnaamborden gerekend. Verkeersborden zijn voorzien van een reflecterende laag, zodat ze Pagina 25
ook in het donker zichtbaar zijn. Helaas verouderd het materiaal en worden borden beschadigd, zodat ze met enige regelmaat vervangen moeten worden. Ook het onderhoud van het snelheidsdisplay wordt uit deze post betaald. De totale kosten zijn 15.500,-. 7.12. Nationale bewegwijzering De wegbeheerder is verantwoordelijk voor bewegwijzering. In het verleden ontbrak samenhang in de bewegwijzering. De bekende ANWB-bewegwijzering bracht die samenhang. De kosten van plaatsing en onderhoud werden wel gedragen door de wegbeheerder. Ten gevolge van Europese regelgeving mocht dit niet meer. Sinds 2015 wordt de samenhang bewaakt door de Nationale Bewegwijzeringsdienst (NBd). Gemeente Opmeer heeft een overeenkomst gesloten met de NBd voor realisatie, beheer en onderhoud van de bewegwijzering. De kosten fluctueren per jaar afhankelijk van het onderhoud. Hiervoor is een pm-post opgenomen in de begroting. Bij onderhoud wordt apart geadviseerd. 7.13. Straatreiniging De straatreiniging heeft een aantal doelstellingen, de belangrijkste is dat de wegen vrij zijn van obstakels die het gebruik in gevaar brengen. Zwerfvuil wordt voor een deel afgevoerd, de goten zijn vrij, zodat regenwater naar de kolken kan stromen en er geen plassen ontstaan. Het straatvegen zorgt er ook voor dat er minder vuil in het riool terecht komt, waardoor de kans op verstoppingen met water op straat afneemt. De grote vraag is wat een goede frequentie is. In het verleden zijn er verschillende frequenties geweest. Op de wegen waar minder geveegd werd, waren meer problemen met verstopte kolken. Op het moment wordt de hele gemeente acht maal per jaar geveegd. Jaarlijks moet rekening gehouden worden met 43.200,- aan kosten. Dit is inclusief de stortkosten voor ca. 185 ton veegvuil. Deze kosten kunnen voor 50% gedekt worden uit het rioolrecht. 7.14. Gladheidsbestrijding In de winter kunnen de wegen door vorst of sneeuw glad worden. Om de begaanbaarheid te verzekeren wordt zout gestrooid. De basis hiervoor is vastgelegd in het Gladheidsbestrijdingsplan. De kosten hiervan bedragen 8.300,-. Het beleidsplan hiervoor moet binnenkort herzien worden. 7.15. Kunstwerken Bruggen en duikers zijn onderdeel van de weginfrastructuur. Het groot onderhoud aan deze kunstwerken gebeurd op basis van het beheerplan civiel kunstwerken 2016-2019. Voor klein onderhoud moet rekening gehouden worden met een kostenpost van 8.600,-. Pagina 26
7.16. Openbare verlichting Langs de wegen staat openbare verlichting. Het onderhoud wordt gedaan op basis van het OVbeleidsplan. Voor de kosten van de Openbare verlichting moet rekening gehouden worden met de volgende kosten: Energiekosten 25.600,-- Controle en wisselen lampen 10.000,-- Overig klein onderhoud 6.000,-- Groot onderhoud (varieert per jaar) Periodiek schilderwerk (varieert per jaar) 80.000,-- gemiddeld 5.200,-- gemiddeld Pagina 27
8. Toekomstige ontwikkelingen Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) beheert een aantal wegen binnen en buiten de bebouwde kom. HHNK vindt wegbeheer geen kerntaak en streeft naar overdracht van de wegen naar de gemeente. De gemeenten hebben aangegeven dat overname van de wegen acceptabel is als de staat van onderhoud dusdanig is dat de komende 5 jaar geen onderhoud nodig is. HHNK biedt de wegen aan in vergelijkbare condities als bij de wet Herverdeling wegen van 1993. Redelijke staat van onderhoud, de komende 2 jaar geen groot onderhoud nodig. In Opmeer heeft HHNK 55.575 m' of 220.947 m2 in beheer. De gemeente sluist voor het onderhoud van deze wegen jaarlijks een bedrag van 298.240,-- (2015) door. Als de wegen worden overgenomen hoeft dit niet meer betaald te worden. Dit komt neer op 1,35/m2, gezien de eerder genoemde 1,10 /m2 in de asfaltcyclus lijkt dit dus voordelig. Dat is het echter niet, want met de wegen krijgen we ook het beheer over bermen, openbare verlichting, bomen, gladheidsbestrijding, etc. Er zijn dus nog meer kosten dan alleen het onderhoud van het asfalt. In de discussie over de overdracht van de wegen binnen de bebouwde kom varieerde de m2-prijs tussen de 1,74 en 4,42, afhankelijk van de toerekening. Bovendien is de onderhoudstoestand van de wegen van HHNK niet vergelijkbaar met die van de gemeente. In 2014 heeft HHNK 27% achterstallig onderhoud, de gemeenten 8%. HHNK werkt er overigens hard aan de achterstand in te lopen. Een oorzaak hiervan is de leeftijd van de wegen, de wegen buiten de bebouwde kom zijn vaak veel ouder dan de wegen binnen de bebouwde kom, zodat de kans dat rehabilitatie nodig is ook veel groter is. Gezien bovenstaande hebben de gezamenlijke deelnemende gemeenten in 2012 tien technische en een financiële randvoorwaarden opgesteld: 1) Om de onderhoudstoestand van het over te dragen wegenareaal te beoordelen wordt een globale visuele weginspectie uitgevoerd conform CROW-publicatie 146b. Uit de inspectieresultaten moet blijken dat het onderhoudsniveau van het over te dragen areaal voldoet aan die van een goed en evenredig onderhouden wegennet. Dit betekent de volgende verdeling: Kwaliteitsbeoordeling Termijn waarbinnen asfaltverharding elementenverharding onderhoud noodzakelijk is Voldoende Na 5 jaar 75% 83% Matig Tussen 3 en 5 jaar 15% 10% Onvoldoende Binnen 2 jaar 10% 7% Achterstallig Onderhoud had al uitgevoerd moeten zijn 0% 0% Hierbij wordt kwaliteitsniveau R (basis) aangehouden als ondergrens waaraan alle verhardingen moeten voldoen. Pagina 28
2) Een verhardings- en funderingsonderzoek moet uitwijzen in hoeverre de over te dragen wegen constructief voldoende gedimensioneerd zijn bij de huidige verkeersbelastingen. Daarnaast moet dit onderzoek inzicht geven in de te verwachten restlevensduur. 3) Voldoet de over te nemen weg niet aan het gestelde onderhoudsniveau dan moet HHNK dit eerst op niveau brengen, of afkopen. 4) In de gehele constructie als in de ondergrond van de weg inclusief bermen en bermsloten, mag zich geen asbesthoudend of teerhoudend materiaal bevinden. Milieutechnisch en historisch onderzoek volgens de milieuwetgeving, uitgevoerd in opdracht en op kosten van HHNK, zal hier uitsluitsel over moeten geven; 5) De openbare verlichting dient te voldoen aan de NPR 13201-1 of diens opvolger ROVL - 2011. De kwaliteit van de openbare verlichtingsinstallatie moet met een inspectierapport worden vastgelegd en geconstateerde schades dienen hersteld te worden; 6) Alle kunstwerken zoals duikers ( doorspoelleidingen), bruggen en keerwandconstructies e.d. dienen in een goede staat van onderhoud te zijn. Dit dient te worden aangetoond op basis van functionele en technische inspectieresultaten en restlevensduurbepaling door een daartoe gecertificeerd ingenieursbureau. Tevens dienen gegevens over constructie en draagkracht van de objecten inzichtelijk te zijn. 7) Overig wegmeubilair en wegmarkeringen, afwateringssystemen, beschoeiingen en bomen dienen in goede staat van onderhoud te zijn. 8) De over te nemen wegen dienen te voldoen aan de richtlijnen van Duurzaam Veilig. 9) Alle onderzoeken en beoordelingen dienen te worden uitgevoerd door een onafhankelijk extern bureau in opdracht en op kosten van HHNK. 10) In gebruik genomen grond dient voor overdracht van de weg geregeld te worden. Er mag geen sprake zijn van oneigenlijk grondgebruik. 11) De burger mag van de overdracht in zijn portemonnee weinig merken. Gezien de financiële voorwaarde kan de overdracht alleen slagen als alle gemeenten waar HHNK nu wegen beheert meewerken aan de overdracht. Op 10 juli 2017 is een intentieovereenkomst gesloten. Hierin is vastgelegd dat de gemeenten onder voorwaarden bereid zijn de wegen over te nemen en dat West-Friesland als business-case zal fungeren. Om dit proces te begeleiden is een (bestuurlijke) stuurgroep ingesteld, een ambtelijk kernteam en een technische projectgroep. Opmeer heeft zitting in alle groepen. Pagina 29
9. Conclusies en aanbevelingen 9.1. Areaal Het aandeel verhardingen binnen de openbare ruimte van de gemeente Opmeer bedraagt ca. 552.856m 2. Bestaande uit 154.675m 2 asfalt-, 398.181m 2 elementenverharding. 9.2. Onderhoudstoestand Aan de kwaliteit van het wegenareaal van de gemeente Opmeer kan een voldoende worden gegeven. Ongeveer 8% voldoet niet aan de richtlijnen (duurzaamheid, veiligheid en comfort). 9.3. Opstellen planningen Bij het bepalen van het onderhoud worden de volgende uitgangspunten gehanteerd. Binnen de beleidsthema s is de hoogste prioriteit gegeven aan duurzaamheid en veiligheid, comfort en aanzien wegen minder zwaar mee. Binnen de wegtypes is de hoogste prioriteit gegeven aan de fietspaden, vervolgens aan de wegen in verblijfsgebieden, wegen in woongebieden, gemiddeld belaste wegen en tenslotte aan de licht belaste wegen. De centrumgebieden hebben een hogere prioriteit ten aanzien van klein onderhoud Er wordt geen rekening gehouden met profielaanpassingen om verkeerstechnische redenen, zoals wegverbredingen, fietssuggestiestroken, snelheidsremmende voorzieningen enz. 9.4. Bepalen benodigd budget Voor de planningstermijn van 1-5 jaar wordt het budget bepaald op basis van de actuele kwaliteit (kwalitatieve methodiek). Voor de jaren daarna wordt gewerkt met vaste onderhoudscycli (cyclische methode), waarbij ervan wordt uitgegaan dat het voor de korte termijn 1-5 jaar geplande onderhoud wordt uitgevoerd. Voor een snelle raming houden we voor asfalt rekening met 1,10 per m2, bij elementenverharding met 0,75 /m2. Dit bedrag is echter exclusief rehabilitatiekosten. 9.5. Huidig opgenomen budget in de begroting Op dit moment wordt in de begroting 2018 448.820,-- en in de meerjarenraming daarna een budget van afgerond 685.000 voor onderhoud wegen opgenomen. Dit lange termijn bedrag is inclusief een raming voor rehabilitatie. In de praktijk rehabiliteren we echter nauwelijks, er wordt eerst onderzoek gedaan of rehabilitatie nodig is. De opgenomen bedragen kunnen dus aangepast worden aan de bedragen uit tabel 3. De stand van reserve (planmatig) onderhoud wegen bedraagt per 1-12017 1.575.474. Met een beschikbaar budget in de exploitatie van jaarlijks 306.365 blijft de reserve voldoende op peil en bedraagt per 1-1-2023 naar raming 1.431.556. Omdat we geen rekening houden met rehabilitatie is het wenselijk de reserve voorlopig op dit niveau te handhaven. Pagina 30
9.6. Benodigd budget periode 2018-2027 Om de benodigde kwaliteit van de wegen nu en in de toekomst te kunnen handhaven, is het belangrijk om hiervoor voldoende budget beschikbaar te stellen. Om een gemiddeld jaarbudget te kunnen vaststellen, is het noodzakelijk aan te geven welke periode hiervoor gehanteerd wordt. De gehanteerde planperiode is tien jaar. Over de komende 10 jaar is het volgende budget nodig: Groot onderhoud jaren 2018 t/m 2022 1.237.106 Klein onderhoud jaren 2018 t/m 2022 500.000 Lange termijn budget jaren 2023 t/m 2027 ( 5 * 570.000) 2.850.000 Totaal benodigd 4.587.106 Gemiddeld is de komende 10 jaar: 4.587.106 / 10 = (afgerond) 487.710 per jaar nodig. Dit is exclusief rehabilitatie. Verder is nodig voor zaken gerelateerd aan wegenbeheer: Onderdeel Raming Eigen beleidsplan Halfverharding in budget groenbeheer Nee Bermen 4.000 Nee Markeringen 8.400 Nee Verkeersborden 15.500 Nee Nationale bewegwijzering pm Nee Straatreiniging 43.200 Nee Gladheidsbestrijding 8.300 Ja, moet herzien worden Kunstwerken 8.600 (klein onderhoud) Ja, Openbare Verlichting: Ja OV-energie 25.600 OV-lampen wisselen 10.000 OV-overig klein onderhoud 6.000 OV-groot onderhoud 80.000 Gemiddeld bedrag OV-schilderwerk 5.200 Gemiddeld bedrag 9.7. Dekking benodigd budget In de oorspronkelijke begroting vanaf 2014 is per saldo een beslag op de middelen voor onderhoud van wegen van 306.365. Met de vaststelling van de nieuw benodigde budgetten kan de jaarlijkse toevoeging aan de reserve van 88.921, welke vanaf 2013 is toegepast, komen te vervallen. Voorts kan tot en met 2022 per saldo met een beschikbaar budget van 306.365 worden gewerkt, via verrekening met de reserve (planmatig) onderhoud wegen. In de exploitatie zien de nieuwe ramingen er dan als volgt uit: Pagina 31
Beheerplan onderhoud wegen 2018-2021 2018 2019 2020 2021 2022 621001 Onderhoud wegen 438010 weg- en waterbouwkundig onderhoud 507.934 478.152 265.149 252.657 233.767 698002 Toevoeging/onttrekking reserve P2 471001 toevoeging aan reserve onderhoud weg 0 0 0 0 0 471001 toevoeging aan reserve onderhoud weg 0 0 41.216 53.708 72.598 subtotaal uitgaven 507.934 478.152 306.365 306.365 306.365 871003 onttrekking aan reserve wegen -201.569-171.787 0 0 0 beschikbaar in begroting 306.365 306.365 306.365 306.365 306.365 Het verloop van de reserve (planmatig) onderhoud wegen is als volgt: op basis nieuw Verloop reserve: beheerplan 1-1-2017 1.575.474 toevoeging 88.921 onttrekking -67.455 1-1-2018 1.596.940 toevoeging 0 onttrekking -201.569 1-1-2019 1.395.371 toevoeging 0 onttrekking -171.787 1-1-2020 1.223.584 toevoeging 41.216 onttrekking 0 1-1-2021 1.264.800 toevoeging 53.708 onttrekking 0 1-1-2022 1.318.508 toevoeging 113.048 onttrekking 0 1-1-2023 1.431.556 Pagina 32