Cursus Begeleiden van adolescenten
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marika de Witt Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Begeleiden van adolescenten ISBN: 978 90 3723 610 1 Edu Actief b.v. 2016 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave Over deze cursus 4 Oriëntatie 8 De adolescentiefase en de mogelijke problematieken 10 Observeren en analyseren 19 Begeleiden 27 Activerende methodieken 34 Outreachende methodieken bij adolescenten 43 Groepsdynamica en adolescenten 48 Reflecteren 53 Theoriebron De adolescentie 55 Theoriebron Observeren en analyseren 58 Theoriebron Het begeleiden 60 Theoriebron Activerende begeleidingsmethodieken 62 Theoriebron Outreachende methodieken 65 Theoriebron Groepsdynamica 67 3
Over deze cursus Over deze cursus Inleiding In het werkveld van een sociaal-cultureel werker zijn adolescenten een van de doelgroepen die ondersteund kunnen worden. In de cursus Begeleiden van adolescenten maakt de student kennis met verschillende begeleidingsmethodieken, met belangrijke randvoorwaarden voor de begeleiding van adolescenten en met de begeleiding van een groep. Een adolescent begeleiden vindt plaats in de eigen omgeving. Leerdoelen Je hebt kennis van de levensfase adolescentie en van mogelijke problematieken. Je hebt kennis van instrumenten om adolescenten te observeren en te analyseren. Je hebt kennis van het begeleiden van adolescenten in veranderingsprocessen. Je hebt kennis van activerende methodieken om adolescenten te ondersteunen. Je hebt kennis van outreachende begeleidingsmethodieken om contact te leggen met adolescenten en ze te ondersteunen. Je hebt kennis van groepsdynamica bij groepen met adolescenten en van groepsinterventies. Beoordeling Beoordelingsformulier < Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische beheersing van de leerdoelen wordt getoetst aan de hand van twee beroepsproducten. Deze worden op verschillende punten beoordeeld: op de inhoud (producteisen) en op de uitvoering (processtappen). Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn actieve deelname aan de lessen en nette uitwerking van de opdrachten in correct Nederlands. Je vindt ze bij elkaar in het beoordelingsformulier. 4
Over deze cursus Planning Planningsformulier < Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdracht van het beroepsproduct goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook de andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt. Opdracht 1 Beroepsproduct 1: Casus Begeleiden van een adolescent Bij het eerste beroepsproduct los je een casus op met behulp van vragen. Aan de hand van deze vragen ga je je de theorie over het begeleiden van adolescenten eigen maken. Je werkt in tweetallen. Zorg ervoor dat je goed samenwerkt zodat je een samenhangend verslag gaat schrijven. Processtappen Maak een planning. Lees de casus. Selecteer met een marker de signaalwoorden in de tekst. Beantwoord eerst de vragen die je weet in je eigen woorden. Beantwoord de vragen die je lastig vindt met behulp van je boek. Gebruik zo veel mogelijk eigen woorden. Laat elke processtap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. De casus Mirjam (16 jaar) woont bij jou op de groep. Mirjam woont bij jullie, omdat haar ouders haar niet genoeg structuur en overzicht konden bieden. Mirjam fietst vijf dagen per week naar het gymnasium in de stad tien kilometer verderop. Mirjam zit ook op handbal, hiervoor traint zij maandag- en woensdagavond en elke zondag heeft zij een wedstrijd. Een regel op jullie groep is dat alle jongeren minimaal zes uur per week werken. Mirjam werkt daarom op zaterdag bij de drogisterij, dit is haar bijbaan. Bij de drogisterij is echter iemand zwanger geworden. De manager van de drogisterij vraagt aan Mirjam of zij ook de koopavond wil werken. Mirjam wil dit graag, omdat het haar extra financiën geeft. Tegelijkertijd overziet Mirjam niet hoe ze dat moet combineren met haar huiswerk en met handbal. a. Hoe kun je verklaren dat Mirjam haar tijdsplanning niet overziet? b. Wat zijn de twee belangrijkste aandachtspunten in de begeleiding van Mirjam? c. Welke groeitermijn zou jij met Mirjam in kaart brengen? 5