VOORSTEL VOOR HET AB Datum vergadering: 14 januari 2013 Agendapunt: 13 Datum: 20 december 2012 Contactpersoon: Adriaan Buitink Telefoon: 06-21206470 E-mail: a.buitink@vru.nl Portefeuillehouders: De heer Wolfsen/mevrouw Westerlaken Onderwerp: De directeur publieke gezondheid in de Veiligheidsregio Utrecht Beslispunten: De notitie over de inbedding van de directeur publieke gezondheid binnen de Veiligheidsregio Utrecht voor kennisgeving aannemen. Toelichting Op 11 april 2012 heeft het algemeen bestuur ingestemd met het aangaan van een tijdelijke gemeenschappelijke regeling om de gevolgen van de Wet publieke gezondheid (Wpg) voor de Veiligheidsregio Utrecht te regelen. Tevens is ingestemd met de tijdelijke benoeming van mevrouw Hetty Linden als directeur publieke gezondheid (DPG) tot 1 januari 2014. Een bestuurlijk afstemmingsorgaan, bestaande uit een vertegenwoordiging van GGD Midden- Nederland, VRU en GG&GD gemeente Utrecht is aan de slag gegaan met het in overeenstemming brengen met de Wpg van deze regio. Dit moet 1 januari 2014 zijn afgerond. Eén van de aspecten betreft de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de DPG in relatie met zowel de Wpg als de Wet veiligheidsregio s (Wvr). Het DB heeft op 30 november jl. ingestemd met de voorstellen die in deze notitie worden gedaan. Besluit: O Conform O Gewijzigd O Aangehouden met opmerkingen Gewijzigd besluit / Opmerkingen: Aldus besloten in de vergadering van het Algemeen Bestuur van 14 januari 2013, te Nieuwegein. Mr. A. Wolfsen, Voorzitter dr. P.L.J. Bos, secretaris
UITWERKING VOORSTEL Inleiding: Op 1 januari 2012 is de gewijzigde Wet publieke gezondheid (Wpg) in werking getreden. Deze wijzigt ook de Wet veiligheidsregio s (Wvr). Om aan deze wet te voldoen moeten de 26 gemeenten in de Veiligheidsregio Utrecht met één GGD werken die geleid wordt door een directeur publieke gezondheid (DPG). Die ene GGD moet de juridische vorm van een gemeenschappelijke regeling met openbaar lichaam krijgen. De Wet publieke gezondheid bepaalt (artikel 14) dat: - de colleges van burgemeester en wethouders - ter uitvoering van bij of krachtens deze wet opgedragen taken - op de schaal van de veiligheidsregio - zorg dragen voor de instelling en instandhouding van een regionale gezondheidsdienst - via het treffen van een gemeenschappelijke regeling - bij deze gemeenschappelijke regeling wordt een openbaar lichaam ingesteld - met de aanduiding: gemeentelijke gezondheidsdienst. De dagelijkse besturen van de GGD Midden-Nederland, de Veiligheidsregio Utrecht en het college van B&W voor de GG&GD Utrecht hebben besloten gezamenlijk de gevolgen van de wetgeving te verkennen en in 2011 heeft een stuurgroep, onder voorzitterschap van Koos Janssen, deze verkenning uitgevoerd. In het eindvoorstel, vastgesteld in uw vergadering op 9 januari 2012, is een aantal stappen beschreven. De uitvoering daarvan is opgepakt door de voorzitters van de VRU en GGD Midden- Nederland, de wethouder volksgezondheid van de gemeente Utrecht en de portefeuillehouder GHOR van de VRU (het zogenaamde bestuurlijk hoedje ). De resultaten tot nu toe zijn een gemeenschappelijke regeling implementatie Wet publieke gezondheid en de tijdelijke benoeming van de DPG in de persoon van mevrouw Hetty Linden. Deze resultaten zijn in het algemeen bestuur bekrachtigd op 11 april 2012. Bij het aangaan van de gemeenschappelijke regeling om de gevolgen van de Wpg uit te werken voor de regio Utrecht heeft het algemeen bestuur als belangrijke kanttekening gesteld dat de GHOR taken in de VRU multidisciplinair dienen te blijven ingebed en dat over de aansturing van de GHOR nadere afspraken worden gemaakt met het dagelijks bestuur van de VRU. Het leek het DB goed u via deze notitie te informeren over de afspraken die zijn gemaakt. Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden De geneeskundige hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR) vindt zijn bestaansrecht in de Wet veiligheidsregio's (Wvr) die 1 oktober 2010 in werking trad. (Voorheen stond GHOR voor geneeskundige hulpverlening bij rampen en ongevallen) Gelet op artikel 10, lid f van de Wvr is het bestuur van de veiligheidsregio's belast met het instellen en in stand houden van een GHOR. De GHOR is belast met de coördinatie en regie van de geneeskundige hulpverlening en met de advisering van andere overheden en organisaties op het gebied van de geneeskundige hulpverlening. In de provincie Utrecht is de GHOR al sinds 2007 onder verantwoordelijkheid van het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio Utrecht georganiseerd door de algemeen directeur VRU. 2
De GHOR staat onder leiding van een directeur GHOR (NB: tot 2010 heette deze functie Regionaal Geneeskundig Functionaris; RGF). Sinds 2006 valt de functie van RGF/directeur GHOR samen met die van de algemeen directeur VRU. De directeur risico en crisisbeheersing is fungerend directeur GHOR. Wijziging Wpg en aansturing GHOR en GGD In artikel 32 Wvr was voor de wijziging van de Wpg opgenomen dat de directeur GHOR deel uitmaakte van de directie van de in het gebied van de veiligheidsregio gelegen gemeentelijke gezondheidsdienst. Met het in werking treden van de Wpg is in artikel 32 opgenomen dat de GHOR onder leiding staat van de DPG. Met de komst van de DPG worden in de Utrechtse situatie de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de algemeen directeur VRU voor zover die de GHOR betreffen, overgedragen aan de DPG. De directeur GHOR was op grond van artikel 32 ook belast met de operationele leiding van de geneeskundige hulpverlening. Met het in werking treden van de Wpg is deze operationele leiding in artikel 32 overgegaan naar de DPG. Voor alle functies in de veiligheidsregio zijn de kerntaken en minimumeisen vastgesteld. Zowel voor regionale brandweer, de geneeskundige diensten en een aantal multidisciplinaire functies. De regels over het personeel zijn bedoeld om de kwaliteit van de functies binnen de veiligheidsregio landelijk te garanderen. In het Besluit personeel veiligheidsregio's (artikel 2) is vastgelegd dat de minister regels stelt voor de functies bij de brandweer, binnen de GHOR en binnen de organisatie van de rampenbestrijding en crisisbeheersing. De functies zijn uitgewerkt in de Regeling personeel veiligheidsregio's. Verandering positie GGD De GGD'en waren in de oude setting één van de kernpartners die op basis van convenantafspraken piketfunctionarissen leverden die opgeleid waren dan wel werden om in tijden van crisis of rampen hun taken te kunnen voldoen. Op deze manier had het bestuur van de Veiligheidsregio Utrecht geregeld wat er geregeld moest worden en hadden alle actoren een heldere opdracht. De DPG geeft nu dus op grond van de Wvr leiding aan de GGD én de GHOR, als gevolg van de wijziging van de Wpg. De GGD is naast de reguliere taken die aan de GGD zijn opgedragen, voor wat betreft taken op het gebied van crisisbeheersing, verantwoordelijk voor in ieder geval de uitvoering van de infectieziektebestrijding, het beschikbaar hebben van de gezondheidskundige advisering gevaarlijke stoffen, het bevorderen van psychosociale nazorg na rampen en het adviseren over het nut dan wel uitvoeren van gezondheidsonderzoek na rampen. De DPG is verantwoordelijk voor de geneeskundige hulpverlening in het kader van de rampenbestrijding en is daarmee verantwoordelijk voor: 1. Geneeskundige hulpverlening somatisch. Dit betreft de opvang en zorg voor gewonden. De uitvoering berust op de normale, spoedeisende medische hulpverlening (SMH). 2. Geneeskundige hulpverlening psychosociaal. De psychosociale opvang bij rampen heeft als doel het bevorderen van het herstel van het psychisch evenwicht (zelfcontrole) van de getroffenen (Raad van RGF en, 2004). 3. Preventieve Openbare Gezondheidszorg (POG). Voor deze Risicozorg is de Gezondheidskundige Adviseur Gevaarlijke Stoffen (GAGS) inhoudelijk de 3
expert en voor infectieziektebestrijding de arts Gezondheid en Maatschappij. Tevens valt onder dit proces de advisering over het doen van gezondheidsonderzoek na crisis en rampen. Grensgebied GHOR en GGD De GHOR is verantwoordelijk voor de coördinatie van de opgeschaalde publieke en private gezondheidszorg. In de opgeschaalde publieke gezondheidszorg, zoals bij (een dreiging van) grootschalige infectieziekte-uitbraak of blootstelling aan gevaarlijke stoffen ( Gezondheidskundige Advisering Gevaarlijke Stoffen), raken de taakvelden van GHOR en GGD elkaar. De publieke gezondheidstaken (regulier, opgeschaald en taken uit het grensgebied) worden mede om die reden in één ondeelbare hand gelegd. De publieke gezondheidszorg krijgt hiermee één gezicht, zowel in de interne crisisorganisatie als in de gesprekken en afspraken met de overige gezondheidszorgverleners. De DPG wordt namens het bestuur van de veiligheidsregio verantwoordelijk voor het maken van afspraken met de (private) zorgorganisaties. De DPG geeft daarmee leiding aan twee organisaties die elk onder hun eigen bestuur vallen en legt rechtstreeks verantwoording af aan de besturen van de veiligheidsregio en de GGD. De DPG is nevengeschikt aan de algemeen directeur VRU. Hij/zij functioneert binnen het (regionaal) beleidsteam als vertegenwoordiger van de witte kolom en treedt op als adviseur van de burgemeester/voorzitter van de veiligheidsregio (artikel 39, derde lid Wvr en Besluit veiligheidsregio's artikel 2.1.5. lid 1). NB: De relevante Leidraden en werkinstructies (waaronder Leidraad RBT) zullen hierop nog worden aangepast. Voorgestelde oplossing: aanstelling DPG bij Veiligheidsregio Utrecht Gesteld kan worden dat de Wpg en de Wvr op onderdelen aan elkaar schuren. Dat raakt aan de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het bestuur, de algemeen directeur VRU en de DPG. Om enerzijds te kunnen voldoen aan de eisen die beide wetten stellen en anderzijds recht te doen aan de organisatorische vormgeving van de VRU (multidisciplinair inclusief GHOR), is de afgelopen periode gezocht naar een praktische oplossing. Voorgesteld wordt de DPG in deeltijd aan te stellen binnen de directie van de VRU, nevengeschikt aan de algemeen directeur VRU voor wat betreft de aspecten die de witte kolom betreffen en de aansturing van de GHOR. Zowel het bestuur van de VRU als van de GGD voldoet hiermee aan zijn wettelijke plicht. Deze aanstelling vindt voorlopig tijdelijk plaats tot 1 januari 2014. Per die datum zal immers de tijdelijke benoeming van de huidige DPG eindigen en zal de definitieve structuur en werkwijze zijn uitgewerkt. Concreet betekent dit dat Hetty Linden voor 8 uur per week door de gemeente Utrecht wordt gedetacheerd bij de VRU. Het is van belang om dit zo spoedig mogelijk te realiseren omdat bij eventuele incidenten, crises en rampen de DPG zijn rol kan waarmaken. Denk bij voorbeeld aan risico s rond oud en nieuw. 4
De DPG zal als lid van het directieteam VRU vanuit het aandachtsveld van de witte kolom mee kunnen doen aan de beraadslagingen binnen het directieteam van de VRU en zal waar het gaat om de witte kolom het eerste aanspreekpunt zijn voor het bestuur van de VRU (algemeen en dagelijks bestuur, voorzitter VRU, portefeuillehouder GHOR en de bestuurlijke adviescommissie GHOR). Binnen het directieteam van de VRU worden integrale afwegingen en keuzes gemaakt betreffende de prestaties van de VRU. De DPG zal vanuit zijn verantwoordelijkheid voor de witte kolom rechtstreeks kunnen bijdragen aan de totstandkoming van bijvoorbeeld beleidsplan, risicoprofiel, crisisplan, begroting en jaarrekening van de VRU. Het voorzitterschap van het directieteam VRU is en blijft belegd bij de algemeen directeur VRU. Aansturing door DPG De DPG geeft vervolgens binnen de VRU rechtstreeks leiding aan de vakgroepvoorzitter GHOR. Deze functie bestaat sinds 2010. De vakgroepvoorzitter draagt zorg voor (beheer en onderhoud van) de expertise binnen de vakgroep en de VRU en is zowel intern als extern aanspreekpunt voor het GHOR vakgebied. De huidige VRU kent geen apart organisatieonderdeel GHOR. De expertise is belegd binnen verschillende multidisciplinaire afdelingen van de VRU, zoals Opleiden, Trainen en Oefenen, Risicobeheersing, Planvorming (directie Risico & Crisisbeheersing en Paraatheid (directie Veiligheidszorg). De rechtstreekse aansturing van de vakgroepvoorzitter GHOR is tot nu toe belegd bij de directeur risico en crisisbeheersing. Deze aansturing gaat dus over naar de DPG. De functionele aansturing van de (GHOR) medewerkers binnen de verschillende afdelingen blijft bij het betreffende afdelingshoofd dan wel de directeuren risico & crisisbeheersing en veiligheidszorg. De vakgroepvoorzitter blijft deel uitmaken van het managementteam van de directie Risico & Crisisbeheersing. De leiding over de GHOR wordt vanuit intensieve samenwerking tussen DPG en vakgroepvoorzitter enerzijds en de respectievelijke leidinggevenden anderzijds ingevuld. Indien daarover onoplosbare verschillen van inzicht ontstaan wordt opgeschaald naar het directieteam. De DPG zal met de vakgroepvoorzitter werkafspraken maken betreffende het GHOR werkprogramma en deelname aan en voorbereiding van landelijke en regionale overleggen betreffende de witte kolom. Plaatsvervanging Met betrekking tot de plaatsvervanging voor zowel de koude als de warme fase worden nadere werkafspraken gemaakt. Voor de warme fase geldt onder meer de piketregeling die ook op basis van de ontwikkelingen in de Wpg zal doorontwikkelen. Beoogde effecten: 1. Implementatie Wet publieke gezondheid 2. Praktische invulling taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden DPG. 5