Een G-krachtige praktijk

Een G-krachtige praktijk Resultaten effectmeting Een G-krachtige praktijk SoE-studiedag 23 oktober 2014

Doelstelling Een G-krachtige praktijk

1. studenten percepties praktijk Effectmeting op twee niveaus Effectmeting 2. lectoren percepties 1. projectmedewerkers 2. olievlek: lectoren gecoacht door projectmedewerkers

Onderzoeksvragen Effectmeting 1. studenten percepties: Hebben de studenten meer inzicht gekregen in (het belang van werken aan) functionele geletterdheid na input van hun praktijklector? Geven zij aan hier meer aandacht aan te besteden in hun (toekomstige) lespraktijk? praktijk: Is er meer aandacht voor geletterdheid terug te vinden in de lesvoorbereidingen van studenten na input van hun praktijklector? 2. lectoren percepties projectmederwerkers en lectoren gecoacht door projectmedewerkers: Hebben de lectoren onder invloed van het coachingstraject meer inzicht gekregen in (het belang van werken aan) functionele geletterdheid? Geven zij aan hier meer aandacht aan te besteden in hun (toekomstige) lespraktijk?

Onderzoeksdesign - participanten Effectmeting 1. Studenten percepties: onder begeleiding ingevulde online-vragenlijst, aangevuld met diepte-interviews studenten opleidingsjaar 2 (en 3 bij eindmeting) praktijk: lesvoorbereidingen eerste stageperiode studenten opleidingsjaar 2 (en 3 bij eindmeting) 2. Lectoren percepties projectmederwerkers en lectoren gecoacht door projectmedewerkers: nulmeting: onder begeleiding ingevulde vragenlijst procesmeting: video-opnames ervaringsuitwisselingen projectmedewerkers eindmeting: online-vragenlijst

Timing 1. Studenten percepties: nulmeting: december 2012 - eindmeting: december 2013 praktijk: nulmeting: november 2012 - eindmeting: november 2013 Effectmeting 2. Lectoren percepties projectmederwerkers en lectoren gecoacht door projectmedewerkers: projectmedewerkers: nulmeting: september 2012 eindmeting: september 2013 procesmeting: september 2012-juni 2014 lectoren olievlek: nulmeting: eerste semester 2013 eindmeting lectoren olievlek: juni 2014

Percepties studenten Onderzoeksvraag Hebben de studenten meer inzicht gekregen in (het belang van werken aan) functionele geletterdheid na input van hun praktijklector? Geven zij aan hier meer aandacht aan te besteden in hun (toekomstige) lespraktijk?

Onderzoeksgroep Percepties studenten

Percepties studenten

Percepties studenten Onderzoeksinstrumenten + diepte-interviews

Nulmeting: percepties studenten Resultaten nulmeting Studenten zijn weinig vertrouwd met het begrip functionele geletterdheid voornamelijk gekoppeld aan taalcorrectheid, vakterminologie en 'taalvaardigheden' vaak vage omschrijvingen Geletterdheid doet mij sowieso denken aan taal, en dan functioneel, dat ge het moet Ik denk dat het te maken heeft met gebruiken, de juiste spelling dus dat en kwam taal bij op mij de juiste gewoon over plaats te gebruiken. Ik heb er nog nooit dat het van gaat gehoord. over het juist toepassen van taal, Specifieke vaktermen. zoals foutloos schrijven bijvoorbeeld. Deze term is mij onbekend, maar ik zou er de taal en schrijfwijze aan koppelen. Het functioneel kunnen omgaan met taalvaardigheden en gebruiken van taalvaardigheden. De taalvaardigheid die een leerkracht nodig heeft.

Euhm, het functioneel maken, dan denk ik echt aan dat wij moeten gaan letten op hoe ze schrijven, dus dat ze correct alles noteren. Nulmeting: percepties studenten Resultaten nulmeting De meerderheid van de studenten vindt werken aan geletterdheid in lespraktijk gematigd belangrijk, maar ze hebben vaak een vaag of verkeerd idee van begrippen als functionele taken, hulpmiddelen, ze vinden het niet realistisch om er tijd aan te besteden in de praktijkles ze zien niet in hoe er binnen de praktijkvakken geïntegreerd aan geletterdheidsvaardigheden kan worden gewerkt ze schuiven de verantwoordelijkheid door naar algemene en theoretische vakken In de praktijkles denk ik niet dat daar tijd of ruimte voor is, je kunt wel als ze een fout maken ze daar op wijzen, maar niet echt een lesmoment spenderen aan taal. Ik dacht dat ge met hulmiddelen, dat ze materiaal hadden of zo om mee te werken. Leessituaties? Euhm, situaties waarin de leerlingen moeten lezen. Daar een voorbeeld van geven? Dat vond ik al moeilijker, omdat bij ons is alles Ik kan me voorstellen dat als ge kunstenaar zou worden, da ge toch wel nen tekst bij uw werk moet kunnen schrijven, dus plastisch. ja, da s wel belangrijk dat dat ook aan bod is gekomen, maar dan eerder onder een les Nederlands, want als ge tijdens uw les PO de aandacht gaat leggen op lezen en schrijven, dan verdwijnt eigenlijk de praktijk, waar de lessen rond draaien.

Nulmeting: percepties studenten Resultaten nulmeting Bijna alle studenten beseffen dat geletterdheidsvaardigheden heel belangrijk zijn in het latere beroepsleven en het dagelijks leven, maar: Ze krijgen een brief van de vakbond of van het stadsbestuur of zo, en dan moeten ze die kunnen lezen en dan moeten ze misschien een brief terugschrijven. En dan, voor cijfers, bankuittreksels en van die dingen. zo goed als geen enkele student haalt dit aan bij de omschrijving van het begrip functionele geletterdheid ze linken dit niet aan het werken aan die vaardigheden in hun praktijklessen

Nulmeting: percepties studenten Resultaten nulmeting Er is een significant verband tussen hoe de studenten hun eigen geletterdheidsvaardigheden inschatten en hoe belangrijk ze het vinden dat elke leerkracht eraan werkt (m.a.w. wie vindt dat hij over een goede leesvaardigheid beschikt, vindt het belangrijk dat alle leerkrachten daar aan werken, enz.) Ik ben zelf ook niet zo wiskundig, dus ga ik ook nooit nie van ja, tabellen of zo, dat, nee. Ik vind dat wel belangrijk dat ze lezen, maar zelf persoonlijk doe ik dat niet graag, dus ik vrees dat ik dat niet zo veel ga laten doen, omdat ik dat zelf saai vind. De studenten schatten hun eigen ICT-vaardigheden unaniem het hoogst in, maar hier zien we geen significant verband met hoe belangrijk ze het vinden als onderdeel van de klaspraktijk.

Nulmeting: percepties studenten Resultaten nulmeting De percepties van de studenten van de experimentgroep en de controlegroep lopen nagenoeg parallel.

Eindmeting percepties studenten Globale conclusie effectmeting percepties studenten De experiment heeft systematisch vooruitgang geboekt, de controlegroep niet! Deze vooruitgang is net significant (p= 0,05). Op bepaalde stellingen, zoals het belang van de vaardigheden in hun latere beroepsleven of in de samenleving, scoorden de respondenten reeds hoog in de nulmeting. Significanthoger scoren in de eindmeting is dan haast niet mogelijk. In de diepteinterviews zien we wel nog vooruitgang!

Eindmeting percepties studenten Significante vooruitgang experimentgroep p=0,027 p=0,019

Eindmeting percepties studenten Citaten uit diepte-interviews Focus op vormcorrectheid verdwenen Inzicht in functionaliteit toegenomen Hoe ik functionele geletterdheid heb opgevat? Je laat de leerlingen lezen en schrijven, maar niet om te lezen of om te schrijven, bijvoorbeeld je gaat nu een tekst lezen om te lezen. Maar dat ze bijvoorbeeld een receptenfiche lezen om dat dan toe te passen in de keuken. Leerlingen begrippen laten aanleren, maar niet met als doel om enkel die begrippen en die definities te kennen, maar ook dat ze die nodig hebben om een ander doel te bereiken. Zoals bij ons bijvoorbeeld bij praktijk een receptenfiche. Als daar staat bijvoorbeeld koken en bakken en pocheren, dat zijn allemaal definities en begrippen voor hen, maar ze moeten die wel kennen om hun bereiding te maken. Dus er zit altijd een achterliggend doel achter.

Rol van praktijkvakleerkracht wordt onderschreven Als iedereen dat doet in elke les, dan zijn die leerlingen er heel veel mee bezig en dat zal zijn vruchten afwerpen Eindmeting percepties studenten Citaten uit diepte-interviews Als je een brief krijgt van de gemeente bijvoorbeeld, dan moet je daar toch op een deftige manier op kunnen antwoorden. En als je nooit iets geschreven hebt, dan zal dat niet lukken. Als je in het beroeps zit, heb je 18 uur praktijk per week bijvoorbeeld in de laatste jaren en als je daar nooit iets moet schrijven, maar enkel die paar uurtjes die je van de algemene vakken hebt, dan wordt het moeilijk.

Praktijk studenten Onderzoeksvraag Is er meer aandacht voor geletterdheid terug te vinden in de lesvoorbereidingen van studenten na input van hun praktijklector?

Praktijk studenten Onderzoeksgroep Experimentgroep en controlegroep 3 richtingen: Voeding-Verzorging Plastische opvoeding Elektriciteit-mechanica Jaar 1: 2 e opleidingsjaar Jaar 2: 3 e opleidingsjaar Lesvoorbereidingen eerste stageperiode 2 e jaar 3 e jaar 3 lesvoorbereidingen per student

Praktijk studenten Aantallen per richting experiment- en controlegroep

Praktijk studenten Score-instrument: checklist G-krachtige lespraktijken 6 items: Aanbod: functioneel, gevarieerd, doelbewust Aanpak: ondersteuning, activerende werkvormen, feedback Beoordelingsschaal: 3-puntenschaal Interscoorderbetrouwbaarheid Scoring door 2 projectmedewerkers (geen betrokken lectoren) Tussentijds overleg en bijsturing scorewijzer/scoring

Praktijk studenten: controle vs. experiment Vaststelling: Aanbod: vergelijkbare vooruitgang Aanpak: experimentgroep veel meer vooruitgang Conclusie: Niet meer kwantiteit (aanbod) aan geletterdheidstaken, wel meer kwaliteit (aanpak) Mogelijke verklaring: Geen expliciete opdracht gekregen bij start stage 3 e jaar Slechts kort inputmoment 2 e jaar Maar: wel significant verschil in percepties; experimentgroep significant beter!

Praktijk studenten Reeds bij start beste groep; vak dat zich goed leent voor integratie functionele geletterdheidstaken Ondanks goede start op meeste items nog heel wat vooruitgang! Nauwelijks vooruitgang op item doelbewust geen opdracht rond gegeven Geen vooruitgang op activerende werkvormen: algemeen opvallend weinig melding van activerende werkvormen, maar binnen VV beste score!

Praktijk studenten Zwakke scores bij nulmeting; PO is echt doevak Mooie vooruitgang op 5 van de 6 items Item doelbewust: nog steeds geen vermelding in lesvoorbereidingen (ook hier geen opdracht rond gegeven); in mondelinge bevraging wel bewustzijn aanwezig

Praktijk studenten Item functionaliteit: achteruitgang Andere items: lichte vooruitgang Veel vermelding talige vakdoelstellingen (begrijpen/verklaren/omschrijven), maar niet m.b.t. geletterdheidstaken (ook bij EM geen expliciete opdracht hierrond + grote afstand tussen input en stage). Ook beschrijving acties aanleunend bij principes taalontwikkelendlesgeven (voorkennis oproepen, verbinding met eigen ervaringen, verhelderende afbeeldingen).

Percepties lectoren Onderzoeksvragen Hebben de lectoren onder invloed van het coachingstraject meer inzicht gekregen in (het belang van werken aan) functionele geletterdheid? Geven zij aan hier meer aandacht aan te besteden in hun (toekomstige) lespraktijk?

Percepties lectoren Nulmeting/BSA:info uit (bespreking) enquête Visie op geletterdheid/taalontwikkelend lesgeven Werken aan geletterdheidsvaardigheden in eigen praktijk Inschatting geletterdheidsniveau studenten/cursisten Eindmeting: info uit enquête + intervisies Visie op geletterdheid/taalontwikkelend lesgeven Werken aan geletterdheidsvaardigheden in eigen praktijk Opgedane inzichten/ervaringen Kleine onderzoeksgroep!

Percepties lectoren 1. Belang beginsituatie-analyse: Alleen al bij het invullen van het document, door stil te staan bij al die vragen, besefte ik wat ik allemaal nog niet doe. https://youtube.com/watch?v=7fkomdys7yo 2. Inzicht functionele geletterdheid: reeds inzicht bij nulmeting in eindmeting toch accurater, beklemtoning functionaliteit en doelgericht inzetten, belang voor maatschappelijke weerbaarheid/uitoefening beroep Doelgericht inzetten van taal, rekenen en ICT in authentieke situaties om informatie op te zoeken, bewerkingen te maken, problemen op te lossen, enz. in beroeps- en opleidingssituaties en het dagelijkse leven. Deze leerlingen studeren af in het beroepsgericht onderwijs waarbij het belangrijk is dat zij onmiddellijk tewerkgesteld kunnen worden, dit op een optimale manier. Wanneer de leerlingen worden tewerkgesteld in een kinderdagverblijf en moeite hebben met het lezen van voorschriften, receptfiches,... wordt het presteren moeilijk. Indien zij in het secundair onderwijs functioneel geletterd gevormd worden, kunnen zij zonder enige moeite omgaan met bv. heen-en-weerschriftjes

Percepties lectoren 3. Aandacht voor functionele geletterdheid in de lerarenopleiding eindmeting unaniem beklemtoning belang geletterdheidsvaardigheden en taak lerarenopleiding om hierrond inzichten en opdrachten door te geven aan studenten/cursisten (bijna) unaniem beklemtoning verantwoordelijkheid lectoren hierin: voorbeeld-en doorgeeffunctie De materie wordt beter/diepgaander begrepen. Ik zag dit semester uitzonderlijk betere resultaten van de opdrachten waarin ik aandacht besteedde aan functionele geletterdheid. Het werkt motiverend omdat studenten het nodig hebben voor hun praktijk- en/of stagelessen. Het werkt activerend, studenten kunnen met een informatiebron zelfstandig aan de slag. 4. De kracht van de professionele leergemeenschap kritisch klankbord uitwisseling van ideeën multi-disciplinair overleg coöperatief leren opbouwende feedback op denken en doen samen denken/zoeken/proberen/durven

Contact effectmeting greet.goossens@arts.kuleuven.be mirko.oberfeld@cvolimlo.be (praktijk studenten) http://g-krachtigelespraktijk.associatie.kuleuven.be