Financierings- en exploitatieconstructies bij WKO, Visie van de Adviseur

Vergelijkbare documenten
Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Beoordeling project Weideveld

System integrator. ing. Ad van der Aa Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen

Welkom. Rentabiliteit studie energiecentrale MMC

Frisse Lucht GREEN PACKAGE. Energie uit de lucht - 100% duurzaam

Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Functioneren van WKO installaties

H e t W A d u s E P C p a k k e t

Datum: 18 februari januari 2014 Project: NAM-gebouw De Boo te Schoonebeek Referentie:

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper

WKO Installaties opbouw en beheer

Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII

Energiebesparende warm tapwater conceptenin. collectieve installaties. Erwin Janssen Product Manager Nathan

Kenniscentrum InfoMil Energiebesparing bij een sportclub

100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem

Miel Karthaus Martijn de Gier

100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem

Energiebesparende Warmtapwater concepten in collectieve installaties 2.0. Erwin Janssen Hoofd Productmanagement Nathan Group

Gebruik en Beheer van WKO Systemen

een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen?

Conceptoplossingen door samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

Notitie Gelijkwaardigheidsverklaring ClimaLevel voor NEN 2916 en NEN 5128 Opzet van onderzoek en resultaten

Is uw huis geschikt voor een warmtepomp?

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw

IS UW HUIS GESCHIKT VOOR EEN WARMTEPOMP?

Info sessie warmtepompen met bodem energie

Presentatie Pioneering 27 september 2011

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Hybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity

Rapport installatieconcept

Presentatie Adviesrapport Blaak/Nieuwstraat, Rotterdam

Hybride warmtepomp-concept

WelWonen Energie uit eigen bodem. Eindeloos... Ing E A J Weenink

Brochure Zo gaat u voor nul! uitstoot 100% Uw nieuwe woning is EPC = 0. duurzame energie van eigen bodem

Aardgasvrije nieuwbouw

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

+ TITEL PRESENTATIE + WELKOM ROAD TO ALL-ELECTRIC WONEN EN WERKEN

Warmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom?

Kennisdeling. CirculAIR HT150 + CO 2 gestuurde ventilatie USE MINIMUM GET MAXIMUM. Nijkerk

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt

Nederlands Platform Warmtepompen. Hybride oplossingen. Van de Vaillant-Group Voor renovatie en nieuwbouw. Nederlands Platform Warmtepompen

Welkom bij. Gasvrij verwarmen Collectief of individueel Hoe werkt een ESCo? BAK versus Bod Financiën Praktijk casussen en ervaringen

Certificering van WKO is niet genoeg

Kees Bakker

echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen

Tergooi Hilversum Uitbreiding fase 1

Themabijeenkomst BodemenergieNL BEHEER & ONDERHOUD. Samenhang bovengrond en ondergrond. Themabijeenkomst BodemenergieNL 4 december 2014

Energietransitie. Bouw op onze kennis

Nederlands Platform Warmtepompen

SPARK - riothermie. 29 september Rada Sukkar gfs@tauw.nl

Samen aan de slag Opwekken en verwarmen

De warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Ontwikkelen en outsourcen van WKO ir. Maarten de Jong Manager Exploitatie Vaanster Energie

Overzicht subsidies. Energy Innovation First

een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect

een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect

TAB 1 / HOOFDSTUK 1 TAB 2 / HOOFDSTUK 2 I. INLEIDING COLOFON INLEIDING DEELNEMERSLIJST + DOCENTEN

Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet

WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans

Duurzame Energievoorziening te Veenendaal - Oost

Warmtepompen en warmtebronnen. Warmtepompen

Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag

Even voorstellen. De businesscase van bodemenergie in vastgoed. Techniplan Adviseurs bv. Rik Molenaar

Aardgas eruit, Bodemenergie erin Nederland Gasloos in de praktijk

NOTITIE INLEIDING AANLEIDING

Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI

DUURZAAM WAGENINGEN PRESENTATIE LUCHT-WATER WARMTEPOMPEN. Arie Kalkman

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019

Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs) of HBO.

Energieverspilling is zinloos

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten

Conceptoplossingen en samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

Duurzame energie. Warmte- en koudelevering door Cogas.

Programma.» Waarom warmtepompen?» Hoe werkt een Warmtepomp?» Wat is C.O.P.?» Verschillende warmtepompen/ bronnen.» Investering / terugverdienen

Duurzame energie. uitgestoten in vergelijking met een conventioneel verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een CV ketel.

Rapport Aansluitvoorwaarden lage temperatuur warmtenetten

Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs).

Voorstellen. Saman Groep

Sportverenigingen naar een duurzame energiehuishouding

Alterna(even voor aardgas

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE

Energiebesparing Gemeente Huizen

All-electric woningconcept

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk

Rendementen tapwatersystemen

NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL

Willen is kunnen Woonlasten en energiebesparende maatregelen

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis

Omschrijving. EPC 0-woning Leek, Groningen, Projectsamenvatting

Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs).

Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos

nearly Zero Energy Buildings

Leidschenhof Den Haag. Uitgebreide omschrijving WKO

Energierapportage MFC Atria Leusden. Asschatterweg JJ Leusden

Transcriptie:

Financierings- en exploitatieconstructies bij WKO, Visie van de Adviseur Presentatie NVOE 22 april 2010 Richard de Vos Onderwerpen Inleiding Werking WKO Uitgangspunten opdrachtgever Werkwijze ontwerp WKO Exploitatie Beheer Stelling 1

Projectstatus voor aanvang Laden van de Bron winter 2

Verwarmen cv-ketel LBK EWP E vloer Aquifer Water (grondwater) Collectieve distributienet koude-warmteopslag Temperatuurniveau: 10 tot 20 C E Elektrische warmtepomp Vloerverwarming en centrale luchtverwarming Laden van de Bron zomer 3

Koelen Warmtepomp is uitgeschakeld LBK EWP E vloer Aquifer E Water (grondwater) Collectieve distributienet koude-warmteopslag Temperatuurniveau: circa 10 C Warmtepomp is uitgeschakeld Vloer/plafondkoeling en centrale luchtbehandeling Uitgangspunten opdrachtgever Energie Prestatie Coëfficiënt 0,8 20% besparing op CO 2 (excl. koeling) Inzicht krijgen in: Investeringskosten Energiekosten Onderhoud en beheerkosten Milieubelasting 4

8.000.000 7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 - Energie beh oefte per concept Qverw. Qhulp Qtapw. Qvent. Qverl. Totaal Onderdeel Ref. Hr Combi (A) IWP combi (B) CWP (mono) + WPB (C1) CWP (Biv.) + WPB (C2) Werkwijze 1. Installatieconcepten vaststellen 2. Energieverbruik bepaald a.d.h.v. NEN 5128 (EPW) en eigen software 3. Installatiecapaciteiten per scenario 4. Energiekosten 5. Onderhoud en beheerkosten 6. Investeringkosten 7. Nutsaansluitkosten 8. Subsidies 9. Haalbaarheid toetsen, TVT, NCW, CLC [MJ] Installatieconcepten en systeeemkeuze in de praktijk 5

Installatieconcepten Concept A Individuele combi HR CV per woning Concept B Individuele combi warmtepomp (WP) per woning Concept C1 Collectief WP + Warmtepompboiler (WPB) per woning Concept C2 Collectief WP + CV + WPB per woning Concept C2 Concept C2 Collectieve warmteopwekking warmtepomp + CV-ketel (bivalent) + Individuele warmtepompboiler Warmteopwekking Vloerverwarming Aansluiting volgende woning 35 C cv-water aanvoer Collectief Bron systeem HR107 350kW WP PC03 PC02 16 C 35 C 19 C 25 C CV01 Vloerverwarming I TE 1 TSA (Hydraulische scheiding) CV3 CV1 TE TE 5 4 CV4 QT FT CV2 1 1 Warmtemeting 25 C I TC 01 cv-water retour PC01 20 C PB1 Koudebron PB2 Warmebron Warm tapwater Ventilatielucht uit drinkwater 60 C Woning 10 C Boilervat 10 C 2,5kW Warmtepompboiler 6

Concept C2 Jaarbelasting duurkromme 700 600 500 Vermogen 400 300 200 100-0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 Uren P behoefte WP Verm. Jaar heeft 8760 uur Aandachtspunten ontwerp Afstemming capaciteit WP/bron (mbv jaarkromme) Energiebalans Flexibel ontwerp, ivm dynamische afname Inzicht energiehuishouding gehele systeem (beheer) Wijze bemetering tbv afrekening Toepassing onderhoudsvriendelijke componenten Wijze van exploitatie Beheer en Onderhoud Opwekking Warmtapwater [MJ] 8.000.000 7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 - Energie behoefte per concept Qverw. Qhulp Qtapw. Qvent. Qverl. Totaal Onderdeel Ref. Hr Combi (A) IWP combi (B) CWP (mono) + WPB (C1) CWP (Biv.) + WPB (C2) 7

Beheersituatie Opwekking Afgifte Wijze van afrekening woningen en/of commercieel onroerend goed Keuze exploitatie 1. Outsourcing 2. Oprichting eigen BV 3. Tussenvorm Totaal Investeringskosten 2.000.000 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 - A B C1 C2 Concepten Totaal Installaties Nutsaansluitkosten 8

Aandachtspunten exploitatie 1. Outsourcing Wijze van aanbesteding (goed contractstuk) Realisatie optimale installatie Instap moment exploitant Optimale instandhouding installaties Afstemming exploitant/vve/wbv Inzichtelijkheid activiteiten exploitant Investering opwekking door exploitant minder invloed energieprijs/stimulering bewoners 1. Eigen BV Aandachtspunten exploitatie Goed ontwerp van de installaties Optimale instandhouding installaties Afstemming BV/VvE/WBV Noodzaak gebouwbeheersysteem Contractueel vastleggen onderhoudspartijen Energieafrekening met huurders Terugverdientijd Investering opwekking Invloed energieprijs/stimulering bewoners 9

Haalbaarheid Energetische doelstelling Concept C1 26% besparing Milieu doelstelling (CO 2 ) Concept C1 16% besparing Besparing incl. koken op elektra: 6% Functioneel beheer Samenhang tussen: 1. Gebruik 2. Installaties 3. Gebouw Doelstelling: duurzaam/comfortabel gebouw 10

Uitdagingen: Functioneel beheer 1. Energiebalans optimaliseren ondanks dynamisch gedrag 2. Energiebalans verkrijgen energieneutraal 3. Voorkomen energieonbalans 4. Flexibel ontwerp met voldoende monitoringsmogelijkheden 5. Geld verdienen door optimaal beheer 6. Gehele gebouw CO2 neutraal 7. Bereiken CO2 uitgangspunten ontwerp Stelling: Functioneel beheer 1. Een slecht beheer en onderhoud heeft tot gevolg dat de installaties nooit terugverdiend worden en de CO2 doelstellingen nooit bereikt kunnen worden Totaal Investeringskosten 2.000.000 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 - A B C1 C2 Totaal Installaties Concepten Nutsaansluitkosten 11

CLIMA Energie Management Functioneel beheer van technische installaties; NEN 2767, MeerjarenOnderhoudPlanning; NEN 3140 controle elektrische installaties; Legionella beheer & risicoanalyses WHVBZ en koeltorens; Zie website www.clima-em.nl Warmte- & koudeleveringen Hartelijk dank voor uw aandacht Richard de Vos 12