Stand van zaken Brzobedrijven

Stand van zaken Brzobedrijven Rapportage kalenderjaar 2017 Enschede, 11 januari 2018

Colofon Titel rapport: Stand van zaken Brzo-bedrijven Subtitel: Rapportage kalenderjaar 2017 Opdrachtgever: Aschwin Ekkel Opstellers: Frank Stam & Bart Slot Enschede, 11 januari 2018 (versie 1.3) 2018, Brandweer Twente Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Brandweer Twente.

Samenvatting Dit rapport beschrijft de stand van zaken ten aanzien van de Brzo-bedrijven in Twente. De volgende onderwerpen komen aan bod: 1. Uitvoering Brzo en stand van zaken t.a.v. BRZO bedrijven in Twente voor het jaar 2017 (Bijlage 1); 2. Relevante regionale- en landelijke ontwikkelingen. 1. Uitvoering Brzo en stand van zaken t.a.v. Brzo-bedrijven in Twente In Twente zijn er in totaal 10 actieve Brzo-bedrijven. Deze worden jaarlijks geïnspecteerd door Brandweer Twente in samenwerking met inspectiepartners. Bij de inspecties in 2017 zijn 10 overtredingen geconstateerd en daarvoor is handhavend opgetreden door het bevoegd gezag (WABO) en de inspectie SZW. Het handhavingstraject voor 5 overtredingen is inmiddels afgerond omdat de overtredingen door deze bedrijven zijn verholpen. Opvolging van de overige 5 overtredingen loopt op dit moment. Een toelichting per specifiek bedrijf, met inspectieresultaten en andere detailinformatie, is opgenomen in bijlage 1. 2. Relevante regionale- en landelijke ontwikkelingen Veel industriële installaties en machineparken zijn gebouwd in de jaren zestig en zeventig en naderen het einde van hun technische levensduur. Voor de Brzo-toezichthouders is ageing (veroudering van installaties) daarom een onderwerp waar vanaf 1 januari 2017 gezamenlijk op is en wordt geïnspecteerd. Dit project zal meerdere jaren bestrijken. Brzotoezichthouders en daarmee de adviseurs industriële veiligheid van Veiligheidsregio Twente zijn geïnstrueerd en bijgeschoold op dit thema. Het Landelijk Expertisecentrum (LEC) BrandweerBRZO heeft in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie een overzicht opgesteld van de stand van zaken met betrekking tot de bedrijfsbrandweeraanwijzingen bij Brzo-bedrijven. Voor de situatie in Twente geldt dat beoordeling voor 3 bedrijven nog moet plaatsvinden. De start hiervoor is gepland in 2018. Geen van de nog te beoordelen bedrijven worden beschouwd als bedrijven met een hoog brandveiligheidsrisico. De Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) is uitvoerder van het bevoegd gezag Wabo. Zij zijn in 2017 een project gestart om de constructieve-, brandpreventieve- en bouwkundige situaties bij Brzo-bedrijven in Twente te controleren. De bedrijven worden hiervoor, aanvullend op het reguliere Brzo-toezicht, geïnspecteerd. Brandweer Twente is als adviseur betrokken bij dit project.

Inhoudsopgave Samenvatting... 3 1. Uitvoering Brzo en stand van zaken t.a.v. Brzo-bedrijven in Twente... 3 2. Relevante regionale- en landelijke ontwikkelingen... 3 1 Inleiding... 5 2 Uitvoering Brzo in Twente... 6 2.1 Algemeen... 6 2.2 Stand van zaken Brzo-bedrijven in Twente... 6 2.3 Toekomstige Brzo-bedrijven... 8 2.4 Bouwkundige inspecties bij Brzo-bedrijven... 8 3 Landelijke ontwikkelingen... 9 3.1 Ageing (veroudering van installaties) bij Brzo-bedrijven... 9 3.2 Aanwijzingen bedrijfsbrandweren... 9 3.3 Implementatie(plannen) PGS 29... 9 3.4 Impuls Omgevingsveiligheid 2015-2018... 9 3.5 Te verwachten toekomstige ontwikkelingen... 10 3.5.1 Samenwerking Brzo-toezicht Veiligheidsregio s... 10 3.5.2 Brzo en de omgevingswet... 10 3.5.3 Landelijke handhavingsstrategie... 10 3.5.4 Regio s nader bekeken... 10 Bijlage 1: Detail informatie per bedrijf... 11 Elementis Specialties Netherlands B.V. (Delden)... 11 Diversey Netherlands Production B.V. (Enschede)... 14 ViVoChem B.V. (Almelo)... 15 Sita Ecoservice B.V. (Almelo)... 16 Varo Tankstorage B.V. (Hengelo)... 17 Praxair (Enschede)... 18 AVIA Weghorst (Enschede)... 19 AkzoNobel Gasolieopslag Marssteden Enschede (GOME)... 20 Ovako Twente B.V. (Almelo)... 21 Moxba B.V. (Almelo)... 22

1 Inleiding Brandweer Twente voert, samen met de inspectiepartners van het bevoegd gezag Wabo en Inspectie SZW, Brzoinspecties uit. Dit betekent dat er toezicht wordt gehouden op het naleven van de wettelijke voorschriften vanuit de Wet Veiligheidsregio s en het Brzo 2015. De bevoegdheden tijdens deze taakuitvoering zijn te categoriseren in: toezichthoudende bevoegdheden i.c.m. handhavingsbevoegdheden. Beide op basis van Brzo-verplichtingen. Vanwege de aard en omvang van de risico s bij deze bedrijven geeft Brandweer Twente twee keer per jaar informatie over inspecties bij deze Brzo-bedrijven aan het bestuur van Veiligheidsregio Twente. Hierdoor blijft het bestuur betrokken en geïnformeerd. Dit rapport beschrijft actuele onderwerpen op het gebied van industriële veiligheid en de stand van zaken bij de Brzo-bedrijven in Twente op 31 december 2017. Onderstaande onderwerpen worden hierin beschreven: Uitvoering Brzo en stand van zaken t.a.v. Brzo-bedrijven in Twente voor het jaar 2017 (bijlage 1); Relevante regionale- en landelijke ontwikkelingen. 5 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

2 Uitvoering Brzo in Twente 2.1 Algemeen Brandweer Twente heeft (namens de Veiligheidsregio Twente) voor de uitvoering van haar Brzo-taken en voor het voldoen aan de landelijke kwaliteitscriteria voor inspecteurs, samenwerking gezocht met de uitvoeringsinstanties Brzotoezicht van de veiligheidsregio s in de provincies Gelderland en Overijssel. Voor deze samenwerking is een samenwerkingsovereenkomst opgesteld. De werknaam voor het samenwerkingsverband is Brzo regio Oost. Er wordt conform de overeenkomst gewerkt met de partner-regio s. Hiermee wordt voldaan aan de wens vanuit de ministeries van Veiligheid en Justitie en Infrastructuur en Milieu om voor de uitvoering van Brzo-taken te werken in zes regio s, verdeeld over Nederland. Voor de landelijke afstemming tussen de verschillende samenwerkingsverbanden vindt overleg plaats tussen de coördinatoren van de 6 Brzo-veiligheidsregio s samenwerkingsverbanden. Ieder samenwerkingsverband vaardigt één coördinator af aan dit landelijke overleg. Veiligheidsregio Gelderland-Zuid levert voor de Brzo regio Oost de coördinator. In 2017 is het inspecteren in andere veiligheidsregio s binnen het samenwerkingsverband verder uitgebreid. Uitgangspunten hierbij blijven dat tenminste één inspecteur betrokken blijft bij de bedrijven uit de eigen regio en dat de inspectielast per inspecteur gelijk blijft. Met deze werkwijze is sprake van het vergroten van kennis en ervaring. In 2018 krijgt de uitwisseling verder vervolg. 2.2 Stand van zaken Brzo-bedrijven in Twente Op peildatum 1 juli 2017 was binnen de Brzo regio Oost sprake van 49 actieve Brzo-bedrijven, waarvan 28 bedrijven zijn aangemerkt als hogedrempelinrichtingen 1 en 21 bedrijven als lagedrempelinrichtingen 2. Binnen Twente was op 1 januari 2017 sprake van 9 actieve Brzo-bedrijven (5 hogedrempelinrichtingen en 4 lagedrempelinrichtingen). In september 2017 is daar één Brzo-bedrijf aan toegevoegd (lagedrempelinrichting). In deze rapportage is daarom uitgegaan van 10 Brzobedrijven. Alle Brzo-bedrijven in Twente zijn in 2017 conform planning geïnspecteerd. Vanwege de complexiteit en het naleefgedrag is er extra aandacht geweest voor het bedrijf Elementis Specialties Netherlands (ESN). Tijdens een Brzo-inspectie wordt middels een systeem- en maatregelinspectie gekeken of het bedrijf voldoet aan het Brzo 2015 en de daaraan gerelateerde wet- en regelgeving. Als hieraan niet wordt voldaan is sprake van een overtreding. In dat geval wordt handhaving ingezet conform de vastgestelde landelijke handhavingsstrategie. Het doel van deze handhavingsstrategie is op een adequate en uniforme wijze sanctionerend op te treden. Inspecties zijn steekproeven. Bij Brzo-bedrijven vinden deze jaarlijks plaats, op basis van het naleefgedrag eventueel frequenter. Volledigheidshalve moet worden opgemerkt dat de toezichthouders tijdens een inspectie niet alle onderdelen die met veiligheid, arbeidsomstandigheden of milieu te maken hebben, kunnen controleren. Doelstelling is om in een cyclus van 5 jaar alle elementen van het Brzo te inspecteren. De inspecties betreffen deelinspecties en zijn daarom niet integraal. 1 Een hogedrempelinrichting is een inrichting waar een dusdanige hoeveelheid gevaarlijke stoffen aanwezig is of mag zijn, dat de hoge drempelwaarde uit bijlage 1 van de Seveso-III-richtlijn wordt overschreden (voorheen VR-inrichting). 2 Een lagedrempelinrichting is een inrichting waar een dusdanige hoeveelheid gevaarlijke stoffen aanwezig is of mag zijn, dat de lage drempelwaarde uit bijlage 1 van de Seveso-III-richtlijn wordt overschreden (voorheen PBZO-inrichting). 6 6

Het inspectieteam beoordeelt tijdens de inspectie de ernst van de overtredingen. Er zijn drie categorieën die de ernst van de overtredingen weergeven. Categorie 1 voor de zwaarste overtredingen waarbij vrijwel direct een zwaar ongeval kan plaatsvinden. Categorie 2 voor de middelzware overtredingen waarbij geen onmiddellijke dreiging van een ongeval aan de orde is. Als laatste categorie 3 waarbij sprake is van een zeer geringe dreiging van een ongeval. Op basis van deze indeling bepalen de inspecteurs of en hoe ze gaan handhaven. Als wel voldaan wordt aan wet- en regelgeving is er geen sprake van een overtreding of handhaving. Vaak worden dan wel verbeterpunten geconstateerd. Deze worden opgenomen in het inspectierapport en het bedrijf moet deze punten oppakken en verbeteren. In de eerstvolgende inspectie wordt het bedrijf gevraagd hoe deze punten zijn verbeterd. In de bijlage van dit rapport zijn per bedrijf zowel de overtredingen als de verbeterpunten kort beschreven. Deze informatie komt uit de samenvattingen van de inspectierapporten die actief openbaar worden gemaakt op de website van Brzo+ http://brzoplus.nl/inspecties-0/kies-regio/gelderlandoverijssel/ 10 bedrijven in Twente 10 bedrijven geïnspecteerd in 2017 5x Categorie 3 Zeer geringe dreiging op zwaar ongeval Totaal 13 overtredingen... 0x Categorie 1 Onmiddellijke dreiging op zwaar ongeval 8x Categorie 2 Verhoogde dreiging op zwaar ongeval, maar niet onmiddellijk bij de onderstaande Brzo-bedrijven Elementis Specialties Netherlands B.V. Diversey Netherlands Production B.V. ViVoChem B.V. Sita Ecoservice B.V. Varo Tankstorage B.V. Praxair AVIA Weghorst AkzoNobel, Gasolieopslag Marssteden Enschede (GOME) Ovako Twente B.V. Moxba B.V. 7 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

Bedrijf Type Inspectie 2017 Bijzonderheden Inspectie uitgevoerd? Elementis Specialties Netherlands B.V. Delden Hoog Diversey B.V. Enschede Laag ViVoChem B.V. Almelo Sita EcoService B.V. Almelo Varo Tankstorage B.V. Hengelo Praxair Enschede AVIA Weghorst Enschede Gasolieopslag (GOME) Hengelo / Enschede Ovako Twente B.V. Almelo Moxba B.V. Almelo Hoog Laag Hoog Laag Laag Hoog Laag Hoog 18 en 19 april Bedrijfsbrandweer: 20 april Onaangekondigd: 12 mei 3 en 4 oktober Onaangekondigd: 13 november / 4 december 22 en 24 maart Onaangekondigd 31 maart 11 december (extra dag) 15 en 16 februari 13 en 15 september 18 september 12 oktober 8 november 14 november 23 november 12 december Tabel 1 Overzicht Brzo-bedrijven in Twente (peildatum 22 december 2017) 2.3 Toekomstige Brzo-bedrijven - Ja Inspectie bedrijfsbrandweer verschoven naar 7 juli - Ja (mono door ISZW) Inspectie bedrijfsbrandweer (bijwonen oefeningen) Ja Ja Ja - Ja - Ja Op basis van resultaten uit de Brzo-inspectie een extra dag. Ja - Ja Eurol Lubricants kiest XL Businesspark als nieuwe vestigingslocatie. Hiermee verplaatsen de bedrijfsactiviteiten van Nijverdal naar Almelo. De producent van smeermiddelen heeft de laatste jaren een aanzienlijke nationale en internationale groei doorgemaakt. De aanvraag voor de nieuwe locatie is ingediend, maar wijzigingen zorgen ervoor dat de aanvraag nog niet definitief is. Het is de verwachting dat de hoeveelheid opgeslagen smeermiddelen, bij ingebruikname van de nieuwbouw, past binnen het toepassingsgebied van het Brzo als lagedrempelinrichting. Hierdoor is Eurol Lubricants te kenmerken als toekomstig Brzo-bedrijf. Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja 2.4 Bouwkundige inspecties bij Brzo-bedrijven Vanaf 1 januari 2016 zijn Gedeputeerde Staten het bevoegd gezag Wabo voor alle Brzo-bedrijven 3. De uitvoering valt onder de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (hierna: ODRN). In het najaar van 2016 is door de ODRN een project gestart: controle op bestaande bouw Brzo-bedrijven in Overijssel. De Brzo-bedrijven in Twente worden geïnspecteerd om te controleren of aan de constructieve- en brandpreventieve voorschriften uit het Bouwbesluit is voldaan. Als blijkt dat de bouwkundige situatie niet voldoet aan het Bouwbesluit dan is het treffen van maatregelen vereist. Veiligheidsregio Twente is als adviseur van het bevoegd gezag Wabo betrokken bij de bouwkundige inspecties en beoordelingen. Vanwege de hoeveelheid bevindingen en overtredingen is het project in 2017 nog niet afgerond. 3 Met uitzondering van de Gasolieopslag (GOME), het Ministerie van Economische Zaken is daarvoor bevoegd gezag Wabo. 8 8

3 Landelijke ontwikkelingen 3.1 Ageing (veroudering van installaties) bij Brzo-bedrijven Veel industriële installaties en machineparken zijn gebouwd in de jaren zestig en zeventig en naderen het einde van hun technische levensduur. Het blijkt dat ageing een belangrijke oorzaak is geweest van incidenten in de industrie. Ageing heeft niet alleen te maken met veroudering of leeftijd van installaties, maar richt zich ook op de vraag hoe de conditie van die installaties na verloop van tijd kan verslechteren. Voor de Brzo-toezichthouders is ageing een onderwerp waar in 2017 gezamenlijk op is geïnspecteerd. Met name de technische integriteit en het onderhoudsmanagement zijn hierbij belangrijke aspecten die tijdens inspecties onder de aandacht zijn gekomen. Dit onderwerp zal de komende jaren extra aandacht krijgen, met elk jaar verschillende aandachtspunten. 3.2 Aanwijzingen bedrijfsbrandweren Het Landelijk Expertisecentrum (LEC) BrandweerBRZO heeft in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie een overzicht opgesteld van de stand van zaken met betrekking tot de bedrijfsbrandweeraanwijzingen bij Brzo-bedrijven. Voor 330 Brzo-bedrijven in Nederland is een beoordeling uitgevoerd. Voor 62 nog te beoordelen bedrijven verwachten de veiligheidsregio s dat bij het merendeel geen bedrijfsbrandweeraanwijzing nodig is. Voor de situatie in Twente geldt dat een besluit over aanwijzing voor 3 bedrijven 4 nog moet plaatsvinden. Deze 3 beoordelingen worden gestart in 2018. Geen van de nog te beoordelen bedrijven worden beschouwd als bedrijf met een hoog brandveiligheidsrisico. Voor één ander bedrijf 5 in Twente start in Q2 van 2018 het proces om de huidige bedrijfsbrandweeraanwijzing te actualiseren. Daarnaast heeft Twente 1 bedrijf dat op eigen initiatief een bedrijfsbrandweer heeft. Deze valt buiten deze beoordelingssystematiek. 3.3 Implementatie(plannen) PGS 29 Op 15 februari 2016 stuurde de staatssecretaris van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (hierna: IenM) een brief aan VNO-NCW over de implementatie van de nieuwe versie van de PGS 29 6. Op basis daarvan hebben de PGS 29- bedrijven, waaronder 1 bedrijf 7 in Twente, van het Wabo bevoegd gezag een brief ontvangen met het verzoek om vóór 1 mei 2017 een implementatieplan in te dienen voor het bestrijden van plasbranden in tankputten. Door voorlichtingsbijeenkomsten is duidelijk geworden dat het voor de meeste bedrijven niet mogelijk was om volledige implementatieplannen in te dienen voor 1 mei 2017. Het indienen van het implementatieplan is daardoor in twee fases verdeeld. De eerste fase (inschatting ernstcategorie i.r.t. verwachte maatschappelijke verstoring) is inmiddels afgerond. In de tweede fase moet uiterlijk 1 september 2018 een volledig implementatieplan in worden gediend. Uiteindelijk wordt dit plan, met maatregelen, geformaliseerd in de Wabo-vergunning. Het bedrijf in Twente ligt volgens planning op schema. 3.4 Impuls Omgevingsveiligheid 2015-2018 Al meerdere jaren participeren verschillende collega s van de zes Brzo-veiligheidsregio s in samenwerkingsverbanden in het zogeheten Impuls Programma Omgevingsveiligheid (IOV). De provincie Zuid-Holland heeft daartoe een subsidie verleend ten behoeve van alle veiligheidsregio s die tot eind 2018 gegarandeerd is. Uitvoering van de impuls-projecten verloopt via het samenwerkingsverband Brzo regio Oost. Het merendeel van de programmaonderdelen verloopt volgens plan. Een aantal producten is opgeleverd en kan op korte termijn worden geïmplementeerd. Het meest complexe- en arbeidsintensieve onderdeel is de Landelijke Benadering Risicobedrijven (hierna: LBR). In deze nieuwe benadering wordt breder en diepgaander gecontroleerd op installaties en hun levensfasen om beter zicht te krijgen op risico's. Het toezicht wordt hiermee tevens efficiënter, meer risicogericht en uniformer. Voor bedrijven is het minder voorspelbaar 4 Gasolieopslag Marssteden (Enschede), Moxba (Almelo), Varo Tankstorage (Hengelo) 5 Elementis Specialties Netherlands (ESN) (Delden) 6 Richtlijn voor bovengrondse opslag van brandbare vloeistoffen in verticale cilindrische tanks 7 Varo Tankstorage (Hengelo) 9 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

waar overheden hun aandacht op (gaan) richten. De LBR wordt naar verwachting in 2018 opgeleverd, de adviseurs industriële veiligheid zullen hiervoor moeten worden opgeleid. 3.5 Te verwachten toekomstige ontwikkelingen 3.5.1 Samenwerking Brzo-toezicht Veiligheidsregio s De Onderzoeksraad voor Veiligheid (hierna OvV) acht het noodzakelijk dat de huidige samenwerking binnen het Brzotoezicht via Brzo+ wettelijk of op een andere manier verankerd wordt zodat een sturingsmogelijkheid ontstaat. Ook is de OvV van mening dat er één verantwoordelijke persoon of autoriteit moet zijn die, daar waar nodig in het belang van de veiligheid van een Brzo-bedrijf, bindende beslissingen kan nemen. De staatssecretaris van IenM is van mening dat één autoriteit, zoals voorgesteld door de OvV, zich niet goed verhoudt tot het huidige juridische stelsel. Er vindt overleg plaats over de wijze waarop structurele borging tóch vorm kan krijgen en hoe eventuele impasses blijvend worden voorkomen. De resultaten uit dat overleg kunnen voor het samenwerkingsverband Brzo regio Oost aanleiding zijn om onderlinge afspraken te herzien danwel om de structuur van de samenwerking te wijzigen. 3.5.2 Brzo en de omgevingswet Naar verwachting treedt in 2021 de Omgevingswet in werking, bedoeld als bundeling en vereenvoudiging van het omgevingsrecht. De Omgevingswet wordt verder uitgewerkt in vier besluiten: de Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB s). Het wordt steeds meer duidelijk wat de gevolgen voor Brzo-bedrijven zijn. Het Brzo 2015 komt gedeeltelijk terug in verschillende AMvB s. Onder de vlag van Brandweer Nederland hebben de veiligheidsregio s, waaronder Veiligheidsregio Twente, hun zienswijze gegeven. De verwachting is dat aanpassingen worden doorgevoerd. Daarnaast moet de verdeling van handhavingsbevoegdheden, over de huidige 3 inspectiediensten, in detail nog een plaats krijgen. 3.5.3 Landelijke handhavingsstrategie Eind 2012 is de Landelijke handhavingsstrategie Brzo 1999 vastgesteld. De actuele wet- en regelgeving, de invoering van het Besluit risico's zware ongevallen 2015, is voor BRZO+ de aanleiding om de bestaande handhavingsstrategie te vernieuwen. Op dit moment is een werkgroep bezig om de strategie te vernieuwen en wijzigingen door te voeren. Strategische keuzes en uitgangspunten krijgen een nadrukkelijke rol in de nieuwe Landelijke handhavingsstrategie Brzo 2015. 3.5.4 Regio s nader bekeken De rapportage Monitor Brzo+ 2016 laat zien dat de resultaten van de toezichtactiviteiten, met name het percentage bedrijven met overtredingen, per Brzo-landsdeel verschillen. Dit terwijl bij uitvoering van Brzo-inspecties de toezichthouders dezelfde uitgangspunten hanteren. De verschillen kunnen zowel aan de bedrijven als aan de Brzopartners worden gerelateerd. Brzo+ concludeert op basis van een verkennend onderzoek dat onvoldoende verklaard kan worden wat de oorzaak is van de verschillen tussen de zes Brzo-landsdelen in de mate van naleving van regelgeving. Nader onderzoek volgt, daar waar nodig worden acties uitgezet om meer uniform te werken. 10 10

Bijlage 1: Detail informatie per bedrijf Elementis Specialties Netherlands B.V. (Delden) Naam bedrijf: Elementis Specialties Netherlands B.V. Algemene kenmerken: Langestraat 167 7491 AE Delden Type Brzo Hogedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Elementis Specialties Netherlands B.V. (ESN) is een producent van specialiteitenchemicaliën. Binnen het bedrijf vindt bulkopslag, productie en opslag van kleinverpakking plaats. Het bedrijf heeft een aanwijsbeschikking voor het hebben van een bedrijfsbrandweer. Inspectiedag(en) 2017: 18, 19 april en 21 mei (onaangekondigd) + 3 en 4 oktober Inspectiedag bedrijfsbrandweer: 20 april (verschoven naar 7 juli) 13 november / 4 december onaangekondigde inspectie bedrijfsbrandweer Inspecteurs: Bart Slot, Frank Stam en Johan Kloppenburg (Veiligheidsregio IJsselland) Wat is geïnspecteerd Het proces van opvolgen van acties van externe inspecties; De opvolging van acties uit externe inspecties; Kennis van ESN van de chemische reacties in de reactoren; Visuele inspectie in gebouw 10A; De werking van de bedrijfsbrandweer bij ESN. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? (inspectie april 2017) een aantal bevindingen van de vorige inspectie zijn opgelost en afgerond. Wat waren de verbeterpunten? ESN moet zelfstandig leesbare ontwerpdocumenten opstellen waaruit blijkt dat de sprinklersinstallaties invulling geven aan het beoogde doel; ESN moet beoordelen of de sprinklerinstallaties voldoen aan de stand van de techniek; De werkwijze hoe ESN externe inspectierapporten vertaalt naar actiepunten moet worden beschreven in het veiligheidsbeheerssyteem (VBS); De beschouwing van actiepunten uit externe inspectierapporten moet door meer dan één persoon worden gedaan, zodat wordt nagegaan of de beschouwing volledig is. Het is, op dit moment, afhankelijk van de kennis en kunde van deze ene persoon; ESN moet actiepunten en afwijkingen uit alle externe inspectierapporten beschouwen en opnemen in eigen actielijsten, bijvoorbeeld de compliance kalender; De werking van de zogenoemde compliance kalender moet worden beschreven. Overtredingen en handhaving: (inspectie april 2017) Het inspectieteam constateerde 3 overtredingen in categorie 2: ESN kon, tijdens de inspectie, niet aangeven dat de niet-gecertificeerde sprinklerinstallaties functioneren zoals bedoeld. ESN heeft direct acties ondernomen, zodat de werking gegarandeerd is. Met een ingediend Plan van Aanpak borgt ESN dat de aankomende actualisering en structurering van ontwerpdocumenten, alsook de daadwerkelijke praktische uitvoering van sprinklerinstallaties plaatsvindt overeenkomstig wet- en regelgeving. Een aantal reactoren trilden tijdens gebruik. Wat de gevolgen zijn van deze trillingen op de materialen van de reactoren en constructie kon ESN niet aangeven. ESN kon niet in detail aantonen welke chemische reacties er plaatsvinden in de reactoren. 11 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

Wat is geïnspecteerd (inspectie oktober 2017) Resultaten uit inspectie: (inspectie oktober 2017) Ageing; Planning van de noodorganisatie; Opvolging bevindingen voorgaande Brzo inspectie Onderhoud spoor Wat was op orde? ESN is gestart om ageing binnen haar systeem te implementeren; ESN heeft invulling gegeven aan de noodzakelijke acties die externe deskundigen hebben aangegeven over de integriteit van installatieonderdelen; ESN heeft grotendeels opvolging gegeven aan de bevindingen uit de vorige inspectie; De capaciteit van het bluswaternetwerk is voldoende voor het maximale scenario; ESN gaat de beschikbaarheid van de hydranten verbeteren door deze naar de bluswaterringleiding te verplaatsen. Wat waren de verbeterpunten? ESN heeft geen doelmatig spoelprogramma voor het bluswaterleidingnet; ESN heeft geen testprotocol voor het beoordelen van de capaciteit van het bluswaternet en de hydranten/monitoren; ESN heeft geen procedure waarmee ook de kleinere scenario's, waarvoor een inzet van de BHV-organisatie vereist is, in beeld is gebracht. Overtredingen en handhaving: (inspectie oktober 2017) Incident(en) met brandweerinzet Bijzonderheden: Op grond van de resultaten van de inspectie zijn geen overtredingen geconstateerd. Op 28 juni jl. is de brandweer gealarmeerd voor een automatische brandmelding die kwam uit tankpark 3. Onze repressieve organisatie heeft met het bedrijf gezocht naar de oorzaak van de melding. Gezamenlijk is geen afwijking geconstateerd. Vermoedelijk was sprake van een technische storing. Tijdens de eerste twee dagen van de Brzo-inspectie kon ESN niet aangeven of de niet-gecertificeerde sprinklerinstallaties voldeden aan de afgeleide doelstellingen die ESN heeft vastgelegd. Daarnaast was het onduidelijk welke acties ESN had ondernomen op de afwijkingen die de inspectie-instelling constateerde. De overtreding is inmiddels verholpen. Wel bestaat nog het actiepunt dat ESN voor alle brandbeveiligings-installaties zelfstandig leesbare ontwerpdocumenten opstelt. Hiervoor heeft het bedrijf een Plan van Aanpak (PvA) opgesteld. Veiligheidsregio Twente is betrokken bij uitvoering overeenkomstig dit PvA. De geplande inspectie van de bedrijfsbrandweer (20 april) is verschoven aangezien inspectieresultaten uit de voorliggende dagen aanleiding gaven om die dag te benutten om onderdelen van de reguliere Brzo-inspectie in detail te kunnen beoordelen (zie hierboven). Op 26 juni jl. eiste het Openbaar Ministerie een geldboete van 200.000 euro, waarvan 50.000 euro voorwaardelijk, tegen ESN. Het bedrijf, onder leiding van een voormalig directeur die eveneens als verdachte is gekenmerkt, zou tussen 2012 en 2014 niet voldaan hebben aan de veiligheidsregels. Dat zou het bedrijf ruim 3,5 miljoen euro hebben bespaard. Rechtbank Overijssel heeft op 24 juli jl. uitgesproken dat geen van de beschuldigingen bewezen kunnen worden. Het OM gaat tegen de uitspraak in hoger beroep. Het is niet bekend wanneer dit hoger beroep dient. (zie vervolgvel) 12 12

Op basis van artikel 4 van de aanwijsbeschikking en artikel 13.2 van de algemene bepalingen zijn op 13 november en 4 december 2017 onaangekondigde controles uitgevoerd op de oefeningen van de bedrijfsbrandweer De oefeningen hadden betrekking op 2 geloofwaardige scenario s uit het bedrijfsbrandweerrapport. Wij concluderen dat de oefeningen volgens planning uit het oefenboek zijn uitgevoerd, wel bestaan verbeterpunten die het bedrijf moet doorvoeren in de oefenplannen & toekomstige oefeningen en in de draaiboeken van deze oefeningen. ESN heeft op 12 december jl. aangekondigd dat zij overeenstemming heeft bereikt om het bedrijf in Delden te verkopen aan Kolb Distribution AG ( Kolb ). De verkoop wordt naar verwachting in het eerste halfjaar van 2018 afgerond en is nog onderworpen aan het advies van de ondernemingsraad en goedkeuring van mededingingsautoriteiten en andere gebruikelijke voorwaarden. Voor deze datum was een gesprek gepland met de directie van het bedrijf om te spreken over de inspectie-uitkomsten. Dit gesprek is vanwege de geplande overname opgeschoven naar 2018. Inspectiedag(en) 2018: 19, 26 en 28 maart 2018 + 6, 7* en 12 september 2018 * inspectie bedrijfsbrandweer. 13 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

Diversey Netherlands Production B.V. (Enschede) Naam bedrijf: Diversey Netherlands Production B.V. Algemene kenmerken: Rembrandtlaan 414 7545 ZW Enschede Type Brzo Lagedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Diversey B.V. is een producent van voornamelijk reinigingsmiddelen. Grondstoffen worden voornamelijk in bulk ontvangen en opgeslagen in tanks. De productie is enkel in kleinverpakking en wordt in een opslaghal voor gevaarlijke stoffen opslagen alvorens het wordt verzonden naar de klant. Inspectiedag(en) 2017: 22 en 24 maart + 31 maart, 11 december (hercontrole) Inspecteur: Bart Slot Wat is geïnspecteerd Risicobeoordeling bij wijzigingen; Verouderingsprocessen; Bezetting organisatie bedrijfshulpverlening (BHV); Registratie van opslag gevaarlijke stoffen; De situatie van het bedrijf tijdens een onaangekondigde inspectie. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? Voldoende opvolging actiepunten vorige Brzo-inspectie; Bezetting organisatie bedrijfshulpverlening; Orde en netheid op het bedrijfsterrein. Wat waren de verbeterpunten? De onderdelen die in aanmerking komen voor veroudering moet Diversey duidelijk in beeld brengen (inventarisatie); De registratie van gevaarlijke stoffen kan beter. Overtredingen en handhaving: Het inspectieteam constateerde één overtreding in categorie 3: De procedure voor risicobeoordeling bij wijzigingen moet op een aantal essentiële punten aangepast worden; De toepassing van de procedure voor risicobeoordeling bij wijzigingen moet zorgvuldiger en volgens de eigen procedure plaatsvinden. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: Op 11 december 2017 heeft een aanvullende Brzo-inspectie plaatsgevonden teneinde te beoordelen of het bedrijf invulling heeft gegeven aan de handhaving en de mate hoe dat praktisch heeft plaatsgevonden. Uit dit aanvullende inspectiemoment is gebleken dat onvoldoende invulling is gegeven aan de tekortkomingen uit de inspectie van maart 2017. Het proces van handhaving wordt vervolgd. Inspectiedag(en) 2018: 12 en 13 maart 2018 14 14

ViVoChem B.V. (Almelo) Naam bedrijf: ViVoChem B.V. Algemene kenmerken: Darwin 5 7609 RL Almelo Type Brzo Hogedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: ViVoChem B.V. (Vivochem) is een logistiek bedrijf dat bulkverlading gevaarlijke stoffen afvult in kleinverpakking. Het bedrijf heeft een grote opslag voor gevaarlijke stoffen in emballage. Inspectiedag(en) 2017: 15 en 16 februari Inspecteur: Vincent Verburg (Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland) Wat is geïnspecteerd Hoe het bedrijf omgaat met veroudering; Explosieveiligheid; Algemene maatregelen (tijdens rondgang). Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? Het bedrijf is nieuw en netjes; Brandblussystemen worden goed beheerd. Wat waren de verbeterpunten? Niet alle medewerkers hebben voldoende kennis van de gevaarlijke stoffen waar ze mee werken; De beheersing van het explosiegevaar. Overtredingen en handhaving: Het inspectieteam constateerde 4 overtredingen in categorie 2: De inventarisatie van explosiegevaren is niet volledig; Tekeningen van gebieden met explosiegevaar zijn niet bruikbaar; Er is ongeschikte apparatuur aanwezig in een explosiegevaarlijk gebied; De benodigde kennis rondom de beheersing van explosiegevaar is niet vastgelegd. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: - Inspectiedag(en) 2018: 23 en 24 januari 2018 15 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

Sita Ecoservice B.V. (Almelo) Naam bedrijf: Sita Ecoservice B.V. Algemene kenmerken: Bedrijvenpark Twente 243 7602KJ Almelo Type Brzo Lagedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Sita EcoService B.V. is een afvalverwerker die op de locatie Almelo voornamelijk chemisch afval inzamelt en verwerkt tot producten. Inspectiedag(en) 2017: 13 en 15 september Inspecteurs: Bart Slot en Frank Stam Wat is geïnspecteerd Ageing (veroudering); Uitvoering van audits en directiebeoordeling. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? Sita heeft het thema Ageing goed opgepakt en een inventarisatie uitgevoerd; Sita voert interne audits en directiebeoordelingen uit. Wat waren de verbeterpunten? Diepgang en reikwijdte van audits; Meer gebruik maken van bestaande interne informatie voor de directiebeoordeling; In de directiebeoordeling en audits een oordeel geven over het functioneren van het veiligheidsbeheerssysteem. Overtredingen en handhaving: Op grond van de resultaten van de inspectie zijn geen overtredingen geconstateerd. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: Sita wil de opslaghoeveelheid van gevaarlijke stoffen vergroten. Hiervoor is een nieuwe omgevingsvergunning vereist. Gelet op de geprognotiseerde groei is in de toekomst sprake van een hogedrempelinrichting. Teneinde te komen tot een definitieve aanvraag omgevingsvergunning zijn in 2017 diverse overleggen gevoerd met het bedrijf. Sita is er vooralsnog niet in geslaagd om alle adviezen te verwerken in de aanvraag. Inspectiedag(en) 2018: 29 en 30 november 2018 16 16

Varo Tankstorage B.V. (Hengelo) Naam bedrijf: Varo Tankstorage B.V. (terminal Hengelo) (oude handelsnaam: Argos) Algemene kenmerken: Aardoliestraat 5 7553GT Hengelo Type Brzo Hogedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Varo Tankstorage is een handelaar in brandstof waar in bovengrondse tanks benzine, bio-ethanol en diesel wordt opgeslagen. Inspectiedag(en) 2017: 18 september Inspecteurs: Bart Slot en Frank Stam Wat is geïnspecteerd Opvolging aandachtspunten inspectie 2016; Ageing (veroudering); Varo heeft de verouderingsmechanismen van leidingen in beeld; Alle leidingen worden onderhouden en geïnspecteerd; De ondergrondse leidingen zijn opgenomen in het onderhoudsprogramma en worden november 2017 geïnspecteerd. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? De bevindingen uit de inspectie van 2016 zijn opgepakt. Twee bevindingen zijn nog niet afgerond; Alle elementen van ageing zijn geïnventariseerd, worden onderhouden en zijn geregistreerd; De ondergrondse leidingen zijn opgenomen in het onderhoudsprogramma en worden november 2017 geïnspecteerd. Wat waren de verbeterpunten? Trilling moet nog als degradatiemechanisme worden opgenomen; Het periodiek onderhoud van de sprinklerinstallatie moet geborgd worden in het onderhoudssysteem; Varo laat de koolstof stalen leidingen van de koel-blusinstallatie vervangen door gegalvaniseerde leidingen. Overtredingen en handhaving: Het inspectieteam constateerde een overtreding in categorie 3: De geplande aanpassing van de kooiladder van de tank T801 is tijdens het onderhoud niet conform het plan van aanpak uit de RI&E uitgevoerd. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: - Inspectiedag(en) 2018: 13 september 2018 17 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

Praxair (Enschede) Naam bedrijf: Praxair Algemene kenmerken: Twekkeler-Es 8 7547SM Enschede Type Brzo Lagedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Praxair is een groothandel in gasflessen waarbij industriële gassen en propaan op de inrichting vanuit bulkopslag wordt afgevuld in gasflessen. Inspectiedag(en) 2017: 12 oktober Inspecteurs: Frank Stam en Mark Bruijnooge (Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden) Wat is geïnspecteerd Ageing (veroudering); De wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de veiligheidsorganisatie. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? Praxair heeft vanuit veiligheidsstudies en haar PBZO-document meerdere degradatiemechanismen beschreven/beschouwd die van toepassing kunnen zijn op de installaties. De installaties van Praxair worden zodanig ontworpen dat deze bestendig zijn tegen de degraderende werking van de stoffen waarmee de installatie in contact komt; Praxair voert actief inspectie en onderhoud uit aan de bluswaterleidingen en sprinklerinstallatie; Praxair heeft het initiatief opgepakt om het veiligheidsbeheerssysteem te verbeteren en maakt hierbij gebruik van een externe adviseur. Wat waren de verbeterpunten? De mechanische integriteit van het blussysteem is nog niet vanuit verouderingsmechanismen beschouwd; De afkeurcriteria voor roestvorming aan installatieonderdelen ontbreken en moeten nog worden geformuleerd. Overtredingen en handhaving: Op grond van de resultaten van de inspectie zijn geen overtredingen geconstateerd. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: - Inspectiedag(en) 2018: 31 oktober 2018 18 18

AVIA Weghorst (Enschede) Naam bedrijf: AVIA Weghorst (Handelmaatschappij Oliko B.V.) Algemene kenmerken: Kanaalstraat 335 7547 AT Enschede Type Brzo Lagedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Oliko is een handelaar in brandstof waar dieselolie in bovengrondse tanks en petroleum in ondergrondse tanks wordt opgeslagen. Inspectiedag(en) 2017: 8 november Inspecteurs: Bart Slot en Frank Stam Wat is geïnspecteerd Ageing (veroudering); Stand van zaken Brzo 2015. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? Er is een start gemaakt met het herschrijven van het VBS. Oliko valt sinds september 2017 onder het BRZO 2015, en viel in het verleden een periode onder het Brzo 1999; Er wordt onderhoud uitgevoerd. De aanwezige opslagtanks worden onderhouden en de leidingen worden onderhouden. Wat waren de verbeterpunten? Het VBS moet worden aangepast aan het BRZO 2015; Er is geen specifiek beleid en geen procedures voor ageing. Overtredingen en handhaving: Op grond van de resultaten van de inspectie zijn geen overtredingen geconstateerd. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: - Inspectiedag(en) 2018: 3 april 2018 19 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

AkzoNobel Gasolieopslag Marssteden Enschede (GOME) Naam bedrijf: AkzoNobel Gasolieopslag Marssteden Enschede (GOME) Algemene kenmerken: Boortorenweg 27 7554 RS Hengelo Type Brzo Hogedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: GOME is een bedrijf waar gasolie wordt opgeslagen in zoutcavernes. Inspectiedag(en) 2017: 14 november Inspecteurs: Bart Slot en Frank Stam Wat is geïnspecteerd Ageing (veroudering); Noodplan. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? Identificatie, monitoring en borging van ageing; Putintegriteit is geborgd in Weel Integrity Management System; Noodplan is aangepast aan mogelijke putincidenten. Wat waren de verbeterpunten? Toewijzen veiligheidskritische apparatuur; Criteria opstellen voor onderhoud aan de vul-/retourinstallatie; Criteria opstellen voor externe audits bij de opslaglocatie van de vul- /retourinstallatie; Verslaglegging van de (jaarlijkse) visuele inspectie van leidingen is vereist; Duidelijk beschrijven of (oefen)doelen van de oefening zijn behaald aanvullende actiepunten benoemen naar aanleiding van de feedback van deelnemers aan de oefening; De werkinstructie voor de visuele inspectie in overeenstemming brengen met aanwezige LOD's. Overtredingen en handhaving: Op grond van de resultaten van de inspectie zijn geen overtredingen geconstateerd. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: De dubbelwandige buis van caverne 381 is, sinds 3 september 2016, lek aan de buitenzijde op een diepte van ongeveer 66 meter. Door deze lekkage lekt jaarlijks en continue 10 liter vloeistof uit de annulaire ruimte weg. De lekkende vloeistof bestaat uit zout en drie andere stoffen. AkzoNobel is van mening dat de activiteiten, ondanks de lekkage, in overeenstemming met de wettelijke eisen bedreven worden. Om te beoordelen of schadelijke gevolgen te verwachten zijn voor het milieu heeft toezichthouder SodM het RIVM gevraagd om hier onderzoek naar te doen. De resultaten van het onderzoek zijn nog niet bekend. Inspectiedag(en) 2018: 13 november 2018 20 20

Ovako Twente B.V. (Almelo) Naam bedrijf: Ovako Twente B.V. Algemene kenmerken: Bedrijvenpark 295 7602KK Almelo Type Brzo Lagedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Ovako Twente B.V. is een galvano bedrijf. Inspectiedag(en) 2017: 23 november Inspecteurs: Frank Stam en Johan Kloppenburg (Veiligheidsregio IJsselland) Wat is geïnspecteerd Ageing (veroudering); Noodorganisatie. Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? De installaties die aan veroudering onderhevig zijn in kaart gebracht; De veroudering aan installaties is in beleid en in een procedure vastgelegd. Wat waren de verbeterpunten? Opgevoerde noodmaatregelen beter documenteren; Meer toe te zien dat opgevoerde noodmaatregelen voor de goede werking toegankelijk blijven. Overtredingen en handhaving: Op grond van de resultaten van de inspectie zijn geen overtredingen geconstateerd. Incident(en) met brandweerinzet Op 3 februari om ±08:28 uur heeft een waterstofexplosie plaatsgevonden boven een galvanobad. De explosie heeft de (automatische) melding naar de Meldkamer veroorzaakt. Bij aankomst bleek de nevenschade beperkt te zijn. Onze repressieve organisatie heeft de ruimte geventileerd. Overige galvanobaden zijn buiten werking gesteld om vervolgscenario s te voorkomen. Het bedrijf heeft een ongevalsonderzoek uitgevoerd. Omdat het bedrijf dit ongewone voorval niet heeft gemeld aan het bevoegd gezag Wabo, wat wél verplicht is, is door hen handhaving opgestart. Bijzonderheden: De gegevens hierboven onder voorbehoud aangezien het Brzoinspectierapport op moment van schrijven (nog) niet definitief is. Inspectiedag(en) 2018: 20 november 2018 21 Stand van zaken Brzo-bedrijven, Rapportage kalenderjaar 2017

Moxba B.V. (Almelo) Naam bedrijf: Moxba-Metrex Algemene kenmerken: Bedrijvenpark Twente 15 7602KA Almelo Type Brzo Hogedrempelinrichting Beschrijving bedrijfsactiviteiten: Moxba-Metrex is een afvalverwerker die katalysatoren verwerkt (vaste stoffen). Inspectiedag(en) 2017: 12 december Inspecteur: Frank Stam en Bart Slot Wat is geïnspecteerd Opvolging van acties uit de voorgaande inspectie; Het beleid ter voorkoming van zware ongevallen; Identificeren van gevaren en beoordeling van risico's; Controle op de exploitatie; Ageing (veroudering). Resultaten uit inspectie: Wat was op orde? Moxba heeft een start gemaakt om veroudering van materialen tegen te gaan; bijscholing van medewerkers. Wat waren de verbeterpunten? De nieuw aangebrachte veiligheidssignalering is onjuist; De etikettering van gevaarlijke stoffen is niet juist. Overtredingen en handhaving: Het inspectieteam constateerde 4 overtredingen in categorie 3: Het beleid ter voorkoming van zware ongevallen voldoet niet aan de wettelijke eisen voor wat betreft de doelstellingen; Het PBZO document voorziet niet in de samenhang tussen het beleid en het veiligheidsbeheerssysteem; Een systematische identificatie van gevaren en beoordeling van risico's ontbreekt; In de opslagloods zijn meerdere pallets met vaten en big-bags niet zorgvuldig gestapeld en de vaten niet voorzien van banden om ongewild vallen te voorkomen. Incident(en) met brandweerinzet - Bijzonderheden: De gegevens hierboven onder voorbehoud aangezien het Brzoinspectierapport op moment van schrijven (nog) niet definitief is. Inspectiedag(en) 2018: 16 oktober 2018 22 22