Toespraak bij de doop van het Joint Support Ship Karel Doorman door de Minister van Defensie, Jeanine Hennis-Plasschaert op 8 maart 2014 te Vlissingen. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! Your Excellencies, ladies and gentlemen, First of all I would like to express my sincere gratitude to Mr Van Ameijden. Mr Van Ameijden, thank you so much for hosting this ceremony today, here at Damen Schelde Naval Shipbuilding in Vlissingen. Seeing this ship brought to life, it is quite understandable that some of our most senior naval officers are counting down the days to the official handover. And today is a special day because we are naming a marvellous new ship of the Royal Netherlands Navy. I am proud to say that we, as a country, can still hold our own in what must be one of our oldest national traditions: naval shipbuilding For Damen Schelde Naval Shipbuilding s achievement proves that Dutch shipbuilding can still be counted among the best in the world. Now, ladies and gentlemen, Please allow me to continue in Dutch. Excellenties, dames en heren, Zojuist is gedoopt het Joint Support Ship de Karel Doorman. Wat een schip! En wat ben ik trots dat dit schip - vanaf vandaag - als de Karel Doorman door het leven gaat. Mét dit schip voegen we een mooi en inspirerend hoofdstuk toe aan de rijke geschiedenis van onze Koninklijke Marine. Een historie waarin Schout-bij-nacht Karel Doorman een bijzondere bladzijde inneemt. Vorig jaar oktober bracht ik een bezoek aan Indonesië. Ik had ondermeer de eer om een krans te leggen bij het Karel Doorman-monument op de erebegraafplaats Kembang Kuning: Hét monument dat herinnert aan de Slag in de Javazee op 27 februari 1942. Hét monument dat herinnert aan zijn fameuze woorden All ships follow me. Hét monument dat herinnert aan de 915 Nederlandse en inheemse marinemannen die daar - op die tragische dag - om het leven kwamen. 1
De dag daarvoor verzamelde Karel Doorman zijn vloot in de marinehaven Oedjoeng op Soerabaja. Hij ging de wal op, en liep via een zwarte granieten trap naar de eerste verdieping van het hoofdkwartier van de marine. Hij voerde een telefoongesprek met de toenmalige Commandant der Zeestrijdkrachten Helfrich. Daar ontving hij zijn instructies: Terugtrekken is geen optie, houd stand tegen de Japanse eskaders. Ik heb op die bewuste granieten trap gestaan. De trap waar Karel Doorman zijn laatste stappen op het vaste land zette. Op die trap probeerde ik me voor te stellen hoe Doorman zich gevoeld moest hebben. Hij wist dat de kans op een overwinning klein was. Dat moment op die trap heb ik als bijzonder indrukwekkend ervaren. Voor heel even leek de geschiedenis tot leven te komen. Karel Doorman voerde zijn opdracht uit. De afloop is ons allen bekend. Hij zou niet terug keren. Zijn moed en onverschrokkenheid spreken tot op de dag van vandaag tot de verbeelding. En ik beschouw het dan ook als zeer terecht dat een indrukwekkend schip als dit de naam van Karel Doorman draagt. En indrukwekkend is het Joint Support Ship! Alleen al enkele cijfers spreken voor zich: Het is het grootste schip dat ooit voor de Nederlandse Koninklijke Marine is gebouwd. 205 meter lang en 30 meter breed, 90 kilometer aan pijpen, 600 kilometer elektrische kabel, ruim 10.000 ton staal. Om het even in perspectief te zetten: 600 kilometer kabel staat gelijk aan de afstand tussen Vlissingen en Normandië 10.000 ton staal is anderhalve Eiffeltoren! Op momenten als deze is het meer dan passend om ook even stil te staan bij het belang van goed uitgeruste Zeestrijdkrachten. Handelsnatie Nederland vaart immers wel bij een sterke krijgsmacht, bij de inzet van onze Koninklijke Marine. Onze economie is voor zo n 70 procent afhankelijk van handel. Zo is Nederland groot geworden. En dat zal in de toekomst niet anders zijn. 2
Onze grootste kracht maakt ons echter ook kwetsbaar. We zijn gevoelig voor allerhande crises. Dichtbij en ver weg. Oorlog, terrorisme, georganiseerde misdaad, fundamentalisme - waar dan ook - niet zelden raakt het onze portemonnee - vroeg of laat - rechtstreeks. Ter bevordering van die, voor ons zo noodzakelijke, internationale veiligheid en stabiliteit voeren we een actief buitenlands beleid. Niet naar binnen gericht, maar naar buiten over de dijken heen! En ja, voor een maritiem handelsland als Nederland is een vrije doorvaart cruciaal. En dat geldt ook voor een gegarandeerde toegang tot kusten en havens. De krijgsmacht, onze Koninklijke Marine, levert hier een belangrijke bijdrage aan. Sterker nog, de Koninklijke Marine is onmisbaar in dezen. De afgelopen twee decennia waren verre van makkelijk voor Defensie. Bezuinigingen en reorganisaties volgden elkaar in rap tempo op. Ook 2013 was een bewogen jaar. Een jaar van herijken en knopen doorhakken. Om een militair relevante krijgsmacht - ook voor de toekomst - te borgen, was een zorgvuldige afweging aan de orde. Medio oktober volgde dan eindelijk een beetje goed nieuws. De nieuwe begrotingsafspraken pakten positief uit voor Defensie. Het gevolg hiervan was dat we in staat werden gesteld om enkele zeer pijnlijke maatregelen terug te draaien dan wel te verzachten. En dat was ook broodnodig! Want laat één ding helder zijn: een relevante, robuuste en responsieve krijgsmacht is in het belang van Nederland! Het Joint Support Ship kon alsnog in de vaart worden genomen. En de opluchting was groot. Nationaal. En internationaal. Want, let wel, in NAVO- en EU-verband vormt dit schip een belangrijke niche-capaciteit. En ook daarom vind ik het passend dat dit schip de naam van Karel Doorman draagt. Doorman voerde het American British Dutch Australian Command aan. Hij was daarmee één van de eerste vlootcommandanten die zo nadrukkelijk in internationaal verband opereerde. En met dit schip kunnen we verder vorm geven aan die - voor ons - zo belangrijke internationale samenwerking. 3
Met dit schip kunnen we dus ook verder vorm geven aan het vergroten van ons militaire handelingsvermogen. Feit is dat er op dit moment geen schip in de wereld is zoals de Karel Doorman. En daarmee is de Karel Doorman één van de visitekaartjes van ons Koninkrijk. Ook beschouw ik de Karel Doorman als een mooi voorbeeld van wat de gouden driehoek, de samenwerking tussen kennis, industrie en Defensie, ons kan opleveren. Graag wil ik u, tot slot, nog even meenemen naar een moment medio februari 2013. Samen met Admiraal Borsboom bezocht ik onze Mariniers in Noorwegen. Zij ondergaan daar de Arctic-Training. Een extreme training onder extreem koude omstandigheden. We arriveerden op Valentijnsdag in Harstad. De nacht zou ik doorbrengen in een sneeuwhol. Maar niet voordat we eerst even een aantal zaken hadden doorgenomen. Ook moest er nog gegeten worden. En mijn adjudant had hiervoor een tafeltje gereserveerd in een lokaal restaurant. De roos op tafel, het was immers Valentijnsdag. Het zeer serieuze gezicht van de Admiraal. Zijn zorgvuldig gekozen woorden. Dat moment zal ik niet licht vergeten. Het was de avond dat ik werd gevraagd om de Karel Doorman te dopen. Het voelde als een aanzoek. En zo is het eigenlijk ook. Ik ga hiermee immers een verbintenis aan voor het leven! Er ligt hier een geweldig schip, met een bemanning die liever vandaag dan morgen zou willen uitvaren! Ik proef veel enthousiasme en verwachting. Tegen u als bemanning zou ik willen zeggen: uw inzet en deskundigheid zijn uiteindelijk cruciaal voor het slagen van de missies die we met de Karel Doorman gaan ondernemen. Ik heb daar in ieder geval heel veel vertrouwen in. Ik voel me, en zeker nu als doopster, zeer met u verbonden! Dat spreekt voor zich. Ik wens u een behouden vaart. Ik wens u - in de geest van Karel Doorman - de moed om op te staan, de vastberadenheid om te strijden voor veiligheid, vrijheid en welvaart. 4
Your Excellencies, Ladies and gentlemen, I present to you the Joint Support Ship Karel Doorman! A multidimensional platform, innovative and sustainable for use in both - national and international - contexts. Obviously, I would like to congratulate the Royal Netherlands Navy on this latest addition to its assets. And I am absolutely certain that it will make us all proud to see the Karel Doorman flying the Dutch Red, White and Blue our nation s flag. That it will makes us all proud to watch the Karel Doorman sailing in the Caribbean Sea, in the waters off Somalia or - for example - in our own beloved North Sea. Thank you -0-0-0-5