Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" Definitieve Rapportage Gemeente Blaricum september 2014
Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" Definitieve Rapportage dossier : BC3817-101-100 registratienummer : MO-AF20140454 versie : Definitieve versie classificatie : Gemeente Blaricum september 2014 HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van HaskoningDHV Nederland B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van HaskoningDHV Nederland B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.
INHOUD BLAD 1 INLEIDING 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Studiegebied, tracés 3 1.3 Aanpak 5 1.4 Uitgangspunten 5 1.5 Samenvatting resultaten 5 1.6 Leeswijzer 6 2 HOV WAARDIGHEID VAN DE MEERIJDVARIANT T MERK 7 2.1 Criteria en eisen HOV (R-net) 7 2.2 Vergelijking tracés o.b.v. basiseisen R-net 8 2.3 Vergelijking eisen met andere regio s 8 3 VERKEERSKUNDIGE ASPECTEN 9 3.1 Toelichting verkeerskundige aspecten 9 3.2 Ervaringen huidige lijn 320 9 3.3 Rijtijd bus en gemotoriseerd verkeer 10 3.4 Rijtijd vergelijking en afwikkeling verkeer 12 3.5 Oversteekbaarheid 13 4 TOEKOMSTVASTHEID 14 4.1 Verkeersgroei 14 4.2 Ruimtelijke ontwikkelingen 14 5 VERVOERWAARDE 15 6 IMPACT WOONOMGEVING 16 7 COLOFON 17 BIJLAGEN 1 HOV waardigheid 2 Verkeerskundige aspecten 3 Toekomstvastheid 4 Impact woonomgeving Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-1 -
1 INLEIDING 1.1 Aanleiding Het project HOV Huizen Hilversum is een project dat een voorgeschiedenis kent die uit meerdere onderzoeken en een participatietraject bestaat. In januari 2014 heeft dit geleid tot een bestuursovereenkomst tussen de provincie Noord-Holland en de gemeenten Hilversum, Huizen en Laren over de realisatie, het tracé en de financiering van het project. Onderdeel van dat besluit is de keuze voor een tracé met een vrije busbaan via het Meenttracé. De gemeente Blaricum heeft zich teruggetrokken als partner van het project en de overeenkomst niet ondertekend. Recent heeft de gemeenteraad van Blaricum een motie aangenomen waarin is gevraagd om een second opinion naar de meerwaarde van de vrije busbaan via het Meenttracé ten opzicht van het tracé via t Merk en de Randweg-Oost. In de gemeente Huizen loopt parallel een vergelijkbaar onderzoek naar het tracé tussen Huizen en Blaricum, omdat ook de gemeente Huizen inzicht wil in de kenmerken van de twee routes. Dit rapport beschrijft de second opinion naar de HOV-waardigheid van de HOV-variant Meerijden over t Merk en Randweg-Oost. In dit onderzoek zijn recente ontwikkelingen meegenomen, die de verkeersafwikkeling op de route via t Merk en Randweg-Oost beïnvloeden. Het gaat daarbij om de reconstructie de Randweg-Oost en t Merk en de instelling van een Groene Golf. Tevens is aandacht geschonken aan (verkeers)planologische aspecten in relatie tot de door de gemeente gewenste ontwikkelingen. 1.2 Studiegebied, tracés Voor de second opinion hebben wij gekeken naar de volgende twee tracés (zowel het deel in de gemeente Huizen als gemeente Blaricum), zie Figuur 1: - Meenttracé (vrije busbaan) met variant noord voor de halte van de carpoolplaats (zoals in de oorspronkelijke plannen opgenomen). Dit tracé heeft een lengte van 2,7 kilometer. Zie figuur 1.1A. - Merktracé (meerijden met het autoverkeer) met variant oost voor de halte van de carpoolplaats. Dit tracé heeft een lengte van 2,5 kilometer, waarvan 500 meter bij de lus bij de carpoolplaats. Zie figuur 1.1A. Uitganspunt voor de analyses is dat bij meerijden via het Merktracé de bussen altijd de lus via de carpoolplaats nemen. Als gevolg daarvan moeten de bussen altijd twee maal de kruising Randweg-Oost Stichtseweg nemen. In de recent verschenen stukken behorend bij het concept Provinciaal Inpassingsplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer in het Gooi is een nieuwe locatie aangegeven voor de carpoolplaats, zie figuur 1.1B. In deze second opinion is een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd voor de effecten van deze nieuwe locatie. Deze analyse is gericht op de rijtijden op het Merktracé. Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-3 -
Figuur 1.1A Links het Merktracé met meerijden en rechts het Meenttracé met vrije baan Figuur 1.1B De nieuwe locatie van de carpoolplaats zoals opgenomen in het concept Provinciaal Inpassingsplan 25 september 2014, versie Definitieve versie Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 4 - MO-AF20140454
1.3 Aanpak Voor de second opinion zijn 5 aspecten nader onderzocht: 1. Onderzoek naar de HOV-waardigheid van de meerijdvariant t Merk, afgezet tegen de criteria en eisen voor HOV (R-net) van de provincie Noord-Holland). Het gaat hierbij om: a. Gemiddelde rijdsnelheid b. Comfort c. Betrouwbaarheid d. Eisen R-net aan tracé en haltevoorzieningen 2. Onderzoek naar verkeerskundige aspecten: a. Gevolgen voor de rijtijd voor bus en gemotoriseerd verkeer met of zonder ingrepen voor de bus in de Groene Golf (uitgaande van een optimale werking van de groene golf). b. Inrichting en situering van oversteekplaatsen en de gevolgen voor de oversteekbaarheid (barrièrevorming) op t Merk en Randweg-Oost, in relatie tot de verkeersveiligheid. c. Ervaringen met de huidige lijn 320 (voorloper van de HOV), die nu nog vooruitlopend op het definitief aan te leggen tracé meerijdt over t Merk. d. Een onderlinge vergelijking van de verwachte rijtijd van beide varianten. 3. Toekomstvastheid van het gewenste tracé 4. Vervoerwaarde 5. De impact op de woonomgeving (geluid, beeldkwaliteit en groen) afgezet tegen de door de gemeente gewenste ontwikkelingen, zoals verwoord in de Strategische Visie van de gemeente Blaricum. Voor de second opinion is gebruik gemaakt van eerder onderzoek, is gekeken of de nieuwe uitgangspunten invloed hebben op deze aspecten en is aanvullend onderzoek gedaan. 1.4 Uitgangspunten Bij het uitvoeren van bovenstaande activiteiten is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van al eerder uitgevoerde onderzoeken. Daarnaast is specialistische kennis ingezet in om onderzoek te doen naar de verkeersafwikkeling waarbij is uitgegaan van de volgende uitgangspunten: De Randweg-Oost en t Merk binnen de gemeente Blaricum inclusief het kruispunt Stichtseweg / Randweg-oost zijn in 2012 gereconstrueerd en op het buiten de bebouwde kom gelegen deel van deze wegen is een snelheidslimiet van 60 km/h ingesteld (voorheen 80 km/h). Gelijktijdig met de bovengenoemde reconstructie is op de Randweg-Oost en t Merk een groene golf ingesteld. Deze strekt zich uit over het gehele traject (6 kruispunten, waarvan 4 in Blaricum en 2 in Huizen). 1.5 Samenvatting resultaten In tabel 1.1 zijn de resultaten van het onderzoek samengevat. De conclusies laten zich als volgt samenvatten: De variant meerijden via het Merktracé kan alleen aan de rijtijdeisen voldoen als de halte carpoolplaats niet via de nu aangenomen lus aangedaan wordt. Alternatieven voor de halte carpoolplaats die de rijtijd verminderen lijken vooralsnog niet voorhanden. Als gevolg daarvan kan gesteld worden dat een route via het Merktracé niet aan de gestelde rijtijdeisen voldoet. De route via het Meenttracé voldoet wel aan die eis. Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-5 -
Het Meenttracé brengt barrièrewerking met zich mee, met name op het gedeelte langs de zuidrand van de Blaricummermeent. Het meerijden via het Merktracé heeft op dat aspect vrijwel geen invloed. Op de andere aspecten onderscheiden de tracés niet noemenswaardig van elkaar. Tabel 1.1 Samenvatting van de resultaten Aspect Merktracé meerijden Meenttracé vrije baan HOV-waardigheid meerijdvariant t Merk Verkeerskundige aspecten Toekomstvastheid Voldoet aan eisen, afhankelijk van lus P+R. Grote spreiding in reistijden, groene golf en situatie lus kunnen dit beperken. Oversteekbaarheid: geen verandering Verkeer kan 10-15% groeien Houdt geen rekening met vertramming. Voldoet aan eisen. Minder grote spreiding reistijden Oversteekbaarheid: extra barrière Ondervindt weinig last van verkeersgroei Houdt rekening met vertramming, voordeel voor ontsluiting Blaricummermeent. Vervoerwaarde Zelfde orde van grootte (Meenttracé 4% hoger) Impact op de woonomgeving afgezet tegen door de gemeente gewenste ontwikkelingen Minder impact op woonomgeving in relatie tot gewenste ontwikkelingen in vergelijking met Meenttracé. Meer impact op woonomgeving in relatie tot gewenste ontwikkelingen in vergelijking met Merktracé. Gevoeligheidsanalyse nieuwe locatie halte carpoolplaats Bij de nieuwe locatie van de carpoolplaats ligt de bushalte circa 250 meter noordelijker langs de Stichtseweg. Bij gebruik van het Merktracé wordt de lus die gemaakt moet worden om de halte carpoolplaats te bereiken circa 500 meter langer. Als gevolg daarvan worden de rijtijden circa 50 seconden langer. De conclusie dat bij meerijden via het Merktracé niet voldaan kan worden aan de rijtijdeis wordt door het verschuiven van de halte versterkt. 1.6 Leeswijzer In de volgende hoofdstukken komen alle aspecten aan de orde die we nader hebben onderzocht. In hoofdstuk 2 hebben we de basiseisen van R-net naast eerdere resultaten uit onderzoeken gelegd en naast bevindingen op basis van de nieuwe uitgangspunten. In hoofdstuk 3 komen de verkeerskundige aspecten aan de orde. Het gaat om ervaringen met de huidige lijn 320, rijtijd bus en gemotoriseerd verkeer, een vergelijking van de verwachte rijtijd tussen de beide tracés en de oversteekbaarheid. De toekomstvastheid van beide tracés komt in hoofdstuk 4 aan de orde. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen ruimtelijke ontwikkelingen en verkeersgroei. In hoofdstuk 5 is gekeken naar de vervoerwaarde van beide tracés en ten slotte in hoofdstuk 6 naar de impact op de woonomgeving in relatie tot o.a. de Strategische Visie Blaricum. 25 september 2014, versie Definitieve versie Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 6 - MO-AF20140454
2 HOV WAARDIGHEID VAN DE MEERIJDVARIANT T MERK De basiseisen van R-net zijn al in eerdere studies naast het Merktracé en Meenttracé gelegd. In deze second opinion wordt gekeken of de tracés aan de basiseisen voldoen op basis van de nieuwe uitgangspunten. Tevens zijn de beide tracés met elkaar vergeleken in relatie tot de basiseisen. 2.1 Criteria en eisen HOV (R-net) In het kader van HOV (R-net) is een set van basiseisen geformuleerd. Die eisen hebben betrekking op de volgende aspecten: Bedieningstijden; Hoogte van de frequentie Reissnelheden Betrouwbaarheid Aansluitingen en overstappen De volledige set van eisen is opgenomen in de bijlagen, zie tabel B1.1. In het kader van deze second opinion zijn vooral de reissnelheden en de betrouwbaarheid tegen het licht gehouden. Deze eisen worden hieronder nader toegelicht. Basiseis reissnelheid De (streefwaarde) dienstregelingssnelheid per deeltraject (tussen de haltes, zonder stoptijden) dient niet meer dan 20 km/u langzamer te zijn dan de toegestane snelheid op het betreffende deeltraject. Op een snelweg met een maximum snelheid van 100 km/u rijdt de HOV-bus dus 80 km/u. VF/factor (verhouding reistijd Openbaar vervoer : reistijd auto) is bij voorkeur 1,0 en maximaal 1,5. Basiseis betrouwbaarheid Rituitval mag in principe niet voorkomen Indien dit toch het geval is, dan wordt de reiziger geïnformeerd. Voertuigen vertrekken nooit te vroeg. Randstadnet voldoet aan eisen in stiptheid (zoals het ministerie van Infrastructuur en Milieu hanteert met de NS) en regelmaat, biedt een eenvoudige dienstregeling (vast patroon) en eenvoudige OV-info via voor de (potentiële) reiziger gebruikelijke kanalen. Minimaal 95% van de ritten dient binnen twee minuten voor en twee minuten na de dienstregelingtijd aan te komen of te vertrekken. Daarnaast is bij de toetsing aan de eisen van R-net en de vergelijking van de tracés, het comfort van het tracé meegenomen, zie bijlage 1 tabel B1.3. In de richtlijnen van R-net heeft comfort vooral betrekking op het comfort van de haltevoorzieningen en wachtruimtes. Comfort van het tracé zelf is niet in de eisen opgenomen. In eerdere onderzoeken en in deze second opinion is dit comfortaspect wel meegenomen. Hierbij is gekeken naar het aantal oversteekplaatsen op het tracé (mogelijk aantal keer optrekken en afremmen), de hoeveelheid zijdelingse bewegingen (bijv. bochten) en verticale bewegingen (bijv. hobbels en drempels). Comfort van de bussen zelf is buiten beschouwing gelaten en wordt in alle varianten gelijk verondersteld. In de verkeerskundige rapportage van het HOV tracé Huizen-Blaricum (Goudappel Coffeng, 2011) zijn verticale bewegingen en comfort bussen buiten beschouwing gelaten, omdat dit in alle varianten gelijk wordt verondersteld. Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-7 -
2.2 Vergelijking tracés o.b.v. basiseisen R-net De conclusies voor de toetsing aan de basiseisen R-net zijn als volgt: Het Merktracé voldoet met optimale groene golf niet aan de eisen van de gemiddelde rijsnelheid. Zonder lus bij de carpoolplaats bij Blaricum is de eis net haalbaar. Het Meenttracé voldoet aan de gemiddelde rijsnelheid en scoort beter dan het Merktracé. Het comfort van de voorzieningen (zoals in richtlijn R-net beschreven m.b.t haltevoorzieningen e.d.) is niet onderscheidend. In verkeerskundig onderzoek scoort meerijden op betrouwbaarheid minder goed dan een vrije baan. Meerijden voldoet wel (met een groene golf wordt de betrouwbaarheid vergroot), maar het Meenttracé scoort beter dan het Merktracé als gevolg van de vrije baan. Het comfort van de tracés verschilt weinig van elkaar, het Merktracé scoort iets beter. Het Meenttracé kenmerkt zich door hoogteverschillen en krappere bochten. In bijlage 1 (tabel B1.2) is het volledig overzicht van de toetsing aan de R-net eisen opgenomen. Gevoeligheidsanalyse nieuwe locatie halte carpoolplaats De extra rijtijd die het gevolg is van het naar het noorden verschuiven van de halte carpoolplaats, versterkt de constatering dat het Merktracé niet kan voldoen aan de rijtijdeis. 2.3 Vergelijking eisen met andere regio s Om te zien of er grote verschillen tussen de eisen R-net zijn in vergelijking met andere HOV-verbindingen, is hieronder een aantal onderscheidende eisen van andere HOV-lijnen weergegeven: - HOV Rotterdam (Kadernota openbaar vervoer, Stadsregio Rotterdam, 2011) o Gemiddelde snelheid: 25km/h op het kernnet, 20 km/h op het ontsluitende net. o Betrouwbaarheid: stipt rijden volgens dienstregeling. - HOV door Haarlem Noord, kwaliteitseisen (Collegebesluit Voorkeurstracé HOV door Haarlem Noord, 2012 1 ): o Stiptheid/ betrouwbaarheid: 85% van de ritten vertrekt niet meer dan 2 minuten te laat van een beginhalte, knooppunt of tijdhalte. o Gemiddelde reissnelheid: niet meer dan 20 km/u langzamer dan de toegestane snelheid op het betreffende deeltraject. Uit de vergelijking met de eisen kunnen we opmaken dat de eisen op hoofdlijnen vergelijkbaar zijn. Wel zijn er nuanceverschillen die verschil kunnen maken bij het wel of niet voldoen aan de eisen van HOV. Zo ligt de betrouwbaarheid van de HOV in Haarlem Noord 10% lager dan de eisen van R-net en in Rotterdam en is de gemiddelde snelheid lager dan bij R-net. Kanttekening hierbij is dat niet bekend is of deze gemiddelde snelheid in- of exclusief halteertijden is. Deze snelheid geldt op het gehele kernnet of ontsluitende net, er wordt geen onderscheidt gemaakt naar deeltrajecten. 1 In dit collegebesluit wordt met betrekking tot de eisen een verwijzing naar de rapportage HOV Haarlem Noord, Tracékeuzedocument, Grontmij 2012. Echter wordt in dit document naar de basiseisen van R-net verwezen. 25 september 2014, versie Definitieve versie Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 8 - MO-AF20140454
3 VERKEERSKUNDIGE ASPECTEN 3.1 Toelichting verkeerskundige aspecten In deze second opinion komen de volgende verkeerskundige aspecten aan bod: - Ervaringen huidige lijn 320: ervaringen met de huidige lijn 320 (voorloper van de HOV), die nu nog vooruitlopend op het definitief aan te leggen tracé meerijdt over t Merk. - Rijtijd bus en gemotoriseerd verkeer: gevolgen voor de rijtijd van bus en gemotoriseerd verkeer met of zonder ingrepen voor de bus in de Groene Golf (uitgaande van een optimale werking van de groene golf). - Rijtijd vergelijking: onderlinge vergelijking van de verwachte rijtijd van beide varianten. - Oversteekbaarheid: inrichting en situering van oversteekplaatsen en de gevolgen voor de oversteekbaarheid (barrièrevorming), in relatie tot de verkeersveiligheid. 3.2 Ervaringen huidige lijn 320 Om te laten zien wat de rijtijden van de bus nu zijn met meerijden over het Merktracé is gekeken naar reistijden van de huidige lijn 320. Deze komen uit de rapportage Reistijdmetingen lijn 320 (AGV-Movares, 2011). Ten tijde van de metingen was er nog geen groen golf. Tevens dient opgemerkt te worden dat de reistijdmetingen over een korte periode zijn uitgevoerd (slechts enkele dagen) en dat bij de HOV minder haltes worden toegepast dan in de huidige situatie. De metingen zijn gedaan tussen het busstation bij Huizen en de carpoolplaats bij Blaricum. Reistijden van alleen het Merktracé (Bovenmaatsewegcarpoolplaats) zijn niet gemeten. De volledige resultaten van de reistijdmetingen zijn weergegeven in bijlage 2, tabel B2.1. Samengevat blijkt uit de rijtijdmeting dat de gemiddelde rijtijd varieert van iets meer dan 8 minuten tot ruim 9,5 minuten. De rijtijden zijn bepaald in de ochtend- en in de avondspits. Daarnaast is onderscheid gemaakt naar de spits- en tegenspitsrichting. De langste reistijden worden gemeten in de spitsrichtingen. In die situaties is ook de spreiding van de reistijden het grootst. De spreiding varieert tussen bijna 8 minuten en 12 minuten. Die spreiding is bij meerijden door de bus een indicator voor de te behalen betrouwbaarheid. De genoemde reistijden zijn bepaald in een situatie zonder groene golf. Door een groene golf en optimalisatie worden zowel de gemiddelde reistijden als de spreiding verkleind. Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-9 -
3.3 Rijtijd bus en gemotoriseerd verkeer Bij de rijtijd van de bus is gekeken naar de gevolgen voor de rijtijd voor bus en gemotoriseerd verkeer zonder ingrepen voor de bus in de groene golf. Hierbij is ervan uitgegaan dat de groene golf optimaal werkt. Uitgangspunten: - De groene golf werkt optimaal en loopt vanaf de Bovenmaatweg naar t Merk tot en met Randweg-Oost. - Er is één HOV-halte op t Merk. De vertraging en reistijd, inclusief spreiding, van het gehele Merktracé op basis van de groene golf zijn weergegeven in figuur 3.1. Gehele Merktracé Hieruit volgt dat de reistijd op het Merktracé met lus bij de carpoolplaats op gemiddeld op 7 minuten ligt en een maximale reistijd van 10 minuten heeft. De vertraging is gemiddeld ongeveer 2 minuten, met een maximum van 3 minuten. De grootste veroorzaker van deze vertraging en de grootte van de spreiding is het kruispunt Randweg-Oost Stichtseweg bij de carpoolplaats, waar de bus twee maal overheen moet. Wanneer de bus geen gebruik maakt van de lus bij de carpoolplaats zal de reistijd gemiddeld 6 minuten zijn met een maximale reistijd van 8 minuten. De vertraging is dan gemiddeld genomen ongeveer 1,5 minuten met een maximum van +2 minuten. Dit betekent een kortere reistijd en kleinere spreiding. Toets aan de R-net eisen Bij een rijtijd van 6 minuten wordt voldaan aan de in het kader van R-net vereiste reissnelheid per deeltraject. In die situatie wordt ook voldaan aan de betrouwbaarheidseis omdat de maximale spreiding 2 minuten is. 25 september 2014, versie Definitieve versie Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 10 - MO-AF20140454
6 5 4 3 2 1 Figuur 3.1 Reistijden en vertraging (inclusief spreiding) bij een optimaal werkende groene golf op het Merktracé. Links is de situatie zonder lus weergegeven en rechts de situatie met lus naar de carpoolplaats. Per kruispunt De grootste vertragingen doen zich voor bij kruispunt 1 en kruispunt 6. Bij kruispunt 1 zit de bus nog niet in de groene golf en hangt het af van het moment dat de bus aan komt rijden of die meekan in de groene golf. Kruispunt 1 moet tweemaal gepasseerd worden indien de bus via de carpoolplaats bij Blaricum rijdt. De vertragingen verdelen zich als volgt over de kruisingen: Randweg Oost Stichtseweg 50% t Merk Bovenmaatweg 25% t Merk Gemeenlandslaan 10% t Merk Kruin 5% Randweg-Oost Blaricummerweg < 5% Randweg-Oost Randweg-Midden t Merk < 5% Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-11 -
3.4 Rijtijd vergelijking en afwikkeling verkeer De in het verleden uitgevoerde onderzoeken laten voor het meerijden via het Merktracé een theoretische rijtijd van ruim 12,5 minuten zien tussen het busstation Huizen en de carpoolplaat bij de A27. Voor het Meenttracé is de theoretisch bepaalde rijtijd ruim 7 minuten. Met deze laatste waarde voldoet de route via het Meenttracé aan de rijtijdeis van R-net. In deze second opinion beschouwen wij het traject tussen de kruising van t Merk met de Bovenmaatweg en de kruising bij de carpoolplaats. Voor de route via t Merk is een vergelijking met bovenstaande theoretische rijtijden goed mogelijk ondanks dat het om verschillende trajecten gaat. Het traject tussen het busstation en het kruispunt t Merk Bovenmaatweg vergt namelijk ongeveer even veel tijd als het nemen van de lus van de carpoolplaats. De analyses uitgevoerd in het kader van deze second opinion geven aan dat de eerder bepaalde rijtijd van ruim 12,5 minuten aanzienlijk korter uit kan vallen. Met geoptimaliseerde groene golf is een rijtijd van maximaal 10 minuten haalbaar. Daarmee wordt niet voldaan een de rijsnelheid die R-net eist. Het verschuiven van de halte carpoolplaats naar het noorden zoals in het Provinciaal Inpassingsplan voorzien is versterkt die conclusie. Verkeersafwikkeling Als in de huidige situatie de groene golf goed functioneert dan is op alle kruispunten langs het Merktracé de afwikkeling van het verkeer voldoende. Deze toets is gebaseerd op recent (2012) beschikbaar gekomen telcijfers. De omvang van de drukste stromen zou met nog 10% tot 15% kunnen groeien voordat afwikkelingsproblemen (congestie) zich voor gaat doen. Bovenstaande gegevens zijn ook terug te vinden in bijlage 2, tabel B2.2 25 september 2014, versie Definitieve versie Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 12 - MO-AF20140454
3.5 Oversteekbaarheid Voor de oversteekbaarheid van het Meent- en Merktracé is gekeken naar het aantal en soort oversteekplaatsen over het tracé. Deze oversteekplaatsen zijn weergegeven in figuur 3.2. Op het Merktracé blijft de situatie gelijk en is het effect op de verkeersveiligheid nihil. De groene golf levert voor de zijstromen geen problemen op: de verzadigingsgraden voldoen. Punt van aandacht is de verdeling van het verkeer op t Merk vanaf de Gemeenlandslaan richting Huizen. In de praktijk zal verkeer niet gelijk verdelen over dit traject, omdat veel verkeer rechtsaf wil en alvast voorsorteert. Een dubbele rechtsaffer bij de Bovenmaatseweg biedt al uitkomst. Dit komt ook de stabiliteit van de groene golf ten goede. Het Meenttracé zorgt ervoor dat de huidige route via t Merk en Randweg-Oost wordt ontlast. Het nieuwe tracé is een extra barrière met gelijkvloerse kruispunten die niet allemaal geregeld zijn met verkeerlichten. Dit heeft een nadelig effect op de verkeersveiligheid en oversteekbaarheid. Figuur 3.2 Oversteekplaatsen over het Merktracé (links) en over het Meenttracé (rechts) Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-13 -
4 TOEKOMSTVASTHEID Voor de toekomstvastheid van het tracé meerijden over t Merk is gekeken naar de verkeersgroei en naar ruimtelijke ontwikkelingen (bijv. vertramming) in de omgeving van de beide tracés. 4.1 Verkeersgroei De verkeersprognoses voor het jaar 2020 geven een groei ten opzichte van het basisjaar (2005) van het gebruikte verkeersprognosemodel aan van circa 20%. De toets op de verkeersafwikkeling (zie paragraaf 3.4) die gebaseerd is optelcijfers uit 2012 geeft aan dat een groei van 10% tot 15% mogelijk is. Dat groeicijfer is nog te vergroten (tot 20%) door de verkeersregelinstallaties verder op doorstromingscapaciteit te optimaliseren. Op basis van het voorgaande kan geconstateerd worden dat tot na het jaar 2020 de verkeersafwikkeling bij meerijden via het Merktracé van voldoende kwaliteit zal zijn. 4.2 Ruimtelijke ontwikkelingen In de omgeving van het Meenttracé en Merktracé zijn komende jaren geen grootschalige ruimtelijke ontwikkelingen te verwachten. De enige ontwikkelingen die voor enige verandering zouden kunnen zorgen zijn de verdere ontwikkeling van de Blaricummermeent en de mogelijke vertramming van het HOV-tracé. Het Meenttracé is voordelig voor latere vertramming van de HOV. Bij het Merktracé wordt niet in nieuwe of extra infrastructuur geïnvesteerd. Derhalve wordt niet met latere vertramming rekening gehouden. Verder ontwikkeling van de Blaricummermeent zal beperkte invloed hebben op het Merktracé. Bij het Meenttracé kan het HOV invloed hebben op het landschapsplan van Blaricummermeent. In bijlage 3 is een compleet overzicht (tabel B3.1) met de ruimtelijke ontwikkelingen en de invloed daarvan opgenomen. 25 september 2014, versie Definitieve versie Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 14 - MO-AF20140454
5 VERVOERWAARDE De vervoerwaarde geeft aan hoeveel mensen gebruik zullen maken van het HOV-systeem en ligt ten grondslag aan een te nemen besluit. In onderzoek van Goudappel Coffeng in 2011 (Verkeerskundige studie, Goudappel Coffeng, 2011) is de vervoerswaarde voor beide tracés berekend. Hieruit volgt dat beide HOV-routes ongeveer evenveel inwoners en arbeidsplaatsen bedienen. In het geval van het Merktracé wordt omgeving t Merk bediend en in geval van Meenttracé omgeving van de halte Bijvanck. Dit leidt niet tot een significant verschil in kwaliteit en kwantiteit, omdat het totale aantal bussen in beide routevarianten gelijk is en omdat het aantal bediende inwoners en arbeidsplaatsen nagenoeg gelijk is. Voor het Merktracé varieert de vervoerwaarde tussen 6.860 en 7.090. De vervoerwaarde van het Meenttracé is 7.400. De grootte van het verschil is 4%. Daarmee verschilt het aantal te verwachten reizigers van de varianten niet significant van elkaar. Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-15 -
6 IMPACT WOONOMGEVING De impact op de woonomgeving (geluid, beeldkwaliteit en groen) zijn afgezet tegen de door de gemeente gewenste ontwikkelingen, zoals verwoord in de Strategische Visie van de gemeente Blaricum 2030. In de Strategische Visie van de gemeente Blaricum zijn de volgende aspecten opgenomen die van invloed zijn op de HOV: Ontmoeten stimuleren. Fysieke verbindingen versterken: in de visie is opgenomen dat het openbaar vervoer goed moet zijn in 2030. Dit betekent dat het huidige openbaar vervoer wordt verbeterd. Alle vijf de wijken van Blaricum zullen in 2030 goed (onderling) ontsloten zijn met het openbaar vervoer. Handhaven dorpse karakter (bedrijvigheid stimuleren), recreatie verbeteren (fiets-, wandel en ruiterroutes). Verbeteren groen. Samengevat komt het erop neer dat voor het Merktracé de effecten zeer beperkt zijn. Bij het Merktracé vinden geen fysieke ingrepen plaats. Het Meentracé heeft, omdat wel fysieke maatregelen getroffen worden, wel impact op de omgeving. Dat uit zich vooral in barrièrewerking. In tabel 6.1 is aangegeven wat de effecten van de tracés zijn. Tabel 6.1 Aspecten uit de Strategische Visie Blaricum 2030 afgezet tegen het Meenttracé en Merktracé. Aspect Strategische Visie Ontmoeten stimuleren Fysieke verbindingen versterken Handhaven dorpse karakter (bedrijvigheid stimuleren), recreatie verbeteren), fietswandel en ruiterroutes) Verbeteren groen Merktracé meerijden Bij het Merktracé verandert de situatie niet. De huidige situatie qua verbindingen nagenoeg gelijk. Bij het Merktracé blijft de huidige situatie nagenoeg gelijk. Hierdoor zal de impact op het dorpse karakter beperkt zijn. Minder bomen kappen dan bij Meenttracé. Mogelijkheden voor compensatie. Meenttracé - vrije baan Het Meenttracé werpt een barrière op tussen de dorpsdelen Oude Dorp- Bijvanck en Bijvanck- Blaricummermeent. Via deze route wordt ook Blaricummermeent met HOV ontsloten. Bij het Meenttracé wordt de bestaande route ontlast, maar ontstaat een extra barrière met gelijkvloerse kruispunten. De nieuwe HOV-baan op het Meenttracé zal een grotere impact op het dorpse karakter hebben. De barrière tussen eerder genoemde dorpsdelen conflicteert met gewenste fiets-, wandel- en ruiterroutes. Meer bomen kappen dan bij Merktracé. Mogelijkheden voor compensatie. 25 september 2014, versie Definitieve versie Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 16 - MO-AF20140454
7 COLOFON Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" MO-AF20140454 Opdrachtgever Project Dossier Omvang rapport Auteur Bijdrage Interne controle Projectleider Projectmanager Datum : 25 september 2014 Naam/Paraaf : : Gemeente Blaricum : Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg- Oost" : BC3817-101-100 : 17 pagina's : Debbie Ammerlaan en Hans Marinus : Gert Hut : Naam en paraaf : Hans Marinus : Bart Humblet Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" 25 september 2014, versie Definitieve versie MO-AF20140454-17 -
Infrastructure Laan 1914 nr. 35 3818 EX Amersfoort Postbus 1132 3800 BC Amersfoort T (088) 348 20 00 F (088) 348 28 01 E info@rhdhv.com W www.royalhaskoningdhv.com
BIJLAGE 1 HOV waardigheid Tabel B1.1 Basiseisen R-net, bron: Het gezicht van R-net, 2011 Onderwerp Minimumniveau Bedieningstijden Hoge frequentie Reissnelheid Hoge betrouwbaarheid Aansluiting en overstaptijd Randstadnet is beschikbaar van: 06.00 tot 24.00 uur op werkdagen 07.00 tot 24.00 uur op zaterdag 08.00 tot 24.00 uur op zondag Ambitie nachtverbindingen op hoofdassen NB op nader te bepalen lijnen kan hiervan worden afgeweken vanwege specifieke reisrelaties (spitslijnen) of een ingroeiperiode De ambitie met betrekking tot de frequentie is een interval van maximaal 10 minuten (ten minste 6x per uur) gedurende bedieningstijden. Daarnaast op nachtverbindingen een uurfrequentie. De minimumfrequenties zijn: - 6x per uur in de ochtendspits (06.00-09.00 uur) en 6x per uur in de avondspits (16.00u-19.00 uur) - 4x per uur op overige momenten en in het weekend (bij ingroeiperiode is 4x in spits en 2x per uur op overige momenten toegestaan) - 4x per uur de gehele dag voor intercity s De (streefwaarde) dienstregelingssnelheid per deeltraject (tussen de haltes, zonder stoptijden) dient niet meer dan 20 km/u langzamer te zijn dan de toegestane snelheid op het betreffende deeltraject. Op een snelweg met een maximum snelheid van 100 km/u rijdt de HOV-bus dus 80 km/u. VF/factor is bij voorkeur 1,0 en maximaal 1,5. - Rituitval mag in principe niet voorkomen, indien toch dan wordt de reiziger geïnformeerd - Voertuigen vertrekken nooit te vroeg - Randstadnet voldoet aan eisen in stiptheid (zoals het ministerie van Infrastructuur en Milieu hanteert met de NS) en regelmaat, biedt een eenvoudige dienstregeling (vast patroon) en eenvoudige OV-info via voor de (potentiële) reiziger gebruikelijke kanalen. - Minimaal 95% van de ritten dient binnen twee minuten voor en twee minuten na de dienstregelingtijd aan te komen of te vertrekken. Randstadnet verzorgt een gegarandeerde aansluiting/ overstap. Overstaptijd is (afhankelijk van loopafstand) maximaal 7,5 minuut) Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" bijlage 1 MO-AF20140454-1 -
Tabel B1.2 Vergelijking Merktracé en Meenttracé o.b.v. basiseisen R-net Basiseis R-net Bron Merktracé meerijden Meenttracé vrije baan Gemiddelde rijsnelheid Comfort voorzieningen Betrouwbaarheid Verkeerkundige rapportage, HOV tracé Huizen/ Blaricum, GC, 2011 Second opinion (met groene golf) Second opinion Verkeerkundige rapportage, HOV tracé Huizen/ Blaricum, GC, 2011 HOV busstation Huizen-P+R Blaricum Berekening 2011: 19,0 km/h (incl. wachttijden bij haltes, verkeersoponthoud etc.) Aan ondergrens eis zonder lus, met lus voldoet niet Niet onderscheidend Kwalitatief (op basis van mogelijke verstoringen) Meerijden scoort betrouwbaarheid slecht HOV busstation Huizen-A27 33,5 km/h (incl. wachttijden bij haltes, verkeersoponthoud etc.) NVT Kwalitatief (op basis van mogelijke verstoringen) Vrije baan scoort betrouwbaarheid goed Second opinion Buslijn kruist tijdens route 8x met ander verkeer (8x VRI) Buslijn kruist tijdens route 9x met ander verkeer (2x VRI, 7x ongeregeld) Eisen R-net aan tracé en haltevoorzienin gen Betrouwbaarheid scoort slecht Betrouwbaarheid scoort goed bij lus P+R en voldoende zonder de lus. Niet onderscheidend. Beide tracés kunnen zo ingericht worden, dat beiden voldoen. Tabel B1.3 Overige aspecten (niet uit criteria, wel van belang voor vergelijking varianten) Basiseis R-net Bron Merktracé meerijden Meenttracé vrije baan Comfort tracé Verkeerkundige rapportage, HOV tracé Huizen/ Blaricum, GC, 2011 Kwalitatief: Score slecht Kwalitatief Score zeer goed Second opinion 8x VRI (met groene golf) 1 bocht t.h.v. t Merk- Randweg-Oost Lus bij P+R met 4 bochten Tracé vlak 2x bij haltes in- en uitvoegen 2x VRI 7 andere oversteekplaatsen waar mogelijk afgeremd dient te worden 6 bochten in tracé Verticale beweging t..h.v. fietstunnel bijlage 1 Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" - 2 - MO-AF20140454
BIJLAGE 2 Verkeerskundige aspecten Tabel B2.1 Reistijdmetingen van lijn 320 tussen busstation huizen en carpoolplaats Blaricum Aspect Reistijd Ochtendspits richting A27 Reistijd Avondspits richting A27 Reistijd Ochtendspits richting Huizen Reistijd Avondspits richting Huizen Traject Huizen carpoolplaats Blaricum (via t Merk en Randweg-Oost) 7:56-12:00 minuten Gem: 9:35 minuten Dienstregeling: 8:00 minuten 6:26-9:30 minuten Gem: 8:01 minuten Dienstregeling: 9:00 minuten 7:50-9:00 minuten Gem: 8:21 minuten Dienstregeling: 11:00 minuten 7:50-10:00 minuten Gem: 8:50 minuten Dienstregeling: 12:00 minuten Tabel B2.2 Rijtijden Aspect Bron Merktracé - meerijden Meenttracé vrije baan Rijtijd bus Verkeerkundige rapportage, HOV tracé Huizen/ Blaricum (berekende rijtijden, incl. wachttijden etc) Busstation Huizen huidige locatie carpoolplaats: 12,6 minuten Busstation Huizen Huizen huidige locatie carpoolplaats: 7,1 minuten Optimale groene golf Bovenmaatweg- Huizen huidige locatie carpoolplaats: 6-8 min. Zonder lus. 7-10 Verkeersafwikkeling overig verkeer (kwalitatief) Verkeerkundige rapportage, HOV tracé Huizen/ Blaricum Optimale groene golf minuten met lus + (met groene golf, zonder ingreep bus) Kruispunten blijven in huidige situatie voldoen, mogelijke groei verkeer 10-15% op hoofdrichting 0 NVT Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" bijlage 2 MO-AF20140454-1 -
BIJLAGE 3 Toekomstvastheid Tabel B3.1 Ruimtelijke ontwikkelingen en invloed daarvan op de beide tracés Vertramming HOV tracé, spoorlijn Almere-Utrecht Verdere ontwikkeling Blaricummermeent Merktracé Houdt geen rekening met vertramming. Investering nodig. Heeft weinig invloed op het Merktracé. Mogelijk verkeersgroei op het Merktracé. Meenttracé Bij het ontwerp van het Meenttracé wordt al rekening gehouden met vertramming van het HOV tracé. Op 4 locaties wordt niet voldaan aan de vertrammingseis (bron: Definitieve ontwerpnota, Oranjewoud, 2013) Door de positie van de HOV-baan kunnen reizigers uit Blaricummermeent in de toekomst gebruik maken van de HOV. De HOV kan invloed hebben op het landschapsplan Blaricummermeent. Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" bijlage 3 MO-AF20140454-1 -
BIJLAGE 4 Impact woonomgeving Tabel B4.1 Aspecten uit de Strategische Visie Blaricum 2030 afgezet tegen het Meenttracé en Merktracé. Aspect Strategische Visie Ontmoeten stimuleren Fysieke verbindingen versterken Handhaven dorpse karakter (bedrijvigheid stimuleren), recreatie verbeteren), fietswandel en ruiterroutes) Verbeteren groen Merktracé meerijden Bij het Merktracé verandert de situatie niet. De huidige situatie qua verbindingen nagenoeg gelijk. Bij het Merktracé blijft de huidige situatie nagenoeg gelijk. Hierdoor zal de impact op het dorpse karakter beperkt zijn. Minder bomen kappen dan bij Meenttracé. Mogelijkheden voor compensatie. Meenttracé - vrije baan Het Meenttracé werpt een barrière op tussen de dorpsdelen Oude Dorp- Bijvanck en Bijvanck- Blaricummermeent. Via deze route wordt ook de Blaricummermeent met HOV ontsloten. Bij het Meenttracé wordt de bestaande route ontlast, maar ontstaat een extra barrière met gelijkvloerse kruispunten. De nieuwe HOV-baan op het Meenttracé zal een grotere impact op het dorpse karakter hebben. De barrière tussen eerder genoemde dorpsdelen conflicteert met gewenste fiets-, wandel- en ruiterroutes. Meer bomen kappen dan bij Merktracé. Mogelijkheden voor compensatie. Gemeente Blaricum/Second opinion HOV variant "Meerijden over 't Merk en Randweg-Oost" bijlage 4 MO-AF20140454-1 -