3. De economisch-industriële transitie 3.3. De kenmerken van de industriële samenleving
Instap/ actualiteit Chinese documentaire China Blue over de arbeidsomstandigheden in Chinese textielfabrieken in de 21ste eeuw welke wantoestanden op het vlak van arbeidsomstandigheden worden hier belicht? parallel met arbeidsomstandigheden in het westen in de 19 de eeuw sterke industrialisering beïnvloedt arbeidsomstandigheden, huisvesting, structuur van de maatschappij
de industrie gaat voor cartoon van Albert Hahn in de Notenkraker, 24/05/1908 De vorige maand heb je vijf volle dagen vrij gehad om te bevallen, nu moet je alweer een dag weg om dat jong onder de grond te stoppen, waar gaat het op die manier met mijn zaken naartoe?
De overheid en de sociale kwestie De overheid maakte zich daar weinig zorgen over. In naam van de economische vrijheid onthield ze zich van elk sociaal initiatief. Ze beperkte zich tot het propageren van berusting en zuinigheid. Niet het loon moet omhoog, zo heette het, het moet oordeelkundiger worden besteed. Vanuit die tijd dateert de mythe van de drankzuchtige arbeider. Het klopt niet dat arbeiders het schaarse huishoudgeld vergooien aan drank, maar de mythe kwam wel goed van pas om die arbeiders zelf de schuld te geven van hun armoede. REYNEBEAU M., De geschiedenis van België in woord en beeld, 67.
De overheid en de sociale kwestie Achter welke verontschuldiging verstopte de staat zich? Waar lag volgens de staat de fout en dus ook ruimte tot verbetering?
Liberalisme gaf de toon aan vrijheid: iedereen zorgt voor zichzelf geen enkel sociaal initiatief arbeider wordt aan lot overgelaten
Welke gevolgen had de industriële transitie op de 19de-eeuwse arbeiderssamenleving? A. impact op milieu en de woon-en werkomstandigheden van de arbeiders (alle bronnen) B. budget van een arbeidersgezin (bron 9-12) C. visie op kinderarbeid (bron 13, 16, 19, 20) D. invloed nieuwe werkomstandigheden op dagelijks leven van de arbeider (bron 14, 17)
kenmerken industriële samenleving
a. impact op milieu, woon-en werkomstandigheden milieu bron 1, 2, 18 vervuilende rook uit schoorstenen, rivier modderbrij, achtergelaten stuk pijpleiding schadelijk voor de gezondheid
a. impact op milieu, woon-en werkomstandigheden woonomstandigheden bron 3, 7, 8: beluiken 1 kamer waarin men leeft, slaapt, kookt slecht verlicht en verlucht straat: openbaar riool gemeenschappelijke waterpomp en toilet broeihaard van ziektes brandgevaar
kleine, donkere, onhygiënische huizen
a. impact op milieu, woon-en werkomstandigheden bron 3, 4, 5, 6, 14 ongezonde werkomgeving: schadelijke dampen in de lucht, gevaarlijke machines, ongevallen, soms dodelijk lange werkdagen, lage lonen (waarom?) prestatiedrang, geen arbeidsvreugde ziekte= geen inkomsten! geen sociaal vangnet kinderarbeid ongunstige arbeidscontracten werkmansboekje: 2 problemen
b. budget van een arbeidersgezin bron 9, 10, 11, 12 uitgaven> inkomsten grootste deel van de uitgaven betreft basisbehoeften (voeding, woonst,...) ondervoeding: misvormingen van beendergestel, oogaandoeningen, zwak gebit, grote zuigelingensterfte, bevallingsmoeilijkheden, vroegtijdige veroudering kinderarbeid om gezinsbudget aan te vullen truckstelsel
c. visie op kinderarbeid bron 13, 16, 19 en 20 voor ouders: extra inkomen om te overleven voor werkgevers: goedkope werkkrachten en geschikt voor specifieke taken door tengere gestalte en fijne vingertjes geen verbod op kinderarbeid geen leerplicht
Kinderarbeid vandaag in West-Europa 129 kinderen verdwenen uit vluchtelingenkamp in Calais, april 2016 http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20160405_02220198
d. het dagelijks leven van de arbeider bron 14, 17 armoedige, uitzichtloze werk-en leefomstandigheden toevlucht tot alcohol : overheidscampagnes tegen alcoholmisbruik ontspanning: herberg, kerk, sportverenigingen, kermis, duivensport
Wat zijn de gevolgen van de industriële transitie? klassenmaatschappij met gigantische kloof tussen arm en rijk uitbuiting, proletarisering, verpaupering van de arbeiders