Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek Eenheid: Dier - Visserij Ankerstraat 1 B-8400 Oostende, België Tel.: +32 59 342250 Fax: +32 59 330629 www.ilvo.vlaanderen.be Oolavis Verslag bezoek N 350 Sectie Technisch Visserijonderzoek Hans Polet Wetenschappelijk directeur Els Vanderperren Sectiehoofd (Visserijtechniek - VISEO) Eddy Buyvoets (Vistuig - Zeereizen) Fernand Delanghe (Technische ondersteuning - Zeereizen) Jochen Depestele (Ecologie - Dataverwerking) Arne Kinds (Traceerbaarheid en duurzaamheid) Kim Sys (Traceerbaarheid en duurzaamheid) Norbert Van Craeynest (Vistuig - Schipper) Christian Vanden Berghe (Meetapparatuur - Zeereizen) Bart Vanelslander (Ecologie - Dataverwerking) Kevin Vanhalst (Databeheer - Mediabeheer) Johny Vanhee (Visserijtechniek - Zeereizen) Dirk Verhaeghe (Projectondersteuning - Zeereizen) Bart Verschueren (Technologie - Meetapparatuur) Marieke Desender (PhD-student - Elektrisch vissen) Achtergrond Emely Hanseeuw (PhD-student Valorisatie nevenstromen) In het kader van het Oolavis -project ( Oostendse langoustinevisserij ) werd gevraagd om een aanbeveling te schrijven inzake de behandeling van langoustines aan boord. Dit document zou het sensibiliseren van de huidige en startende langoustinevissers aangaande het correct gebruik van conserveringsmiddelen en het beheersen van de korte koude ketenverwerking en kwaliteitsgarantie ondersteunen. Deze informatie kan tevens ter beschikking gesteld worden van bestaande en potentiële kopers. Maarten Soetaert (PhD-student - Elektrisch vissen) Ruben Verkempynck (PhD-student - Vloottransitie) E-mail adressen: voornaam.naam@ilvo.vlaanderen.be Doelstelling Ter voorbereiding van het opstellen van de aanbevelingen werd op 05/10 een bezoek gebracht aan het vaartuig N 350 - Ingrid om de behandeling van langoustines aan boord van dit vaartuig te documenteren.
Kenmerken van het vaartuig N 350 - Ingrid Afmetingen: 23,8 x 6 x 21,4 x 2,6 Inhoud: 104 GT Bouwjaar casco: 1996 Vermogen: 300 pk (Mitsubishi-motor) Bouwjaar motor: 1995 Werf: Zeebrugse Scheepswerven Vroegere visserij: flyshooting Huidige visserij: boomkor-, garnalen- en langoustinevisserij Capaciteit van het visruim: 8.000 kg Thuishaven: Den Oever Motivatie selectie N 350 De N 350 (ligplaats Den Oever) voert al een aantal jaren op regelmatige basis eenmaal per week op maandag, woensdag of vrijdag langoustines aan in Oostende. De kwaliteit is steeds uitstekend en de kopers doen hun aankoop langoustines quasi met de ogen toe. De sortering is steeds in orde en is doelgericht naar de grotere interessante commerciële maten (6/9,10/16, 21/30 per kg), aangevuld door de langoustinestaarten gegeerd op de lokale markten. De gemiddelde wekelijkse aanvoer is tussen de 2.000 en 3.000 kg zodat enige continuïteit kan gegarandeerd worden. Gezien de positieve reputatie van de N 350 inzake kwaliteit, werd besloten om de behandeling van langoustines door dit vaartuig te documenteren ter voorbereiding van het uitschrijven van aanbevelingen voor mogelijke kandidaatstarters en bestaande langoustinevissers. Duur van de zeereizen De N 350 vaart langer uit dan de Urker-Eurokotters, zijnde maximum 8 dagen (afhankelijk van de vangst en weersomstandigheden). Zo kan er naar de bestekken aan de Deense kust gevaren worden waar de grotere sortering van langoustines gevangen wordt. De langoustines zijn als dusdanig maximaal 7 dagen oud. Er wordt standaard niet gewerkt met langoustines van de laatste dag ( Selca ), dit wegens plaatsgebrek, doch dit is mogelijk op aanvraag. Foto s van de aangeleverde kwaliteit en beschikbare veilrapporten In het kader van het Oolavis -project ( Oostendse langoustinevisserij ) van ILVO-visserij werden op regelmatige basis geïllustreerde veilingrapporten opgemaakt van de aangevoerde langoustines, meestal door de N 350. Tevens werd ter plaatse ook meermaals de mening gevraagd van de kopers, keurders en veilmeesters. Hieronder wat foto s die de continue kwaliteit van de aangevoerde langoustines onderstrepen: 2
3
Korte beschrijving van het behandelingsproces aan boord Sorteer- en waslijn lijn met sorteerbakken De drie sorteerbakken worden gebruik om de drie klassen (16/20, 21/30 en 30/40 per kg) afzonderlijk te sorteren. Zo wordt beschadiging aan de langoustines zo goed mogelijk vermeden. De langoustinestaarten ( gatjes ) worden apart gesorteerd ( de gehele langoustines waarvan de scharen onverkoopbaar beschadigd zijn, 60 à 120 stuks/kg in de veiling). De trek zelf duurt 4h30, de verwerking 1h30, het halen en vieren een grote 45 minuten. Wastrommel Deze wastrommel bevindt zich praktisch en ideaal onder de sorteerlijn. Het veelvuldig wassen en overvloedig spoelen is dan ook een essentieel onderdeel van de kwaliteitsbehandeling. Het niet veelvuldig wassen manifesteert zich in minder goede kwaliteit en dus merkelijk lagere prijzen. Afvul- en weeginstallatie Droge koelinstallatie en kleine kisten Het vaartuig beschikt over een droge koelinstallatie en speciale kleine kisten (12,4 kg) die perfect afgeijsd en gemanipuleerd kunnen worden. In dit ruim worden de langoustines nogmaals gecontroleerd op hun sortering. Een droge koeling is vereist om een minimum aan condens te hebben. Steeds wordt een tolerantie gehanteerd van twee graden inzake de koeling (tussen 1,3 en + 1 graden). De koeling verspreidt zich homogeen over de bovenste bakken en verder in het ruim. 4
IJsmachine De langoustines steken eerst in een mand van 14 kg, nadien worden ze verder verpakt in kisten van 12,4 kg. Het afijzen in deze kisten vindt onderaan en bovenaan de langoustines plaats (er is blijkbaar geen risico op kleurverlies van de langoustines op voorwaarde dat er niet te overvloedig wordt afgeijsd). Gezien elke kist afdoende wordt afgeijsd, is er voldoende ijsverwerkende capaciteit nodig. Het blijkt dat het gebruik van scherfijs minder vochtverlies geeft dan van slurry-ijs bovenop de langoustines. Maar om bacteriegroei tegen te gaan en zo de houdbaarheid te verlengen is het allerbelangrijkste om de langoustines zo snel mogelijk na de vangst terug te koelen. Dat kan het beste met slurry-ijs. Tub voor het dippen van langoustines In het geval van de N 350 staat dit diprecipiënt op dek dicht bij het ruim, zodat de koudeketen niet wordt verbroken. Voor de eigen veiligheid en om corrosie tegen te gaan, dient een opspattend mengsel vermeden te worden. De langoustines worden in mandjes rechtstreeks in deze tub geplaatst. Voordeel van het verwerken in open lucht is een extra bescherming van de gezondheid voor de bemanning dit deze behandeling uitvoert. De dipvloeistof (een oplossing van Natriumbisulfiet) wordt om de twee à drie trekken ververst, en bij iedere trek wordt ook een mand ijs in de tub gegoten. Tijdens het dippen dienen de manden af en toe te worden geschud. Bij voorkeur wordt een beschermend mondmasker gebruikt. De bemanning dient ervoor te zorgen dat handschoenen en oliegoed proper zijn tijdens deze behandeling. 5
Dipvloeistof - een oplossing van natriumbisulfiet Zakken van 25 kg (18 euro/zak). Hoeveelheid per tub van 400 liter: 12,5 kg per bad van 400 liter (ongeveerd 2 zakken voor 2400 kg, 2,5 zakken voor 3000 kg). Duur van het dippen: 10 minuten Opmerkingen bij de behandeling: Indien er slappe kreeft in het water met het conserveringsmiddelen drijft, worden deze onmiddellijk verwijderd. Wanneer de langoustine een vale kleur vertoont wordt een vers bad aangemaakt en wordt er soms met de zoutwaterslang over heen gesproeid. Voor het gebruik van om het even welk conserveringsmiddel is het opportuun om eerst even ILVO-visserij te contacteren hieromtrent ter verificatie door de voedingstechnologen. 6