Van Boerinnenbond (1911) naar KVLV (1971) naar Groep KVLV (2000). Allemaal vrouwen met vaart.

Carla Durlet, nationaal voorzitster KVLV 16 februari 2011 Een stukje geschiedenis Van Boerinnenbond (1911) naar KVLV (1971) naar Groep KVLV (2000). Allemaal vrouwen met vaart. GENERATIES VROUWEN IN KVLV Mijn grootmoeder had geen stemrecht. Zij hield zich bezig met melken, de moestuin, de kippen op het erf, de kinderen (1948). Mijn moeder had geen pil. Zij hield zich bezig met kerk, kind en keuken (1960). Ik heb geen tijd, ik mag huishouden en gezin combineren met een voltijdse job buitenshuis. Mijn dochter die heeft alles. Zij vindt dit evident, maar weet niet meer waar het vandaan komt en gaat alles opnieuw uitvinden. Mijn kleindochter is nog een open boek. Ook zij heeft vaart! Vaart-dynamisme-ondernemerschap is de ingebakken cultuur in onze vereniging en organisatie. EVOLUTIE: ZICHTBAAR IN DE TITELS VAN ONS LEDENBLAD De titels van ons ledenblad geven goed weer welke weg de vrouw afgelegd heeft in de samenleving. De Boerin 1911 1950 Bij de haard 1950 1988 Eigen Aard 1988 2006 Vrouwen met vaart 2006 1

THEMATISCHE ACCENTEN IN DE WERELD VAN DE VROUW IN BOERINNENBOND EN KVLV Het is boeiend en interessant om de oude nummers van onze tijdschriften te door bladeren. Het geeft een mooie kijk op de maatschappelijke evoluties van die tijd en de rol van KVLV. De eerste 50 jaren werd er vooral geschreven over: Bestrijden van kindersterfte (NWK) Arbeidsbesparing en kwaliteitsverbetering op bedrijf en gezin Comfortabel landelijk wonen, met inrichting van het huis en installatie van badkamer en keuken. Katholieke actie Tweede 50 jaren lezen we artikels over thema s als: Ontwikkeling van eigen autonomie als vrouw (geboortebeperking lichaamsbeleving) Democratisering in samenleving en in eigen organisatiestructuur: verkiezing van eigen bestuur en bron van vernieuwing. Welvaartsstijging Scholing en tewerkstelling van vrouwen buitenshuis. Ontspanning en ontmoeting. Daling landbouwbevolking. Ontstaan van eigen Agrawerking met afvaardiging in Boerenbondstructuur. Nieuwe noden en taakverdeling in gezin creëren nieuwe jobs en nieuwe sociale dienstverlening: Groep KVLV bundelt dienstenaanbod allerlei. Differentiatie bij de leden leidt naar gedifferentieerde werking in de afdelingen, bv. conditie welness creativiteit. Kadervorming voor vrijwilligers blijft een belangrijke troef, samen met freelance vormingswerkers. Deze maatschappelijke thema s komen ook terug in de vele duizenden voordrachten, lessen en cursussen die KVLV onder elke kerktoren in Vlaanderen en Duitstalig België organiseert. 2

MISSIE Van bij het ontstaan heeft KVLV de missie, die ik wil omschrijven als: Vrouwen sterker maken zodat ze gelukkig en vrij in het leven kunnen staan. KVLV levert een belangrijike bijdrage in dit proces zowel op persoonlijk als op maatschappelijk vlak. Op papier klinkt dit zo: Eerste omschrijving in onze Stichtingsakte: (toen sprak men nog niet van een missie) De Bond stelt zich ten doel te ijveren voor het godsdienstig, zedelijk en maatschappelijk welzijn zijner leden, voor hunne ontwikkeling, hunne beroepsbelangen en hunne stoffelijke welvaart. Huidige missie: 2006 KVLV is een eigentijdse vrouwenorganisatie die vrouwen in verschillende levensfasen kansen geeft om elkaar door ontmoeting en vorming te bekrachtigen, om samen te werken vanuit een christelijke inspiratie en om zich in de samenleving te engageren. Met als waarden en basishoudingen: KVLV kijkt naar de maatschappij door de ogen van vrouwen KVLV staat voor kwaliteit en duurzaamheid KVLV heeft een lage drempel Bij KVLV is het aangenaam vertoeven, is het leuk en plezierig KVLV werk via dialoog en netwerken KVLV is christelijk geïnspireerd. Met focus op 6 actieterreinen die onze identiteit oproepen: KVLV leert Vlaanderen lekker en gezond eten KVLV kiest voor gezondheid en conditie KVLV zet aan tot creativiteit KVLV draagt bij tot zorgzaam samenleven KVLV leeft op het platteland KVLV ondersteunt Agravrouwen. Cijfers en feiten 107.344 leden waaronder 12.923 bestuursleden realiseren in 987 plaatselijke afdelingen samen met 577 freelancers vormingswerkers zo'n 54.000 activiteiten per jaar. 94 personeelsleden (74.9 VTE) staan in voor de ondersteuning van de KVLV-werking. Het profiel van de KVLV-leden kan moeilijk in een zin beschreven worden. 107.000 vrouwen eenvoudig tekenen kan alleen maar als je een karikatuur maakt en dat willen we vermijden. Toch enkele aanduidingen die uit het bewegingsonderzoek van 2009 naar voor kwamen: een KVLV-lid is zeker een vrouw, woont samen met haar partner (gehuwd), heeft kinderen en meestal ook kleinkinderen. Ze is beroepsactief. En waarschijnlijk al meer dan 20 jaar lid. We zijn er ons van bewust dat het aantal leden nog zal afnemen in de komende jaren. Maar we leggen ons volop toe op de werving van nieuwe jonge vrouwen! 3

MAATSCHAPPELIJKE BETEKENIS VAN KVLV TOEN NU MORGEN! Hopelijk is uit dit verhaal de maatschappelijke betekenis doorheen de tijd duidelijk gebleken. Vrouwen die zich verenigden en erin geloofden dat ze samen sterker zouden vooruitgaan. Meer levenskwaliteit voor vrouwen op hun bedrijf en hun gezinnen en in de landelijke dorpen. Daar gingen ze voor en daar gaan we voor. Concrete doelen veranderden doorheen de tijd. In de beginperiode was dit: betere hygiëne en wooncomfort. Dan weer: stemrecht en meer vormings- en onderwijskansen, ook voor vrouwen. En nu ligt het accent meer op kwaliteitsvolle ontmoeting- en ontspanningsmogelijkheden enerzijds en anderzijds aangepaste dienstverlening uitbouwen met Groep KVLV ter ondersteuning van vrouwen en hun gezin in hun brede takenpakket: werk thuis werk buitenshuis zorgtaken allerlei en maatschappelijk engagement. WAAR LIGGEN ONZE TROEVEN VOOR MORGEN?! We schreven een sterk beleidsplan voor de volgende 5 jaren waarin we een strategie bepalen voor KVLV morgen. ONZE VRIJWILLIGERS We vieren 100 jaar dankzij de passie en het enthousiasme van onze vrijwilligers. Onze toekomst zal ook van hen afhangen. Alle discussies over professionalisering in het sociaalcultureel werk ten spijt Het zal aan deze professionals zijn om héél goed te luisteren naar de polsslag en de voelsprieten van onze bestuursleden ter plekke; hen meer dan ooit nieuwe haalbare eigentijdse participatiemodellen en leidersstijlen eigen te maken waarin hun talenten gewaardeerd en ze zelf gemotiveerd worden. Er zijn vele vormen van engagement mogelijk. We moeten ze zichtbaar maken voor hen. Het Europees Jaar van de Vrijwilliger valt mooi samen met ons feestjaar als eerbetoon aan de KVLV-vrijwilligers. COLLECTIEF VERHAAL We hebben een sterk collectief verhaal en zullen dit meer moeten uitspelen. Een verhaal van plattelandsontwikkeling met de landbouw er middenin. Met heel wat actuele aantrekkingspolen hieromheen die passen in het countrygevoel dat nieuwe bewoners naar het platteland brengt en voor creatieve ondernemende vrouwen nieuwe mogelijkheden opent. Dit zowel in Vlaanderen als in de ontwikkelingsgebieden waarmee we via Trias een partnerschap hebben Inzetten van talent zal renderen! Het collectieve verhaal van Groep KVLV staat ook middenin de noden van de jonge gezinnen van vandaag. Dit zullen we ook meer moeten betrekken in onze sociaal-culturele werking. We missen hen vaak in onze besturen en in de ledengroep. We moeten jongeren in andere netwerken aanspreken. 4

JONGE GEZINNEN Jonge gezinnen zijn meer dan jonge vrouwen. De vrouwelijke bril blijft ons uitgangspunt maar in een samenleving waar vrouwelijke waarden als intuïtie en emotionaliteit, leren uit ervaring en empathie, harmonie en evenwicht, troef zijn, is er een potentieel voor ons aanbod; ook bij de mannen. We hebben trouwens heel wat mannelijke lezers van ons tijdschrift. We zullen op dit terrein ook nieuwe wegen moeten uitproberen. Gastvrijheid en onthaalcultuur naar leden en nieuwe leden met openheid naar allochtonen. ZICHTBAARHEID VAN KVLV Om de zichtbaarheid van KVLV te vergroten, zullen we meer in het maatschappelijk debat moeten gaan staan. Vanuit onze grote diverse groep van leden zijn we altijd heel voorzichtig geweest met als gevolg dat wij op dat vlak geen uitgesproken profiel hebben. We zullen meer gebruik maken van de nieuwe media en dromen misschien wel van een eigen TV-zender in de toekomst. DUURZAAMHEID EN ZORGZAME NABIJHEID We zullen trouw blijven aan onze grondhouding van duurzaamheid en zorgzame nabijheid. We gaan niet mee met de vluchtige hypes, we zijn geen tafelspringers van nature. We staan voor kwaliteit en degelijkheid, conform Ons Kookboek. Zorgzame duurzaamheid is de rode draad doorheen onze organisatie die maakt dat we 100 jaar vieren en springlevend zijn. 5

TOT SLOT Bij het uitreiken van de prijs van het sociaal-cultureel werk 2004 aan KVLV Vlaams-Brabant las de toenmalige deputé volgende tekst: De KVLV, of de Boerinnenbond zoals het in de volksmond vaak nog heet, is als brood. Waarmee ik maar wil zeggen dat het in Vlaanderen al zo n vanzelfsprekend gegeven is geworden dat het lijkt alsof het er altijd geweest is. Maar het lot van het vanzelfsprekende is dat het soms onzichtbaar wordt... KVLV situeert zich in het veld van het geduldige werk, de dag-aan-dag-inspanning, het smeden in de luwte. Het is een organisatie die niet het voetlicht opzoekt, maar de wijken en de gehuchten, de straten en de mensen, het leven van alledag. Na een periode van het in vraag stellen van het verenigingsleven spreken wetenschap en politiek op dit ogenblik gelukkig opnieuw meer vertrouwensvolle taal. Verenigingen zijn opnieuw cruciaal voor een warme samenleving en een reële participatie van de burger. Dit moet echter ook hard gemaakt worden in middelen voor de sector. De grote besparingsgolf vormt op dit ogenblik een bedreiging. Ondanks de bedreiging gaat KVLV voor vernieuwing en uitdaging! We doen dat samen met alle organisaties van Groep KVLV Groep KVLV is uitgegroeid tot een groot netwerk van organisaties. Maken deel uit van Groep KVLV: KVLV, Vrouwen met vaart Landfrauenverband Landelijk Praktijkatelier - Landelijke Thuiszorg Landelijke Kinderopvang Zorg-Saam - Ons Zorgnetwerk Landelijk Dienstencoöperatief Landelijk Jobcoöperatief Steunpunt Groene Zorg. Groep KVLV is een netwerk waarin en waarmee KVLV haar slagkracht kan versterken. Groep KVLV stelt bijna 7000 mensen tewerk en verenigt ruim 120.000 gezinnen. Daarnaast hebben we een uitgebreid klantenbestand Het KVLV-verenigingswerk is bescheiden werk, maar beetje bij beetje heeft dit bescheiden werk doorheen de afgelopen decennia een monument geboetseerd. En nu is het tijd om dat monument even te huldigen. Dit gaan we doen een heel jaar lang vol passie eeuwige passie! Daar klinken we op! 6

Bijlage 1 ORGANISATIEPROFIEL VAN KVLV ANNO 2011 LEDENCIJFERS 107.000 VROUWEN ZIJN LID VAN KVLV Op 21september 2010 zijn 107.344 Vlaamse vrouwen lid van KVLV. Globaal kent KVLV een ledendaling. Evolutie ledencijfers Evolutie Ledencijfers 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 1910 1915 1920 1925 1930 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Spreiding van de leden over de provincies Spreiding van de leden over de provincies 2009 West-Vlaanderen 18,61% Nationale Leden 0,53% Antwerpen 21,53% Oost-Vlaanderen 27,10% Limburg 14,01% Vlaams-Brabant 18,22% Het profiel van de KVLV-leden kan moeilijk in een zin beschreven worden. 107.000 vrouwen eenvoudig tekenen kan alleen maar als je een karikatuur maakt en dat willen we vermijden. 7

Toch enkele aanduidingen die uit het bewegingsonderzoek van 2009 naar voor kwamen: een KVLV-lid is zeker een vrouw, woont samen met haar partner (gehuwd), heeft kinderen en meestal ook kleinkinderen. Ze is beroepsactief. En waarschijnlijk al meer dan 20 jaar lid! VRIJWILLIGERS KVLV werkt met verkozen besturen. Bestuursleden worden verkozen voor vijf jaar. Aantal bestuursleden (2010) Bestuursleden 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Antwerpen Vlaams-Brabant Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Bestuursleden 14500 14000 13500 13000 12500 12000 2005 2006 2007 2008 2009 In vergelijking met de daling in het ledenaantal, is de daling in het aantal bestuursleden minder groot (van 14.310 in 2005 naar 12.941 in 2009). Hun passie ligt aan de basis van onze verjaardag. Bestuursleden hebben op alle niveaus een scharnierfunctie: hun werking en programmatieaanbod stemmen zij af op de vragen en noden van de leden. 8

Daarnaast proberen zij, op aansturen van KVLV-nationaal, vrouwen ook warm te maken voor bepaalde maatschappelijke gegevenheden. AFDELINGEN VERENIGD IN BIJNA 1.000 PLAATSELIJKE AFDELINGEN KVLV wordt opgebouwd vanuit haar 987 afdelingen in Vlaanderen. De grootste afdeling telt 533 leden, de kleinste 23. Bijna 3 op 4 afdelingen hebben tussen de 50 en 100 leden. Spreiding afdelingen per provincie (2010) West-Vlaanderen 20,22% Nationale Leden 0,70% Antwerpen 16,80% Oost-Vlaanderen 25,75% Limburg 18,11% Vlaams-Brabant 18,41% Spreiding leden/bestuursleden per provincie (2010) 35000 30000 25000 20000 15000 Bestuurs-leden Leden 10000 5000 0 Antwerpen Vlaams-Brabant Limburg Oost-Vlaanderen West- Vlaanderen Nationale Leden 9

5.4. ACTIVITEITEN 54.000 per jaar. Dat betekent dat er gemiddeld dagelijks minstens 175 KVLV-activiteiten worden opgezet, 7 dagen per week, het jaar rond. Binnen het ruimere sociaal-culturele middenveld is KVLV de grootste vrouwenbeweging in Vlaanderen. 10

Bijlage 2 ACTIETERREINEN MET ENKELE BLIKVANGERS KVLV LEERT VLAANDEREN LEKKER EN GEZOND ETEN [In beelden!] Ons Kookboek : standaardwerk in verschillende uitgaven aangepast aan de tijd, krijgt cultuurprijs in 2005 o.w.v. degelijkheid en volledigheid. Basiswerk. 2.810.000 exemplaren Jaarlijks 4.060 kooklessen en workshops Accent op lekker en gezond uit onze grond, band met producenten en eigen Vlaamse producten uit land- en tuinbouw. Voor media zijn we een referentiepunt en vaak aanspreekpunt: Bv. bereiding van witloof en hesp volgens Piet Huysentruyt en Ons Kookboek bij Peeters en Pichal Bv. pannenkoeken op Lichtmis bij De Madammen Bv. bij Blokken met Ben Crabbé. Ons sterrenkookboek (Vitaya) Jaarlijks ook kleinere uitgaven en maandelijks in Vrouwen met vaart. Ook voor blinden en braille en nu als luisterboek. Cursussen voor beginnelingen Koken op kot. KVLV KIEST VOOR GEZONDHEID EN CONDITIE Van beter bewegen tot hoelahoep, start to run, powerwalking en welness. Laagdrempelig geïntegreerde aanpak implementaties van maatschappelijke trends. Kiezen voor conditie : samen met KULeuven. KVLV ZET AAN TOT CREATIVITEIT In denken en doen. Grenzen helpen verleggen en veilige oefenruimtes aanbieden. Veranderingen introduceren. Oplossingsgericht in het leven staan. Creatief naar oplossingen zoeken. Creativiteit al doende. Bloemschikken laatste boek Geschikt het jaar rond Crea-workshops allerhande Sfeer in de tuin Nieuwe technieken ontwikkelen en andere herontdekken, bv. breien zit opnieuw in de lift. Oefensessies rond sociale media. KVLV DRAAGT BIJ TOT EEN ZORGZAAM SAMENLEVEN Een zeer breed actieterrein met als uitgangspunt: Zorg goed voor jezelf, zodat je ook goed voor anderen kan zorgen Tevens politiserend werk leveren opdat de samenleving een aantal zorgtaken opneemt, cf. dienstverlening. Zelfzorg persoonsvorming. Mantelzorg mee in de aandacht gebracht met eigen mantelzorgorganisatie en verschillende uitgaven. Vrouwen op zoek naar evenwicht tussen gezin en huishouden werk buitenshuis familie en maatschappelijk engagement gespreksthema s in praatcafé s. Signaleren van nieuwe noden die lokaal in Groep KVLV vorm krijgen en uitgroeien tot 11

nieuwe initiatieven zoals: Landelijke Thuiszorg, Landelijke Kinderopvang, Landelijk Dienstencoöperatief, Ons Zorgnetwerk, Groene Zorg. Inspiratie en motivatie en spiritualiteit met vernieuwende hedendaagse initiatieven op het leven van vrouwen geïnspireerd, bv. Stikkedonkerwandeling, Passie onderweg. Gastvrijheid en onthaalcultuur naar leden en nieuwe leden uit het dorp met openheid naar allochtonen (waar ze aanwezig zijn), bv. project fietsvriendinnen/taalstages. Solidair met vrouwen uit het Zuiden, bv. samenwerkingsverband met Guinese vrouwenorganisatie vanuit inleeftraject Politiek engagement van vrouwen ondersteunen om zo vorm te geven aan zorgzaam samenleven in de gemeente. Energie sparen met actie Hang het uit. KVLV LEEFT OP HET PLATTELAND en wil hier ook mee vorm aan geven. Daarvoor was en is alle vrouwelijk talent welkom! Activiteiten rond plattelandsbeleving, bv. Sneukeltochten, Kunst op het hof Lokaal erfgoed herwaarderen, bv. uitgave Vuurvast studiedagen rond bakovens in kaart brengen + herstellen + feesten hierrond organiseren. Vrouwelijk ondernemerschap als project. KVLV ONDERSTEUNT AGRAVROUWEN in een eigen specifieke Agrawerking met beroepsvorming voor vouwen uit land- en tuinbouw. KVLV is de enige vrouwenorganisatie die deze doelgroep groepeert. Hier ligt de oorsprong van onze vereniging. Speciale aandacht voor het juridische en sociale statuut van de vrouw op het bedrijf. Uitbouwen van neveninkomen voor hoeveproducenten in Steunpunt Hoeveproducten. Communicatie tussen landbouw en samenleving, producent en consument, door constante wederzijdse dialoog tussen KVLV en KVLV-Agra. Syndicale vertegenwoordiging in Boerenbondstructuur. 12