HET GEHEUGEN Tiemen Stuiver Naam: Geboren: Tiemen Willem Stuiver 12 augustus 1939 te Vledder, getrouwd in 1964 met Hinke Amelia van den Bosch uit Heerenveen, twee getrouwde zonen Pieter Jan (53) en Johan Willem (50), 6 kleinkinderen, waaronder een tweeling. Toen woonachtig: Geboortehuis Vledder, Brink 22b (burgerwoning), daarna Vledder, Brink 3 (winkel) en Vledder, Dorpsstraat 37 (nieuwe zaak). Nu woonachtig: Heerenveen, Dalkruid 18. Beroep: Gepensioneerd, laatste baan hoofd Financieel-Economische Bedrijfsvoering bij de regiopolitie IJsselland in Zwolle, daarvoor concerncontroller bij de gemeente Heerenveen. Van 1956 t/m 1959 leerling-ambtenaar bij de gemeente Vledder. In deze periode ook correspondent voor Aanpakken 1 voor Vledder e.o. Daarna militaire dienst (S2/S3 2 Garde Grenadiers), vervolgens verschillende banen. Zeven jaar verbonden als gastdocent bij BMC 3 in Leusden. Bijzonderheden: Ouders hadden een installatiebedrijf (gas, water en licht) in Vledder. In de periode 1994-2002 was ik gemeenteraadslid in Heerenveen (D66) en vier jaar lid van het hoofdbestuur D66 in den Haag. Tal van bestuursfuncties in Heerenveen. Hobby s: Voetbal (1948-1963 lid van BEW), schaatsen (Elfstedentocht gereden in 1986), schaken, golf en lezen. Vanaf 2011 redactielid Kerspelstokkies. 1957 20 2017
Wat is je oudste herinnering aan het dorp? Mijn oudste herinnering aan het dorp gaat terug naar ons huis Brink 22b, in het bijzonder naar een gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog. Een nachtelijke inval door Duitsers in 1943, met veel geschreeuw en bevelen, met als doel onderduikers in ons huis te vinden, maakte diepe indruk op mij als klein kind met de schrik en slaap nog in de ogen. En er lag inderdaad een onderduiker in ons huis te slapen en ik wist ook waar hij sliep, maar gelukkig werd hij niet gevonden, ook niet de geheime ruimte 4 die we onder ons huis hadden. Mijn vader is die nacht door de Duitsers voor verhoor meegenomen naar een adres in Frederiksoord. De andere dag is hij weer vrijgelaten. Kennelijk is hij verraden omdat de onderduiker, waarnaar werd gezocht, overdag vaak Hendrik Dekker op het land hielp. Een andere herinnering is het bombardement van het vliegveld in Havelte in maart 1945. Mijn moeder, die alleen met mijn jongere broer Wim (4 jaar), mijn zus Truusje van 8 maanden en mij thuis was, was zo bang dat wij met z n vieren lange tijd onder de tafel hebben gezeten, Truusje in de armen van mijn moeder. Als kind besefte je nog niet goed wat er precies aan de hand was maar de angst van mijn moeder 5 was groot en is me altijd bijgebleven. Ook herinner ik mij de evacués die we via dominee Brouwer bij ons ingekwartierd kregen. Eerst een moeder en dochter uit de omgeving van Roermond, later een moeder met dochter uit Amsterdam. De Amsterdamse vrouwen beloofden ons als kinderen het mooiste speelgoed zodra de oorlog zou zijn afgelopen. Van hen hebben we nooit meer iets vernomen. Met de Limburgse dames hebben mijn ouders nog lange tijd na de oorlog contact gehouden. De tijd op de lagere school in Vledder heb ik als plezierig ervaren. Kon gemakkelijk meekomen, met voorkeur voor taal, lezen en geschiedenis. Buiten spelen, zowel op school maar ook daarbuiten deed ik graag. Vaak wordt bij Dikke Verhalen de strengheid van meester Blomsma op een vrij negatieve manier benadrukt. Hij was inderdaad streng, soms heel streng, de eerste dag bij hem had ik ook al een pets te pakken. Maar zelden wordt verteld dat hij als lesgever een goed hoofd van de school was. Kinderen, die uit Vledder in Diever naar de MU- 21
LO gingen, hoorden zonder uitzondering tot de beteren van de klas. Niemand had in de eerste klas problemen met d s en t s, zinsontledingen, worteltrekken of breuken. Ook in andere vakken hadden ze een voorsprong. Deze kant wil ik ook eens benoemen. Welke herinneringen hebben het meeste indruk op je gemaakt? Onze schoolvakanties (trektochten langs jeugdherbergen of kamperen) moesten in huize Stuiver altijd eerst worden verdiend. Zodra de schooldeuren in juli sloten begon voor ons (Wim en mij) het werken bij de boer. Zo heb ik vakantiewerk, inclusief kost, gedaan bij de gebroeders Jurrie en Hendrik Haveman (het vaakst), Hendrik Dekker, Albert Eleveld en Bertus Nijland in Doldersum. Ik was in die tijd lang en mager, zonder uitzondering zeiden de vrouwen s middags: Jonge, ie mut goed eten, want aans komp t niet goed met joe! En vervolgens werd een heel groot bord vol geschept. Het volgende voorval maakte veel indruk op mij. Tijdens het roggemaaien moest ik mennen, Jurrie afsteken en Hendrik en de huishoudster waren aan het garven binden en opsteken. Aan het eind van de dag zei Jurrie plotseling tegen mij: Breng ie het peerd en de machine maar naor de boerderij! Ik vol trots met paard en machine alleen over de Vledder es naar huis. Geweldig vond ik dit, niet alleen het mennen maar ook het in mij gestelde vertrouwen. In 1956 kwam ik op de secretarie te werken. De eerste dag was wel heel bijzonder. Eerst de overgang van school naar werk, maar ook de mededelingen dat ik vanaf dit moment niemand meer met de voornaam mocht aanspreken, niet mocht tutoyeren en ook de opdracht kreeg van wat alles ik zag en hoorde (en dat was veel) niets buiten het gemeentehuis mocht komen. Voor het eerst elke dag een stropdas voor. En er gebeurde veel in de periode dat ik er werkte (vanaf september 1956 tot augustus 1959), vooral op het grensvlak van wat wel en wat niet kon, je zou er een boek over kunnen schrijven. Eén voorval wil ik u niet onthouden. De gemeentearchitect Rudolf Juffer, 6 lang, het hoofd altijd enigszins schuin en met zwarte baard, hield van het vrouwelijk schoon, dat was in Vledder algemeen bekend. Daarmee vertel ik niets nieuws. Op enig moment gebeurde het volgende. De bevolkingsadministratie moest worden gemechaniseerd en dat betekende dat van alle 2600 inwoners een ponsplaatje moest worden gemaakt. Daarvoor werden twee dames van Samsom uit Alphen aan de Rijn ingehuurd, twee leuke, frisse types, rode lipjes en met korte rokjes. De lezer zal het niet willen geloven, maar het is waar. Tijdens de koffiepauze had hij 22 Rudolf Juffer trouwde later met mevrouw G. Oosterdijk (weduwe van Eerten). Foto M. M. Bakker-van Eerten.
Gemeentepersoneel eind jaren 50: v.l.n.r. J. Rossingh, E. Wanningen (bode), T.W. Stuiver, H. Bos, mej. G. Gritter, R. Wuite (gemeenteontvanger), A. Carolus (gemeentesecretaris) en M. de Vries. binnen vijf minuten op elke knie één van de twee dames zitten, enthousiast vertellend over hoe goed het wonen in Vledder wel niet was. Toen ging de deur van de secretarie open, en daar stond onverwacht onze burgemeester Jonkheer Rudolf Otto van Holthe tot Echten. Nog zie ik voor mij het onthutste en misprijzende gezicht. En ik? Vol bewondering, hoe onze gemeentearchitect dit voor elkaar kreeg. Dan nog een kleine anekdote. Het gaat om een vorm van oplichting, die nooit de krant heeft gehaald. Op een dag reed een bestelbusje voor het gemeentehuis, een man in stofjas met het logo van Olivetti stapte uit en kwam bij mij aan het loket met de boodschap dat hij opdracht had alle Olivetti-schrijfmachines te reviseren. Hij werd binnengelaten en al snel constateerde hij dat de vier aanwezige machines niet ter plekke konden worden gereviseerd. Hij vroeg of wij hem even konden helpen met het inladen van de machines. Een collega en ik hielpen hem daarmee, na uiteraard verkregen toestemming van de eerste ambtenaar ter secretarie, de heer Rossingh. We hebben de monteur nooit meer teruggezien. Navraag bij Olivetti leerde dat zij van een opdracht tot revisie geen enkele weet hadden... In deze rubriek heeft nog niemand verteld over de revolutie in de muziekwereld aan het eind van de jaren vijftig en het begin van de jaren zestig. Dansles kregen we in de bovenzaal van café-restaurant Kiers van dansleraar Karel Kragt op de brave muziek van begin jaren vijftig. En plotseling was er jazz (the Dutch Swing College Band), dixieland, rock- n-roll (Elvis Presley), en later de muziek van de Beatles en de Rolling Stones. In Vledder was die muziek tijdens dansavonden niet of nauwelijks te horen, maar wel live (the Amalfi s) in de danszalen in Noordwolde, Dieverbrug en Dwingeloo. De jongeren van Vledder trokken ik grote getale op de fiets daar naar toe. Van die muziek en dansavonden heb ik zeer genoten. Welke personen heb ik je al het meest kleurrijk ervaren. Hoewel niet kleurrijk, noem ik toch mijn ouders. Waarom? Omdat ik veel waardering heb voor de wijze waarop zij in een vrij kort tijdsbestek een prachtig installatiebedrijf (annex winkel: tv, radio, witgoed, lampen en Sola) in Vledder van de grond hebben gekregen. In 1951 in de oude woning van mijn grootouders aan de Brink 3 begonnen, negen jaar later konden zij een geheel nieuwe zaak aan de Dorpsstraat openen. Inmiddels vijf vaste monteurs in dienst en 23
daarnaast nog een winkelmeisje. Van inzicht getuigde het dat mijn vader de eerste in Vledder was die in 1951 over een televisie (het zgn. hondenhokje) beschikte en daarna vele heeft verkocht. Mijn vader had op zijn bestelauto een zeven meter hoge demontabele antenne laten maken om zo bij potentiële klanten de televisie te kunnen demonstreren. Naast zijn drukke baan was mijn Foto; T.W. Stuiver vader ook nog voorzitter van de Jan en Hilly Stuiver in 1936. middenstandsvereniging, het V.V.V. en de oudercommissie van de lagere school. Ook was hij plv. commandant van de brandweer. Mijn moeder was als lid actief in verschillende verenigingen, haar talent lag echter bij het declameren. Op landelijk niveau heeft zij zelfs prijzen gewonnen. Mijn vader heeft als voorzitter van de oudercommissie eens een stevige aanvaring gehad met het hoofd van de school, meester Blomsma. Met het van de oudercommissie voor Sint- Nicolaasinkopen voor zo n 100 leerlingen verkregen geld kocht de school de cadeaus in Steenwijk. Dat was nu net niet de bedoeling. De inkopen moesten toch echt in Vledder worden gedaan, wat daarna ook gebeurde. Ook wil ik noemen de heer Adrianus Carolus, gemeentesecretaris in Vledder gedurende de periode 1951 1961. Al vrij kort na mijn indiensttreding bij de gemeente Vledder in 1956 leerde ik van hem de drie R s tot leidraad van mijn ambtelijke loopbaan te maken. De drie R s staan voor rechtszekerheid, rechtsgelijkheid en rechtvaardigheid. Aan dit advies heb ik veel gehad, ook later in een breder perspectief, zoals bijvoorbeeld bij mijn keuze om lid te worden van D66. Welke verandering aan het dorp, als je daar nu op terugkijkt, is het meest positieve en welke het meest negatieve? Dat in Vledder een groep mensen onder leiding van Cees Hesse al jaren bezig is het plan Vledder-noord van de grond te krijgen vind ik erg positief. Eindelijk is er nu een succes geboekt. Zoals het nu lijkt mag binnenkort worden begonnen met de bouw van 32 zorgwoningen. Chapeau! Voor een dorp als Vledder is het naar mijn mening erg belangrijk dat ouderen, die verzorging behoeven, in het dorp kunnen blijven wonen. Maar dat laatste geldt ook voor jongeren die in Vledder graag een woning willen bouwen of huren. En niet te vergeten: het belang van versterking van de leefbaarheid van het dorp. Wat ik negatief vind is de tegenwerking die gedurende lange tijd vanuit het gemeentehuis in Diever werd ondervonden. Uit betrouwbare bron 7 weet ik dat de verantwoordelijke wethouder van Schelven en zijn ambtenaren de slak als vervoermiddel hadden gekozen. Deze keuze kwalificeer ik als betreurenswaardig. Hopelijk geeft het nieuwe college van B en W de raadsverkiezingen van maart zijn net achter de rug eindelijk een flinke impuls aan dit voor Vledder zo belangrijke project door meer te doen dan alleen het bouwen van zorgwoningen. En dan denk ik in het 24
Vledder, Brink 3 (1957) Foto: T.W. Stuiver Foto: T.W. Stuiver bijzonder ook aan de bouw van woningen voor jongeren of andere woningzoekenden. De voorbereidingsprocedure heeft nu al twintig jaar geduurd Vledder vind ik een mooi Drents dorp, mijn vrouw en ik komen er graag. De onlangs gerenoveerde Dorpsstraat draagt bij tot verfraaiing van het dorp. Wel vind ik dat nog steeds onvoldoende aandacht is voor het behoud en de kwaliteit van panden, die bepalend zijn voor het dorpsgezicht. Zo vind ik het erg jammer dat op de plaats van het afgebrande caférestaurant aan de Dorpsstraat niet een passend vervangend gebouw is teruggekomen. De zorgvuldig gerestaureerde NH Kerk in Vledder vind ik echter een sieraad voor het dorp, evenals de Tippe, het Thomashuis en Museums Vledder. Ja, en wat vind ik echt negatief, dat is een onderwerp waarover in deze rubriek al heel veel is geschreven. Dat is het verdwijnen van de Tuinbouwschool uit Frederiksoord in 2004. Het besluit daartoe vind ik een bestuurlijke miskleun van de eerste orde. Tiemen Stuiver (t.w.stuiver@upcmail.nl) 1 Aanpakken was de veel in Vledder gelezen regionale krant uit Noordwolde. 2 Inlichtingen en operaties 3 Bestuur, Management, Consultants. 4 Deze ruimte wordt beschreven in het door mij geschreven artikel Grebbeberg, Kerspel- Stokkies 5. 5 Deze angst vloeide hoofdzakelijk voort uit de in bovenstaand artikel omschreven belevenissen. 6 Rudolf Juffer (1923-1995) was gedurende de periode 1953-1962 gemeentearchitect in Vledder. Op de foto staat hij naast zijn tweede vrouw, mevr. G. van Eerten-Visser uit Wolvega. Rudolf Juffer, toen woonachtig in Wolvega, kwam op 28 juni 1995 bij een ongeval op de Friese meren door verdrinking om het leven. Bron: mevr. M.H. Bakker-van Eerten uit Heerenveen. 7 Ons redactielid Klaas van Dijk, die tevens lid is van de voorbereidingsgroep Vleddernoord. 25