TRANSPORTBEDRIJF JAAP MOS

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "TRANSPORTBEDRIJF JAAP MOS"

Helena van Wijk
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

TRANSPORTBEDRIJF JAAP MOS In het midden van de 20 e eeuw was in Nijensleek het transportbedrijf Mos gevestigd. Dit artikel beschrijft het ontstaan en het functioneren daarvan.

1 TRANSPORTBEDRIJF JAAP MOS In het midden van de 20 e eeuw was in Nijensleek het transportbedrijf Mos gevestigd. Dit artikel beschrijft het ontstaan en het functioneren daarvan. De hoofdpersoon van dit artikel, Jacob Hendrik Mos Jzn. (beter bekend onder zijn roepnaam Jaap) is op 3 mei 1904 geboren in Nijensleek, waar zijn vader Jans een café had aan de Hoofdweg. Hier was ook de wagenmakerij gevestigd. Al vroeg verloor hij zijn moeder, hij was toen 5 jaar. Zijn oudere zuster Jacoba (1883) nam toen de zorg voor het gezin over. Jacoba was de dochter van Christina Uhl die in 1893 met Jans trouwde. Jacoba kreeg toen de achternaam Mos. Zij trouwde zelf in 1911 met Antoon Aukes, een ook al op jonge leeftijd wees geworden zoon van de zuster van Jans. Hij en Christina namen hem in hun gezin op. Antoon nam in 1919 het café over van Jans en veranderde de naam in café Aukes. Jaap was ook daar in huis samen met zijn vader die in datzelfde jaar overleed. Als 11-jarig jochie rolde hij al in het vak. Hij wilde eigenlijk niet in de wagenmakerij terechtkomen zoals zijn broer. Bij een oom mende hij al paarden, eerst alleen nog op het land van die oom, maar een paar jaar later ook al korte stukken over de weg. Op 15-jarige leeftijd kocht hij zijn eerste paard en wagen. Hij verdiende toen 13

Deze stenen werden dan tegenover café Jetten geladen vanaf een schip met stenen voor alle aannemers in de buurt.

2 Een rekening uit zelf de kost met loonwerk voor boeren in de omgeving, turf rijden voor de bakkers, het onderhouden van een bodedienst naar Steenwijk en het ophalen van stenen van de Drentse Hoofdvaart bij Havelte. Deze stenen werden dan tegenover café Jetten geladen vanaf een schip met stenen voor alle aannemers in de buurt. Ook was hij toen al betrokken bij het sneeuwvrij maken van de wegen met een sneeuwploeg. Hiervoor kreeg hij dan schriftelijke opdracht van de gemeente. Zijn oom Antoon Aukes zorgde in die tijd nog voor de facturen. In 1932 ging hij in ondertrouw en even later huwde hij Lammigje Jonkers (9 mei 1905). Zij betrokken de woning van de familie Piet van der Schoot op het huidige nummer 49, schuin tegenover de wagenmakerij. Hier werden ook hun kinderen Jans (1933) en Jan (1934) geboren. De eerste vrachtauto Een mijlpaal in de ontwikkeling was de komst van de eerste vrachtauto in Dit was een Chevrolet. Deze werd in 1937 alweer door een tweede Chevrolet opgevolgd, maar deze werd in 1938 voor de mobilisatie gevorderd. Ook Jaap moest opkomen, eerst nog voor een herhalingsoefening. Hij was als lichting 1924 ingedeeld bij de luchtdoelartillerie. In die periode, en ook later bij de echte mobilisatie, werd een chauffeur ingehuurd, Lammigje deed de administratie en ook de hulp van Thomas Aukes (de zoon van Antoon) was welkom. Als vervanging voor de gevorderde Chevrolet kocht Jaap toen een Opel-vrachtwagen bij Rijkmans in Steenwijk. De gemeente Vledder besteedde elk jaar het gemeentelijke transport aan. Hierbij werden de vergoedingen voor het transport per kilometer of per uur vastgesteld. Jaap heeft dit werk diverse keren op zich genomen, in 14 Jaap Mos met in het midden Lammigje Jonkers en links Zus Groenink.

Jaap Mos en zijn Chevrolet. het begin nog met paard en wagen, later ook met de vrachtauto. Het sneeuwruimen gebeurde ook in opdracht van de gemeente.

3 Jaap Mos en zijn Chevrolet. het begin nog met paard en wagen, later ook met de vrachtauto. Het sneeuwruimen gebeurde ook in opdracht van de gemeente. Smederij de Vries, Nijensleek, en Jan Dekker, Vledder, hadden een op de vrachtauto passende sneeuwschuiver voor Jaap gemaakt. Samen met zijn overbuurman J.A. van der Heide, bouwmaterialenhandel (zie ook KS nr. 14), hebben zij in 1938 een benzinepomp voor gemeenschappelijk eigen gebruik ingericht. De basis hiervan was de bruikleenovereenkomst met de benzineleverancier APC. Oorlogstijd In 1939 werd hij voor de grote mobilisatie opgeroepen. In de meidagen van 1940 was hij krijgsgevangen gemaakt en geïnterneerd in Alkmaar. Na een paar weken mocht hij naar huis. Aanvankelijk werd het bedrijf gewoon voortgezet, maar na enige tijd begon benzine moeilijk verkrijgbaar te zijn en Jaap vreesde ook dat zijn Opel in beslag zou worden genomen. Bij een boer in het Nijenslekerveld mocht hij het voertuig onder het hooi verbergen. Wel haalde hij de wielen en de assen er onder weg. Die werden onder een grote platte wagen met opbouw gezet. Voorop werd nog een huif geplaatst om als menner enige beschutting te hebben. Toen kwam het bericht dat de boerderij verkocht zou worden waardoor de Opel daar dus moest verdwijnen. Er lag toen veel sneeuw en op een slee werd de wielloze Opel naar bakker Buit (ook aan de Hoofdweg, zie ook KS nr 26) gebracht waar hij onder turf verborgen werd. Helaas was dit transport opgemerkt en aan de Duitsers gemeld. Die kwamen de auto alsnog in beslag nemen en de assen en de wielen moesten er weer onder. Jaap was toen weer aangewezen op de gewone boerenwagen. 15

In de laatste oorlogsjaren kreeg hij veel transportopdrachten van de gemeente, veelal namens de bezetter, vooral voor materiaalvervoer naar het toen in aanleg zijnde vliegveld van Havelte.

Op een gegeven moment zag hij Vlak voor de bevrijding een vordering van paard en wagen voor vervoer van goederen voor een mobiel hospitaal. laagvliegende jachtvliegtuigen.

4 In de laatste oorlogsjaren kreeg hij veel transportopdrachten van de gemeente, veelal namens de bezetter, vooral voor materiaalvervoer naar het toen in aanleg zijnde vliegveld van Havelte. Vanwege het vervoer van vee, ook ten behoeve van noodslachtingen, was hij wel vrijgesteld van oproepen voor de Arbeidseinsatz. Een van de opdrachten van de gemeente was een rit naar Wolvega. Op een gegeven moment zag hij Vlak voor de bevrijding een vordering van paard en wagen voor vervoer van goederen voor een mobiel hospitaal. laagvliegende jachtvliegtuigen. Hiervan was bekend dat die vooral op jacht waren naar transporten in bezet gebied. Veiligheidshalve dook hij toen maar met paard en wagen een bos in. Uitbreiding Snel na de oorlog kon hij een dump Bedford kopen. Er was toen veel werk, ook veel aanbod van vee dat naar de markt in Assen gebracht moest worden. Omdat er toen ook nog nauwelijks openbaar vervoer en nog weinigen een eigen auto hadden moest hij soms ook personen vervoeren, o.a. de voetbalclub of deelnemers aan verenigingsuitstapjes. Maar dan moest de laadruimte eerst wel weer goed schoongemaakt worden. Hij kreeg al snel behoefte aan een tweede auto. Daarvoor moest hij bij de gemeente een vergunning aanvragen, en toen die verleend werd kocht hij er een Bedford bij. Vanaf dat moment heeft Jaap altijd twee vrachtauto's gehad, Arend van Dijk was hierbij zijn vaste tweede chauffeur. Een belangrijk deel van het werk was het transport van vee en varkens naar verschillende slachterijen, o.a. Drentex in Assen en 16

Udema in Gieten. Agenten van die slachterijen werden gebeld door boeren en zij maakten dan een lijst op waar vee opgehaald moest worden. Driemaal per week werd er een route gereden.

5 Udema in Gieten. Agenten van die slachterijen werden gebeld door boeren en zij maakten dan een lijst op waar vee opgehaald moest worden. Driemaal per week werd er een route gereden. Anderen waar hij veel voor vervoerde waren de veekoopmannen Pieter Luchtmeijer uit Vledder, Scheenstra uit Tuk, en Met twee Bedfords. Jan Bijker uit Frederiksoord en de Noodslachting Veefondsen van Vledder en Nijensleek. Na enige tijd moest Arend in militaire dienst. Zoon Jan, die toen als monteur bij garage Jubbega in Steenwijk werkte, nam dat werk over. Andere chauffeurs die Jaap in de loop der jaren in dienst had waren in de oorlog Jan Veldhuizen en later Jan Have, Adrianus Groen, Bart Roelofs en Rinus Daalman. Het enige ernstige ongeluk dat het bedrijf ooit is overkomen was in Door een klapband belandde de auto in de Drentse Hoofdvaart bij Smilde. De chauffeur Jan Have had vrij lang bekneld in het water gelegen voordat omstanders hem konden bevrijden. Gelukkig kon hij door reanimatie gered worden. Verder bleef de schade beperkt tot een verdronken varken en kon de auto gerepareerd worden. Van transport naar garagae Rond 1956 kwam het idee op dat zoon Jan ook de zaak zou overnemen. Echter, Jan had meer zijn zinnen op het garagewerk gezet en zette dat ook in 1958 om in het beginnen met een garagebedrijf in Ruinerwold. De laatste auto die Jaap kocht was een DAF. Deze werd ook als veetransportwagen ingericht en heeft tot 1968 dienst gedaan. In dat jaar beëindigde Jaap zijn bedrijf, de DAF werd verkocht. Hij behield nog wel de wat kleinere Bedford voor gelegenheidsklusjes. Om gezondheidsredenen is hij in 1975 met Lammigje naar het bejaardencentrum in Ruinerwold verhuisd. Hier is hij op 6 februari 1977 overleden. Lammigje overleed nog hetzelfde jaar: 1 november Piet de Geus Bronnen: Geheugen, familiearchief en foto s van Jan Mos, Ruinerwold Website 't Fledderkerspel 17

Vergelijkbare documenten

CAFÉ JAGER. annex logement, winkel en melkfabriek

CAFÉ JAGER. annex logement, winkel en melkfabriek CAFÉ JAGER annex logement, winkel en melkfabriek Op de locatie Dorpsstraat 35 in Vledder is in 2014 het aldaar staande café afgebrand en (nog) niet herbouwd. Rond 1900 was daar het café Jager gevestigd.