Puur Gevoel voor Kids Meditatie en mindfulness voor kinderen
Meditatie Met meditatie wordt bedoeld het proces waarbij de geestelijke activiteit verfijnd wordt. Met meditatie brengt men de geest tot rust. Bij kindermeditatie geven we kinderen ankers voor het leven mee. Omdat kinderen een sterk beeldend vermogen hebben worden op jonge leeftijd de 5 zintuigen veelal gebruikt als ingang tot meditatie. Het bewustzijn wordt hierdoor toegespitst tot 1 zintuig en er wordt verbinding gemaakt met het hier-en-nu. Mediteren is een natuurlijk proces met positieve effecten op de geest, het lichaam, het brein en de ziel van een kind. Omdat kinderen dit bij zichzelf kunnen toepassen geeft het hen handvatten om in hun verdere leven op deze ankers terug te kunnen vallen om te ontspannen, te concentreren, kortom beter in hun vel te zitten. Soms wordt er de associatie gemaakt bij mediteren alsof je niets doet en je buiten de werkelijkheid plaatst. Echter is mediteren in feite het ervaren van alles, zowel binnen en buiten jezelf met alle aangename en evt. onaangename gewaarwordingen. Op zich is dit een natuurlijk proces voor de rusteloze geest, die zich voortdurend laat afleiden door van alles en nog wat. Dit kom je zeker bij kinderen tegen, zeker als er nog geen bekendheid is met relaxatie, stiltespel of meditatie. Kinderen dienen hun concentratiespier te ontwikkelen en trainen door de gedachten, gevoelens waar te nemen, te benoemen en vervolgens weer terug te keren naar de adem. En begeleid te worden in het omgaan wat je tijdens de meditatie kunt tegenkomen. Door dit proces vaker te beoefenen, zonder oordeel, kun je steeds makkelijker terug keren naar het moment en de oefening. Oefeningen worden speels en leeftijdsgericht opgebouwd zodat deze vanuit kindenergie kunnen worden opgepakt. Waarom meditatie bij kinderen? Kinderlevens zijn druk en vol met prikkels. Ook kinderen moeten tegenwoordig van alles. Met hun volle agenda is het goed om de juiste balans te vinden tussen spanning en ontspanning. Veel kinderen zijn onrustig, druk en weten soms niet hoe ze met bepaalde situaties om moeten gaan. De meeste activiteiten zijn op de buitenwereld gericht. Door te mediteren brengen de kinderen de aandacht naar zichzelf. Ze leren hun gedachten en lichaam tot rust en in balans te brengen. Door een plaatsje in jezelf te vinden waar je altijd rust kunt ervaren, zul je merken dat er steeds minder gedachten in je opkomen waardoor het een stuk rustiger wordt in je lijf en je geest. In onze vroege kindertijd luisteren en reageren we van nature meer vanuit ons hart. We zijn actief nieuwsgierig en leren met behulp van onze zintuigen. Deze openheid maakt dat je vanuit een creatieve, nieuwsgierige en speelse houding technieken tot je neemt en verkent. Ook hebben kinderen de gave om vanuit het hier-en-nu in hun dagelijks leven toe te passen wat goed voelt. Dit sluit naadloos aan bij de hier-en-nu beleving vanuit meditatie. Verder staan kinderen vaak meer in verbinding met hun innerlijke kracht dan volwassenen, omdat bij hen nog niet veel tijd is geweest om verdedigingsmechanismen (ego) op te bouwen. Om die verbinding open te houden is het vroeg aanleren van meditatietechnieken een mooie ingang. Om kinderen vanuit speelsheid te laten ontdekken en ervaren is het ook van belang om hier in de gekozen beelden op (leeftijd) aan te sluiten. Het gaat er altijd om dat een kind een oefening als positief ervaart, zodat deze positieve ervaring zich kan herhalen en verankerd raakt in het zijn. Op deze ankers kan een opgroeiend mens, onder mooie of minder makkelijke omstandigheden, in zijn leven terugvallen. Meditatie laat kinderen plezier ervaren, genieten, jezelf zijn en een positieve levenshouding ontwikkelen.
Positieve effecten: - meer balans - vergroten concentratie/focus - verbetering leerprestaties - omgaan met emoties - verbetering nachtrust - stimulans zelfvertrouwen - compassie, verbondenheid met jezelf en anderen - zintuigen ontdekken - creativiteit ontwikkelen - bewustwording, inzicht in jezelf Er zijn veel mogelijkheden voor meditatie en ontspanning voor kinderen zoals: - meditaties waarbij concentratie (bijv. op een object) centraal staat - meditaties vanuit zintuigen - meditaties in beweging, zoals yoga oefeningen, loopmeditatie - visualisaties of fantasie/geleide meditaties - meditaties waarbij beleving vanuit het lichaam (bodyscan) en bijv. de adem centraal staan Mindfulness Mindfulness is eigenlijk niets anders dan bewust aanwezig zijn. Vanuit een vriendelijke en open houding willen begrijpen wat er aan de hand is. Zonder te oordelen, dingen te negeren of meegesleept worden in de drukte van alledag ben je aanwezig in dit moment. Inmiddels is er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar mindfulness en zijn de resultaten voor verschillende doelgroepen positief. Uit onderzoek blijkt dat bij deelnemers van mindfulness trainingen psychologische klachten significant afnemen, ze leren effectiever omgaan met stresssituaties en kunnen zich beter ontspannen en een hogere kwaliteit van leven ervaren. Waarom mindfulness met kinderen? Steeds meer volwassenen en kinderen hebben te maken met stress. In onze samenleving moeten we steeds meer en wordt er van kinderen steeds meer verwacht. Veel kinderen kunnen moeite hebben met alle druk en prikkels die ze van buiten opgelegd krijgen. De meeste kinderen hebben gelukkig nog niet te maken met een burn-out, of chronische pijnklachten maar toch kunnen zij ook baat bij hebben om mindfulness een plek te geven binnen hun leven. Door mindfulness oefeningen te doen ontdekken kinderen dat zij hun aandacht bewust in het hier en nu kunnen houden en dit kan hen helpen om te gaan met dagelijkse spanning en stress, waardoor de sfeer in de klas (of het gezin) verbetert. Door kinderen dit al op een jonge leeftijd te leren, kunnen ergere stress gerelateerde klachten in de toekomst worden voorkomen. Ook zijn er steeds meer kinderen die het moeilijk vinden om zich goed te concentreren en dagen in een (volle) klas te zitten of is er sprake van problematiek als gescheiden ouders, faalangst, onzekerheid, pesten. Voor deze kinderen kan mindfulness ook goed helpen door aandacht te geven aan dat wat er is en kinderen bewust te laten worden van dat wat er speelt in hun hoofd, lichaam of gevoelsleven. Ook als dat niet leuk, pijnlijk of lastig is. Zonder het te negeren, maar juist er bij stil te staan en bij te blijven. Hierdoor krijgen kinderen een keus hoe met lastige dingen in het leven om te gaan en leren ze dat ze niet automatisch hoeven te reageren.
Dus niet bijv. hoeven te schreeuwen, te slaan, het gevoel weg te hoeven duwen of door bijv. (te) veel of weinig te eten. Kortom mindfulness leert kinderen dat zij zelf de baas zijn over hun gedachtes, emoties en manier van reageren en dat er keuzes zijn. Door mindfulnessoefeningen worden kinderen zich meer bewust van hun lichaam, de gevoelens en gedachten die ze kunnen hebben t.a.v. hun eigen gedrag of neigingen. Door mindfulness beoefening leren kinderen dat deze 3 aspecten altijd met elkaar in verbinding staan. Voorbeeld: je hoort iets als je in bed ligt, je denkt dat het misschien een dief is, je lichaam verstart, je hart gaat harder bonzen en je voelt je bang. Mindfulness leert kinderen bewust te worden van alles wat zich binnen hen afspeelt. En als je weet hoe het met je is, ben je meestal ook meer bewust van hoe je doet. Voorbeeld: Als je moe bent zal je sneller boos worden dan als je lekker uitgerust bent. Mindfulness leert kinderen hierdoor minder automatisch te reageren en zo problemen te voorkomen. De adem speelt bij Mindfulness een grote rol. Bij alle oefeningen die de kinderen doen heeft ook de adem een rol. Voorafgaand aan visualisaties en meditaties ga je eerst met je aandacht naar je adem, bij de bodyscan oefeningen, yoga etc. Door kinderen bewust te laten worden van hun adem leren zij dat de adem hen altijd kan kalmeren en terug kan brengen naar het NU. Als ze bang zijn, gespannen, verdrietig, boos of heel erg druk, altijd is er de adem die hen kan helpen en kalmeren. De adem geeft ruimte en stelt je in staat om je boze gevoel of je verdriet van een afstandje te bekijken. Je bent dan niet meer in je boosheid maar er is boosheid. De adem is je vriend. Je hebt m ook altijd bij je en kan m niet vergeten. Bij de oefeningen richten we vooral de aandacht op de adem bij de buik. Hier kunnen kinderen de adembeweging ook vaak goed voelen met hun handen. De adem mag gaan zoals die gaat. Het is een anker waar je altijd naar toe kunt gaan. Het lichaam is een barometer van hoe het met ons gaat. Spanningsklachten worden bij kinderen vaak geuit in hoofdpijn, slecht in slaap kunnen vallen of doorslaap problemen, moeilijk kunnen concentreren, heftige uiting van emoties, weinig controle over emoties, prikkelbaar, moe en buikpijn. Veel volwassenen zijn gewend om het lichaam te negeren. Niet klagen maar doorgaan. We nemen koffie met suiker als we ons moe voelen en een aspirientje als we hoofdpijn hebben. Toch probeert ons lichaam ons iets duidelijk te maken. Namelijk dat we ons niet prettig voelen of dat we het rustiger aan moeten doen of gezonder moeten leven. Door kinderen al vroeg te leren om naar hun lichaam te luisteren en erg goed voor te zorgen voorkom je veel gezondheids- en spanningsklachten in de toekomst. Je lichaam vertelt je bijv. wanneer je moe bent, wanneer je gespannen bent, wanneer je honger hebt en wanneer je je energie kwijt moet. Maar in je lichaam kun je ook voelen als je bang bent of verdrietig, of als je je ergens zorgen over maakt. Door de mindfulness oefeningen leren kinderen dat je deze gevoelens en lichaamssensaties niet hoeft te negeren maar het er mag laten zijn. Als je bewust bent van wat er is en wat je voelt kun je bewust reageren in plaats van automatisch. Dus niet door een zak chips leeg te eten of je zusje uit te schelden maar door een stuk te gaan fietsen of eerder naar bed te gaan. Een manier om kinderen meer lichaamsbewustzijn te leren is bijv. de bodyscan. Stress is als er meer van je gevraagd wordt dan je aankan. Dat verschilt van persoon tot persoon. Kinderen zijn zich niet altijd bewust van wat spanning of angst met ze doet maar door ze bewust te maken van wat ze in hun lichaam voelen tijdens lastige momenten of onprettige situaties leren ze hun eigen stresssymptonen en reacties kennen. Bijvoorbeeld bij naar een nieuwe school of klas te gaan, of naar de tandarts, of niet kunnen slapen, of gepest worden op school.
Door de symptonen van stress te herkennen en hier bewust van te zijn kunnen kinderen leren een stapje terug te doen (bijv. door niet nog een afspraak te maken, of eens nee te zeggen, naar je adem gaan) en voor zichzelf te zorgen op momenten dat ze dat nodig hebben. Mindfulness oefeningen zijn gericht op aandacht voor het hier en nu. Je leer kinderen bewust te worden van de zintuigen, de adem en het lichaam. Maar ook raak je thema s als liefdevolle vriendelijkheid, respectvol met elkaar en jezelf omgaan, bewustwording van je reactiepatronen als dingen niet gaan zoals je wilt. Bewust maken van de connectie tussen gedachten, gevoelens en lichaamssensaties. Daarbij spreek je met de oudere kinderen oefeningen altijd na. Je nodigt uit tot zelfonderzoek. Mindfulness vraagt van een kind een vaardigheid die het stapsgewijs zal leren en thuis herhalen, wil het beklijven. Het ene kind is meer ontvankelijk voor mindfulness oefeningen dan het andere. Het vraagt van kinderen een vorm van zelfreflectie en concentratie. Zie het als zaadjes die je plant. Sommige zullen in de loop der tijd ontkiemen en tot bloei komen. Andere niet. Toch geef je kinderen iets nieuws mee. Iets dat ze nog niet kennen en wellicht op latere leeftijd weer herinneren. Ik ben ervan overtuigd dat meditaties en mindfulness voor kinderen een verrijking kan zijn in hun leven en dat van hun ouders en school. Want wat is er mooier dan dat kinderen zichzelf leren kennen en beter met situaties om kunnen gaan. Een les zal er ongeveer als volgt uitzien: - Begin: kort stiltemoment/meditatie rond bijv. adem, klankschaal - Inleiding: een verhaal, thema of gedicht, kaartje trekken of uitwisselen met een praatsteen - Lesblok: bewegen/opwarmen (grondingsoefeningen). Deze oefeningen zijn gericht om evt. spanning af te laten vloeien. Dan volgen oefeningen voor het lichaam, adem, zintuigen. Daarna volgen mindfulnessoefeningen met aandacht voor gevoelens en gedachten. We sluiten het lesblok af met een liggende ontspanning (geleidemeditatie of bodyscan). Er is daarna ruimte voor nabespreking met evt. creatieve verwerking (tekenen, mandala maken) De les wordt afgesloten met een moment van stilte en aandacht of met het vertellen van een verhaal of gedicht. Een les, zal afhankelijk van de leeftijd, ca. 45 tot 60 minuten duren. De prijs van de les wordt in overleg, na gelang de grootte van de groep, vastgesteld per kind of per uurtarief. Wil je hier gebruik van maken, neem dan contact met mij op. Puur Gevoel Bianca Schillemans Molenstraat 78 4756 BG Kruisland 06-21404942 info@puurgevoel.com