BELEIDSBEGROTING 2017

Vergelijkbare documenten
BELEIDSBEGROTING 2018

BELEIDSBEGROTING 2019

Onderstaand treft u de balans aan per 31 december Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans.

Monitor Update Strategisch Beleidsplan

Toelichting Begroting Stichting Openbaar Onderwijs Land van Altena

Toelichting bij de begroting 2015 Stopoz Hierbij biedt het bestuur van Stopoz u de toelichtingsbrief en de begroting 2015 aan.

Samengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer

Monitor Update Strategisch Beleidsplan

Financiële managementrapportage Eerste kwartaal 2017

FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij Stichting dr. Aletta Jacobs College

Raadsstuk. Onderwerp: Meerjarenbegroting 2014/ /2019 Stichting Dunamare Onderwijsgroep Reg.nummer: 2015/170311

Tweede kwartaalrapportage exploitatie Conceptversie 1.1

RAPPORT VAN BEVINDINGEN FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT

BELEIDSBEGROTING 2016

Ontwerpbegroting 2011

RAPPORT VAN BEVINDINGEN FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT

Monitoring BeleidsBegroting

Onderzoek bestuurlijke fusie VCBO Kollumerland & Stichting Arlanta

JAARREKENINGEN 2012 VAN INSTELLINGEN VOOR FUNDEREND ONDERWIJS. FINANCIEEL BEELD PER SECTOR Versie 1.0 definitief

Medezeggenschap en Financiën PO. Auke de Roos, MR trainer/adviseur

BEGROTING - CSG DE WAARD LIQUIDITEITSBEGROTING 2017 T/M 2020 STICHTING CHRISTELIJKE SCHOLENGROEP DE WAARD OUD-BEIJERLAND

FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT. Bij Vereniging Scholen der Evangelische Broedergemeente te Zeist

Basisschool De Werf: vrije persoonlijkheidsvorming, sterk inhoudelijk onderwijs en een goede zorgstructuur

BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (na verwerking resultaatbestemming)

Monitor Update Strategisch Beleidsplan

FINANCIËLE RAPPORTAGE FUNDEREND ONDERWIJS. Utrecht, november 2014

FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT. bij Stichting Scholengroep Primato te Hengelo

Raadsstuk. Onderwerp Instandhouding openbaar voortgezet onderwijs 2017

VERSLAG INZAKE ANBI 2016 STICHTING CHRISTELIJKE SCHOLENGROEP DE WAARD OUD-BEIJERLAND

Aan de bestuursleden van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs Zuid- Kennemerland

JAARVERSLAG 2013 PRESENTATIE GEMEENTEN, RAAD VAN TOEZICHT, GMR EN DIRECTIES

C. Herziene Begroting Bestuursbureau/bovenschools Strategisch Beleidsplan Omvang en verloop van reserves 15

Passie voor leren! begroting en scholingsplan

Lekker leren! Begroting en Aanbod AccentAcademie

FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT. bij Stichting Onderwijs 4 Nieuwe Tijd (04NT) te Amsterdam

Geacht College van B&W Geachte leden van de Gemeenteraad van de gemeente Leiderdorp. 30 april 2015 Begroting 2015 en Meerjarenbegroting

5 # 2!$# 3 )$)*!$# 3 )$)* 7#.$% 3 )$)* 4 $%!$%! '#.!*$ 1 )! $% / 0##% " # "$%! &'() !$*$!+,!! -.!!

FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij Schoolvereniging Aerdenhout-Bentveld te Aerdenhout

FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij Stichting Het Zonnewiel te De Bilt

Optimaal onderwijs in de nieuwe krimprealiteit!

CSG DE WAARD BEGROTING 2017 STICHTING CHRISTELIJKE SCHOLENGROEP DE WAARD OUD-BEIJERLAND

Definitie: Eigen vermogen gedeeld door het vreemde vermogen.

ONDERZOEK OMVANG FINANCIËLE BUFFER. Stichting SHON ( )/30709

jaarstukken 2016 Stichting RSG Magister Alvinus en Stichting Gearhing

RAPPORT VAN BEVINDINGEN FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT

drs. J. (Jaap) Bergman RA directeur - partner Hartelijk welkom

BASISSCHOLEN < EEN MEE ONTWERPBEGROTING september 2014

FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij de Stichting Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam

ONDERZOEK OMVANG FINANCIËLE BUFFER. Stichting Openbaar Primair en Speciaal Onderwijs Leiden /42504

MANAGEMENTRAPPORTAGE Periode van januari t/m juli 2015

Artikel 7 Opdracht Stichting Onderwijs Primair heeft de opdracht uitgewerkt naar vijf kernwaarden:

RAPPORT VAN BEVINDINGEN (DEFINITIEF) FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT

Samenkomst gezamenlijke Medezeggenschapsraden STAIJ

6 COMMUNICATIE EN RELATIES...

ONDERZOEK OMVANG FINANCIËLE BUFFER. Stichting voor Interconfessioneel Basisonderwijs te Rotterdam e.o /40269

ONDERZOEK FINANCIËLE POSITIE. Stichting Regionaal Openbaar Basisonderwijs Surplus te Schagen H /41438

Medezeggenschap en Financiën VO. Auke de Roos, MR trainer/adviseur

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Jaarrekening Samenvatting

Jaarverslag publieksversie

ONDERZOEK OMVANG FINANCIËLE BUFFER. Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs in het Gooi te Hilversum /20187

18 Begroting. Begroting

Begroting 2018 SWV - ODP

het vaststellen van de begroting 2013 van de openbare scholengemeenschap (OSG) voor voortgezet onderwijs Winkler Prins

Raadsvergadering : 13 december 2010 Agendanr. 13. : jaarverslag en jaarrekening 2009 Scholengroep OPRON

Meerjarenbegroting Stichting Openbaar Basisonderwijs Alblasserdam 2014 t/m 2017

ONDERZOEK OMVANG FINANCIËLE BUFFER. Stichting Katholiek Onderwijs Drimmelen /43967

Strategisch Beleidsplan Recht doen aan kinderen!

ONDERZOEK FINANCIËLE POSITIE. Stichting Regionaal Orgaan Openbaar Basisonderwijs Lauwersland te Buitenpost H /41492

JAARREKENING Vrienden van Leonardo Eemland

Gemeentebestuur Spui boulevard 300

FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij Stichting Petrus Canisius College te Alkmaar

Verantwoording van financiën in het primair onderwijs. Een handreiking

RAPPORT VAN BEVINDINGEN FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij STICHTING VOOR R.K. HOGER- EN MIDDELBAAR VOORBEREIDEND ONDERWIJS NOORDELIJK ROTTERDAM

Begroting SKPO Eindhoven e.o.

ONDERZOEK FINANCIËLE POSITIE. Stichting Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam H /41775

IN CONTROL STATEMENT IN HET ONDERWIJS

Begroting 2019 SWV - ODP

Treasury Statuut Vastgesteld 10 april 2017

Raadsvergadering : 24 juni 2013 Agendanr. 14

ONDERZOEK OMVANG FINANCIËLE BUFFER. Stichting Scholengroep Den Haag Zuid- West /41402

Strategisch beleidsplan Stichting Poolster. Poolster ontwikkelt. Versie: voorlopig besluit BC op 8 september

FINANCIEEL ECONOMISCH VERSLAG

ONDERZOEK OMVANG FINANCIËLE BUFFER. Stichting Openbaar Onderwijs Oost Groningen /41613

FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT. bij Stichting Petrus Canisius College te Alkmaar

FINANCIEEL ECONOMISCH JAARVERSLAG

Raadsvergadering : 29 oktober 2012 Agendanr. 14. : jaarverslag en jaarrekening 2011 Scholengroep OPRON

Monitor Strategisch Beleidsplan

JAARVERSLAG Stichting SWV Passend Onderwijs V(S)O De Liemers

Ten behoeve van: Algemene Ledenvergadering Steller: J.P. van den Berg, Controller Datum:

FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij Stichting voor Speciaal Basisonderwijs te Doetinchem

Inhoud 1. INLEIDING 3 2. DOELSTELLING TREASURYFUNCTIE 3 3. INTERNE ORGANISATIE TREASURY FUNCTIE 5 4. TREASURYPARAGRAAF 5

Financiën (VO) RSG Magister Alvinus

RAPPORT FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT

Jaarrekening met steun van:

FINANCIEEL CONTINUITEITSTOEZICHT. bij Stichting Het Zonnewiel te De Bilt

Agendanr. : Voorstelnr. : Onderwerp : De Stichting De Blauwe Loper: jaarverslag en jaarrekening 2005 en begroting 2007.

FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT. Bij Stichting Van Brienenoordschool te Rotterdam

ONDERZOEK FINANCIËLE POSITIE. Stichting Bijzonder Basisonderwijs Velsen H /40257

Onderwerp: Voorstel tot vaststelling van het Programma en Overzicht voorzieningen huisvesting onderwijs Nummer: 3d.

Transcriptie:

BELEIDSBEGROTING 2017 Inclusief meerjarenbegroting 2017-2020 Stichting Accent RAPPORT RAAD VAN TOEZICHT

Inhoudsopgave Blad Toelichting op onderdelen van de begroting Beleidsbegroting 3 Gegevens over de rechtspersoon en totaaloverzicht leerlingen en investeringen 26 Begroting Balans per 30 september 2016 30 Meerjarenbegroting 2017-2020 31 Kasstroomoverzicht 2017-2020 32 Toelichting op de meerjaren begroting 33 Verdeling budgetten bovenschools / scholen 39 Verloop balansposten 41 Kengetallen 42 Specificatie kengetallen 43 STICHTING ACCENT

A. BEGROTING IN DOELSTELLINGEN 2017 1. Onderwijs en identiteit Onderwijsinspectie De onderwijsinspectie hanteert vanaf 2017 een vernieuwd toezichtkader en gebruikt hierbij een bestuursgerichte aanpak. Dit betekent dat het bestuur eindverantwoordelijk is voor de kwaliteit en de continuïteit van het onderwijs. De inspectie voert jaarlijks een prestatieanalyse uit en één keer per vier jaar een onderzoek naar de kwaliteitszorg en het financieel beheer. Accent monitort de onderwijskwaliteit met behulp van een tweetal instrumenten: DE KWALITEITSMONITOR en DE LAT OMHOOG. Onderwijskwaliteit in beeld De kwaliteit van de school wordt twee keer per jaar gemonitord. In de periodes februari/maart 2017 met het instrument DE LAT OMHOOG en in september/oktober 2017 met DE KWALITEITSMONITOR. Het College van Bestuur bezoekt in beide periodes alle scholen en spreekt met de schooldirecteur over de behaalde resultaten, de streefdoelen en de visie op schoolontwikkeling. Naar aanleiding van deze schoolbezoeken stelt het CvB een totaalrapportage op. Deze rapportage dient als onderwijsverantwoording naar de Raad van Toezicht. Onderwijsopbrengsten Accent brengt de onderwijsopbrengsten en de streefdoelen op school- en Accentniveau in beeld met de instrumenten DE LAT OMHOOG en de EINDTOETS. Doelstellingen voor 2017 zijn: De tussenopbrengsten (januari 2017) van alle AccentScholen dienen voldoende te zijn. De gemiddelde opbrengst van de Cito-eindtoets dient 537,2 te zijn. 20% van best scorende leerlingen dient een score van 545 of hoger te hebben. Een tweetal scholen voert een pilot uit met de Iep-toets als eindtoets. Het gebruik van deze eindtoets zal in de zomer van 2017 worden geëvalueerd. Update Strategisch beleidsplan 2017-2019 Het strategisch beleidsplan krijgt een update tot 2019. De drie uitgangspunten eigenaarschap 1, leren van en met elkaar 2 en leren centraal 3 worden verbonden aan de vier domeinen van het kwaliteitskwadrant (onderwijs/identiteit, personeel, innovatie en financiën/beheer). In 2019 volgt een geheel nieuw strategisch beleidsplan voor vier jaren. De periodes van de schoolplannen zullen vanaf 2019 volledig aansluiten bij de periode van het strategisch beleidsplan. DirecteurenTweeDaagse De DirecteurenTweeDaagse 2017 staat in het teken van de update van het strategisch beleidsplan 2017-2019. Verder zal er aandacht worden besteed aan crisiscommunicatie. STICHTING ACCENT blad 3

Leerlingenadministratie en leerlingenvolgsysteem De scholen van Accent werken met ParnasSys, een softwareprogramma voor leerlingenadministratie en leerlingenvolgsysteem. In het voorjaar van 2017 zal een onderzoek plaatsvinden naar het gebruik van de bovenschoolse module van ParnasSys. Passend Onderwijs De ondersteuningsmiddelen van de samenwerkingsverbanden worden ingezet voor de basisondersteuning en de extra ondersteuning van leerlingen. Alle ondersteuningsmiddelen worden één op één overgedragen naar de scholen. Bij de basisondersteuning hoort bijvoorbeeld het splitsen van groepen of de aanschaf van specifieke leermiddelen. Bij de extra ondersteuning hoort de inzet van bijvoorbeeld meer handen in de klas. Leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte krijgen een ontwikkelingsperspectief. De scholen rapporteren in maart 2017 over het effect van de inzet van de ondersteuningsmiddelen door het rendement van het onderwijs per groep en per leerling met een ontwikkelingsperspectief in beeld te brengen. Accentmiddag In september 2017 wordt er een Accentmiddag georganiseerd voor alle Accentmedewerkers. De uitgangspunten van de update van het strategisch beleidsplan 2017-2019 staan deze middag centraal. Opleidingsscholen De directeuren en de interne opleiders van de Accent-opleidingsscholen bespreken de ontwikkelingen twee keer per jaar. In de notitie Accent en de opleidingsschool worden de resultaten en de gewenste ontwikkelingen beschreven. IKC de Bosmark participeert in het traject De Academische werkplaats en richt zich op het onderzoekend leren. IKC-vorming De gesprekken in Groenlo met de gemeente en de onderwijsorganisatie Delta om voor De Hoeksteen en 2 Deltascholen een IKC te realiseren worden verder voortgezet. Bestuursakkoord Het bestuursakkoord tussen OCW en het onderwijsveld richt zich op de talentontwikkeling van kinderen, de brede aanpak voor duurzame onderwijsontwikkeling, professionele scholen en de doorgaande ontwikkellijnen. Deze onderdelen zijn door Accent uitgewerkt in beleid. Het toepasbaar maken van ICT voor het onderwijs in de leerlingengroep is voor 2017 een aandachtspunt. STICHTING ACCENT blad 4

Onderwijs aan nieuwkomers Accent heeft sinds januari 2016 een school op het AZC-centrum Groot Duenk in Barlo. De school is verbonden aan IKC UnieK in Aalten. Het onderwijsaanbod vindt in principe in twee groepen plaats en richt zich vooral op de taalverwerving en de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. De leerlingen stromen na een jaar door naar een reguliere basisschool. Op de Meeander in Varsseveld zijn enkele kinderen van zogenaamde nieuwkomers gestart. Deze kinderen ontvangen het onderwijsaanbod binnen de reguliere groep. 2. Innovatie AccentAcademie voor directeuren Directeuren leren samen in intervisiegroepen. Daarnaast zal iedere directeur een professioneel werkbezoek afleggen bij een andere school. Directeuren en internbegeleiders leren samen tijdens bijeenkomsten Tandemleren. Twee of drie schooldirecteuren vormen samen met hun internbegeleiders een groep Tandemleren. Onderdelen van de ontwikkelagenda van de scholen zullen hierbij onderwerp van gesprek zijn. Directeuren wordt de gelegenheid geboden om zich verder te professionaliseren. Deze persoonlijke scholing wordt tijdens de gesprekkencyclus besproken. AccentAcademie voor internbegeleiders De internbegeleiders brengen in 2017 een werkbezoek aan het onderwijs in Ontario Canada. De drie uitgangspunten eigenaarschap 1, leren van en met elkaar 2 en leren centraal 3 worden onderzocht en gerelateerd aan de doelstellingen van de school. De opbrengsten van het werkbezoek worden Accent-breed gedeeld. AccentAcademie voor leerkrachten en assistenten In de zomer van 2017 verschijnt het nieuwe ondersteunings- en scholingsplan van de AccentAcademie Its all about learning! Basis voor dit plan zijn de kritische reflecties van de Accentmedewerkers en de resultaten van De lat omhoog 2017. Accentmedewerkers worden nadrukkelijk uitgenodigd om een bijdrage te leveren aan het scholingsplan. Collegiale intensieve ondersteuning De mogelijkheid om collegiale intensieve ondersteuning (CIO) in te zetten op de scholen wordt verruimd. Scholen worden met behulp van CIO kortdurend ondersteund door een Accent-collega met specifieke expertise met als doel de kennis en vaardigheden te implementeren in de school. AccentAcademie voor ouders Ouders ontvangen informatie over hoogbegaafdheid, dyslexie en opvoedingsvraagstukken tijdens diverse informatieavonden. STICHTING ACCENT blad 5

Doorgaande leerlijn PO-VO Accent gaat samen met Schaersvoorde, school voor Voortgezet Onderwijs, de doorgaande lijn PO-VO versterken. IKC de Bosmark en Schaersvoorde Dinxperlo gaan nauw samenwerken om de doorlopende pedagogische- en onderwijskundige leerlijn op elkaar af te stemmen. Het realiseren van een ononderbroken ontwikkelingsproces voor alle kinderen van 0-16 jaar uit Dinxperlo en omgeving staat hierbij centraal. Investeren in ICT-apparatuur Om de ICT-omgeving te optimaliseren wordt er geïnvesteerd in laptops voor leerlingen, directeuren en bestuursbureau. Tevens wordt er geïnvesteerd in touchscreens. Eind 2017 zijn alle scholen volledig voorzien van moderne touchscreens. Innovatie De ICT wordt in de loop van 2017 volledig in eigen beheer genomen. Deze omzetting naar ICT in eigen beheer zal in fases worden uitgevoerd. Met het ICT in eigen beheer willen we bereiken dat er door leerlingen en leerkrachten zonder vertragingen gewerkt kan worden met de mogelijkheden die de ICT voor het onderwijs biedt. We maken gebruik van Office 365 in combinatie met SharePoint om het delen van data tussen scholen en werkgroepen te vereenvoudigen. Ook onderzoeken we de meerwaarde van een flexibelere manier van werken met ipad s of Chromebooks. Om ICT in eigen beheer mogelijk te maken investeren we in apparatuur en in extra, tijdelijke, ondersteuning bij de implementatie. 3. Personeel Ruim Baan Goed onderwijs is gediend met een evenwichtige leeftijdsopbouw van onze medewerkers. In de afgelopen drie schooljaren heeft Accent dit gerealiseerd door extra middelen in te zetten. Het heeft zo n dertig extra banen voor jonge medewerkers opgeleverd. In 2017 gaan we hiervoor wederom extra budget vrij maken. Topclass jong professionals Accent zet zich in om jong professionals (startende leerkrachten) te ondersteunen opdat het vakmanschap versterkt wordt. Jong professionals nemen drie jaar lang deel aan de Topclass jong professionals. In 2017 gaat de vierde Topclass van start. STICHTING ACCENT blad 6

Observatie-instrument Accent ontwikkelt een observatie-instrument waarmee de directeur objectief en transparant de vakbekwaamheid van de leerkracht kan beoordelen. De pilot van het observatie- instrument Kapablo uitgevoerd op de Hoeksteen in Groenlo en de speciale basisschool nieuwhessen wordt geëvalueerd. Bij een positief resultaat wordt het observatie-instrument Kapablo ingevoerd op alle AccentScholen. Het taakbeleid Medewerkers van Accent werken binnen de normjaartaak van 1659 uur. Binnen deze uren zijn de volgende componenten te onderscheiden: Lestaken 940 uur Groepsgerelateerde taken (60% van de lestaken) 564 uur Professionalisering 80 uur Duurzame inzetbaarheid 40 uur Resteert voor overige taken 35 uur Totaal 1659 uur De scholen maken gebruik van het digitale instrument Formatieplanner PO om het taakbeleid inzichtelijk in beeld te brengen. Iedere medewerker ontvangt jaarlijks een overzicht van werkdagen en de invulling van de normjaartaak. Het vervangingsbeleid Met ingang van 1 juli 2016 is het vervangen van afwezig onderwijspersoneel met tijdelijke contracten complexer geworden als gevolg van de Wet werk en zekerheid (Wwz). De ketenregeling van de Wwz houdt in dat maximaal 6 contracten kunnen worden geboden in maximaal 3 jaar. Het 7 e contract wordt dan een vast contract. Om vaste contracten te voorkomen, dient na het 6 e contract een wachttijd van zes maanden en één dag in acht te worden genomen. Daarnaast moet rekening worden gehouden met eventuele ontstane uitkeringsverplichtingen. Deze uitkeringsverplichtingen worden door het UWV verhaald op de laatste werkgever. Het is van groot belang om onderscheid te maken tussen vervangingsaanstellingen en aanstellingen voor extra inzet van reguliere formatie. Uitkeringsverplichtingen als gevolg van vervangingsaanstellingen kunnen worden verhaald op het Participatiefonds. Uitkeringsverplichtingen als gevolg van extra inzet van reguliere formatie zijn voor eigen rekening. Accent heeft geanticipeerd op de regelgeving van de Wwz en het ontstaan van mogelijke uitkeringsverplichtingen door het vervangingsbeleid als volgt te organiseren: Het Matchpoint vervangingen bestaat uit poolers (vast contract) en oproepkrachten tijdelijk contract). Het aantal poolers (vast contract) in het Matchpoint is fors uitgebreid tot maximaal 13 fte. STICHTING ACCENT blad 7

Poolers worden zo veel mogelijk ingezet op kortlopende vervangingen en oproepkrachten in langdurige vervangen. Extra inzet van reguliere formatie wordt allereerst ingevuld door eigen medewerkers die nog resturen moeten invullen. Daarnaast kan eigen medewerkers een uitbreiding worden geboden van maximaal 5 uur. Lukt de invulling niet met eigen medewerkers dan kan een pooler worden ingezet. Het aantal aanstellingen wordt nauwkeurig gevolgd in het digitale instrument VervangingsManager. Functieboek Het functieboek is vernieuwd en zal vanaf 2017 van kracht zijn voor alle functies binnen de Accent organisatie. Werkkostenregeling (WKR) Sinds een aantal jaren is de werkkostenregeling van de Belastingdienst van toepassing. De werkkostenregeling geldt voor alle vergoedingen, verstrekkingen en ter beschikking gestelde voorzieningen die tot het loon uit de dienstbetrekking horen. Binnen de werkkostenregeling mag de werkgever 1,2% van het totale fiscale loon besteden aan onbelaste vergoedingen of verstrekkingen, de zogenaamde vrije ruimte. Hierover wordt geen belasting geheven. Bij Accent vallen de volgende cafetariaregelingen in de vrije ruimte: reiskosten; vakbondscontributie; fietsregeling. De fietsregeling van Nationale Fietsprojecten (NFP) is vervangen door een eigen Accent fietsregeling per 1 oktober 2016. De WKR en de daaronder vallende cafetariaregelingen zullen bij de medewerkers blijvend onder de aandacht worden gebracht in 2017. Kwaliteitsonderzoek In 2016 heeft het Kwaliteitsonderzoek PO plaatsgevonden onder medewerkers, ouders en kinderen van alle AccentScholen. Het onderzoek heeft de algemene tevredenheid en kwaliteit van het onderwijs op de AccentScholen in kaart gebracht. Het onderzoek heeft geresulteerd in schoolposters waarop de gegevens van het onderzoek en de doelen ter verbetering zichtbaar zijn gemaakt. De scholen werken in 2017 aan deze doelen. Een vergelijkend onderzoek zal in het voorjaar van 2018 plaatsvinden waarbij de resultaten vergeleken kunnen worden met de resultaten van het huidige onderzoek. Youforce In het administratiesysteem Youforce komen steeds meer applicaties beschikbaar. In 2017 wordt het mogelijk gemaakt aktes van aanstellingen en ontslag aan te maken. STICHTING ACCENT blad 8

Prognose leerlingenaantallen in relatie tot de personele inzet Twee keer per jaar worden de prognoses van de leerlingenaantallen in relatie gebracht tot de benodigde personele inzet. We kijken in 2017 vooruit tot 2022. 4. Beheer a. Huisvesting De huisvesting van onze scholen blijft altijd een actueel onderwerp. Zeker nu zaken als luchtkwaliteit, energiebesparende maatregelen en klimatologische omstandigheden meer aandacht vragen. Landelijk bezien wordt de focus meer en meer op deze aandachtsvelden gericht. Onderkend wordt dat de rijksmiddelen ontoereikend zijn om de aanscherping van de hiervoor genoemde zaken te realiseren. De doordecentralisatie van het totale onderhoud van de schoolgebouwen van de rijksoverheid naar de schoolbesturen heeft voor Accent geleid tot kwaliteitsverbetering van de staat van onderhoud van de schoolgebouwen. In veel gevallen kunnen we werk met werk maken. Daarnaast heeft de hiervoor genoemde doordecentralisatie voor wat betreft het onderdeel renovatie tegelijkertijd voor meer onduidelijkheid gezorgd. Zowel de gemeentebesturen als de schoolbesturen geven aan niet verantwoordelijk te zijn voor renovatie van schoolgebouwen. Binnenkort komen VNG, VO-Raad en PO-Raad hieromtrent met een gezamenlijk voorstel om uit de impasse te geraken. In 2017 zal onze focus vooral gericht zijn op de hieronder genoemde onderdelen. In 2017 zal het vigerende Meerjaren OnderhoudsProgramma (MOP) worden geactualiseerd. Mogelijk leidt dit tot een aanpassing van het benodigde budget. Voor 2017 zijn de in de begroting opgenomen genoemde dotaties voldoende. Waar mogelijk wordt getracht het meerjarig planmatig onderhoud uit te voeren in combinatie met gewenste kwaliteitsverbeteringen (werk met werk maken). Naast onderwijsinhoudelijke zaken worden ook verbeteringen van de luchtkwaliteit en duurzaamheidsmaatregelen overwogen. Vanaf 2015 is het streven om dergelijke voorzieningen binnen de vastgestelde onderhoudsbudgetten te realiseren. Een aantal urgente zaken overstijgen echter de beschikbare reguliere middelen. Verbetering van de huisvesting Hoeksteen Gendringen. De gewenste samenwerking met Essentius om een IKC met 2 scholen te realiseren is in een impasse geraakt. Binnenkort moet een oplossing worden geforceerd. Desnoods zal Accent vóór 1 februari 2017 een solitaire aanvraag indienen bij de gemeente voor vernieuwbouw op de bestaande locatie. Vooralsnog wordt er van uit gegaan dat de middelen worden toegekend door de gemeente Oude IJsselstreek. STICHTING ACCENT blad 9

IKC-vorming Groenlo. De gemeente Oost Gelre heeft aangegeven dat besluitvorming rond een IKC op de locatie de Bron waarin ondermeer opgenomen de Hoeksteen niet in de huidige raadsperiode wordt verwacht. Recent is van gemeentezijde een beleidsvisie voor (middel)lange termijn toegezegd waarin ook de Hoeksteen wordt betrokken. IKC-vorming Aalten-dorp. In 2017 worden plannen uitgewerkt om de huisvesting in Aalten-dorp voor de (middel)lange termijn om te zetten naar IKC-vormen. De medewerking van de gemeente Aalten is hierbij onontbeerlijk. Een visiedocument is in voorbereiding voor een onderbouwing van een fasering met als doel de vorming van een tweetal inclusieve IKC s vanaf 2025. Voor de korte termijn vragen de locaties nieuwhessen en Groen van Prinsterer een aanpassing tot 2025. Doordecentralisatie. Dit thema wordt in samenspraak met de gemeente Aalten nader uitgewerkt waarbij ook de financiële aspecten nader worden belicht. Doordecentralisatie is nu geen doel op zich maar een middel om met name de IKC-vorming in Aalten te realiseren. Mogelijkheden langs reguliere weg hebben de voorkeur. Tot nu toe is gebleken dat gemeenten in de regio Achterhoek zeer terughoudend zijn rond het thema doordecentralisatie. In 2017 willen we extra geld inzetten om tot functionele, klimatologische en duurzame kwaliteitsverbetering te komen bij een aantal (hieronder genoemde) schoolgebouwen. Hiervoor wordt een eenmalige dotatie van ongeveer 600.000,- uit de Algemene Reserve gevraagd. 1. Realisatie functionele verbetering schoolgebouw Speciale basisschool nieuwhessen. Het is de bedoeling om dit schoolgebouw zodanig aan te passen dat het voor de periode tot 2025 volledig is toegerust. Hierbij denken we aan aanpassingen van de gymzaal (voor rekening van de gemeente Aalten), nieuwe gebouwelijke voorzieningen in het kader van passend onderwijs, andere groepsruimten alsmede een breed inzetbare vergaderaccommodatie voor de AccentAcademie. 2. Realisatie functionele verbetering Groen van Prinstererschool. De ruimte van het aanwezige speellokaal biedt kansen om andere tekortkomingen in te vullen. De speelfunctie voor de onderbouw kan worden ingevuld in de naastgelegen sportaccommodatie. Het werk wordt uitgevoerd in samenhang met gepland groot onderhoud. 3. Problematiek ventilatie Triangel (laag). Vastgesteld is dat de technische installatie op deze locatie van ontoelaatbare kwaliteit is. In eerste aanleg wordt gezocht naar externe middelen. Gelet op de onzekerheid hierover alsmede de termijn waarbinnen realisatie kan worden verwacht, rijst de vraag hoe lang uitstel nog verantwoord is. Dit is een wettelijke taak voor het bevoegd gezag. Mochten de kosten onverhoopt toch bij Accent komen dan kan slechts 50.000,- als calamiteit binnen het MOP worden opgevangen. Het grootste deel zal moeten worden aangevuld uit de algemene reserve. 4. Klimatologische maatregelen diverse schoolgebouwen. In de achterliggende zomerperiode bleek op meerdere schoollocaties een probleem met de temperatuur. Al dan niet in combinatie met de ventilatieproblematiek. In de winterperiode zal een inventarisatie worden gemaakt van de urgentie en prioritering. In het MOP zijn STICHTING ACCENT blad 10

hiervoor beperkte middelen beschikbaar. Hoewel thans een onderbouwing ontbreekt, zullen de reguliere middelen bij lange na niet toereikend zijn. Een extra bijdrage uit de algemene reserve zal uitkomst bieden. 5. Energiebesparende maatregelen. Recent is er voor gekozen om Accent breed te investeren in deze duurzaamheidsmaatregelen. Tot nu toe beperkte zich de toepassing tot situaties waarbij de investering kon worden opgenomen in de stichtingskosten bij nieuwbouw. Afgesproken is om nieuwe investeringen te activeren met een duur van 10 jaren. In de meeste gevallen ligt het breakeven-point rond de 8 á 9 jaren. Op basis van offertes zijn voor de Hoeksteen in Groenlo en de Knienenbult plannen in voorbereiding. De revenuen van deze energiebesparende maatregelen komen ten gunste aan de gehele Accentorganisatie. 6. Knienenbult. In bewerking is een optimaliseringsplan voor dit schoolgebouw. Het accent ligt op de invulling van unit-onderwijs voor de onder- en bovenbouw. De kosten zijn nog niet bekend. In principe wordt het plan gefinancierd uit de schoolreserve. De omvang van het project is echter dermate dat een aanvulling uit de centrale middelen moeten worden verwacht. 7. Bontebrug. Vooralsnog wordt er van uit gegaan dat gewenste aanpassingen op de locatie Bontebrug kunnen worden ingebracht in het lopende MOP. b. Gecoördineerde inkoop in relatie tot het Aanbestedingsbeleid In 2017 wordt een nieuw contract afgerond voor de inkoop van het Onderwijsleerpakket alsmede schoolmeubilair. Het lopende schoonmaakcontract met Visschedijk wordt nader doorgelicht om de mogelijkheden voor efficiencyverbetering te onderzoeken. Evenals in voorgaande jaren zal een budget ad 10.000,- worden begroot voor de professionele ondersteuning van deze trajecten. c. Financiën Planning- en controlcyclus op basis van kalenderjaren Met ingang van 2016 heeft Accent haar planning en controlcyclus weer ingericht op basis van kalenderjaren. De Bestuursrapportages zijn per kwartaal opgesteld. De begrotingen van de scholen zijn echter nog op basis van schooljaren opgesteld. We hebben gemerkt dat dat nog niet optimaal is. Er vindt twee keer in het jaar een begrotingsproces plaats en de schooldirecteuren werken met een andere begroting dan het bestuursbureau. We zijn voornemens de planning en controlcyclus van de scholen in 2017 ook in te richten op basis van kalenderjaren zodat de planning en controlcyclus geïntegreerd wordt en efficiënter gaat verlopen. Managementinformatie en planning tools In het onderwijsveld zijn meerdere leveranciers actief die programma s ontwikkeld hebben voor goede management informatie. Daarnaast bieden deze programma s de mogelijkheid om STICHTING ACCENT blad 11

begrotingen op te stellen en scenario s door te rekenen (planning tools). In 2017 gaan we onderzoeken of deze programma s voor ons van toegevoegde waarde zijn. Benutting surplus aan financiële middelen Accent kent nog steeds een surplus aan financiële middelen. Op grond van de laatste uitgevoerde risicoanalyse dient de financiële buffer een omvang te hebben van 943.750. De financiële buffer is echter tussen de 1 en 1,5 miljoen hoger. Dit surplus aan financiële middelen kan eenmalig geïnvesteerd worden in het onderwijs. Er zijn plannen ontwikkeld om hier invulling aan te geven. De plannen worden toegelicht bij de verschillende domeinen. In hoofdstuk B. Begroting in cijfers is de financiële uitwerking opgenomen. STICHTING ACCENT blad 12

B. BEGROTING IN CIJFERS 2017 1. Uitgangspunten en aannames bij meerjarenbegroting 2017 tot en met 2021 De bekostiging is gebaseerd op de actuele Regeling personele bekostiging 2016-2017 van eind oktober 2016 en de actuele Regeling materiële bekostiging 2017 van oktober 2016. Voor de schooljaren 2017-2018 en verder is uitgegaan van een verdere verhoging van de lumpsum personeel met 1,0% ter compensatie van stijgende werkgeverslasten. Vanuit de extra ontvangen middelen in december 2013 is de bestemmingsreserve Professionalisering gevormd. In de begroting 2017 is een bedrag van 110.600 opgenomen. De reserve Professionalisering zal eind 2017 naar verwachting geheel besteed zijn. Per 2017-2018 gaat de laatste school over op het 5-gelijkeschooldagenmodel. Dit betreft de Hoeksteen Groenlo. De werktijdfactoren worden in overleg met de medewerkers zoveel mogelijk op het nieuwe rooster aangepast. Structurele werktijdverminderingen worden gecompenseerd met een eenmalige bruto uitkering van gemiddeld 2.000. De kosten hiervan worden onttrokken uit de Bestemmingsreserve Professionalisering. Voor de begroting 2017 wordt uitgegaan van een bedrag aan BAPO/duurzame inzetbaarheid van 300.000. De gelden Passend Onderwijs die ontvangen worden van de twee samenwerkingsverbanden waar we deel van uit maken, worden verdeeld naar de scholen. Dit gebeurt op basis van een bedrag van 4.000 per zware zorgleerling en 100 per leerling in het reguliere basisonderwijs. Eenmalig is hier 29 aan toegevoegd omdat extra middelen van de samenwerkingsverbanden ontvangen zijn. Daarnaast is een bedrag over de scholen verdeeld op basis van het aantal leerlingen met leerlinggebonden financiering op 1 oktober 2013. Bij deze scholen is het personeel geplaatst dat overgenomen is uit het speciaal onderwijs uit hoofde van het Tripartiete akkoord. De basis voor een goede meerjarenbegroting is een goede voorspelling van de leerlingaantallen. Het werkelijke aantal leerlingen per 1 oktober 2015 respectievelijk 1 oktober 2016 bepaalt de bekostiging voor het schooljaar 2016-2017 respectievelijk 2017-2018. De bekostiging van de schooljaren erna is begroot op basis van de verwachte leerlingaantallen op teldatum 1 oktober 2017 en verder. De verwachte leerlingaantallen zijn hieronder weergegeven. Deze zijn gebaseerd op de prognoses van de schooldirecteuren en getoetst aan de laatste prognoses van DUO en MOOZ. Aantal leerlingen op teldatum werkelijk 01-10-2012 werkelijk 01-10-2013 werkelijk 01-10-2014 werkelijk 01-10-2015 werkelijk 01-10-2016 prognose 01-10-2017 prognose 01-10-2018 prognose 01-10-2019 prognose 01-10-2020 Accent totaal 3.284 3.203 3.185 3.147 3.171 3.113 3.039 2.937 2.871 nieuwhessen (sbao) 104 113 102 105 103 100 100 100 100 regulier basisonderwijs 3.180 3.090 3.083 3.042 3.068 3.013 2.939 2.837 2.771 jaar op jaar procentueel -1,5% -2,5% -0,6% -1,2% 0,8% -1,4% -2,4% -3,4% -2,2% jaar op jaar absoluut verschil 49-81- 18-38- 24 45-74- 102-66- STICHTING ACCENT blad 13

2. Begroting 2017 De benodigde financiële buffer is in de laatste risico-analyse bepaald op 943.750. Door de Wet Werk en Zekerheid (hoger risico op het moeten verstrekken van een vast dienstverband) en het verhalen van uitkeringen op werkgevers neemt het financiële risico toe. In de laatste risico-analyse is dit risico ingeschat met een impact hoog en een kans laag resulterend in een bedrag van 62.500. In het voorjaar 2017 vindt de volgende risico-workshop plaats. Vooralsnog komt de nieuwe kwantificering uit op een bedrag van 250.000 behorend bij impact hoog en kans hoog. Dat betekent dat de vereiste financiële buffer omhoog zou gaan van 943.750 naar 1.131.550. AccentScholengroep beschikt over een financiële buffer die 1 á 1,5 miljoen euro groter is. We zijn voornemens in 2017 extra in het onderwijs te investeren waarmee de financiële buffer verlaagd wordt. De extra uitgaven van in totaal 865.500 bestaan uit: 1. Overgang en implementatie van een nieuw ICT-systeem ( 65.000). Ook wordt de vervanging van de resterende digiborden naar voren gehaald ( 142.500). 2. Extra middelen voor Collegiale Intensieve Ondersteuning (CIO) ( 55.000). Dit betreft een kwaliteitsimpuls en zal onder andere leiden tot extra handen in de groep. 3. Impuls functionaliteiten en klimatologische omstandigheden en duurzaamheidsmaatregelen in de diverse AccentScholen. ( 350.000). 4. Het opzetten van een scholingscentrum voor de AccentAcademie en functionele verbetering van het schoolgebouw van nieuwhessen ( 253.000). Het negatief effect op het begrote resultaat in de begroting 2017 bedraagt 697.500. In onderstaande tabel is de winst- en verliesrekening weergegeven inclusief resultaatbestemming. STICHTING ACCENT blad 14

Begroting Begroting Begroting 2017 2016 2015-2016 (x 1.000) Centraal Scholen Totaal Totaal Totaal Baten 3.158 15.172 18.329 17.500 16.974 Lasten 4.048 15.166 19.214 17.711 17.462 Saldo baten en lasten 891-6 885-211- 488- Financiële baten en lasten 28-28 49 49 Resultaat 863-6 857-162- 439- Resultaatbestemming Reguliere exploitatie centraal 13 72-98- Reguliere exploitatie scholen 167 161 155 Benutting financieel surplus (centraal) 698- Bestemmingreserves verbouw en meubilair (centraal) 67-77- 78- Bestemmingsreserve Professionalisering (centraal) 111-56- 159- Prestatiebox (centraal) - - 89- Benutting financieel surplus (scholen) 144-101- 153- Bestemmingreserves buiteninrichting (scholen) 17-17- 17- Totaal resultaat 857-162- 439- Het totaal resultaat bedraagt 856.900 negatief, bestaande uit een negatief resultaat van 862.700 centraal en een positief resultaat van 5.800 bij de scholen. Het negatieve resultaat van centraal betreft voor 697.500 het benutten van het financieel surplus zoals hierboven weergegeven. Verder wordt voor 110.600 onttrokken uit de bestemmingsreserve Professionalisering. Deze bestemmingsreserve zal naar verwachting eind 2017 geheel besteed zijn. In totaal 67.100 wordt onttrokken uit bestemmingsreserves voor verbouw en meubilair. Het reguliere resultaat van centraal bedraagt 12.500 en wordt toegevoegd uit de algemene reserve. Het positieve resultaat van de scholen van 5.800 wordt veroorzaakt door scholen met een positieve reguliere exploitatie van in totaal 167.300, bijvoorbeeld door een meerschoolsdirecteur of een dalend leerlingaantal. Andere scholen benutten hun financieel surplus (in totaal 144.400) voor bijvoorbeeld extra handen in de groep of het kunnen splitsen van een groep. Uit de bestemmingsreserve buiteninrichting wordt 17.100 onttrokken. STICHTING ACCENT blad 15

3. Meerjarenbegroting 2017-2020 De meerjarenbegroting is gebaseerd op de bestaande meerjarenbegroting 2016-2017 tot en met 2019-2020, geaccordeerde verzoeken voor afwijking van deze begroting en de uitgangspunten zoals vermeld in paragraaf B.1. Hieronder is de meerjarenbegroting tot en met 2020 inclusief resultaatbestemming weergegeven: Meerjarenbegroting (x 1.000) 2017 2018 2019 2020 Baten 18.329 18.041 17.537 16.777 Lasten 19.214 17.887 17.568 17.130 Saldo baten en lasten 885-154 32-353- Financiële baten en lasten 28 23 24 14 Resultaat 857-177 8-339- Resultaatbestemming (x 1.000) 2017 2018 2019 2020 Reguliere exploitatie centraal 13 63 54 38 Reguliere exploitatie scholen 167 195 19 313- Benutting financieel surplus (centraal) 698- - - - Bestemmingreserves verbouw en meubilair (centraal) 67-64- 64-47- Bestemmingsreserve Professionalisering (centraal) 111- Benutting financieel surplus (scholen) 144- Bestemmingreserves buiteninrichting (scholen) 17-17- 17-17- Totaal resultaat 857-177 8-339- Het negatieve resultaat van 857 miljoen is in paragraaf B.2. toegelicht. Het negatieve resultaat in 2020 ontstaat door een negatieve begroting van diverse scholen als gevolg van dalende leerlingaantallen en het teruglopen van de bijdrage vanuit de samenwerkingsverbanden. De lasten (met name de formaties) dienen hierop voldoende aangepast te worden. Het is de verwachting dat dit met natuurlijk verloop opgevangen kan worden. STICHTING ACCENT blad 16

4. Investeringen De investeringen voor de komende vier jaren zijn als volgt begroot: Investeringen 2017 2018 2019 2020 (x 1.000) Gebouwen en terreinen ICT 474 106 226 248 Meubilair 118 131 80 99 Overige inventaris 76 5-5 Leermiddelen 355 125 125 180 Totaal investeringen 1.023 367 431 532 Accent investeert structureel meer in ICT ten opzichte van een aantal jaren geleden. In 2017 is 474.200 aan uitgaven begroot voor: De versnelde vervanging van alle resterende digiborden ( 285.200) Verdere investering in leerling devices ( 106.000) De implementatie van eigen netwerk ( 50.000) De vervanging van de laptops van directeuren en bestuursbureau ( 33.000). De investeringen in 2018 betreffen 200 leerling devices. De investeringen in 2019 betreffen 200 leerling devices en de vervanging van wifi-netwerk. In 2020 wordt geïnvesteerd in 150 leerling devices en worden de laptops van directeuren en bestuursbureau en de desktops van leerkrachten vervangen. De begrote investering in overige inventaris in 2017 betreft voor 60.000 investering in energiebesparende maatregelen. Diverse scholen zijn voornemens één of meerdere methoden aan te schaffen waardoor het begrote bedrag in 2017 relatief groot is. STICHTING ACCENT blad 17

5. Balans en financiële kengetallen 5.1 Balans ACTIVA (x 1.000) 2015 2016** 2017* 2018* 2019* 2020* VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa - - - - - - Materiële vaste activa 3.626 3.778 4.067 3.719 3.451 3.325 Financiële vaste activa 917 815 815 815 815 815 TOTAAL VASTE ACTIVA 4.543 4.593 4.882 4.534 4.265 4.140 VLOTTENDE ACTIVA 3.690 3.751 2.730 3.212 3.556 3.246 TOTAAL ACTIVA 8.233 8.344 7.612 7.745 7.822 7.386 PASSIVA (x 1.000) 2015 2016** 2017* 2018* 2019* 2020* EIGEN VERMOGEN Algemene reserve 5.104 5.571 4.909 5.167 5.240 4.965 Bestemmingsreserve publiek 684 576 382 301 220 156 Bestemmingsreserve privaat 133 133 133 133 133 133 Bestemmingsfonds publiek - - - - - - Bestemmingsfonds privaat - - - - - - VOORZIENINGEN 417 471 595 552 635 538 LANGLOPENDE SCHULDEN - - - - - - KORTLOPENDE SCHULDEN 1.896 1.594 1.594 1.594 1.594 1.594 TOTAAL PASSIVA 8.233 8.344 7.612 7.745 7.822 7.386 * meerjarenbegroting 2017-2020 ** uitkomsten ultimo september 2016 De materiële vaste activa nemen in 2017 toe doordat de geplande investeringen in met name ICT en leermiddelen groter zijn dan de jaarlijkse afschrijvingen. Vanaf 2018 nemen de materiële vaste activa af. De financiële vaste activa zijn gelijk verondersteld omdat aflossingen herbelegd kunnen worden. De vlottende activa bestaande uit vorderingen en liquide middelen zijn een resultante. Aan de passivazijde van de balans daalt de algemene reserve over de jaren heen door de benutting van het financieel surplus in 2017 en het begrote negatieve resultaat door de scholen in 2020. De omvang van de publieke bestemmingsreserves daalt als gevolg van de onttrekkingen voor de desbetreffende doelen. De bestemmingsreserve Professionalisering is naar verwachting eind 2017 geheel besteed. De private bestemmingsreserve betreft het saldo van de bankrekeningen van de scholen, dat constant verondersteld is. STICHTING ACCENT blad 18

De voorzieningen bestaan uit de onderhoudsvoorziening en voorziening jubilea. Het saldo stijgt de komende jaren licht doordat de grotere onderhoudsuitgaven wat verder in de toekomst liggen. De kortlopende schulden zijn vanaf 2016 constant verondersteld. 5.2 Financiële kengetallen In september 2016 heeft de Inspectie een nieuwe Beleidsregel financieel toezicht gepubliceerd. Hierin is de nieuwe set kengetallen weergegeven die de Inspectie vanaf het jaarverslag 2015 gaat hanteren. In de bijlage is de definitie van de kengetallen weergegeven. De verwachte ontwikkeling van deze kengetallen in de komende jaren is als volgt: Toezicht Inspectie 2015 2016** 2017* 2018* 2019* 2020* solvabiliteit 0,77 0,81 0,79 0,79 0,80 0,78 liquiditeit 1,95 2,35 1,71 2,02 2,23 2,04 huisvestingsratio 0,08 0,07 0,10 0,08 0,08 0,08 weerstandsvermogen 0,34 0,36 0,30 0,31 0,32 0,31 rentabiliteit -1,1% -0,9% -4,7% 1,0% 0,0% -2,0% * meerjarenbegroting 2017-2020 ** op basis van begroting 2016 en uitkomsten ultimo september 2016 De huisvestingsratio mag niet meer dan 0,10 (10%) bedragen. Door de voorgenomen benutting van het financieel surplus komt Accent in 2017 dicht bij deze signaleringsgrens. Dit is echter eenmalig en onderbouwd. AccentScholengroep heeft al enige jaren een grotere financiële buffer dan vereist volgens de risicoanalyse die jaarlijks uitgevoerd wordt. In 2017 wordt een deel van dit financieel surplus geïnvesteerd. Hierdoor daalt de financiële buffer naar 2,0 miljoen (10,6% van de totale jaarlijkse baten). Dit is nog steeds boven het vereiste niveau van 1,1 miljoen (6,2% van de totale jaarlijkse baten). De jaren erna neemt de financiële buffer weer wat toe. We zullen dan ook doorgaan met het ontwikkelen van plannen om het financieel surplus op een verantwoorde wijze ten goede te laten komen aan het onderwijs zonder dat financiële verplichtingen ontstaan. De ontwikkeling van de financiële buffer is hieronder weergegeven. Financiële buffer 2015 2016** 2017* 2018* 2019* 2020* kapitalisatiefactor 43,1% 43,9% 38,2% 39,7% 41,4% 40,9% - financieringsfunctie 17,9% 17,9% 18,9% 17,4% 17,9% 18,7% - transactiefunctie 10,8% 9,1% 8,7% 8,8% 9,1% 9,5% - financiële buffer in % 14,4% 16,9% 10,6% 13,5% 14,5% 12,7% financiële buffer x 1.000 2.527 2.972 1.951 2.433 2.538 2.128 * meerjarenbegroting 2017-2020 ** op basis van begroting 2016 en uitkomsten ultimo september 2016 STICHTING ACCENT blad 19

Bijlage: Toelichting financiële kengetallen Voor het toezicht op de financiële continuïteit van onderwijsinstellingen hanteert de inspectie vanaf jaarverslag 2015 de volgende kengetallen: Kengetal Berekening Signaleringswaarde Solvabiliteit: Geeft inzicht in de mate waarin instellingen/besturen op langere termijn kunnen voldoen aan hun verplichtingen. (eigen vermogen + voorzieningen) / totaal passiva < 0,30 Liquiditeit: Geeft inzicht in de mate waarin instellingen/besturen op korte termijn (<1 jaar) kunnen voldoen aan hun verplichtingen. Huisvestingsratio: Geeft inzicht in het relatieve aandeel van huisvestingslasten ten opzichte van de totale lasten. Weerstandsvermogen: Geeft inzicht in vrije vermogen voor het opvangen van eventuele calamiteiten. Rentabiliteit: Geeft inzicht in de mate waarin baten en lasten elkaar in evenwicht houden. vlottende activa / kortlopende < 0,75 schulden (huisvestingslasten + > 0,10 afschrijvingen gebouwen en terreinen) / totale lasten eigen vermogen / totale baten < 0,05 saldo baten en lasten / totale 3-jarig < 0 baten inclusief financiële baten 2-jarig < -5% 1-jarig < -10% STICHTING ACCENT blad 20

Voor de beoordeling van de financiële positie kan de financiële buffer (afgeleid van de kapitalisatiefactor) worden gehanteerd: Kengetal Berekening Signaleringswaarde Kapitalisatiefactor: Geeft inzicht in de mate van benutting van het balanstotaal (exclusief < 35% kapitaal voor het vervullen van de taken. gebouwen en terreinen) / totale baten inclusief financiële baten De kapitalisatiefactor heeft drie functies: 1. Financieringsfunctie: Middelen om de materiële vaste activa (niet zijnde gebouwen en terreinen) te zijner tijd te kunnen vervangen. Cumulatieve aanschafwaarde materiële vaste activa (exclusief gebouwen en terreinen) x financieringsbehoefte / totale baten inclusief financiële baten 2. Transactiefunctie: Middelen om de kortlopende schulden te voldoen. kortlopende schulden / totale baten inclusief financiële baten 3. Financiële buffer: Middelen voor calamiteiten. kapitalisatiefactor -/- transactiefunctie -/- financieringsfunctie < 5% STICHTING ACCENT blad 21

C. BEGROTING IN BELEIDSKADERS 2017 1. Financieel beleid De begroting 2017-2020 is gebaseerd op het OC&W-voorschrift jaarverslaggeving voor de sector Primair Onderwijs en op de uitgave Bekostigingsstelsel Basisonderwijs, programma s van eisen voor het jaar 2017. De totale bekostiging van het Ministerie van OCW bestaat uit een aantal verschillende budgetten, zoals lumpsumvergoeding Personeel en lumpsumvergoeding Materiële instandhouding. Sommige vergoedingen c.q. budgetten hebben het karakter van een kalenderjaarvergoeding, andere een schooljaarvergoeding. AccentScholengroep heeft sinds schooljaar 2009-2010 met een begroting en jaarrekening op basis van schooljaren gewerkt. Door te werken met een begroting en jaarrekening op schooljaar kan er een goede match plaatsvinden tussen de periode (schooljaar), het beleid, de activiteiten, de personele formatie en de financiën. Zeker voor de schooldirecteuren was dit een verbetering. De financiële verantwoording naar het Ministerie blijft verplicht op basis van het kalenderjaar. De laatste jaren neemt het extra werk dat dit met zich meebrengt toe. Daarom heeft het CvB besloten om per 1 januari 2016 weer over te gaan op een planning en controlcyclus in kalenderjaren. De schooldirecteuren blijven hun meerjarenbegroting wel op basis van schooljaren opstellen. Vervolgens wordt in het najaar een omrekening gemaakt naar kalenderjaren. De personele inkomsten zijn gebaseerd op de lumpsumvergoeding personeel schooljaar 2016-2017 op basis van de tarieven van DUO van november 2016. Hierbij wordt uitgegaan van de laatst bekende gemiddelde personeelslast (GPL), zoals vastgesteld tijdens de jaarrekeningcontrole 2015. De vergoeding voor materiële instandhouding wordt jaarlijks aangepast om de prijsveranderingen op te vangen. Daarbij wordt uitgegaan van het prijsstijgingspercentage volgens de Macro Economische Verkenningen. In de begroting 2017 en verder zijn de tarieven gehanteerd van de reeds vastgestelde materiële instandhouding 2017. De volgende personele componenten komen voor rekening van centraal en worden niet ten laste gebracht van de schoolbegrotingen: vervangingskosten bij ziekte, zwangerschap en CAO-verlof, ouderschapsverlof, BAPO/duurzame inzetbaarheid, jubilea, arbodienstverlening, spaarverlof, reintegratietrajecten, werving en selectie, jubileumgratificaties, personeelszorg (waaronder lief en leed), integraal personeelsbeleid, AccentOnderwijsdag, DirecteurenTweeDaagse, outplacement, ontslagprocedures, wachtgeld, coördinatie en loonkosten ICT, RI & E trajecten, AccentAcademie, vertrouwenspersoon en de Orthopedagogische Dienst. Met het bovenstaande worden alle mogelijke personele risico s op centraal niveau gelegd. Om deze componenten centraal te kunnen bekostigen wordt een deel van de rijksbijdragen gealloceerd naar centraal. Er wordt middels één allocatiepercentage een bedrag van de materiële instandhouding en het PAB-budget ingehouden ten behoeve van centraal (50,5%) en de OPD (4%). De materiële lasten worden in de begroting zo goed mogelijk geschat op basis van gegevens uit het lopende jaar, voorgaande jaar en de laatst bekende gegevens voor het begrotingsjaar. STICHTING ACCENT blad 22

Het materiële uitgavenpatroon van scholen wordt bepaald door beïnvloedbare en nietbeïnvloedbare kosten. Vooral de niet-beïnvloedbare kosten kunnen de scholen voor grote financiële problemen zetten. De niet-beïnvloedbare kosten die afhankelijk zijn van de staat van onderhoud van het schoolgebouw, zoals het planmatig onderhoud (groot en jaarlijks onderhoud, waaronder inspecties van technische installaties en liften) van de schoolgebouwen en de onderwijshuisvesting zijn al gecentraliseerd en vallen niet onder de financiële verantwoordelijkheid van de school. De kosten van de volgende zaken zijn ook gecentraliseerd en vallen niet meer onder de verantwoordelijkheid van de afzonderlijke scholen: ICT infrastructuur, werkomgeving en beheer, verzekeringen, administratie- en beheerslasten, GMR faciliteiten, vermogensbeheer. Een uitzondering hierop geldt voor het schoolschoonmaakbeheer. Dit is centraal aanbesteed maar blijft een (financiële) verantwoordelijkheid van de afzonderlijke scholen. Sinds 1 januari 2015 zijn schoolbesturen ook verantwoordelijk voor het onderhoud van de buitenschil. Het planmatig onderhoud hiervan (groot en jaarlijks onderhoud) verloopt via de onderhoudsvoorziening en is daarmee gecentraliseerd. Daarnaast worden nu ook de volgende uitgaven centraal gedragen: pleinonderhoud, onderhoud van de zandbakken inclusief verversing, vervanging van het kunstgras, het onderhoud van de ondergrond en valbeveiliging bij speeltoestellen en aanpassingen aan huisvesting in verband met passend onderwijs. 2. Beleidsafspraken Voor alle scholen zijn voor de onderdelen meubilair en leermiddelen zogenaamde Meerjaren Investerings Programma s (MIP s) opgesteld. De schooldirecteuren kunnen op basis van deze, door het College van Bestuur goedgekeurde, MIP s investeringen doen. Ten aanzien van de jaarlijkse begrotingen worden overschrijdingen zonder voorafgaande toestemming niet toegestaan. Indien de begroting van een school negatief sluit is hiervoor, na argumentatie van de schooldirecteur, toestemming verleend door het College van Bestuur. Budgetbewaking is een verantwoordelijkheid van de schooldirecteuren. Het College van Bestuur toetst op basis van ontvangen rapportages van CABO. Het opheffen van niet-efficiënte situaties in de huisvesting van scholen (met name dislocatie en leegstand) is op onderwijskundige en materiële gronden een continu aandachtspunt. De schoolreserve bedraagt gemiddeld 6 % van de jaarlijkse baten van de schoolbegroting. Er is beleid geformuleerd omtrent het aantal touchscreens. Jaarlijks wordt aan de hand van de 1 oktober telling per school het aantal genormeerde groepen bepaald. Scholen die groeien in aantal genormeerde groepen krijgen één of meerdere touchscreens (inclusief eventuele beamer/pc). Scholen die krimpen in aantal genormeerde groepen leveren één of meerdere touchscreens (inclusief eventuele beamer/pc in. Als er geen wens voor een touchscreen bestaat, blijft de bestaande touchscreen (voorlopig) op de (krimpende) school hangen. Een school die terugloopt in aantal genormeerde groepen maar feitelijk één of meerdere nietgenormeerde groepen in de lucht houdt, mag de touchscreen behouden voor de time-being. STICHTING ACCENT blad 23

3. Commissie Don Eind september 2009 heeft de Commissie Don een rapport uitgebracht over het financieel beleid van onderwijsinstellingen. De belangrijkste consequentie van dit rapport is het op een verantwoorde manier verlagen van de kapitalisatiefactor conform het advies van de commissie Don. De kapitalisatiefactor geeft de verhouding aan tussen het balanstotaal (-/- gebouwen en terreinen) en de totale baten. Een te hoge kapitalisatiefactor kan wijzen op het inefficiënt benutten van het kapitaal, bijvoorbeeld door excessief spaargedrag. Voor grote instellingen is de bovengrens bepaald op 35%. In juni 2010 is de notitie Accent en de commissie Don verschenen. Hierin is een plan van aanpak opgenomen om de kapitalisatiefactor op een verantwoorde manier te laten dalen tot 35% van de jaarlijkse baten. Om de kapitalisatiefactor te verlagen tot 35% is een bedrag beschikbaar (de financiële ruimte) om extra uit te geven bovenop de reguliere begroting. Belangrijk is dat dit eenmalige uitgaven betreft en niet structureel mag worden. Daarnaast dienen de scholen de schoolreserve te laten dalen richting 6% van de jaarlijkse baten. Inmiddels weten we dat de totale algemene reserve te laag wordt indien alle scholen hun reserve terugbrengen tot 6%. Daarom wordt het verloop van de reserves goed gemonitord zodat tijdig aangegeven kan worden wanneer de scholen geen extra uitgaven meer mogen doen. 4. Risicoparagraaf De administratieve organisatie van AccentScholengroep is goed op orde. Belangrijke onderdelen hiervan zijn de procuratieregeling (wie mag tot welk bedrag verplichtingen aangaan) en de planning en control-cyclus (van het opstellen van een begroting tot de bewaking ervan). Alle financiële risico s die de afzonderlijke scholen kunnen oplopen, worden op bestuurlijk (centraal) niveau gedragen en zijn met de vorming van reserves, voorzieningen en het afsluiten van verzekeringen in voldoende mate afgedekt. De volgende voorzieningen zijn getroffen: Voorziening Jubilea, Voorziening Onderhoud gebouwen. De volgende (Bestemmings)reserves zijn gevormd: Algemene reserve (in principe vrij beschikbaar). Herwaarderingsreserve voor meubilair ( eerste waardering ) zal in circa vijftien jaar vanaf 2005 worden afgeschreven. Bestemmingsreserve voor verbouw van scholen. Hiertoe wordt de eventuele bijdrage vanuit de scholen direct overgeheveld naar centraal. Afschrijving vindt vervolgens centraal plaats zodat de scholen er geen rekening meer mee hoeven te houden in hun exploitatie. Bestemmingsreserve voor de afschrijving van buiteninrichting. De afschrijving vindt op dezelfde wijze plaats als hiervoor beschreven. Bestemmingsreserve Professionalisering met de extra middelen uit december 2013. STICHTING ACCENT blad 24

De commissie Don heeft aangegeven dat een financiële buffer minimaal 5% van de jaarlijkse baten dient te bedragen, wat ongeveer 0,8 miljoen betekent voor AccentScholengroep. Deze buffer moet bestaan uit overliquiditeit en kredietfaciliteiten. Uit de laatste risicoworkshop is een benodigde financiële buffer van 1.025.000 gebleken. Dit geldbedrag is ruim voldoende aanwezig. 5. Vermogensbeheer Het vermogensbeheer is eind 2009 in eigen hand genomen waardoor de kosten voor het uitvoeren van het vermogensbeheer omlaag zijn gaan. Uitvoering vindt plaats door de controller onder verantwoordelijkheid van de voorzitter van het College van Bestuur. De portefeuille is in lijn met de regeling Beleggen en Belenen en is eenvoudig te beheren. De portefeuille is ondergebracht bij de Rabobank. Uit kostenoverwegingen vindt het beheer van de portefeuille sinds 1 januari 2014 door onszelf plaats op basis van het vastgestelde treasurystatuut. Belangrijk is om een rentevisie te ontwikkelen op basis waarvan zo hoog mogelijke rentebaten gerealiseerd kunnen worden. Tevens is het van belang het renterisico te minimaliseren door de producten op verschillende momenten in de tijd te laten vrijvallen. Hiervoor wordt jaarlijks een kasstroomoverzicht opgesteld, gebaseerd op de meerjarenbegroting. De laatste jaren is de rente alleen maar gedaald. Hierdoor zijn er geen producten beschikbaar die én aan de regeling Beleggen en Belenen voldoen én extra rente opleveren ten opzichte van de rente op de vrij beschikbare spaarrekeningen. Gevolg hiervan is dat de vrijgekomen gelden uit de afgeloste obligaties niet herbelegd zijn en het saldo op de beleggersrekening toegenomen is ten koste van de financiële vaste activa. Het rendement op het vermogen is beperkt. STICHTING ACCENT blad 25

Gegevens over de rechtspersoon en totaaloverzicht leerlingen en investeringen Bestuursgegevens Naam bestuur: Stichting Accent Bestuursnummer: 41787 Inschrijvingsnummer KvK: 09177747 Raad van Toezicht Voorzitter: Overige leden: College van Bestuur Voorzitter: De heer F. Dijkslag Mevrouw W. Winkelhorst-van Engeldorp Gastelaars Mevrouw G.H. Hoornenborg De heer E.J. Wildenbeest De heer H. van de Noort De heer P.J.M. Putman Mevrouw H.J. van Schilt-Kuenen Scholen Naam: Speciale basisschool nieuw Hessen Adres: Hessenweg 4 Postcode/plaats: 7121 MG Aalten Directeur: Dhr. J.A. Bloemenkamp Brinnummer: 02WC Naam: De Hoeksteen Adres: Biss Philip Roveniusstraat 8 Postcode/plaats: 7141 KS Groenlo Directeur: Dhr. J.A. Bloemenkamp Brinnummer: 04RJ Naam: Koningin Wilhelmina School Adres: Burgemeester van Nispenstraat 36 Postcode/plaats: 7103 WJ Winterswijk Directeur: De heer A. Grevers Brinnummer: 04VW Naam: Bontebrugschool Adres: Bontebrug 52 Postcode/plaats: 7064 LM Silvolde Directeur: De heer J. van Essen Brinnummer: 04WR Naam: CBS Barlo Adres: Markerinkdijk 18 Postcode/plaats: 7122 RK Aalten Directeur: De heer G.J. Houwers Brinnummer: 05LR Naam: De Klimop Adres: Schooldijk 21 Postcode/plaats: 7122 LX Lintelo Directeur: Mevrouw M. Hebbink-Kuenen Brinnummer: 05QO STICHTING ACCENT blad 26