PUBERBREIN EN GEZONDHEID Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering
PROGRAMMA Puberbrein Pubers en gezondheid Voeding Bewegen Slapen Wat kunt u hiermee in de opvoeding van uw kind?
DE PUBERTEIT Dit is de periode waarin jongeren zich tot volwassene ontwikkelen. Ze worden geslachtsrijp en ontwikkelen zich mentaal tot volwassenen. Over het algemeen valt de puberteit tussen het 10 e en 18 e levensjaar.
VROEGE ADOLESCENTIE vroege adolescentie (10-14 jaar) midden adolescentie (14-16 jaar) late adolescentie (16-22 jaar) Willen niet opvallen Gevoelig voor groepsdruk Handelen impulsief Zijn emotioneel gevoelig
MIDDEN ADOLESCENTIE vroege adolescentie (10-14 jaar) midden adolescentie (14-16 jaar) late adolescentie (16-22 jaar) Stemmingswisselingen Ontwikkelen van eigen ik Experimenteren & risico s opzoeken Gevolgen van eigen gedrag kunnen ze (nog) niet goed inschatten
LATE ADOLESCENTIE vroege adolescentie (10-14 jaar) midden adolescentie (14-16 jaar) late adolescentie (16-22 jaar) Steeds zelfbewuster, betere zelfreflectie Denken verder vooruit Minder gevoelig voor groepsdruk Vallen af en toe terug in onvolwassenheid
PUBERGEDRAG Lange tijd kregen hormonen schuld van puberaal gedrag Nu weten we: ook ontwikkeling van de hersenen bepalen pubergedrag
HET PUBERBREIN In ontwikkeling tot 24 jaar PUBERBREIN PUBERBREIN
HET PUBERBREIN VOLWASSENENBREIN PUBERBREIN
PUBERS Voelen minder remmingen en zoeken risico's op; Kunnen hun emoties niet goed onder controle houden; Zijn snel afgeleid en hebben moeite met plannen; Overzien de langetermijngevolgen niet; Worden avondmensen doordat hun bioritme verandert; Zijn op zoek naar acceptatie en daardoor beïnvloedbaar; Zijn gevoeliger voor beloning dan voor straf. PUBERBREIN
LICHAMELIJKE ONTWIKKELING Je kind is in de groei tot ongeveer 18 jaar. Grootste groeispurt is tot 16, 17 jaar. Na de eerste menstruatie groeien meisjes nog zo n 8 tot 10 cm door in 2 jaar tijd. Jongens groeien langer door. De groei kost energie: Veel eetlust Moe zijn Niet lekker voelen
GEZOND ETEN, VEEL BEWEGEN EN LEKKER SLAPEN! Hierdoor: Kunnen jongeren zich beter concentreren. (Daardoor) presteren ze beter op school. Voelen ze zich fitter en krijgen ze meer controle over hun veranderende lichaam. Zijn ze weerbaarder: beter zelfbeeld en groter zelfvertrouwen.
PUBERS EN (GEZONDE) VOEDING
IK BEPAAL ZELF WAT IK EET Wat vindt u? Wie hebben er allemaal invloed? Familie Vrienden Televisie/reclame Maatschappij
WE ETEN WAT ER IS.. Weekvoorraad van een gezin in Tsjaad (bron: Hungry Planet)
WE ETEN WAT ER IS.. Weekvoorraad van een gezin in Nederland (bron: Hungry Planet)
EETPATROON PUBERS: DE PRAKTIJK Te weinig brood en zuivel. Te weinig groenten en fruit. Geen margarine op brood (vitamine D-tekort). Te veel koek, snoep, snacks en frisdranken.
WAT SPEELT OOK NOG EEN ROL? Te laat opstaan: geen ontbijt en geen tijd om lunch te maken. In pauze en tussenuur naar de supermarkt of snackbar. Meedoen met de groep / moeilijk nee kunnen zeggen. Geen goede warme maaltijd door bijbaantje of sport. Op dieet en/of extreem bezig zijn met gezond eten.
GEZOND ETEN STIMULEREN Wat kunnen ouders doen?
DAAR THUIS WAAR EEN GEZONDE JE INVLOED HAVEN HEBT Houd rekening met de inkoop, vooral basisvoeding! Snacks in huis = snacks eten Zet een mooie gevulde fruitschaal op tafel Zorg voor een gezond ontbijt en een gezonde avondmaaltijd en eet samen aan tafel. Neem water als standaard. En..
KEEP UP THE GOOD VIBES! Heb het er samen over en maak afspraken Verantwoordelijkheden hebben Choose you battles Like!
PUBERS EN BEWEGEN
BEWEEGNORM JONGEREN Beweegnorm: 1 uur per dag matig intensief bewegen én 2x per week intensief bewegen (sport) In 2015 voldeed 26% van de jongeren (12-17 jaar) aan de norm.
NEDERLANDERS ZITTEN TEVEEL, JONGEREN HET MEEST Hoeveel uur zit de gemiddelde Nederlander per dag? 8,7 uur 9,8 uur Jongeren (12-20 jaar) scoren het hoogst met: 10,4 uur per dag
GAMEBOYRUG OF TABLETNEK Generatie geboren na 1995 bezoekt vaker fysio- en oefentherapeuten met rug-, nek- en schouderklachten. In het ergste geval: bochel of 16-jarige met een hernia. Oorzaak: jongeren zitten onderuit gezakt en bewegen te weinig. Buikspieren worden sterker dan de rugspieren lijf zakt in.
VOORKOMEN VAN EEN TABLETNEK Let op het zitgedrag van uw kind en corrigeer zijn/haar houding. Zorg voor afwisseling in de houding: Op de buik liggen met de ellebogen onder de schouders flexibel en sterk voor de rugspieren. Stel regels over de tijd besteed aan computeren en TV-kijken. Stimuleer uw kind om te bewegen.
PUBERS EN SLAAP
SLAAPRITME BIJ PUBERS Slaap-waakritme verschuift in de puberteit onder invloed van hormonen. Vroegste chronotypes van alle leeftijdsfases Laatste chronotypes van alle leeftijdsfases Pubers kunnen daardoor pas laat in slaap komen en worden s ochtends laat weer wakker.
ANDERE OORZAKEN SLAAPTEKORT Gebruik (sociale) media Sociale verandering Gebruik cafeïne Piekeren Tot laat in de avond huiswerk maken
GEVOLGEN SLAAPTEKORT Minder goed functioneren: Verminderde concentratie Geheugenproblemen Versterking impulsief en ongeremd gedrag. Grotere kans op ongelukjes en blessures. Gewichtstoename Bij ernstig slaaptekort kans op ernstige gezondheidsproblemen.
WAT KUNT U ALS OUDER DOEN? (1) Vertel aan je kind over het veranderende bioritme. Zorg voor zoveel mogelijk regelmaat in bedtijd en tijd van ontwaken. Geen zware maaltijden 2 uur voor bedtijd en niet met honger naar bed gaan. Tot rust komen vóór het slapen: Geen cafeïne houdende dranken 3-4 uur voor het slapen Voorkom intensieve activiteiten, zware inspanningen en stimulerende activiteiten 1 uur voor het slapen gaan Geen schermgebruik 1,5 uur voor het slapen gaan en zeker niet op de slaapkamer
WAT KUNT U ALS OUDER DOEN? (2) Stimuleer ze om overdag te bewegen en buiten te zijn. Melatonine alleen onder begeleiding van (huis)arts. Dutjes overdag: probeer dit te vermijden. Hierdoor kunnen pubers in de regel s avonds minder goed in slaap komen en slapen ze slechter door.
MISSCHIEN DENKT U SOMS Maar Praten heeft geen zin, mijn puber luistert toch niet naar me.
OUDERS HEBBEN HEEL VEEL INVLOED! Jongeren protesteren vaak maar tegelijkertijd: - vinden ze het belangrijk wat u denkt - kijken ze naar hoe u het doet - hebben ze uw regels nodig Juist in de puberteit!
MEER INFORMATIE Adviseur gezondheidsbevordering GGD Hollands Midden Liesbeth Faber lfaber@ggdhm.nl / 088 308 43 28 Jeugdverpleegkundige GGD Hollands Midden Websites www.cjggouda.nl www.hoepakjijdataan.nl/voeding www.hoezitdat.info (voor jongeren) www.voedingscentrum.nl
EVALUATIEFORMULIER Wilt u het formulier a.u.b. invullen door de randen in te scheuren? De 4 vragen zijn: Nieuws gehoord? Handvatten gekregen? Prettige manier van presenteren? Rapportcijfer? Bedankt! Slecht Goed
Centrum Jeugd en Gezin
DE SCHIJF VAN VIJF
BASISVOEDING VOOR EEN 14-JARIGE 14-jarig meisje 14-jarige jongen