c s K "' _,_!JemeetJle uongerodeel,j t&:?emeel//e uantünuûliel ' m""" IS~ GEWOA N BYS0NDER Kollumerland c.a.
~ 1t1 houdsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding 2 1.2 De lokale situatie 2 1.3 Leeswijzer 3 Hoofdstuk 2 Uitgangspunten 4 2.1 Samenwerken in de regio Noordoost Fryslän 4 2.2 Samenwerken tussen beleidsvelden 4 2.3 Samenwerking met ketenpartners 5 2.4 Samenhang met andere documenten 5 2.5 Vraaggericht 5 2.6 Gebiedsgericht 5 2.7 Reikwijdte van dit plan 5 Hoofdstuk 3 Doelstelling 6 3.1 Algemeen 6 3.2 Doelstelling 6 3.3 Prioriteiten 6 3.4 Onderbouwing prioriteiten 7 3.5 Evaluatie en monitoring 8 Hoofdstuk 4 Preventie 9 4.1 Hoe geven we preventie vorm 9 4.2 Maatregelen 9 Hoofdstuk 5 Handhaving 12 5.1 Verschillende vormen van handhaving 12 5.2 Inzet van handhaving 12 5.3 Risicomatrix inzet toezicht 13 5.4 Maatregelen 15 Hoofdstuk 6 Financiën 16 6.1 Hoe wordt de preventie gefinancierd 16 6.2 Hoe wordt de handhaving gefinancierd 16 6.3 Waar is aanvullende financiering nodig 16 Bijlagen Verbonden partijen 17 Nadere analyse GO jeugd voor de DDFK gemeenten 19 Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän
Hoofdstuk 1 lnleodi111g 1.1 Aanleiding Sinds januari 2013 zijn gemeenten de belangrijkste uitvoerders van de Drank- en Horecawet geworden. Zowel op juridisch en educatief vlak en in de sfeer van handhaving is de gemeente regisseur van het alcoholbeleid. Met de laatste wetswijziging, waarbij per 1 januari 2014 de leeftijdsgrens voor verstrekking en in bezit hebben van alcohol verhoogd is naar 18 jaar, worden gemeenteraden ook verplicht om periodiek een preventie- en handhavingplan alcohol vast te stellen. Door dit plan wordt aan deze verplichting voldaan. Een van de voornaamste doelen van de nieuwe wet is dat ze de jeugd beschermt tegen de schadelijke effecten die alcohol kan hebben op de gezondheid en veiligheid. Aangezien gebruik van drugs vergelijkbare schadelijke effecten kan hebben als gebruik van alcohol, is er in Noordoost Fryslän besloten om ook drugsgebruik mee te nemen in dit beleid. In de gewijzigde Drank- en Horecawet van 1 januari 2014 is opgenomen dat de gemeenteraad iedere vier jaar een preventie- en handhavingplan alcohol vaststelt (artikel 43a DHW). Hiermee wil de wetgever stimuleren dat gemeenten actief nadenken over en uitvoering geven aan het verbinden van de beleidsterreinen Volksgezondheid (voorlichting en bewustwording) en Openbare Orde en Veiligheid (beleid en handhaving) als het gaat om alcoholpreventie. Onderzoek heeft meerdere malen laten zien dat beide beleidsterreinen van belang zijn voor effectieve alcoholpreventie bij jongeren. Dit plan is bedoeld om drank- en drugsgebruik van jongeren onder de 18 jaar te voorkomen. Om dit te realiseren is het belangrijk dat voor de vier gemeenten één plan komt. In het plan wordt in ieder geval aangegeven: a. wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingplan; b. welke acties ondernomen worden om alcoholgebruik te voorkomen, met name onder jongeren en al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma's vanuit de Wet Publieke Gezondheid (artikel 2, tweede lid, onderdeel d); c. de wijze waarop het handhavingplan wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; d. welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden. 1.2 De lokale sit uatie Waar hebben we het over in Noordoost Fryslän? Gebaseerd op onderzoek van GGD Fryslän in 2012 kunnen de volgende zaken geconcludeerd worden. In Noordoost Fryslän schommelen de cijfers op het gebied van alcohol- en drugsgebruik rond het Fries gemiddelde. Daar waar het gaat om alcoholgebruik door jongeren tussen de 12 en 18 jaar zijn de cijfers in Noordoost Fryslän over het algemeen hoger dan het Fries gemiddelde. Dit is een duidelijke reden om op het gebied van gemeentelijke maatregelen voornamelijk in te zetten op het bereiken van de jeugd. In het basisteam Noordoost Fryslän van de politie wordt ieder jaar een drugsonderzoek door de politie uitgevoerd. Hieruit blijkt dat het drugsgebruik binnen deze regio hoger is dan eerder werd aangenomen. Ook blijkt uit informatie van de politie dat er in 2013 een behoorlijke stijging is in het aantal hennepkwekerijen dat ontdekt is. Dit betekent niet per definitie dat de problematiek groter is geworden. Het betekent eerder dat de problematiek meer zichtbaar is en dat er meer over gesproken wordt richting politie en andere betrokken instanties. Meer openheid betekent meer kansen in de aanpak van deze problematiek. Zie voor een uitgebreider overzicht van de cijfers een verdere uitwerking in hoofdstuk 3. Om te bepalen waar de focus moet liggen in Noordoost Fryslän, is gekeken naar verschi llende bronnen. De centrale vraag hierbij is waar de problematiek dermate zorgwekkend is dat er maatregelen op gezet moeten worden. Daarnaast is alcohol- en drugsmatiging een belangrijke insteek van dit plan. Bescherming van 'onze' jongeren (en volwassenen) tegen de schadelijke effecten van het gebruik van alcohol en drugs. Wanneer de cijfers vanuit 2012 bekeken worden, valt op dat het gebruik van alcohol in Noordoost Fryslän rond het gemiddelde van Fryslän zit, maar ook nog regelmatig bovengemiddeld. Hier zitten wel behoorlijke verschillen tussen de gemeenten in deze regio (zie ook hoofdstuk 3). Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslan 2
[ Vanuit het integraal veiligheidsbeleid en het gezondheidsbeleid komt de prioriteit jeugd ] naar voren. Vandaar dat ook in dit plan de focus op jeugd ligt. De cijfers geven zeker ook aanleiding tot deze focus. De slogan 'de jeugd heeft de toekomst' is in dit kader aan de orde. De jeugd in Noordoost Fryslän scoort bovengemiddeld met alcohol- en drugsgebruik. Wanneer alcohol- en drugsgebruik daadwerkelijk aangepakt moeten worden, is dit een langdurig proces. De jeugd van nu zijn de ouders van de toekomst. Door de aanpak nu te richten op de jeugd (en hun netwerk) kunnen we hier in de toekomst de vruchten van plukken. 1.3 Leeswijzer In dit preventie- en handhavingplan is de uitwerking voor de komende vier jaar weergegeven. In alle onderdelen wordt de focus op jeugd gelegd. In hoofdstuk twee wordt ingegaan op de uitgangspunten van dit plan. Het derde hoofdstuk geeft de doelstelling en prioriteiten van dit plan weer. Hoofdstuk vier gaat in op de preventieve activiteiten die de gemeenten al ontplooien en die nog ontwikkeld gaan worden. In het vijfde hoofdstuk wordt ditzelfde gedaan voor de handhaving. Tenslotte wordt in hoofdstuk zes ingegaan op de financiële onderbouwing van dit plan. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 3
Hoofd stu~ 2 2.1 Samenwerken in de regio Noordoost Fryslän In Noordoost Fryslän is er met de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. (DDFK) voor gekozen om in gezamenlijkheid een preventie- en handhavingplan op te stellen. [ Oe onderwerpen en bijbehorende problematiek zijn gemeentegrensoverschrijdend. Dus ] ook de aanpak hiervan moet grensoverschrijdend zijn om effectief te zijn. De samenwerking sluit aan bij de recente en eventueel komende bestuurlijke ontwikkeling op het gebied van samenwerking. Hierbij valt te denken aan een ambtelijke c.q. bestuurlijke fusie. Ook de bestuursopdracht om een gezamenlijk handhavingteam op te richten speelt een rol. De bestuurlijke ontwikkelingen en huidige samenwerking sluiten niet aan bij de huidige indeling van het robuuste basisteam van de politie. Ferwerderadiel valt namelijk in een ander basisteam. Tot nu toe staat dit de samenwerking tussen gemeenten onderling en met gemeenten en politie niet in de weg. De Drank- en horecaverordening 2013 is in de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland c.a. op elkaar afgestemd en het afgelopen jaar vastgesteld. Het streven is om te werken met een uniform plan voor heel Noordoost Fryslän. De uitgangspunten zijn in alle gemeenten hetzelfde, maar er is altijd ruimte voor lokale accentverschillen. 2.2 Samenwerken tussen beleidsvelden Integrale benadering op basis van drie pijlers Verschillende studies laten zien dat een integrale benadering van de problematiek rondom alcohol en drugs een cruciaal kenmerk is van effectief beleid. De belangrijkste pijlers waarop preventiebeleid gebaseerd dient te zijn, zijn educatie (grenzen overdragen), regelgeving (grenzen stellen) en handhaving (grenzen bewaken). Dit is het uitgangspunt van het landelijke alcoholpreventiebeleid. Het creëren van bewustwording bij alcoholverstrekkers en ouders is daarbij een noodzakelijke voorwaarde voor gedragsverandering. De nieuwe Drank- en Horecawet helpt daarbij. Naast het voorkomen van schadelijk alcoholgebruik vanuit het perspectief van de volksgezondheid en het jeugdbeleid, is het landelijke beleid ook gericht op het terugdringen van criminaliteit en verstoringen van de openbare orde als gevolg van overmatig alcoholgebruik. Dit plan sluit hier naadloos bij aan. Omgevingsfactoren Drinkgedrag wordt voor een groot deel bepaald door omgevingsfactoren: normen in de sociale omgeving (de ouders), de prijs en promotie van alcohol, het productaanbod, het aantal verkooppunten, verkoopregels. Een eenzijdige aanpak gericht op slechts één of twee van deze factoren werkt niet. Het creëren van bewustwording bij alcoholverstrekkers en ouders is een noodzakelijke voorwaarde voor gedragsverandering, die ingegeven wordt door een helder beleid over alcoholpreventie bij jongeren. Door het versterken van de handhaving via de mogelijkheden in de Drank- en Horecawet kunnen er aanvullende effecten bereikt worden op het terugdringen van de beschikbaarheid van alcohol voor jongeren. Hier wordt ook landelijk op ingezet door campagnes, bv Nix18 (www.nix18.nl). Gebruik van preventie en handhaving gecombineerd Om de doelen van dit plan, zoals opgenomen in het volgende hoofdstuk, te bereiken, is in dit verdere plan een onderscheid gemaakt tussen preventie en handhaving. De preventie ligt in het verlengde van het lokale gezondheidsbeleid en de handhaving ligt op het snijvlak van het integraal veiligheidsbeleid en het handhavingplan. De prioritering van de aanpak van alcohol- en drugsgerelateerde problematiek in vooral de laatste twee plannen is verschillend. In onderling overleg tussen betrokken partijen zal altijd gezocht moeten worden naar de best passende aanpak en prioritering (maatwerk). De beleidsvelden schuren zo dicht tegen elkaar aan, dat er ook sprake is van overlap. Bepaalde beleidsactiviteiten of projecten die uitgevoerd worden vanuit dit uitvoeringsplan, zijn deels te scharen onder preventieve maatregelen en deels onder handhaving. Door te zoeken naar een aanpak die past bij de problematiek en die een combinatie is van preventie en handhaving, wordt zo volledig mogelijk gebruik gemaakt van de (gemeentelijke) mogelijkheden voor de aanpak van betreffende problematiek. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 4
2.3 Sa menwerking met ketenpartners Naast de gemeenten zijn er nog een aantal andere spelers in het veld. De burgemeester is verantwoordelijk voor de uitvoering van zijn taken zoals genoemd in de Drank- en Horecawet. Die bevoegdheden raken grotendeels bevoegdheden die onder het college vallen. Denk hierbij aan de taken op het gebied van preventie en gezondheid. In bijlage 1 is een overzicht opgenomen van partijen met hun eigen taken en verantwoordelijkheden met betrekking tot de Drank- en Horecawet. 2.4 Samenhang met andere documente n Het preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän is een uitvoeringsplan onder de paraplu van het integraal veiligheidsbeleid. Het lokale veiligheidsbeleid, dat gezamenlijk is opgesteld door de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland c.a. en voor Ferwerderadiel in Middelseeverband, levert input aan het Regionaal Beleidsplan Veiligheid Noord Ned erland. Daarnaast overlapt het deels het gezondheidsbeleid (vastgesteld in 2013) en het handhaving plan 1. Deze drie plannen zijn integraal met elkaar verbonden. Doordat er in de driehoek van de basisteams Noordoost en Noordwest Fryslän prioriteit aan jeugd, veiligheid en drugs wordt gegeven en het een centraal onderwerp is in het gezondheidsbeleid, is het nu niet meer dan logisch dat er een apart beleidsplan voor dit onderwerp wordt opgesteld. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de voornoemde plannen. 2.5 Vraaggericht Daar waar een specifieke vraag is zal ingezet worden op een aanbod dat zoveel mogelijk maatwerk is. Niet alles is dichtgetimmerd in dit beleid. Juist de mogelijkheid om vraaggericht te werken, zorgt dat aangesloten wordt bij de problematiek en de doelgroep. De aanpak van preventie bij jeugd kan een heel andere aanpak vergen dan handhaving bij ouderen. Het werk gebeurt wel allemaal met het oog op dezelfde doelstelling, zoals verwoord in hoofdstuk drie van dit beleidsplan. 2.6 Gebiedsgericht Passend bij de uitgangspunten van de gemeentelijke vrsre op zorg, wordt er zoveel mogelijk gebiedsgericht gewerkt. Dus niet klakkeloos alle maatregelen uitrollen over een gehele gemeente of regio, maar kijken wat nodig is voor een bepaald gebied. Uitgangspunt bij het gebiedsgericht werken is dat men op deze manier snel bij problematiek betrokken is en snelle interventies gepleegd worden die kortdurend en effectief zijn. Een gebied kan een gemeente, dorpsgemeenschap of leerlingen van een leerjaar van een school zijn. Hierbij kan de verbinding gezocht worden met de nieuw te vormen gebiedsteams. 2.7 Reikwijdte van dit plan In dit document wordt niet ingegaan op andere soorten verslaving. Voorbeelden hiervan zijn gok- en gameverslaving. Andere vormen van verslaving zij n veel minder zichtbaar en vooral minder beïnvloedbaar door groepsdruk. Alcohol en drugs zijn de meest voorkomende en probleemveroorzakende verslavingen. Daarom is er voor gekozen om die andere vormen van verslaving buiten de reikwijdte van dit beleid te houden. (Individuele) problematiek op andere gebieden van verslaving wordt uiteraard wel opgepakt, maar dan in maatwerktrajecten. Wanneer blijkt dat een probleem meer structureel van aard is en door een grote groep mensen wordt ervaren, dan kan het alsnog opgenomen worden in dit beleid. In de driehoeken 2 is aangegeven dat vooral jeugd de prioriteit heeft. Dit beleid richt zich echter niet alleen op jongeren, alhoewel dit een kwetsbare doelgroep is. Ook volwassenen en ouderen zijn een belangrijke doelgroep van dit plan. Om het intergenerationele aspect van de problematiek aan te kunnen pakken, is het van belang om vooral de aandacht te richten op de jeugd en het sociale netwerk er omheen. 1 Voor de huidige teams handhaving ligt er voor de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel, Feiwerderadiel en Kollumerland c.a. een bestuursopdracht om te komen tot een gezamenlijk handhavingteam. Dit team zal waarschijnlijk ook de handhavingactiviteiten voor de Drank- en Horecawet onder zich krijgen. 2 De driehoek is het overleg tussen burgemeester, officier van Justitie en teamchef van de politie. Hier worden bindende afspraken gemaakt over veiligheid. Dit overleg is gebaseerd op artikel 14 van de Politiewet. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 5
Hoofdstuk 3 Doelste ~ lürng en prioroteiten 3.1 Algemeen De Drank- en Horecawet en daarbinnen het preventie- en handhavingplan biedt kansen aan gemeenten om problematiek lokaal met maatwerk aan te pakken. De gemeenten hebben vanaf 1 januari 2014 de bevoegdheid om toezicht te houden op de naleving van de Drank- en Horecawet. Dit betekent dan wel dat de preventie- en handhavingmaatregelen goed op elkaar moeten worden afgestemd. Om dit te kunnen doen, is het van belang om voor beide onderdelen van het beleid eenzelfde doelstelling na te streven. Op deze manier zijn alle activiteiten gericht op hetzelfde eindresultaat en is de kans het grootst dat dit eindresultaat daadwerkelijk bereikt wordt. Dit sluit aan bij het in paragraaf 2.2. genoemde integraal beleidsmodel. 3.2 Doelstelling Het hoofddoel van het preventie- en handhavingsplan Noordoost Fryslän is: [ Het bestrijden van alcoholgebruik door personen tot 18 jaar en het beperken van alcoholgebruik door personen boven de 18 jaar. Het bestrijden van drugsgebruik en in relatie daarmee het tegengaan van de overlast daarvan. ] Om het doel te bereiken zijn er een aantal subdoelen geformuleerd. Deze subdoelen maken het te bereiken doel concreet. Het gaat hier om subdoelen waar de komende vier jaar naar toegewerkt gaat worden. Het bereiken van de doelstellingen die gerelateerd zijn aan het Fries gemiddelde binnen de vier jaren die dit uitvoeringsplan bestrijkt, is een utopie. Wanneer het lukt in de komende vier jaren een stabilisatie of een (kleine) daling te realiseren, gaat het goed. Dit is echter geen reden om niet naar een groter/beter resultaat te streven. Een aantal subdoelen zullen relatief snel te verwezenlijken zijn. Andere subdoelen vergen een langere adem. Vooral het realiseren van de subdoelen, waarbij sprake is van het beïnvloeden van gedrag, vergt meer tijd. 1. Het percentage jongeren onder de 18 jaar dat alcohol en/of drugs (heeft) gebruikt ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 3 2. Het percentage jongeren onder de 18 jaar dat wel eens dronken is geweest ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 3 3. Het percentage bingedrinkers 4 onder de 18 jaar ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 3 4. Het aantal meldingen van drugs( criminaliteit) is in 2018 gelijk gebleven of lager dan in 2013. 5. Het aantal meldingen van drugsoverlast is in 2018 gelijk gebleven of lager dan in 2013. 6. Het aantal opgerolde kwekerijen is in 2018 gelijk gebleven of hoger dan in 2013. 3.3 Prioriteiten Gelet op de tabellen zoals weergegeven in de volgende paragraaf, kan geconcludeerd worden dat de gestelde prioriteit 'jeugd' in het IVZ beleid en het gezondheidsbeleid een goede keuze is. De cijfers voor wat betreft het alcoholgebruik geven duidelijk aan dat we in Noordoost Fryslän boven het Fries gemiddelde zitten. Gelet op de door ons gestelde doelen, namelijk op of onder het Fries gemiddelde uitkomen, ligt daar een duidelijke taak. Binnen dit plan wordt daarom de meeste aandacht besteed aan onze jongeren. Uit onderzoek (Babor e.a. 2010) blijkt dat we daarbij in moeten zetten op de omgevingsfactoren van die jongeren. Drinkgedrag wordt namelijk voor een groot deel bepaald door sociale omgeving. Den k hierbij aan de ouders, de prijs en promotie van alcohol, het productaanbod, verkoopregels en het aantal verkooppunten. Met andere woorden, wij richten ons de komende jaren meer op de sociale omgeving van de jongeren dan op de jongeren zelf! De aandacht bij preventie en handhaving za l zich in eerste instantie richten op de plaatsen waar jeugd gemakkelijk in aanraking komt met alcohol. Dit is bijvoorbeeld in de sportkantine, supermarkt of kroeg, maar ook bij evenementen die zich richten op een jeugdig publiek. 3 Het Fries gemiddelde zoals jaarlijks gemeten in het GO jeugd van de GGD Fryslän 4 Binge drinken is het drinken van 6 glazen alcohol of meer tijdens 1 enkele gelegenheid. (bron: Jellinek.nl) Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 6
Zoals blijkt uit de cijfers in paragraaf 3.4, lijkt het voornamelijk alcoholgebruik te zijn waar de prioriteit van de integrale aanpak zou moeten liggen. Echter de aanpak van drugs (gebruik en criminaliteit) verdient in Noordoost Fryslän ook de nodige aandacht. De afgelopen jaren komen namelijk steeds meer signalen uit de samenleving dat naast alcoholmisbruik ook het drugsgebruik in Noordoost Fryslän zorgwekkend is. Dit signaal wordt onderkend door de politie en blijkt uit de diverse recherche onderzoeken die hebben plaats gevonden. Naast het feit dat gemeenten drankmisbruik en drugsgebruik willen aanpakken, heeft ook de driehoek van het basisteam Noordoost Fryslän de aanpak van drugs expliciet benoemd binnen het integraal veiligheidsbeleid in Noordoost Fryslän. In de tabel waarin het aantal opgerolde hennepkwekerijen staat aangegeven, is in 2013 een behoorlijke stijging te zien. Deze stijging is niet in heel Fryslän geconstateerd. Noordoost Fryslän springt eruit, samen met Oosterwolde en Leeuwarden. 5 3.4 Onderbouwing prioriteiten De prioriteiten vanuit het integraal veiligheidsbeleid zijn: jeugd en veiligheid, objectieve veiligheid, sociale kwaliteit woon- en leefomgeving en drugsoverlast. De eerste en laatste van deze prioriteiten vi nden o.a. zijn uitwerking in dit plan. Het gezondheidsbeleid zoals is vastgesteld in 2013 kent een aantal actiepunten. Dit zijn gezonde wijken en dorpen, bevorderen van een gezonde leefstijl, verminderen gebruik genotmiddelen, tegengaan van overgewicht, stimuleren van beweging, vergroten weerbaarheid en depressiepreventie, verbinden diverse initiatieven op gebied van zorg, cure en care en instellen van een regionale innovatieprijs. Vooral de eerste drie actiepunten komen onder andere tot een (deel van een) uitwerking in dit plan. Vanuit veiligheid en gezondheid is jeugd absoluut prioriteit. Maar we willen ook weten wat de omvang van de problematiek in Noordoost Fryslän is en hoe de omvang van deze problematiek in verhouding tot het gemiddelde in Fryslän staat. In het eerste hoofdstuk is hier al een globale omsch rijving van gegeven. Hieronder staan de tabellen met de cijfermatige onderbouwing. Hierbij geven de roodgekleurde cijfers de bovengemiddelde waarden aan. Alcoholgebruik Zware drinker Overmatige Zware drinker Overmatige 2012 in%* 19-64 jaar drinker 65+ drinker 65+ 19-64 jaar Frys/an 13 10 5 6 Dantumadiel 10 8 5** 7** Dongeradeel 16 9 6 10 Ferwerderadiel 10 10 4 5 Kollumerland c.a. 12 7 5 1 * gegevens afkomstig uit de gezondheidsmonitor 2012 **gegevens vanuit Dantumadiel niet bekend. Cijfe rs zijn een gemiddelde vanuit DDFK Alcoholgebruik Ooit alcohol Alcohol 5 of meer Ooit jeugd 2012 in gedronken gedronken drankjes per aangeschoten %* in de gelegenheid geweest afgelopen 4 in de weken afgelopen 4 weken Frvslan 54 42 32 37 Dantumadiel 61 49 43 43 DonQeradeel 63 50 38 44 Ferwerderadiel 56 42 26 34 Kollumerland 66 55 45 47 c. a. * gegevens afkomstig uit GO jeugd 2012 (ondervraagden in de leeftijd van 12-18 j aar) Aangeschoten geweest in de afgelopen 4 weken 22 32 25 14 28 5 Deze informatie komt vanuit de politie, basisteam Noordoost Fryslan Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslan 7
Drugsgebruik 2012 in Ooit cannabis Cannabis gebruikt in Ooit harddrugs %* gebruikt 19-64 jaar het laatste jaar 19-64 gebruikt jaar Fryslan 21 6 6 Dantumadiel 10 3 1 Dongeradeel 15 5 2 Ferwerderadiel 15 3 0 Kollumerland c.a. 14 4 3 * gegevens afkomstig uit de gezondheidsmonitor 2012 Drugshandel in 2010 2011 2012 2013 aantallen* Dantumadiel 7 10 6 17 Dongeradeel 17 9 19 40 Ferwerderadiel 0 1 3 8 Kollumerland c.a. 7 10 11 13.. * gegevens afkomstig uit de BVH. " van Politie Noord Nederland Drugsoverlast in 2010 2011 2012 2013 aantallen* Dantumadiel 4 3 13 15 Dongeradeel 5 11 17 29 Ferwerderadiel 1 1 4 5 Kollumerland c.a. 5 6 12 9 * gegevens afkomstig uit de BVH van Politie Noord Nederland Hennepkwekerijen 2010 2011 2012 2013 in aantallen* Dantumadiel 1 3 1 2 Dongeradeel 6 3 3 16 Ferwerderadiel - 2 1 7 Kollumerland c.a. - 2 4 2 * gegevens afkomstig uit de BVH van Politie Noord Nederland Drank en Commercieel Paracommercieel Supermarkten Tijdelijke Horecavergunningen ontheffingen 2013 in aantallen (schenken tijdens evenementen) Dantumadiel 24 23 10 24 Dongeradeel 63 31 10 45 Ferwerderadiel 11 13 4 13 Kollumerland c.a. 28 17 4 23 3.5 Evaluatie en monitoring Iedere twee jaar zal een korte stand van zaken aan de raden worden aangeboden. In deze stand van zaken zal een beschrijving worden gegeven van de activiteiten die in de kalenderjaren ervoor zijn uitgevoerd en een analyse van de resu ltaten van de activiteiten. Voor de analyse wordt gebruik gemaakt van de informatie vanuit de basisteams van de politie, gemeentelijke informatie en in ieder 6 Basisvoorziening Handhaving (BVH) is een incidentregistratiesysteem dat wordt gebruikt door de Nederlandse politie. Politiemedewerkers kunnen in dit systeem incidenten registreren, aangiftes opnemen en strafdossiers opmaken. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 8
geval het GO jeugd 7 en de gezondheidsmonitor van de GGD Fryslän 8. Eventuele bijstelling van de activiteiten in de komende kalenderjaren kan in deze stand van zaken worden aangegeven. 7 dit onderzoek wordt eens in de vier jaar uitgevoerd. Het eerstvolgende onderzoek wordt in 2016 uitgevoerd. 8 dit onderzoek wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Het eerstvolgende onderzoek wordt in 2014 uitgevoerd. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 9
Hoofdstu Ik 4 P reve nt~ e 4.1 Hoe geven we de prev ent ie vorm? Zoals in hoofdstuk 3.5 is aangegeven willen we primair inzetten op de sociale omgeving van jongeren. De afgelopen jaren is er door onze gemeenten veel ingezet op preventieprojecten die alcoholmisbruik en drugsgebruik moesten tegengaan. Een opsomming van al die maatregelen staan vermeld in bijlage 2 van het gezondheidsbeleid. Ondanks dat al deze maatregelen de bewustwording over de problematiek ten goede zijn gekomen willen we de komende jaren zoveel als mogelijk is inzetten op bewezen effectieve maatregelen. Concreet betekent dit dat we ons de komende jaren vanuit preventie oogpunt inzetten op de volgende activiteiten. 4.2 Maatregelen Doelstelling 1. Het percentage jongeren onder de 18 jaar dat alcohol en/of drugs (heeft) gebruikt ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 2. Het percentage jongeren onder de 18 jaar dat wel eens dronken is geweest ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 3. Het percentage bingedrinkers 9 onder de 18 jaar ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. Indicator indicator bron waarde doelstelling 2012 2018 Percentage jongeren onder de 18 jaar GO jeugd 62% 54% dat alcohol heeft gebruikt DDFK 2012 Percentage jongeren onder de 18 jaar GO jeugd 42% 37% dat dronken is geweest DDFK 2012 Percentage bingedrinkers onder de 18 GO jeugd 38 32 jaar DDFK 2012 Percentage jongeren onder de 18 jaar n.v.t. onbekend Nader uit dat drugs heeft gebruikt DDFK te zoeken Activiteiten activiteit partners Bestaande of nieuwe maatregel 1. Inzet 5 minutengesprek: Het geven GGD, scholen en D.D.F.K.: bestaand van individuele advisering van ouders ouders en leerlingen over alcohol en drugs, gekoppeld aan het periodiek geneeskundig onderzoek (p.g.o.) in groep 7 van het basisonderwijs. 2. Gesprekken voeren met jongeren op VNN, ouders D.D.F.K.: bestaand locatie (hangplekken/jeugdsoos) door gebiedsmedewerker, jongerenwerker of jeugdwerker. 3. Opvoedcampagne over roken, CJG, scholen en D.D.F.K.: bestaand drinken, blowen: (Informatie avonden ouders aan ouders zoals bijv. help mijn kind wordt een puber, etc.) 9 Binge drinken is het drinken van 6 glazen alcohol of meer tijdens 1 enkele gelegenheid. (bron: Jellinek.nl) Preventie- en handhavi ngplan Noordoost Fryslän 10
4. Project Geweld is Niet Oké Halt, Fier Fryslän, D.D.K.: bestaand (preventieproject voor scholen dat zich politie, scholen, richt op geweld, weerbaarheid, pesten, ouders Niet in alcohol en drugs) Ferwerderadiel 5. Stimuleren onder de scholen het Verslavingszorg Betreft een nieuw project IK DACHT HET NIET!' - een Noord Nederland, project dat vernieuwende preventieaanpak van Nuchtere Fries, ontwikkeld is voor Nuchter Fries. scholen en ouders en door Nuchtere Fries waar de Betreft een nieuwe aanpak die gemeenten in aansluiting zoekt bij: Noordoost Fryslän - de leefwereld en ontwikkeling van bij zijn aangesloten. pubers: groepsdruk en grenzen Project wordt vanaf - Doen en ervaren in plaats van september 2014 kennis overdragen aangeboden. - Betrokkenheid van ouders Deze elementen zijn effectief bewezen in de aanpak van alcohol- en drugsgebruik onder jongeren. Ze vormden de basis voor de preventieaanpak die het afgelopen jaar binnen het Platform Nuchtere Fries is ontwikkeld door Verslavingszorg Noord Nederland en Theater Smoar. Jongeren, ouders, scholen en gemeenten zijn er enthousiast over, zo bl ijkt uit de reacties en de opkomst van ouders op ouderavonden, die verdubbelt of verdriedubbelt. 6. Ontwikkelen project Uitgaan, Alcohol GGD, VNN, D.D.K.: nieuw en Drugs: heeft tot doel het creëren van Horeca een gezonde en veilige Niet in uitgaansomgeving, om daarmee Ferwerderadiel gezondheids- en veiligheidsproblemen door gebruik van alcohol en drugs in het uitgaanscircuit te voorkomen. 7. In de ontheffing voor het schenken Organisator D.D.K. : nieuw van alcoholhoudende dranken bij activiteit Uit te voeren in activiteiten die tijdelijk zijn, wordt de 2015 voorwaarde gesteld dat minderjarigen te herkennen moeten zijn door middel van Ferwerderadiel: een polsbandje (of iets dergelijks) te bestaand verstrekken door de organisator van de activiteit. Daarnaast wordt in de voorwaarden opgenomen dat de leidinggevenden die op de ontheffing staan in het bezit moeten zijn van een sociale hygiëne. 8. Jeugdoverleg. In de diverse Gebiedsteam i.o. D.D.F.K.: bestaand gemeenten is structureel overleg over en politie jeugd. Van hieruit kunnen preventieve (en positieve) maatregelen integraal worden geïnitieerd. resultaat Omgeving met name ouders zijn zich bewust van de gevolgen van alcohol- en drugsgebruik. Dat jongeren minder alcohol en drugs gebruiken. Preventie- en handhaving plan Noordoost Fryslän 11
Doelstelling 4. Het aantal meldingen van drugs(criminaliteit) is in 2018 gelijk gebleven of lager dan in 2013. 5. Het aantal meldingen van drugsoverlast is in 2018 gelijk gebleven of lager dan in 2013. 6. Het aantal opgerolde hennepkwekerijen is in 2018 gelijk gebleven of hoger dan in 2013. Indicator indicator bron waarde doelstelling 2013 2018 Meldingen drugshandel DDFK BVH 10 78 Max. 78 Meldingen drugsoverlast DDFK BVH 58 Max. 58 Activiteiten Aantal opgerolde hennepkwekerijen BVH 27 Min. 27 DDFK activiteit partners Bestaande of nieuwe maatregel 1. Herijken 0-0ptiebeleid (coffeeshop). Het politie D.D.F.K.: opnieuw bevestigen van de 0-optie bestaand, wordt betreffende coffeeshops. vern ieuwd in 2015 2. Er wordt een campagne ontwikkeld waarbij Politie, burgers D.D.F.K.: nieuw burgers wordt gevraagd signalen door te Uit te voeren in geven over het vermoeden van drugshandel. 2016 3. Ontwikkelen van Bibob-beleid 11 om RIEC D.D.F.K. : nieuw facilitering van georganiseerde en Uit te voeren in ondermijnende criminaliteit tegen te gaan. 2017 Resultaat Burgers van Noordoost ervaren minder overlast van drugshandel. 10 Basisvoorziening Handhaving (BVH) is een incidentregistratiesysteem dat wordt gebruikt door de Nederlandse politie. Politiemedewerkers kunnen in dit systeem incidenten registreren, aangiftes opnemen en strafdossiers opmaken. 1 De Wet Bibob is een (preventief) bestuursrechtelijk instrument. Als er een ernstig gevaar dreigt dat bijvoorbeeld een vergunning wordt misbruikt, kan het bevoegde bestuursorgaan de aanvraag weigeren of de afgegeven vergunning intrekken. Zo wordt voorkomen dat de overheid criminele activiteiten faciliteert en wordt bovendien de concurrentiepositie van bonafide ondernemers beschermd. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 12
Hoofdstuk 5 Toezicht en handhaving 5.1 Verschillende vormen van toezicht De gemeentelijke handhaving kent een aantal onderdelen. De handhaving is ten eerste gericht op de controle van wettelijke en vergunningsvoorschriften van horecaondernemingen, paracommerciële ondernemingen en detailhandel. Het gaat hier om het aanwezig zijn van leidinggevenden, voldoen aan inrichtingseisen en het hebben van de juiste papieren door degenen die alcohol schenken. Dit is de zogenaamde administratieve controle. Ten tweede is er de controle en handhaving van het daadwerkelijk schenken van alcohol. Een voorbeeld hiervan is dat er niet doorgeschonken mag worden buiten de toegestane tijden of wanneer de klant al onder invloed van alcohol is. Daarnaast houdt de controle van het schenken van alcohol ook in dat er niet geschonken en/of verkocht mag worden aan personen jonger dan 18 jaar. Daarnaast is er controle en handhaving van drugsverkoop en -gebruik. Het grootste deel van deze bevoegdheden ligt niet bij de gemeente/burgemeester, maar bij de politie. Dit valt nadrukkelijk onder de opsporingstaak van de politie. De gemeente heeft wel een aantal bevoegdheden in de aanpak van drugs(criminaliteit). Deze zijn onder andere omschreven in het hennepconvenant dat in 2013 is ondertekend door politie, gemeenten en woningbouworganisaties. 5.2 Inzet van toezicht Zoals in paragraaf 5.1 al is omschreven, zijn er verschillende vormen van handhaving. De beginsituatie op het gebied van handhaving in de vier deelnemende gemeenten is niet gelijk. Daarom is het van belang om toe te werken naar een uniforme werkwijze in de vier gemeenten, waarbij wel ruimte is voor lokale verschillen. Dit wordt in paragraaf 2.5 omschreven als gebiedsgericht werken. Uiteindelijk is het de bedoeling in alle drie genoemde vormen van handhaving gelijk op te treden. Administratieve controle Voor de eerste vorm van handhaving wordt de huidige werkwijze als het ware verbreed. Het huidige toezicht op de horeca vindt momenteel al zoveel mogelijk plaats door het houden van integrale controles. Dit betekent dat er in één controlemoment (basiscontrole) toezicht wordt gehouden op verschillende onderdelen bij horecabedrijven zoals milieu, brandveiligheid, inrichtingseisen etc. De onderdelen vanuit de nieuwe DHW kunnen moeiteloos getntegreerd worden binnen deze integrale aanpak. Het gaat hier bijvoorbeeld om de inrichtingseisen en het hebben van de juiste papieren door de leidinggevende(n). Naast de reguliere horeca worden ook de paracommerciële instellingen en supermarkten onderworpen aan een basiscontrole. Dit is een gelegenheid voor het geven van voorlichting over de naleving van leeftijdsgrenzen. Controle en handhaving van schenken van alcohol Dit onderdeel van handhaving is nieuw voor gemeenten. Het jaar 2014 en mogelijk ook 2015 wordt gebruikt om hier ervaring in op te doen en te kijken wat de best passende strategieën zijn voor ons gebied. Bij dit soort controles zal de samenwerking met de politie, als ervaringsdeskundige op het gebied van handhaving, veelvuldig gezocht moeten worden. Ook is de politie de partij die vaak als eerste excessen signaleert. De politie heeft daarnaast een aantal bevoegdheden, bijvoorbeeld het uitschrijven van proces verbaal voor openbare dronkenschap. Deze bevoegdheden helpen de gemeente om de doelstellingen van dit plan te behalen of in ieder geval zichtbaar maken waar en wanneer er sprake is van overmatig alcoholgebruik of alcoholgebruik door jeugdigen. Een andere belangrijke bevoegdheid is dat de politie, evenals de gemeentelijke Drank en Horeca BOA, een proces verbaal kan opmaken voor personen onder de 18 jaar die alcoholhoudende dranken bij zich hebben en personen (boven en onder de 18 jaar) die geopende alcoholhoudende dranken bij zich hebben op de openbare weg. Naast de samenwerking met de politie, is de gemeente vooral zelf aan zet waar het gaat om deze bevoegdheden. In de Drank- en Horecaverordening die de gemeenteraden eind 201 3 vastgesteld hebben, zijn de kaders weergegeven waaraan onder andere verstrekkers van alcohol zich moeten houden. Dit zal gecontroleerd en indien nodig ook gehandhaafd moeten worden. In de eerste twee jaar van de looptijd van dit plan zal aan deze nieuwe taken actief vorm gegeven moeten worden. Het idee is om in te zetten op handhaving op de onderdelen waar de meeste risico's zijn voor jongeren om in aanraking te komen met alcohol. Om hieraan een weging te geven is een risicomatrix opgesteld. Dit is een eerste inschatting gebaseerd op de ervaringen vanu it de teams handhaving. In Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslan 13
de looptijd van dit plan kan de inschatting veranderen en dus ook de handhaving naar andere aandachtsgebieden verschuiven. Handhaving van drugsverkoop en -gebruik Op dit gebied heeft de gemeente een beperkt aantal bevoegdheden. In de doelstellingen van dit l?lan is al aangegeven dat de gemeenten zich al gecommitteerd hebben aan het hennepconvenant. Hierin ligt een groot deel van de gemeentelijke bevoegdheden vervat. Door de uitvoering van het hennepconvenant wordt de kweek en handel in hennep integraal aangepakt. Naast het hennepconvenant is er een aantal andere zaken waar een gemeente bevoegdheden in heeft. Zo kan de burgemeester een 0-optie vaststellen voor coffeeshops. Dit was voorheen een bevoegdheid van de gemeenteraden. Door deze wijziging in bevoegdheid zal de 0-optie opnieuw vastgelegd moeten worden. Hier zal daarna ook toezicht op gehouden moeten worden. Daarnaast zullen de gemeenten alert moeten blijven op andere drugsgerelateerde activiteiten zoals bv smart- en growshops. Deze zijn (op dit moment) legaal, maar vormen veelal een voorportaal naar de georganiseerde criminaliteit. De gemeente zal, indien mogelijk, in het kader van niet-faciliteren maatregelen moeten nemen om vestiging van dit soort ondernemingen te remmen. Daarnaast heeft een gemeente op casusniveau of projectmatig mogelij kheden om, eventueel zelfs op persoonsniveau, maatregelen te treffen bij drugsgerelateerde overlast. Handhaving (jeugd)keten In de vier gemeenten in Noordoost Fryslän w ordt verschillend met de illegale locaties omgegaan waar Ueugdige) personen alcoholhoudende dranken kunnen krijgen. In Dongeradeel en Ferwerderadiel wordt actief een 0-optie gehandhaafd. Nieuwe meldingen van hutten/caravans of andere locaties waar alcohol wordt verstrekt, worden actief opgepakt en in een handhavingtraject aangepakt. In Kollumerland c.a. is sprake van een gedoogbeleid. In Dantumadiel is er een 0-optie. Wanneer er sprake is van klachten wordt er actie ondernomen. Wanneer er geen klachten zijn, wordt er geen actie ondernomen. 5.3 Risicomatrix inzet toezicht Om te bepalen waar het beste ingezet kan worden op toezicht, is gekeken naar waar de risico's het hoogste zijn. Onderstaande classificatie wordt gebruikt om te bepalen waar de prioriteit in toezicht moet liggen. Punten Leeftijdsopbouw Afbreuk Openbare orde en doelstelling dat veiligheid jeugd in aanraking komt met alcohol 1 >18jaar Klein Klein 2 < 18 jaar Gemiddeld Gemiddeld 3 Alle leeftijden Groot Groot Op basis van bovenstaande classificatie komen we tot een risico-inschatting voor het toezicht. Hierbij is op basis van bovenstaande classificatie een puntenaantal toegekend op de drie risicofactoren. Bij een puntenaantal van: 3-4 is het risico klein, 5-7 is het risico gemiddeld, 8-9 is het risico groot. De categorieën met het hoogste risico worden het meest actief en met prioriteit opgepakt in het toezicht en handhaving. Daar waar een gemeente al gerichte controles heeft gedaan bij de diverse a 1 co h overs 1 t re kk ers en ervaring h ee ft me t h e t na 1 ee f ge d rag k an d a t 1 e1 d en t o t een an d ere prion t e ring. Onderwerp LO AD oov Totaal Risico Supermarkt 3 3 1 7 Gemiddeld Slijterij 1 2 1 4 Klein Evenementen 3 3 3 9 Groot Horeca 3 2 1 6 Gemiddeld Paracommercie sport 3 3 2 8 Groot Paracommercie cultureel 3 1 1 5 Gemiddeld l llegale situaties 3 3 3 9 - Groot Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslan 14
Doelstelling Indicator Activiteiten 1. Het percentage jongeren onder de 18 jaar dat alcohol en/of drugs (heeft) gebruikt ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 2. Het percentage jongeren onder de 18 jaar dat wel eens dronken is geweest ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 3. Het percentage bingedrinkers onder de 18 jaar ligt in 2018 op of onder het Fries gemiddelde. 4. Het aantal meldingen van drugs(criminaliteit)is in 2018 gelijk gebleven of lager dan in 2013. 5. Het aantal meldingen van drugsoverlast is in 2018 gelijk gebleven of lager dan in 2013. 6. Het aantal opgerolde hennepkwekerijen is in 2018 gelijk gebleven of hoger dan in 2013. indicator bron waarde doelstelling 2013 2018 Percentage jongeren onder de 18 jaar GO jeugd 62% 54% dat alcohol heeft gebruikt DDFK 2012 Percentage jongeren onder de 18 jaar GO jeugd 42% 37% dat dronken is geweest DDFK 2012 Percentage bingedrinkers onder de 18 GO jeugd 38% 32% jaar DDFK 2012 Percentage jongeren onder de 18 jaar n.v.t. onbekend nader uit dat drugs heeft gebruikt DDFK te zoeken Meldingen druqshandel DDFK BVH 78 Max. 78 Meldingen drugsoverlast DDFK BVH 58 Max. 58 Aantal opgerolde hennepkwekerijen BVH 27 Min. 27 DDFK activiteit partners Bestaande of nieuwe maatregel 1. Huidig vergunningenbestand D.D.F.K.: op orde en integrale Bestaand administratieve controle. 2. Ad hoc inzet op overtreding D.D.F.K. : vergunnings-eisen of wettelijke bestaand verplichtingen. 3. Ketenbeleid uniformeren aan Dongeradeel: beleid Dongeradeel. bestaand Dantumadiel: wordt aangepast. Ferwerderadiel: bestaand Kollumerland c.a.: opnieuw bekijken 4. Feestwagenbeleid. Politie en organisatoren D.D.K.: bestaand dorpsfeesten Ferwerderadiel: Nieuw Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 15
5. Mystery onderzoek voor de controle op leeftijdsgrenzen en doorschenken aan personen die dronken zijn. Dit onderzoek kan uitgevoerd worden bij supermarkten, paracommerciêle ondernemingen en commerciêle ondernemingen. Hiermee wordt een 0-meting uitgevoerd en kan de naleving van de wet daarna gemonitord worden. 6. Door de burgemeester wordt politie een brief gestuurd aan de ouders van jongeren onder de 18 jaar wanneer die jongere door de politie wordt aangehouden (ook wanneer die jongere ruikt naar alcohol of wiet). Ferwerderadiel: bestaand D.D.K.: nieuw Uit te voeren in 2014 Dongeradeel: bestaand Dantumadiel bestaand (herijkt) Kollumerland c.a. nieuw Ferwerderadiel: Nieuw 7. Ontwikkelen project 'wakkere politie, HALT, VNN ouders': onderzoek of het mogelijk is om een samenwerking te starten tussen onder andere politie en gemeente waarbij ouders van overlast veroorzakende dronken jongeren 's nachts wakker gebeld worden om hun zoon of dochter te komen ophalen op het politiebureau. Daarna volgt op korte termijn een gesprek met de jongere en zijn ouders. Dit gesprek wordt gevoerd met de gemeente en een hulpverlenende instantie, bv Halt ofvnn. 8. Drugs(criminaliteit) wordt politie bestreden, dit is gericht op de aanpak van productie van drugs en de handel erin. De politie voert hiervoor twee maal per jaar een drugsactie uit. 9. Het hennepconvenant wordt Politiewoningbouwcorporatie uitgevoerd door betrokken partijen. Hierdoor wordt de kweek en handel in hennep integraal aangepakt. 10. Convenanten met verstrekkers van verstrekkers alcoholhoudende dranken van alcoholhoudende dranken. Hierbij is de insteek dat verstrekkers zich verplichten om zich actief aan de wet te houden. De gemeente doet op het gebied van controle en Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän D.D.F.K.: nieuw Uit te voeren in 2015 D.D.K.: bestaand Niet in Ferwerderadiel (mogelijk herijking beleid) D.D.F.K.: bestaand D.D.F.K.: nieuw Uit te voeren in 2014 / 2015 16
handhaving een stapje terug. Wanneer bij controle blijkt dat de wet toch overtreden wordt, volgt er opzegging van het convenant en extra controle (zie ook het volgende hoofdstuk). 11. Koppelen politie en BOA. Politie, BOA's Gezamenlijke controle om meer toezichthouders en beter samen te werken. Door bundeling van elkaars bevoegdheden kan een efficiëntere aanpak van overlast en problematiek gewaarborgd worden. 12. Opstellen en uitwerken 13b beleid (Opiumwet). 13. Projectmatige controle, horeca, para-commercie, evenementen, sportkantines. 14. Een andere belangrijke Politie bevoegdheid is dat de politie, evenals de gemeentelijke Drank en Horeca BOA, een proces verbaal kan opmaken voor personen onder de 18 jaar die alcoholhoudende dranken bij zich hebben en personen (boven en onder de 18 jaar) die geopende alcoholhoudende dranken bij zich hebben op de openbare weg. en Dongeradeel: bestaand Kollumerland c.a.: nieuw Dantumadiel nieuw Niet in Ferwerderadiel (mogelijk herijking beleid) D.D.F.K.: nieuw Uit te voeren in 2015 D.D.F.K.: nieuw Uit te voeren in 2014 Dongeradeel: bestaand Kollumerland c.a., Dantumadiel en Ferwerderadiel: nieuw Resultaat Omgeving met name ouders zijn bewust van de gevolgen van alcohol- en drugsgebruik. Dat jongeren minder alcohol en drugs gebruiken. Burgers van Noordoost ervaren minder overlast van drugshandel. 5.4 Sanctiestrategie De gemeenten in Noordoost Fryslän kiezen ervoor om zoveel mogelijk preventief in te zetten en problemen te voorkomen. Op sommige punten zal dit niet (voldoende) werken. Het streven van de gemeenten is om zoveel mogelijk in samenwerking met de verbonden partners op te lossen. Wanneer dit niet (voldoende) lukt, zal er gekeken worden naar sancties. Hiervoor wordt aangesloten bij de ernst van de overtreding (en het risico op herhaling)?. De insteek hierbij is om gebruik te maken van bestuursrechtelijke maatregelen. Deze zijn erop gericht om een situatie te beëindigen. Wanneer dit niet (voldoende) effect heeft, kan er in samenwerking met bijvoorbeeld politie en OM, gekeken worden naar een strafrechtelijk traject. Dit heeft als doel om te bestraffen. Hier wordt alleen in uiterste gevallen naar uitgeweken. In alle fasen wordt integraal gewerkt, waarbij gekozen wordt voor maatregelen die elkaar aanvullen. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 17
Hoofdstuk 6 Financiën 6.1 Hoe wordt de preventie en handhaving gefinancierd? In 2011 zijn deze gelden aan het Gemeentefonds toegevoegd ten behoeve van de bekostiging van uitgaven op het gebied van lokale veiligheid. Met de VNG is afgesproken welke (extra) taken gemeenten gaan uitvoeren voor dit bedrag. De overdracht van het toezicht op de DHW maakt deel uit van de afspraken. Dat betekent dat de overdracht van het toezicht wordt bekostigd uit de middelen die al aan het Gemeentefonds zijn toegevoegd. De middelen zijn niet gelabeld. De eerder gemaakte afspraken zijn onlangs opnieuw bevestigd in een overleg tussen het Rijk en de VNG. Dantumadiel De gemeente Dantumadiel kent verschillende geldstromen voor het realiseren van de doelstellingen uit deze nota. Algehele preventie wordt voor een groot deel gerealiseerd vanuit de middelen voor jeugdgezondheidszorg vanuit het basistakenpakket, aangevuld met middelen voor het maatwerkdeel gefinancierd door het CJG budget. Vooral activiteiten op school en voor ouders. De inzet van mienskipswurkers vormt een basis voor signalering op straat en in het jongerenwerk en vormt uiteraard de basis voor de aanpak van overlast door jongeren. Bovendien kent Dantumadiel een inzet van een specifiek jongerenwerker vanuit verslavingszorg Noord Nederland om toeleiding naar zorg veilig te stellen. Het budget voor algemene alcohol-/drugsvoorlichting en preventieactiviteiten zijn later ondergebracht binnen het preventieproject "Geweld is Niet Oké". Het budget hiervoor bedoeld is echter een eenmalig budget. Gelet op het vierjarige karakter van deze nota willen we dit budget de komende jaren hiervoor reserveren. Voor toezicht en handhaving van de drank- en horecawet (inclusief de in de notitie genoemde leeftijdscontroles is door de raad van Dantumadiel structureel een budget van 50.000,- beschikbaar gesteld. Maatwerk alcoholpreventie Basisschool groep 7 14 -plus per 2015 in basistakenpakket Inzet VNN Inzet Jongerenwerk Risicogedrag jongeren CJG geld... website, verwijsindex, ouderavonden Geweld Is Niet Oke 1.368 1.265 34.100 24.500 19.500 2.000 40.000 2014 2015 2014 2015 2014 Dongeradeel In de gemeente Dongeradeel is er door de gemeenteraad geld beschikbaar gesteld voor het inhuren van Boa's openbare ruimte. Deze Boa's nemen ook een aantal toezichthoudende taken op zich waar het gaat om de Drank en Horecawet. Het gaat hier bijvoorbeeld om het bij zich hebben van (geopende verpakkingen van) alcoholhoudende dranken op straat. Doordat de boa's zichzelf terugverdienen uit boetes en naheffingsaanslagen, is er ruimte in het budget. Uit dit budget is 44.000,- beschikbaar om gericht toezicht in te kunnen kopen voor bijvoorbeeld toezicht bij evenementen en dergelijke. In 2014 wordt hier in ieder geval een 0-meting van uitgevoerd voor de stand van zaken betreffende de naleving Drank- en horecawet. In de jaren erna wordt vanuit dit budget extra (projectmatig) toezicht ingekocht op taken die de boa's niet kunnen uitvoeren. Zij zijn namelijk niet bevoegd tot het doen van alle soorten controles. De controle van vergunningseisen (administratieve controle) wordt gecombineerd met de controles die al gedaan worden door bijvoorbeeld Milieu-inspecteur. Dit brengt geen extra kosten met zich mee. Fetwerderadiel In Ferwerderadiel worden ook nu al preventieve maatregelen genomen, georganiseerd en ondersteund. Daarbij kan worden gedacht aan de 5 minutengesprekken in groep 7 van het basisonderwijs (...). de methode 'De Gezonde School en Genotmiddelen' in het VO ( 1.850), het organiseren van de IVA voor jeugdsozen en sportverenigingen ( 750) en theatervoorstellingen en scholing van docenten in het VO ( 1.000). Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslän 18
Op het gebied van toezicht is de laatste jaren geregeld gebruik gemaakt van de diensten van Bureau Horeca Bijzondere Wetten (BHBW), die met name controleerden hoe het naleefgedrag was bij de verstrekking van alcohol aan jongeren onder de 16/18 jaar( 4.000). Het reserveren en vrijmaken van geld voor toezicht en handhaving van de Drank- en Horecawet hangt mede af van de aanpak in DDFK-verband. De voorkeur van Ferwerderadiel gaat uit naar een aanpak, die zoveel mogelijk is gebaseerd op convenanten met de alcoholverstrekkers. Een bestuursrechtelijke (via BOA's) of strafrechtelijke aanpak is complementair en zal worden toegepast als dat echt nodig is. Kollumerland c.a. Een groot deel van de preventieactiviteiten wordt betaald uit middelen voor jeugdgezondheidszorg vanuit het basistakenpakket. Daarnaast is er jaarlijks 2.500,- beschikbaar voor preventieactiviteiten, waarvan 600,- per jaar gaat naar het project 'Nuchtere Fries. De resterende 1.900,- kunnen we inzetten voor andere preventieactiviteiten. Het uitvoeren van deze nieuwe taken op het gebied van toezicht- en handhaving in het kader van de Drank- en Horecawet zal in DDFK-verband worden opgepakt. De gemeente Kollumerland c.a. zal hiervoor naar verwachting capaciteit moeten inhuren. Welk bedrag hiervoor nodig zal zijn hangt af van de afspraken die in regionaal verband zullen worden gemaakt. Vooralsnog worden deze kosten derhalve als P.M. aangemerkt. In de concept meerjarenbegroting is een bedrag van 16.000 opgenomen voor handhaving. Of dit blijft staan is afwachten. 6.2 Waar is aanvullende financiering voor nodig? De keuzes die gemaakt zijn in deze notitie hebben consequenties voor de teams Toezicht en Handhaving in onze gemeenten. Gelet op de specifieke eisen die worden gesteld aan het toezicht van deze nieuwe taak, maar ook op een adeq uate uitvoering van deze taak betekent dit dat er extra capaciteit nodig is voor het team Toezicht en Handhaving. Voor een zorgvuldige uitvoering van de nieuwe aan de gemeenten toebedeelde handhavingstaak van de drank- en horecawet zijn extra fte's oftewel extra menskracht noodzakelijk. Binnen de huidige teams van toezicht en handhaving is hiervoor geen beschikbare capaciteit. Vanaf 2013 zijn de gemeenten in gesprek over samenvoeging van het team T&H. De handhavingstaken op het gebied van de drank- en horecawet zullen dan binnen dit team een plek moeten krijgen. Het staat echter nu al buiten kijf dat er onvoldoende capaciteit beschikbaar is, ook in de nieuwe situatie. Gelet op de uniformiteit van handhaving willen wij binnen deze notitie bepleiten dat er in eerste instantie voor wordt gekozen om de handhaving van de drank- en horecawet zelf uit te voeren. En de benodigde toezichthouders daarvoor te werven en op te leiden. Preventie- en handhavingplan Noordoost Fryslan 19