Werkinstructies voor de 1. De vragenlijst Waarvoor is de bedoeld? De is bedoeld om de kwaliteit van zorg in de huisartspraktijk tijdens kantooruren te meten vanuit het perspectief van de patiënt. De vragenlijst kan worden gebruikt om voor een huisartspraktijk in kaart te brengen op welke punten patiënten goede ervaringen hebben en waar nog verbetering mogelijk is. Daarnaast is de vragenlijst bedoeld om vergelijkend onderzoek te doen naar de prestaties van verschillende huisartspraktijken. Hoe ziet de eruit? De bestaat uit twee vragenlijsten. De eerste vragenlijst CQI Huisartsenzorg uit bestaat 53 items. Deze items meten de ervaringen van patiënten met de huisartspraktijk tijdens kantooruren. Naast de ervaringen van patiënten met de huisartspraktijk in het algemeen worden ook specifieke vragen gesteld over de huisarts. De tweede vragenlijst met vragen over andere zorgverleners is een uitgebreidere versie en bestaat uit 69 items. In deze vragenlijst worden ook vragen gesteld over ervaringen met andere zorgverleners in de huisartspraktijk. De uitgebreide vragenlijst is bedoeld voor afname bij praktijken waarbij er een andere zorgverlener dan de huisarts zelfstandig consulten doet, zoals de praktijkondersteuner, de diabetesverpleegkundige of de gespecialiseerde verpleegkundige. Beide lijsten beginnen met te vragen of de patiënt bij een bepaalde huisartspraktijk staat ingeschreven en of de patiënt in de afgelopen 12 maanden contact heeft gehad met deze huisartspraktijk. Vervolgens komen de verschillende thema s met betrekking tot de ervaringen met de zorg aan bod en de totaaloordelen van patiënten in de vorm van het geven van een cijfer. De lijst eindigt met achtergrondvragen over de patiënt. Zie de op onze website, bij CQ-index > CQI Vragenlijsten. Zie de met vragen over andere zorgverleners op onze website, bij CQ-index > CQI Vragenlijsten. Welke verschillen tussen instellingen kan ik met de in kaart brengen? In het NIVEL-onderzoek met de zijn statistisch significante verschillen tussen huisartspraktijken gevonden op de thema s toegankelijkheid van de huisartspraktijk, assistente van de huisartspraktijk, bejegening door de huisarts, communicatie door de huisarts, zorg op maat door de huisarts, samenwerking en bejegening door andere zorgverlener, bejegening door andere zorgverlener en zorg op maat door andere zorgverlener. Ook op de waardering van de huisartspraktijk en de meeste losse items zijn significante verschillen tussen huisartspraktijken gevonden. De grootste verschillen tussen huisartspraktijken worden gevonden voor de thema s toegankelijkheid van de huisartspraktijk en de assistente van de huisartspraktijk. De kan gebruikt worden om inzicht te krijgen in deze verschillen. Kunnen kinderen deelnemen aan een meting met de? De is bedoeld om ingevuld te worden door volwassenen, dat wil zeggen mensen ouder dan 16 jaar. Er kan voor gekozen worden om ook kinderen onder de 16 1
jaar bij het onderzoek te betrekken. In dat geval moet in de begeleidende brief uitgelegd worden dat de aangeschreven persoon hulp mag vragen bij het invullen van de vragenlijst als hij/zij te jong is om de vragenlijst zelfstandig in te vullen. Als de vragenlijst wordt opgestuurd naar personen jonger dan 12 jaar, dan moet in de begeleidende brief duidelijk uitgelegd worden dat het de bedoeling is dat de ouders de vragenlijst invullen over het contact van het kind met de huisartspraktijk. Als kinderen in het onderzoek meegenomen worden, moeten de volgende passages van de vragenlijst aangepast worden: - Voorblad: verwijder van 16 jaar en ouder. - Instructies voor het invullen van de vragenlijst: De tekst bij het eerste punt, 2 e alinea moet worden: Als deze persoon te jong of te ziek is om de vragenlijst in te vullen, hopen wij dat iemand kan helpen met het invullen van deze vragenlijst. Dit kan ook als die persoon de Nederlandse taal niet goed begrijpt. Het is de bedoeling dat de ervaring van de aangeschreven persoon wordt ingevuld. Bij kinderen onder de twaalf jaar kunnen ouders hun ervaring weergeven met de zorg aan hun kind. - Inleidend stukje bij vragenmodule Over uzelf. Deze tekst moet worden: De volgende vragen gaan over de persoon aan wie deze vragenlijst is gestuurd. Dus als u iemand helpt met het invullen van de vragenlijst, vermeld dan alstublieft de gegevens van die persoon. Als u de vragenlijst voor uw kind invult, vermeld dan de gegevens van uw kind. - Antwoordcategorieën bij vraag 61: Als eerste antwoordmogelijkheid wordt toegevoegd te jong om naar school te gaan ; - Antwoordcategorieën bij vraag 69: Als vierde antwoordmogelijkheid wordt toegevoegd heeft de vragen voor mij beantwoord omdat ik een kind ben Welke schalen bevat de? De bestaat uit de volgende schalen: Vraagnummers Schaal Vragenlijst huisartspraktijk Vragenlijst met andere zorgverlener 5-9-11-12-19 5-9-11-12-19 Toegankelijkheid van de huisartspraktijk 3-6-7-8-13-14 3-6-7-8-13-14 Assistente van de huisartspraktijk 20-22-34-35 20-22-34-35 Bejegening door de huisarts 21-23-24-25-37 21-23-24-25-37 Communicatie door de huisarts 26-27-28-29-30-31-32-33- 26-27-28-29-30-31-32-33- Zorg op maat door huisarts 36 36 Niet van toepassing 41-44-47-48 Samenwerking en deskundigheid andere zorgverlener Niet van toepassing 42-43-46-52 Bejegening door andere zorgverlener Niet van toepassing 45-49-50-51 Zorg op maat door andere zorgverlener Over deze schalen kunnen schaalscores worden berekend zoals omschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 07 en WIS 07.01. De schalen over de bejegening door de huisarts en communicatie door de huisarts kunnen eventueel samengenomen 2
worden. Hetzelfde geldt voor de schalen samenwerking en deskundigheid andere zorgverlener en bejegening door andere zorgverlener. Let op: de vragen 7 en 11 zijn negatief geformuleerd en moeten daarom eerst omgecodeerd worden voordat ze meegenomen kunnen worden in de schaalscores. De volgende hercodering moet plaatsvinden: 4=1, 3=2, 2=3 en 1=4. En vraag 41 is een nee/ja vraag. Deze vraag moet ook omgecodeerd worden voordat hij meegenomen kan worden in de schaalscore en wel op de volgende manier: 1=1 en 2=4. Waar kan ik informatie vinden over de ontwikkeling van de? De is ontwikkeld door het NIVEL. Door het NIVEL is over de ontwikkeling van de vragenlijst een rapport geschreven. Hieronder vindt u de link naar dit rapport. Zie het NIVEL-rapport over de ontwikkeling van de op onze website, bij CQ-index > CQI Vragenlijsten. 3
2. Algemene informatie Moet een meting met de aangemeld worden bij het Kwaliteitsinstituut? Een meting die landelijk verplicht moet worden uitgevoerd, moet aangemeld worden bij het Kwaliteitsinstituut. Meer informatie over het aanmelden van een CQI meting en het aanmeldingsformulier is te vinden op onze website, bij CQ-index > meten met de CQ-index. Moet bij een meting met de een meetverantwoording bijgehouden worden? Ook het bijhouden van een meetverantwoording is alleen vereist als er sprake is van een landelijke verplichte meting. Meer informatie over de meetverantwoording en de toepassing ervan is te vinden op onze website, bij CQ-index > meten met de CQ-index. Wanneer mag van de CQI richtlijnen afgeweken worden? De richtlijnen zijn bedoeld om zoveel mogelijk tot standaardisatie te komen. Als in de praktijk blijkt dat het om welke reden dan ook niet mogelijk is om bepaalde onderdelen van de richtlijnen te volgen, of bij onduidelijkheden in de richtlijnen kan het Kwaliteitsinstituut om advies worden gevraagd. Dat kan door uw vragen te stellen via onze website. Bij een landelijke meting moeten afwijkingen van de richtlijnen gemeld worden bij de TTP. In overleg met de TTP kunnen de te nemen stappen worden bepaald. 4
3. Het uitvoeren van een meting met de Hoe groot moet de steekproef zijn bij een meting met de? 1 Als er sprake is van een meting bij één enkele huisartspraktijk, dan is het aantal voor betrouwbare analyses benodigde respondenten minimaal 100. Als het doel van de meting is om de prestaties van verschillende huisartspraktijken te vergelijken, dan zijn er net zoveel respondenten per praktijk nodig. Het NIVEL-onderzoek heeft laten zien, dat er minimaal 100 respondenten per praktijk nodig zijn om verschillen tussen praktijken aan te kunnen tonen. Bij een verwachte respons van 45% moeten dan 225 patiënten per praktijk worden aangeschreven. Als het belangrijk is om voldoende respondenten te hebben die ervaring hebben met andere zorgverleners, dan wordt aanbevolen om hier bij de steekproeftrekking rekening mee te houden en deze mensen specifiek te selecteren. Ook dan geldt dat het minimum benodigde aantal respondenten 100 is als er sprake is van een meting bij één enkele huisartspraktijk. Als het doel is om de ervaringen met de andere zorgverlener tussen huisartspraktijken te vergelijken, dan zijn er 200 respondenten per huisartspraktijk nodig. Dit betekent bij een verwachte respons van 45% dat er 445 patiënten die contact hebben gehad met de andere zorgverlener per praktijk aangeschreven moeten worden. NB. Het is belangrijk om te beseffen dat het specifiek selecteren van mensen die contact hebben gehad met de andere zorgverlener tot vertekening kan leiden van de resultaten aangezien met name chronisch zieken ervaring hebben met de andere zorgverlener. Een oplossing is om de steekproef van mensen die contact hebben gehad met de andere zorgverlener apart te houden van de reguliere steekproef. Hoeveel huisartspraktijken moeten deelnemen bij een vergelijkend onderzoek met de? Als het doel van de meting is om de prestaties van verschillende huisartspraktijken te vergelijken, dan is het wenselijk om 20 of meer huisartspraktijken mee te laten doen aan het onderzoek (zie het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 07.02). Hoe trek ik een steekproef bij een meting met de? Bij het trekken van een steekproef dienen de richtlijnen beschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 02 gevolgd te worden. Huisartspraktijken die met de CQI Huisartsenzorg willen gaan werken, kunnen een steekproef trekken uit patiënten die in een huisartspraktijk ingeschreven staan. De exclusiecriteria voor de steekproef zijn als volgt. Patiënten worden uitgesloten als deze: - Vooraf hebben aangegeven niet mee te willen doen aan onderzoek; - Niet ingeschreven staan bij de huisartspraktijk waar de meting wordt uitgevoerd; - Niet in de afgelopen twaalf maanden (reken vanaf de verzenddatum van de vragenlijst) contact hebben gehad met de huisartspraktijk (spreekuur, huisbezoek, telefonisch consult); 1 Indien een instelling voor eigen doeleinden (continu) aan het meten is binnen de instelling, maar ook verplicht is tot deelname aan een landelijke meting kan er achteraf een steekproef worden getrokken, d.w.z. een steekproef trekken van respondenten die dit jaar al hebben deelgenomen aan een meting. Als een steekproef achteraf wordt getrokken, moeten 100 respondenten worden geselecteerd voor de en 200 respondenten voor de met vragen over andere zorgverleners. Zie ook het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 02.03. 5
- In de voorgaande 12 maanden al zijn aangeschreven voor een andere CQI meting; - Als kinderen worden uitgesloten van de meting: jonger dan 16; - Als informatie over andere zorgverleners die werken in de huisartspraktijk gewenst is: niet in de afgelopen 12 maanden een consult hebben gehad bij de andere zorgverlener in de huisartspraktijk. Hoe gaat de dataverzameling met de in zijn werk? De is bedoeld om te worden gebruikt als schriftelijke vragenlijst. Ook is het toegestaan om een mixed mode dataverzameling uit te voeren. Volg hierbij de instructies in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 03. Hoe gaat de data-invoer bij de in zijn werk? Bij schriftelijke dataverzameling vindt de data-invoer bij voorkeur plaats door middel van scannen. Gegevens die online worden verzameld dienen direct opgeslagen te worden in een databestand. Zie het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 05 voor de richtlijnen voor het verwerken van de gegevens. In het Handboek Eisen en Werkwijzen CQImetingen WIS 05.01 staat beschreven welke stappen uitgevoerd moeten worden om de kwaliteit van de data-invoer te controleren en in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQImetingen WIS 05.03 staat beschreven hoe databestanden op te leveren. Hoe gaat de opschoning van de gegevens bij de in zijn werk? De stappen die uitgevoerd moeten worden voor het opschonen van het databestand staan beschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 06, WIS 06.01 en BIJ 06.01. Hieronder worden de stappen genoemd waarbij enkele stappen voor de CQI Huisartsenzorg overdag nader gespecificeerd zijn. NB. Het kan zijn dat sommige opschoningstappen bij het online afnemen van de vragenlijst niet van toepassing zijn (bijv. het opschonen van screenervragen, omdat dit automatisch is ingebouwd). Voor de volledigheid worden hieronder wel alle opschoningstappen genoemd. 1 Controle 1.1 Check op kwaliteit van de data-invoer 1.2 Controle op dubbel ingevoerde respondenten/vragenlijsten 2 Mensen verwijderen die ten onrechte zijn aangeschreven 2.1 Verwijderen van lijsten retour wegens overleden 2.2 Verwijderen van lijsten onbestelbaar retour 2.3 Verwijderen van respondenten die niet tot de doelgroep behoren De volgende respondenten behoren niet tot de doelgroep en dienen verwijderd te worden: - Respondenten die bij vraag 1 aangeven niet bij de huisarts genoemd op het voorblad ingeschreven te zijn; - Respondenten die bij vraag 2 aangeven dat ze in de afgelopen 12 maanden geen (0 keer) contact hebben gehad met de huisartspraktijk ; - Respondenten die vraag 1 én vraag 2 niet hebben ingevuld; - Als kinderen worden uitgesloten van het onderzoek: respondenten die bij vraag 43 (CQI Huisartsenzorg ) of 59 ( met andere zorgverlener) aangeven 12 t/m 15 jaar te zijn; 6
- Als respondenten zijn geselecteerd omdat ze contact hebben gehad met de andere zorgverlener dan de huisarts: respondenten die bij vraag 39 aangeven dat ze in de afgelopen 12 maanden geen afspraak hebben gehad met een andere zorgverlener en respondenten die vraag 39 niet hebben ingevuld; 3 Mensen verwijderen die wel behoren tot de doelgroep, maar die de vragenlijst onvoldoende of niet op de juiste manier hebben ingevuld 3.1 Verwijderen lege cases 3.2 Verwijderen van respondenten die de vragen niet zelf hebben beantwoord Respondenten die de vragen niet zelf hebben beantwoord moeten verwijderd worden. Het gaat om respondenten waarbij de optie heeft de vragen in mijn plaats beantwoordt op de vraag Hoe heeft die persoon u geholpen (vr. 53 van de of vr. 69 van de met andere zorgverlener) is aangevinkt. Ook respondenten die aangeven dat ze hulp bij het invullen van de vragenlijst hebben gehad (ja op vr. 52 van de of ja op vr. 68 van de met andere zorgverlener) en die bij de vervolgvraag niet aangeven waaruit deze hulp bestond dienen verwijderd te worden. 3.3 Controle screenervragen en vervolgvragen 3.4 Verwijderen van respondenten die onvoldoende vragen hebben beantwoord Respondenten die onvoldoende vragen hebben beantwoorden moeten verwijderd worden. : Het gaat om respondenten die 25 of meer van de sleutelvragen niet hebben ingevuld. De bestaat uit de volgende 49 sleutelvragen: 1 t/m 41, 43 t/m 50. met andere zorgverlener: Het gaat om respondenten die 25 of meer van de sleutelvragen niet hebben ingevuld. De bestaat uit de volgende 49 sleutelvragen: 1 t/m 39, 56 t/m 57 en 59 t/m 66. 3.5 Verwijderen van respondenten bij wie één of meer van de variabelen voor casemix adjustment missing is Als huisartsenpraktijken met elkaar vergeleken worden, dan moeten van de respondenten alle case-mix variabelen bekend zijn. In de wordt gevraagd naar de volgende case-mix variabelen: leeftijd (vr. 43 korte versie; vr. 59 lange versie), geslacht (vr. 44. korte versie; vr. 60 lange versie), opleiding (vr. 45 korte versie; vr. 61 lange versie) en ervaren gezondheid (vr. 50 korte versie; vr. 66 lange versie). Respondenten die één of meer van de bijbehorende vragen niet ingevuld hebben dienen verwijderd te worden. Ook respondenten die bij de vraag naar opleiding anders, namelijk hebben aangevinkt moeten verwijderd worden. Hoe zien de analyses bij een meting met de eruit? Het analyseren van gegevens verzameld met de bestaat uit een aantal stappen. De richtlijnen voor het uitvoeren van de responsanalyses staan beschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 06.03. Het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen PRO 07 en WIS 07.01 beschrijven hoe vervolgens per vraag en per schaal/kwaliteitsdimensie CQI scores berekend kunnen worden. Bij het vergelijken van huisartspraktijken moeten de richtlijnen beschreven in het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 07.02 gevolgd worden. 7
Hoe ziet de case-mix adjustment eruit bij de? In de vergelijkende analyses dient bij de gecorrigeerd te worden voor de variabelen leeftijd (vr. 43 korte versie; vr. 59 lange versie), geslacht (vr. 44. korte versie; vr. 60 lange versie), opleiding (vr. 45 korte versie; vr. 61 lange versie) en ervaren gezondheid (vr. 50 korte versie; vr. 66 lange versie) van de respondenten (de zogenaamde case-mix adjusters). Hieronder staat aangegeven welke vragen van de gecorrigeerd dienen te worden. Let op: bij sommige vragen staan extra antwoordcategorieën zoals weet niet en niet van toepassing. Deze antwoordcategorieën moeten eerst omgecodeerd worden in missende waarden voordat de case-mix adjustment toegepast kan worden. : Bij de volgende vragen moet case-mix adjustment toegepast worden: 3 t/m 35, 37 t/m 38, 40 t/m 41. NB. De volgende vragen dienen eerst omgecodeerd te worden: 5 t/m 7, 9, 11, 15, 28, 30 t/m 31 en 38. De overige vragen dienen niet gecorrigeerd te worden. met andere zorgverlener: Bij de volgende vragen moet case-mix adjustment toegepast worden: 3 t/m 35, 37 t/m 38, 41 t/m 54 en 56 t/m 57. NB. De volgende vragen dienen eerst omgecodeerd te worden: 5 t/m 7, 9, 11, 15, 28, 30 t/m 31, 38 en 53. De overige vragen dienen niet gecorrigeerd te worden. Hoe zien de rapportages over een meting met de eruit? De vorm van de rapportage wordt in belangrijke mate bepaald door de achterliggende doelstelling bij de meting met de. In het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 08.01 & WIS 08.02 worden de richtlijnen en aanbevelingen voor drie soorten rapportages besproken: zorginkooprapportage voor verzekeraars, kwaliteitsrapportage voor zorgaanbieders en keuze-informatie voor (toekomstige) zorggebruikers. Het Handboek Eisen en Werkwijzen CQI-metingen WIS 08.03 geeft meer informatie over de verschillende typen metingen en de bijbehorende vorm van rapporteren. Om bij een rapportage de anonimiteit van de respondenten te waarborgen moet per huisartspraktijk van minimaal 10 respondenten een ingevulde beschikbaar en bruikbaar zijn. 8