Navigatie innovatie Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium 1 Versie oktober 2015
Beleidsthema s en doelen innovatie Bedrijvenbeleid 1 + Generiek spoor: ruimte voor ondernemers Doelen: NL in top 5 kenniseconomieën in 2020 R&D naar 2,5% van BBP in 2020 2 Specifiek spoor: topsectorenbeleid TKI s met ten minste 800 mln. aan financiering, waarvan 40% door bedrijfsleven in 2020 + Stimuleren van publiek-private samenwerking + Oplossen van maatschappelijke vraagstukken 2
Ambities innovatie Missie Strategische doelen I&K stimuleert R&D, technologie en innovatie door als netwerkpartner bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden uit te dagen hun activiteiten in te zetten voor concurrentiekracht én het oplossen van maatschappelijke opgaven Verhogen van de kennisintensiteit en innovatieve output van bedrijven Hoogwaardige publiek ontwikkelde kennis met groter maatschappelijk en economisch rendement Bedrijven en publieke partijen bundelen hun krachten, met ruimte voor vernieuwing, ten behoeve van concurrentievermogen en oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, nationaal en internationaal 3
Navigatie beleid in cijfers GCI, R&D-percentage en PPS-financiering TKI s Positie Nederland in GCI, R&D-uitgaven (% bbp) en omvang en verdeling PPS-financiering TKI s Kerncijfers innovatie Innovation Union Scoreboard Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS 2015, 2007-2014 en vergelijking Nederland, Zweden en EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, 2014 Octrooien Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen 2001-2012, Nederland, Japan, Zwitserland en Finland Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie, 2013-2019 Middelen voor innovatie Middelen Rijk Nederlands Kennis- en Innovatiecontract Middelen Rijk beschikbaar voor onderzoek en innovatie, 2013-2017 Bedragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontracten, 2014-2017 en Publieke en private bijdragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontract, 2016-2017 Inzet TKI-toeslag Aantal projecten en totale kosten bij inzet TKI-toeslag naar type kosten, 2014 Technologische en niet-technologische innovatie Aandeel innovatieve bedrijven naar type, 2008-2012 Innovatie Samenwerking innovatieve bedrijven met kennisinstellingen Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen, 2006-2012 Citaties TKI-onderzoek Field Weighted Citation index, Nederland en wereldgemiddelde, op TKI-thema s Instrumentarium Verdeling mkb-grootbedrijf Verdeling generiek-specifiek Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar mkb en grootbedrijf Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar generiek en specifiek 4
Beleid in cijfers innovatie Monitor Bedrijvenbeleid 2014 Kerncijfers innovatie Ontwikkeling Global Competitiveness Index Nederland, nr. 1, nr. 5 enr. 10, 2010-2015 R&D-uitgaven als percentage van het bbp Verdeling en omvang PPS-financiering TKI's (2014) 5,75 1,95 1,98 5,65 5,55 5,45 1,08 1,10 0,83 0,85 Privaat: 359 mln 44% Publiek: 455 mln 56% 5,35 5,25 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nederland Nr. 1 Nr. 5 Nr. 10 2012 2013 Privaat Publiek Totaal Nederland is in 2015 teruggekeerd in de top 5 van meest concurrerende economieën percentage R&D door bedrijven is gestegen geschatte private bijdrage TKI s 44% van 814 miljoen in 2014 5
Beleid in cijfers innovatie Innovation Union Scoreboard Nederland leider groep innovatievolgers, nog geen innovatieleider Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS 2015, 2007-2014 Nederland, Zweden en EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, 2014 0,80 0,75 0,70 0,65 0,60 0,55 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 0,50 Nederland Zweden Denemarken Duitsland Finland EU-28 Sterke punten van Nederland zijn met name onderzoekskwaliteit, kennisverbinding & ondernemerschap en intellectueel eigendom Nederland Zweden EU-28 de bedrijfsinvesteringen in R&D zijn relatief zwak 6
Beleid in cijfers innovatie NL Octrooicentrum Groei octrooiaanvragen hervat in 2010 205 Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen, 2001-2012 190 175 160 145 130 115 100 85 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Japan Finland Zwitserland Nederland Tussen 2008 en 2010 daling in het aantal octrooiaanvragen sindsdien stijgt aantal octrooiaanvragen in Nederland weer 7
Beleid in cijfers innovatie Nederlands Nationaal Hervormingsprogramma 2015 Middelen Rijk voor R&D nemen af Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie (totaal, mld) Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie ( mld) 7,0 3,5 6,8 3,0 2,5 6,6 6,4 2,0 1,5 2014 2017 6,2 1,0 0,5 6,0 2013 2014 2015 2016 2017 0,0 Fundamenteel onderzoek Toegepast onderzoek Uitgaven departementen Fiscale middelen voor R&D en innovatie Rijksmiddelen voor onderzoek en innovatie dalen vanaf 2014 vooral uitgaven van departementen nemen af 8
Beleid in cijfers innovatie TWIN 2013-2019 Overheidsfinanciering R&D bouwt af Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie, 2013-2019 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Uitgaven voor R&D, als % BBP Fiscale instrumenten voor R&D en innovatie, als % BBP Uitgaven voor R&D en fiscale instrumenten voor R&D en innovatie ( mln, rechteras) 6.100 6.000 5.900 5.800 5.700 5.600 5.500 5.400 5.300 5.200 5.100 Vanaf 2014 neemt overheidssteun voor R&D af die daling is vooral uitkomt van afname directe overheidssteun 9
Beleid in cijfers innovatie Nederlands Kennis- en Innovatiecontract 2016-2017 Omvang Kennis- en Innovatiecontract toegenomen Bedragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontracten, 2014-2017 Publieke en private bijdragen ( mln) Kennis- en Innovatiecontract, 2016 2.500 Totaal 2.069 2.000 514 500 513 503 Privaat 1.047 1.500 543 546 509 531 Publiek 1.022 1.000 500 968 951 1.047 1.156 Departementen EZ 327 Overige 182 Publiek - overige 0 2014 2015 2016 2017 Privaat Departementen Publiek - overige Contract 2016-2017 omvat 286 mln meer aan inzet van bedrijven en kennisinstellingen op pps omtrent kennis en innovatie dan contract 2014-2015 0 500 1.000 1.500 2.000 NWO TNO DLO KNAW ECN Deltares NLR Marin Overig in 2016 dragen zowel private als publieke sector voor ruim 1 mld bij aan pps op gebied van kennis en innovatie 10
Aantal projecten Totale kosten (dzd. Euro) Beleid in cijfers innovatie TKI-toeslag TKI-toeslag primair ingezet op toegepaste onderzoeksprojecten Aantal projecten en totale kosten (dzd. euro) bij inzet van toeslag naar type kosten 350 300 250 450.000 400.000 350.000 300.000 200 250.000 150 200.000 100 50 150.000 100.000 50.000 0 fundamenteel onderzoek toegepast onderzoek experimentele ontwikkeling 0 aantal projecten In 2014 is circa 4,5 keer meer TKI-toeslag ingezet op toegepaste onderzoeksprojecten dan op fundamentele onderzoeksprojecten kosten (dzd. euro) in termen van aantallen projecten is TKI-toeslag naast op toegepast onderzoek ook substantieel ingezet op fundamenteel onderzoek 11
Beleid in cijfers innovatie Technologische en niet-technologische innovatie Ruim de helft van bedrijven deed in 2012 aan innovatie 60% aandeel innovatieve bedrijven naar type innovatie-activiteit in Nederland 50% 40% 30% 28% 29% 20% 20% 10% 0% 2008 2010 2012 alleen technologische innovatie beide alleen niet-technologische innovatie 29% van innovatieve bedrijven doet aan zowel technologische als aan niet-technologische innovatie in 2012 deed 16% van de innovatieve bedrijven uitsluitend aan technologische innovatie en 7% alleen aan niet-technologische innovatie 12
Beleid in cijfers innovatie Community Innovation Survey 2012-2014 Toename samenwerking innoverende bedrijven en kennisinstellingen 16% Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2006-2008 2008-2010 2010-2012 Researchinstellingen Universiteiten EU-gemiddelde Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen nog wel onder Europees gemiddelde in alle drie de jaren gaven bedrijven aan meer meer samengewerkt te hebben met universiteiten dan met onderzoeksinstellingen 13
Beleid in cijfers innovatie TKI s een terugblik op het jaar 2013 Citaties TKI-onderzoek boven wereldgemiddelde Field Weighted Citation Impact (WFCI) (0-1) (ranking between brackets) AGF: Resource Utilization Water Technology (2) 1,0 AGF: Resource Efficiency (3) Water: Delta Technology (3) 0,8 AGF: Animal Welfare and Health (3) Water: Maritime (2) 0,6 AGF: Food and Health (7) 0,4 T&U: Propagation Materials (2) 0,2 AGF: Product Technology (3) Wereld T&U: Horticulture 0,0 AGF: Food Safety (4) NED HTSM: Nanotechnology (3) AGF: Sustainable Production Technology (2) Energie: Off-shore Wind (11) Chemie: Process Technology (2) Energie: Solar (5) Energie: Smart Grids (4) Chemie: Smart Polymeric Materials (2) Chemie: Analytical Chemistry (1) Op alle TKI-thema s worden Nederlandse publicaties vaker geciteerd dan het wereldgemiddelde op bijna alle thema s staat Nederland in wereldwijde top 5 14
Beleid in cijfers innovatie Rijksbegroting 2016 Ruim helft innovatie-instrumenten voor MKB Budget innovatie-instrumenten ten gunste van bedrijven verdeeld naar mkb en grootbedrijf (op basis van gebruik in 2014) Privaat uitgevoerde R&D in Nederland, verdeeld naar mkb en grootbedrijf (2013) 65% 55% 45% 35% Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf 65% van budget innovatie-instrumentarium komt ten goede aan mkb 45% van R&D in Nederland vindt plaats in mkbbedrijven 15
Beleid in cijfers innovatie Rijksbegroting 2016 Grootste deel innovatie-instrumenten generiek Budget innovatie-instrumenten, verdeeld naar generieke instrumenten en specifieke instrumenten Generieke instrumenten 90% WBSO RDA Eurostars Innovatieprestatiecontracten Specifieke instrumenten TKI-toeslag MIT JTI s / Eurekaclusters 10% Specifieke instrumenten Generieke instrumenten Innovatie-instrumentarium is onder te verdelen naar generieke en specifiek instrumenten 90% van het instrumentarium is generiek 16
Navigatie beleidsinstrumentarium Financieel Instituties Innovatie krediet KP7 TKI s SEED Capital MIT TO2 c Eureka SBIR IA s Eurostars IPC Nationale Iconen JTI s Inkoop Innovatie Urgent Fiscaal Horizon2020 WBSO/RDA Innovatiebox 17
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiefonds MKB+ Innovatiefonds MKB+ Innovatiekrediet Risicodragende geldlening voor het hele bedrijfsleven Voor financiering van veelbelovende innovatieve projecten, die binnen enkele jaren moeten leiden tot nieuwe producten Krediet voor 25-50% van de ontwikkelingskosten, met een maximum van 10 miljoen 18
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiekrediet Aantal bedrijven met Innovatiekrediet stabiel Kerncijfers Innovatiekrediet, 2011-2014 140 70,0 120 60,0 100 50,0 80 40,0 60 30,0 40 20,0 20 10,0 0 2011 2012 2013 2014 Aantal aanvragen Aantal toegewezen kredieten Omvang toegewezen kredieten (mln euro) (rechteras) 0,0 De omvang van de toegewezen kredieten is in 2014 licht gedaald ten opzichte van 2013 aantal bedrijven dat gebruik maakt van het Innovatiekrediet is de afgelopen vier jaar stabiel 19
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiekrediet Het Innovatiekrediet is doeltreffend Eerste evaluatie volgens richtlijnen commissie Theeuwes Toekenning van IK zorgt ervoor dat S&Oloonsom 68% hoger is dan deze zou zijn geweest zonder IK Één euro aan IK-betaling levert ongeveer 1,82 euro extra R&D uitgaven op Toegekende IK-projecten krijgen financiering gemiddeld 4 maanden sneller rond 2013 Kwalitatief en kwantitatief 20
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiekrediet Case Levitech B.V. Producent van Levitrack, machine voor zonnepaneelproducenten Spin-off van ASM International Dankzij Innovatiekrediet kon Levitrack verder ontwikkeld worden 21
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiefonds MKB+ Innovatiefonds MKB+ SEED Capital Vooral voor technostarters en creatieve starters Ministerie verstrekt kapitaal aan investeringsfondsen die met risicokapitaal investeren Verbetering van risicorendementsverhouding voor investeerders Vergroting van financieringsmogelijkheden voor starters 22
Beleidsinstrumentarium innovatie Seed Capital Uitstaand kapitaal SEED-fondsen stijgt 400 152 160 350 137 140 300 114,1 120 250 200 150 48,2 66,4 119 88,9 155 175 205 221 100 80 60 100 91 40 50 28 33 36 40 41 46 20 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal aantal actieve fondsen Lopende participaties Totaal uitstaand kapitaal 0 Het uitstaand kapitaal via SEED-fondsen stijgt in 2014 was het totaal uitstaand kapitaal ruim drie keer zo groot als in 2009 23
Beleidsinstrumentarium innovatie SEED SEED dicht equity gap Seed-Capitalregeling heeft cruciale rol gespeeld bij keuze investeerders tot oprichting Seed-Capitalfonds voor vroegefase-ondersteuning technostarters Mede door Seed-Capital-regeling meer geïnvesteerd in technostarters verdubbeling aantal VC-investeringen in technologiebedrijven van 52 naar 100 (2005-2011) toename vroege fase-durfkapitaal van gemiddeld 38 miljoen (2004-2006) naar 114 miljoen in (2009-2011) 2012 Kwalitatief en kwantitatief 24
Beleidsinstrumentarium innovatie SEED Capital Case DCPrime Spin-off van het VU Medisch Centrum Therapeutische vaccins voor kankerpatiënten Ontwikkeling van kankervaccin dankzij Seedfonds Thuja Capital en Innovatiekrediet 25
Beleidsinstrumentarium innovatie InnovatiePrestatieContracten InnovatiePrestatieContracten Subsidie voor samenwerkende mkbondernemingen in dezelfde keten, regio of branche Meerjarige innovatietrajecten Subsidie voor deelnemer bedraagt 35% van subsidiabele kosten, met maximum van 25.000 Budget 2015 3 mln 26
Beleidsinstrumentarium innovatie InnovatiePrestatieContracten Duidelijk positief effect IPC op innovatiegedrag Duidelijk positief effect IPC op innovatiegedrag en resultaten van bedrijven IPC resulteert in concrete nieuwe producten en heeft breed bereik Succes voor groot deel afhankelijk van de penvoerder Deelname aan IPC heeft effect op bereidheid bedrijven om in toekomst samen te werken met andere bedrijven en/of kennisinstellingen 2010 Kwantitatief en kwalitatief 27
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiebox Innovatiebox Speciale tariefbox binnen vennootschapsbelasting Voor ondernemers die winst maken met innovatieve activiteiten Belastingtarief van effectief 5% in plaats van 20-25% 28
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatiebox Gebruik Innovatiebox neemt gestaag toe Innovatiebox, aantal aangiften en omvang grondslagvermindering ( mln), 2010-2012 3.407 3600 Innovatiebox, gebruikers (%) naar aantal werknemers (fte's), 2010-2012 11% 11% 11% 2.404 26% 26% 26% 1.354 1800 33% 35% 36% 910 1419 1841 30% 28% 27% 2010 2011 2012 (raming) 0 2010 2011 2012 Aantal aangiften Grondslagvermindering door innovatiebox <10 10-50 50-250 >250 In 2012 is in circa 1.800 aangiften een bedrag aangegeven voor het gebruik van de innovatiebox, in 2010 was dat in 910 aangiften het geval tussen 2010 en 2012 was er in het gebruik een lichte verschuiving van bedrijven met minder dan 10 fte s naar bedrijven met 10 tot 50 fte s 29
Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO & RDA WBSO & RDA Bedrijven kunnen financiële lasten van R&D-projecten verlagen via: loonkostenverlaging (WBSO) verlaging andere kosten (RDA) Stimuleert private R&D-investeringen Aanvragen kan meerdere keren per jaar Budget 2015 WBSO: 794 mln RDA: 238 mln 30
Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO & RDA Gebruik WBSO en RDA toegenomen S&O-loonsom en S&O-uitgaven (mln.), 2011-2014 WBSO- en RDA-gebruikers, 2011-2014 6.000 25.000 5.000 20.000 4.000 15.000 3.000 10.000 2.000 1.000 5.000 0 2011 2012 2013 2014 0 2011 2012 2013 2014 Vastgestelde S&O-loonsom (WBSO) Vastgestelde S&O-uitgaven (RDA) waarvan RDA-gebruikers WBSO-gebruikers De optelsom van de S&O-loonsom (WBSO) en de S&O-uitgaven (RDA) vertoont een stijgende trend ook het aantal gebruikers van de WBSO/RDA neemt elk jaar toe 31
Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO Hoge bang for the buck WBSO-euro Extra S&O-loonuitgaven per euro WBSOafdrachtvermindering geschat op 1,77 in 2006-2010 Zet grote bedrijven aan tot meer private S&O Verlaagt bij kleinere bedrijven drempel om aan S&O te doen Positieve tweede-orde-effecten (product)innovatie productie per werkende vestigingsklimaat 2012 Kwalitatief en kwantitatief 32
Beleidsinstrumentarium innovatie WBSO & RDA Case Flowid Bedrijf op universiteitscampus Eindhoven Modulaire en transporteerbare systemen die flexibeler, veiliger en efficiënter zijn dan traditionele reactoren Flowid maakt hiervoor gebruik van WBSO en RDA 33
Beleidsinstrumentarium innovatie Inkoop Innovatie Urgent Inkoop Innovatie Urgent Innovatiegericht inkopen met overheid als lead customer Facilitair management Platform als aanjager en kennisontwikkelaar Dynamisch verkeers management Water management Focus op acht maatschappelijke thema s Veiligheid Gebouwde omgeving Instrumenten Evenementen en netwerk Matchmaking Boegbeeldprojecten Circulaire economie Duurzame energie en mobiliteit Gezondheid szorg 34
Beleidsinstrumentarium innovatie Inkoop Innovatie Urgent Case Wetsus Waterloze wc s en urinoirs voor grondstoffenwinning en elektriciteits-, waterstof- en gasproductie Pilot in voormalige VROM-gebouw aan Rijnstraat in Den Haag Ministeries van I&M, EZ en BZK, het Hoogheemraadschap Delfland en bedrijven DeSah en Magneto Special Anodes 35
Beleidsinstrumentarium innovatie Small Business Innovation Research Small Business Innovation Research Openbare aanbesteding door overheid Maatschappelijk vraagstuk dat vraagt om innovatieve oplossing Drie aanbestedingsfases Fase 1 Haalbaarheidsonderzoek naar de innovatie Fase 2 Ontwikkeling van de innovatie Fase 3 De innovatie vermarkten 36
Beleidsinstrumentarium innovatie SBIR SBIR gunstig voor kleine bedrijven SBIR; tenders, contracten en budget, 2004-2014 contracten fase 2 150 contracten fase 1 448 totaalbudget tenders 85,4 tenders 41 In de periode 2004-2014 zijn er 41 tenders geweest dit was goed voor 448 contracten voor haalbaarheidsonderzoek en 150 contracten voor verdere ontwikkeling 37
Beleidsinstrumentarium innovatie SBIR Ondernemers zeer tevreden over SBIR Overzichtelijke procedure spreekt bedrijven aan Overheid kan grotere rol spelen in commercialisatiefase Grotere aansluiting mogelijk bij andere instrumenten In plaats van financiering mogelijk risicodragende kredietverlening, als alleen in geval van commercieel succes wordt afgelost 2010 Data-analyse SBIRoproepen, documenten- en literatuur-onderzoek, interviews, enquêtes 38
Beleidsinstrumentarium innovatie SBIR Case Gidy Knoors Innoveer Duurzaam Haynest Volledig biologisch afbreekbaar verpakkingsmateriaal Mogelijk vanuit de aanbesteding Green raw materials for non-food products 39
Beleidsinstrumentarium innovatie Horizon 2020 Horizon 2020 Hét Europese programma voor onderzoek en technologische ontwikkeling Voor onderzoekers, bedrijven en onderzoeksinstellingen Drie pijlers met financiële instrumenten Excellent Science ERC MSCA Research Infrastructures FET Flagships Industrial Leadership ICT Nano Materials Biotechnology Manufacturing Space SME instrument Risk finance Societal Challenges Health Food security Energy Green transport Climate action Inclusive societies Security 40
Beleidsinstrumentarium innovatie Horizon2020 176 mln. aan H2020-subsidies naar Nederlandse bedrijven Top 10 landen ontvangen subsidie en retourpercentage Horizon2020, 2014 Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde H2020-projecten, 2014 1.750 35% 1.500 1.250 30% 25% 142 12% 1.000 750 20% 15% 264 22% 500 250 7,6% 10% 5% 779 66% 0 0% mkb grootbedrijf overige Overige Totaal bedrijven MKB-bedrijven1 Retourpercentage (as rechts, in %) Vijf landen ontvingen in 2014 meer H2020-subsidie en behaalden hogere retourpercentages van alle Nederlandse deelnames aan H2020- projecten kwam 22% voor rekening van grootbedrijf en 12% van kleinbedrijf 41
Beleidsinstrumentarium innovatie KP7 Nederland ontving 3,4 miljard aan KP7-subsidies Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde KP7-projecten,2007-2013 Ontvangen subsidie ( mln) KP7, 2007-2013 Retourpercentages KP7, 2007-2013 Duitsland Verenigd Koninkrijk 7.242 7.029 Duitsland 16% mkb 1506 Frankrijk Italië 3.634 5.125 Verenigd Koninkrijk 15% grootbedrijf 996 Nederland Spanje België Zweden 1.831 1.768 3.372 3.328 Frankrijk Italië 8% 11% overig 5779 Oostenrijk Denemarken 1.197 1.079 Nederland 7% Griekenland Overig 1.019 8.916 Spanje 7% In de periode 2007-2013 namen ruim 8.000 Nederlandse partijen deel aan KP7 over die periode staat Nederland op de 5 e plaats wat retourpercentage betreft 42
Beleidsinstrumentarium innovatie KP7 Case Clever Robots for Crops 14 universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven uit 10 landen Gecoördineerd door WUR Glastuinbouw Oogstrobot beoordeelt rijpheid en ziektes 7,5 miljoen vanuit KP7 43
Beleidsinstrumentarium innovatie EUREKA Clusters EUREKA Clusters Europees samenwerkingsplatform voor organisaties die marktgerichte R&D uitvoeren Zeven clusters CELTIC+ EURIPIDES Via label naar financiering METALLUR GY EUROGIA 2020 ITEA 3 Softwareintensieve systemen EUROPE ACQUEAU Project voorstel Europa EUREKA Label Nationaal Financiering CATRENE Micro- en nanoelektronica 44
Beleidsinstrumentarium innovatie Eurostars Eurostars Europees innovatieprogramma van EUREKA en EC Helpt (kleine) bedrijven om marktgerichte technologische ontwikkeling uit te voeren Via Brussel naar Nederland Project voorstel Europa Eurostars Nederland RVO.nl Maximaal 50% van subsidiabele kosten Maximaal 500.000 MKB-toeslag van 10% 45
Beleidsinstrumentarium innovatie Joint Technology Initiatives Joint Technology Initiatives Openbare internationale tender voor internationale onderzoeksprogramma s Doelen Europa voorop in technologische ontwikkelingen Internationale publiek-private samenwerking en netwerken Onderzoeksagenda s implementeren Faciliteren in extra coördinatie bovenop Horizon2020 Vijf focuspunten IMI Innovatieve medicijnen ARTEMIS Elektronische componenten Clean Sky Verlagen impact luchtverkeer op milieu FCH Brandstof cellen op waterstof ENIAC Duurzame energie 46
Beleidsinstrumentarium innovatie EUREKA Clusters, Eurostars, Joint Technology Initiatives Internationale innovatieprogramma s zeer efficiënt 60 Deelname aan EU-programma's, gemiddeld 2009-2014 Vestrekte subsidie, projectkosten en totale omvang projecten, gemiddelde 2009-2014 50 497 40 30 252 20 10 25 92 6 16 32 18 121 0 Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives MKB Grootbedrijf Kennisinstellingen Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives verstrekte subsidie aan Nederlandse deelnemers ( mln) projectkosten voor rekening van Nederlandse deelnemers ( mln) totale omvang projecten waaraan Nederlandse organisaties deelnemen ( mln) JTI s trekken de meeste Nederlandse deelnemers de EU-programma s kennen een sterke hefboomwerking 47
Beleidsinstrumentarium innovatie Eureka Clusters Eureka maakt innovators bekend Empirische effectanalyse geeft geen eenduidig beeld over additionaliteit Deelname aan Eureka of Eurostars heeft volgens 85% van respondenten geleid tot verwerving van waardevolle nieuwe kennis verbreding van technologische toepassingen Reclame-effect : bedrijven in Eurekaclusters komen bekend te staan als innovator 2014 Kwalitatief en kwantitatief 48
Beleidsinstrumentarium innovatie Eurostars Eurostars bereikt veel verschillende bedrijven Empirische effectanalyse geeft geen eenduidig beeld over additionaliteit Administratieve lasten Eurostars fors gedaald Het verversingspercentage bij Eurostars, Eureka Individuele Projecten en Geïndustrialiseerde Landen en Opkomende Markten is bijna 85%: met instrumenten worden veel verschillende bedrijven bereikt 2014 Kwalitatief en kwantitatief 49
Beleidsinstrumentarium innovatie JTI s JTI-geld zorgt voor meer R&D-arbeid Empirische effectanalyse geeft geen eenduidig beeld over additionaliteit De JTI s kennen een relatief grote groep deelnemers uit de elektro-industrie Bij 66% van de JTI-bedrijven neemt het aantal R&D-werkers toe 2014 Kwalitatief en kwantitatief 50
Beleidsinstrumentarium innovatie Eureka Clusters Case Wageningen UR Food & Biobased Research Pasteur Sensor Tag Chip die bederfbare producten monitort Geeft informatie over vers- en houdbaarheid in distributieketen Slimme oplossing tegen voedselverspilling 51
Beleidsinstrumentarium innovatie Eurostars Case ZoBio Leidse dienstverlener voor ontwikkeling van medicijnen Samenwerking met Universität Zürich Ontwikkeling van medicijn dat juiste werking van eiwitten stimuleert 52
Beleidsinstrumentarium innovatie JTI Clean Sky Case Systems for Green Operations Ontwerpen en computermodellen van luchtvaartenergiesystemen TU Delft en Netherlands Thales Group Samenwerking met onder meer Airbus, Saab en Rolls Royce 53
Beleidsinstrumentarium innovatie MKB-Innovatiestimulering Topsectoren MKB-Innovatiestimulering Topsectoren Subsidie voor industrieel onderzoek of experimentele ontwikkeling Kennisvouchers Haalbaarheidsstudies R&D-samenwerkingsprojecten Stimuleert private R&D-investeringen en samenwerking Minimaal 2 Nederlandse mkbondernemers 54
Beleidsinstrumentarium innovatie MKB-Innovatiestimulering Topsectoren MIT georiënteerd op technologische innovatie Omvang aanvragen en verleningen MIT naar instrument (x 1.000), 2014 Aanvragen en verleningen MIT naar instrument, 2014 R&D 20.788 31.210 R&D 234 Haalbaarheidsstudies 4.788 13.272 Vouchers 251 Innovatiemakelaars 1.150 1.150 Haalbaarheidsstudies 319 Netwerkactiviteiten 950 950 Netwerkactiviteiten 16 Vouchers 941 472 Innovatiemakelaars 12 Innovatieprestatiecontracten 623 623 Innovatieprestatiecontracten 2 Inhuur personeel 127 0 Inhuur personeel 3 Aangevraagd Verleend Verleningen Aanvragen In 2014 kwam bijna 90% van de MIT-subsidies terecht bij R&D-samenwerkingsprojecten en haalbaarheidsstudies MIT werd het meest aangevraagd voor haalbaarheidsstudies, maar het vaakst toegekend voor R&D-projecten 55
Beleidsinstrumentarium innovatie MIT Case Applied Nanolayers B.V. Productie van grote oppervlakken grafeen Materiaaltoepassingen in Lucht- en ruimtevaart Computerchips Accu s Onderzoek mede mogelijk gemaakt door MIT 56
Beleidsinstrumentarium innovatie TKI s Topconsortia voor Kennis en Innovatie Agri & food Chemie Creatieve industrie Onderzoeksinitiatieven via topconsortium vanuit hele productieketen Agri & food Chemie ClickNL Stimuleert publiek-private samenwerking TKI-toeslag voor onderzoeksprojecten Energie Biobased Economy Gas EnerGO SWITCH2- SmartGrids Solar Wind op Zee High Tech Systemen en Materialen HTSM LSH Life Sciences & Health Logistiek Tuinbouw & Uitgangsmaterialen Water Logistiek Tuinbouw Uitgangsmaterialen Deltatechnologie Maritiem Watertechnologie 57
Beleidsinstrumentarium innovatie TKI s TKI-toeslag TKI s krijgen toeslag voor uitvoering van TKI-programma s 0,25 toeslag voor elke 1 aan private bijdrage Toeslag voor programma s en losse projecten 58
Beleidsinstrumentarium innovatie Topconsortia voor Kennis en Innovatie Omvang PPS op 814 mln, 44% aan private bijdrage Geschatte omvang PPS ( mln), 2013-2014 Geschat private aandeel (%), 2013-2014 HTSM 331,8 Agri&Food 60% Water 107,4 T&U 59% LSH 101,9 Chemie 49% Chemie 77,6 LSH 47% Energie 72,8 Logistiek 47% Agri&Food 54,1 Creatieve Industrie 47% T&U 40,3 Water 45% Logistiek 17,7 Energie 45% Creatieve Industrie 10,3 HTSM 37% Totaal 814 Totaal 40% 44% Doel 2020: 40% Doel is 800 mln. aan publiek-private samenwerking in 2020 met 40% aan private investeringen omvang van PPS in HTSM het grootst, het private aandeel in PPS-investeringen het grootste in Agri&Food en T&U 59
Beleidsinstrumentarium innovatie TKI Biobased Economy Case Avantium Furaangebaseerde componenten als basis voor groene plastics Toepassingen PET-flessen tapijtgaren kitproducten Onderzoek mede mogelijk gemaakt door TKI Biobased Economy 60
Beleidsinstrumentarium innovatie Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2) Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2) Zes kennisorganisaties gebundeld 1 betere zichtbaarheid van toegepastekennisinfrastructuur, nationaal en internationaal Deltares Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN) Nederlandse Organistatie voor toegepastnatuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) 2 3 4 verdere versterking van vraaggestuurd onderzoek dat TNO en GTI s uitvoeren voor bedrijfsleven en overheid efficiëntere inzet en gebruik van grootschalige onderzoeksfaciliteiten van de partners toename van (techno-)starters / spinoffbedrijven om daarmee kennis te exploiteren 61
Beleidsinstrumentarium innovatie Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2) Klanttevredenheid en kennisbenutting Klanttevredenheid TO2 (2015) Kennisbenutting TO2 (2015) MARIN 9,0 NLR 99% NLR 8,7 MARIN 95% ECN 8,6 TNO 95% TNO 8,3 ECN 89% Deltares 7,9 DLO 85% Klanttevredenheid voor alle TO2-instituten boven de 8, met uitzondering van Deltares totale kennisbenuttingscijfers boven 80% voor alle TO2-instituten 62
Beleidsinstrumentarium innovatie Nationale Iconen Nationale Iconen Jaarlijkse verkiezing Vier criteria Grote maatschappelijke problemen oplossen Baanbrekend en innovatief Biedt toekomstige welvaart Zet Nederland op de wereldkaart De gekozen iconen krijgen toegang tot netwerk van minister of staatssecretaris voor ten minste drie jaar extra maatschappelijke aandacht 63
Beleidsinstrumentarium innovatie Nationale Iconen Iconen zijn fundamentele onderzoekers Hans Clevers Behandelingen en diagnoses testen door stamcellen buiten het lichaamte kweken Leo Kouwenhoven Data teleporteren, razendsnelle computers en geavanceerd materiaalonderzoek door kwantumtechnologie Hein Kruyt Voedzamere en veiligere aardappels door genetische verbeteringen en variatie Gijsbert van de Wijdeven Sneller en schoner vaccineren door kant-enklare injectie van juiste doses door middel van bioneedles 64
Beleidsinstrumentarium innovatie Innovatie Attaché Netwerk Innovatie Attaché Netwerk Internationaal R&D-netwerk in 14 high-tech landen Netwerken van o.a. NFIA en NBSO Toegang tot onderzoeken naar kansen op (toekomstige) R&Dmarkten Toegang tot publicaties, seminars, congressen, missies en conferenties Vragen of informatieverzoeken Koppeling potentiële buitenlandse counterparts R&D Missies en conferenties Seminars Geformaliseerde samenwerkingsverbanden 715 585 495 440 450 284 230 199 109 115 65 50 2.782 2.753 3.123 2014 2013 2012 65