Bijscholing Heelkunde St-Jozefkliniek 16 oktober 2014
Bijscholing Heelkunde Bornem 16 oktober 2014 Prostaatkanker Dr Van Tichelen Philippe-Uroloog
Prostaatkanker! Dr.Philippe Van Tichelen Uroloog Okt 2014
Prostaat = Voorstandsklier Tussen blaas en plasbuis Klier Prostaatsap Samen met ejaculaat
Groeit met de leeftijd Prostaat
Prostaat Groeit met de leeftijd Goedaardig = BPH Geeft prostaatklachten
Prostaat Ontsteking- infectie Prostatitis Pijn
Prostaat Kwaadaardig Prostaatkanker- carcinoom -Vergevorderd klachten - 5000 nieuwe gevallen/ jaar - zeer trage groei
Testosterone
prostaatkanker-revolutie
Prostaatkanker Dr. Van Tichelen Philippe
Incidentie van prostaatkanker Bij de man meest voorkomend 25% van alle tumoren 30% sterft door tumor
Incidentie van prostaatkanker Bij de man meest voorkomend 1 / 1O 5000 nieuwe / jaar 25% van alle tumoren 30% sterft door tumor
Incidentie van prostaatkanker Bij de man meest voorkomend 1 / 1O 5000 nieuwe / jaar 25% van alle tumoren 30% sterft door tumor
Incidentie van prostaatkanker 100 91,2 80 60 40 20 0 55,26 45,9 50,1 53,4 34,2 26,5 18,8 1,8 6,7 8,2 China Japan India Italy Scotland Finland Sweden Zwitzerland Belgium V.S. (Atlanta/White) V.S. (Atlanta/Black)
Incidentie van prostaatkanker
Incidentie van prostaatkanker 120 115,26 100 95,26 80 75,26 60 55,26 40 20 0 1995 2005 2015 2025
Incidentie van prostaatkanker stijgt door betere - levensverwachting
Incidentie van prostaatkanker stijgt door - taboe doorbroken
Incidentie van prostaatkanker stijgt door - taboe doorbroken door media en campagnes
Incidentie van prostaatkanker stijgt door betere - diagnose
Populatiescreening?
Screening Opsporen vooraleer klachten Vroegdiagnostiek De gevolgen van de ziekte reduceren
Screening- voor wie? vanaf 50 jaar tenzij erfelijk belast geïnformeerde patiënt tot 70 jaar ifv levensverwachting > 10j
PSA screening? Familiaal belast! 40 45 50 Jaarlijks < 70 jaar PSA < 1 = 5 jaar
Risicofactoren Geslacht (testosterone) Leeftijd Genetisch Geografisch!
dierlijk vet vis groenten (tomaat) fruit soja selenium zink rode wijn groene thee Voeding
Diagnose- Hoe? Rectaal onderzoek - harde knobbel - perifeer
Diagnose- Hoe? Rectaal onderzoek - harde knobbel - perifeer - interpretatie niet makkelijk
Linker laterale decubitus Rectaal onderzoek
Rectaal Toucher
Rectaal toucher
Glijmiddel
Rectaal Toucher carcinoom BPH normaal
Rectaal Toucher Prostaatkanker? = > T2
Rectaal Toucher Volume? < 50 % accuraat
Rectaal Toucher Speen Tumor Stenose
Diagnose- Hoe? PSA - Prostaat Specifiek Antigen - Tumormerker in bloed- eiwit - < 3,5 ng/ml - niet kankerspecifiek - stijgt bij BPH- itis- Kanker
PSA 0-3 ng/ml serum stijgt bij verouderen BPH prostatitis prostaatkanker prostaatmanipulaties
PSA Tumormarker Prostaatspecifiek (?) Niet kankerspecifiek
Diagnose- Hoe? TRE-TRUS - Trans Rectale Echografie - bij twijfel - grootte en vorm
TRUS
Transrectale echografie Abnormaal RT Transrectale echografie Abnormale PSA = volume prostaat
Transrectale echografie Volume adenoom? Therapiekeuze HK: TURP? MED: 5αR-remmer?
Prostaatbiopsie
Biopty Gun
Prostaatbiopsies
Echogeleide prostaatbiopsie
At random prostaatbiopsie Sixtant Sextant
Biopsie at random Perifere zone 6 biopten Meer zo nodig grote prostaat herbiopsie transitiezone microcarcinoom
Voorbereiding prostaatbiopsie Informatie Geruststellen Geen verdoving Bloeding? Lavementje? Antibiotica ~(Ciproxine 2 x 500 mg)
Prostaatbiopsie Niet nuchter Stoelgang (Microlax ) Bloedverdunners Antibiotica Risico 3/100 zonder Risico < 1/100 met ciprofloxacine x 2 Nabloeding
Na de biopsie Bloeding Anaal Hemospermie Urine Koorts of algurie!
Prostaatbiopsie Negatief PIN III, atypie, microcarcinoom =Nieuwe biopsie Positief: Gleason!
Prostaatbiopsie Enkel bij symptomatische mannen of mannen met minstens 10 jaar levensverwachting
Stadiëring (staging) T N M
Stadiëring (staging) T N M
Stadiëring (staging) T N M
T stadium T1a en T1b : TURP T1c : biopsie T2 : toucher of echo T3 : kapseldoorbraak T4 : ingroei
T-stadium
Kans metastase bij PSA <10 = <1 % N en M stadium
Stadiëring (staging) T N M
N metastasen CT of NMR Biopsie Open Percutaan Laparoscopisch
N/M metastasen Botscan MRI axiaal
N/M metastasen PET CT-Scan 5FDG? Choline? Andere?
Behandeling Symptomen = behandelen Geen symptomen = afwegen
voordelen toxiciteit
Gelokaliseerde ziekte T1-2NoMo
Radicale prostatectomie Plus Tumor weg APO resultaat PSA = 0 Min Bloeding, DVT, darmletsels Incontinentie Erectiele dysfunctie
Radicale prostatectomie 2u 250-1000 ml bloed prostatectomie[1].jpg
Radicale prostatectomie 2u 250-1000 ml bloed prostatectomie[1].jpg
Radicale prostatectomie 2u 250-1000 ml bloed prostatectomie[1].jpg
Radicale prostatectomie 2u 250-1000 ml bloed
Radicale prostatectomie 4-5 u 200-500 ml bloed
Radicale prostatectomie
Radicale prostatectomie
Laparoscopisch Minder bloeding Kortere hospitalisatie Langere operatietijd Duur (robot) Resultaten vergelijkbaar
Radicale prostatectomie
Radiotherapie
Fibrose Radiorectitis Radiocystitis
IMRT Novalis
Bij T1c met hoge Gleason biedt chirurgie betere tumorcontrole na 10 15 jaar
Metastasen N+ en/of M+ Palliatief Hormonale deprivatie therapie
Hormonale deprivatie Vroeger Oestrogenen Distilbene Castratie
Heelkundige castratie = irreversiebel
Castratie ONTMANNING hot flushes Spierverzwakking Gewichtstoename Asthenie Depressie Libido en erectieverlies Anemie Botontkalking
Castratie ONTMANNING hot flushes Spierverzwakking Gewichtstoename Asthenie Depressie Libido en erectieverlies Anemie Botontkalking
Castratie hot flushes Spierverzwakking Gewichtstoename Asthenie Depressie Libido en erectieverlies Anemie Botontkalking Verminderde levenskwaliteit
Hormonale deprivatie Chemische Castratie (LHRH-a) efficiënter bij M+ Anti-androgenen minder bijwerkingen
Hormonale deprivatie Nu Castratie = LHRHanalogen Depo-Eligard Decapeptyl Lucrin Zoladex
Hormonale deprivatie Depo-Eligard 22,5mg Depo-Eligard Decapeptyl Lucrin Zoladex
Hormonale deprivatie Anti-androgenen Casodex (bicalutamide) Flutamide
Casodex 150 Actiefste antiandrogeen Voor lokaal gevorderde tumoren en sommige patiënten met uitzaaiingen
Slechte prognose Metastasen Hoge Gleason Zeer hoge PSA
Slechte prognose Metastasen Hoge Gleason Zeer hoge PSA Combinatie Casodex en LHRH Betere resultaten naar overleving
Hormonale deprivatie LHRH-antagonist Abarelix( Firmagon)
Actieve opvolging Bij goede prognose, vooral oudere mannen
Zeer angstige patiënt Vroegtijdige therapie mits aanvaarden toxiciteit Eventueel intermittent
Intermittente therapie Langere remissie Minder bijwerkingen Goedkoper
Dreigende symptomen Belangrijke mictieklachten of residu Spinale botmetastasen
Dreigende symptomen Belangrijke mictieklachten of residu Spinale botmetastasen
Botproblemen = bi(s)fosfonaten
Bi(s)fosfonaten Preventief 6 maandelijks Of therapeutisch maandelijks
Botproblemen = bi(s)fosfonaten
Prostaatkankerobstructie
Lymfekliermetastase Massa Pijn Veneus oedeem OL Lymfoedeem OL Hydronefrose
Lymfekliermetastase Massa Pijn Veneus oedeem OL Lymfoedeem OL Hydronefrose
Hydronefrose Hydronefrose door klieren of door directe tumordoorgroei in de blaas Vaak nefrostomie, soms ureterstent
Hydronefrose Hydronefrose door klieren of door directe tumordoorgroei in de blaas Vaak nefrostomie, soms ureterstent
Hormoonresistentie 2 e lijn hormonotherapie Associatie Estramustinesulfaat Prednisolone Mitoxantrone Taxotere
Hormoonresistentie 2 e lijn hormonotherapie Associatie Estramustinesulfaat Prednisolone Mitoxantrone Taxotere Zytiga
Besluit Vooral gelocaliseerde kankers Diagnose en therapie zinvol Levensverwachting Klachten Therapie op maat
V R A G E N