PSA Vlaanderen vzw. Prostaatkanker. Omdat weten belangrijk is!
|
|
- Janne van den Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PSA Vlaanderen vzw Prostaatkanker Omdat weten belangrijk is!
2
3 Informatie over de prostaat
4
5 Informatie over de prostaat Wat is de prostaat? De prostaat is een klier die deel uitmaakt van het mannelijk voortplantingssysteem. De prostaatklier is ongeveer zo groot als een walnoot en ligt juist onder de blaas, aan de voorkant van het rectum. De plasbuis loopt er doorheen. De prostaat bestaat voor 30% uit spierweefsel en 70% uit klierweefsel. Prostaat Sigmoid Blaas Penis Endeldarm P. Bonnet Functie van de prostaat? De prostaat produceert het vocht dat de zaadcellen vervoert bij een zaadlozing en dat ervoor zorgt dat de zaadcellen in leven blijven in de vagina. Onder invloed van het mannelijk hormoon testosteron gaat de prostaat vanaf de puberteit groeien. Vanaf 50 jaar kan de groei van de prostaat problemen geven omdat de plasbuis door de prostaat loopt
6 De groei van prostaatweefsel verkleint de diameter van de plasbuis en kan deze dan afsluiten. Dat veroorzaakt obstructieve problemen (het niet volledig kunnen ledigen van de blaas), onder andere bij het plassen. Deze klachten zijn meestal het gevolg van een prostaat vergroting, maar kunnen in zeldzame gevallen het gevolg zijn van prostaatkanker. Wat is prostaatkanker? Prostaatkanker is in de geïndustrialiseerde landen de meest frequente kanker bij mannen. Minder dan 10 % zullen last hebben van een van de symptomen van prostaatkanker en minder dan 3 % zullen hiervan sterven. Daarom geldt het gezegde: «Tot nu toe sterven nog steeds meer mannen mét hun kanker dan vàn hun kanker» Abbott sa/nv BE 09 GENL Apr
7 Wat zijn de klachten en symptomen van prostaatkanker? In het beginstadium: geen klachten. In veel gevallen geeft prostaatkanker zelfs nooit klachten en hoeft het ook niet altijd behandeld te worden. Als er wel klachten zijn, gaat het meestal om: Problemen met plassen: pijn bij plassen, moeite met plassen (de plasbuis loopt door de prostaat en wordt afgekneld), bloed in urine. Problemen met stoelgang: als de kanker dusdanig gegroeid is dat deze tegen de endeldarm gaat drukken kan deze zwelling de doorgang van de ontlasting bemoeilijken. Pijn: door lokale groei van de tumor naar organen in de nabijheid (blaas, darmen, zenuwen, spieren) kan er pijn ontstaan
8 Wat zijn de oorzaken en risicofactoren van prostaatkanker? Erfelijkheid Mannen die een familielid hebben in de tweede graad (grootvader, oom) met prostaatkanker lopen een verhoogd risico om zelf prostaatkanker te krijgen. Wanneer het gaat om iemand uit de eerste graad (vader of broer) dan is het risico drie maal het risico van de algemene populatie. Leeftijd Vanaf 50 jaar gaat het risico op prostaatkanker toenemen. Het voorkomen van prostaatkanker in functie van de leeftijd in Canada (2001) : 2,4% : 5,2% : 9,4% : 15,4% 70-74: 16,5% : 17,2% : 16,2% 85+ : 17,7% Canadian Prostate Cancer Network Ongeveer de helft van de mannen boven 75 jaar heeft prostaatkanker. Abbott sa/nv BE 09 GENL Apr
9 Voeding Prostaatkanker komt veel meer voor in de Westerse landen. Een Chinese man heeft 100 keer minder kans dan een Europeaan om prostaatkanker te krijgen. De voornaamste verklaring hiervoor is de voeding. Een voeding rijk aan dierlijke vetten zou een risicofactor zijn. Meerdere studies hebben aangetoond dat het risico op kanker 1,5 tot 2 maal hoger ligt bij Noord- Amerikaanse zwarten dan bij blanken
10 Hoe kan een diagnose worden gesteld? Momenteel gebeurt de opsporing van prostaatkanker in België vanaf de leeftijd van 50 jaar via een bepaling van de PSA-waarde (bloedafname) en via het rectaal onderzoek door de huisarts. In de prostaat wordt een stof aangemaakt, het Prostaat in het bloed duidt op afwijkingen in de prostaat, bijvoorbeeld (maar zeker niet noodzakelijk) kanker. Als het PSA-gehalte hoog is, worden er aanvullende diagnostische onderzoeken verricht. Lichamelijk onderzoek: Via de endeldarm wordt de prostaat op de tast gecontroleerd op afwijkingen: het rectaal onderzoek. Kankers in een vroegtijdig stadium kunnen met deze techniek zelden worden opgespoord; toch blijft het een belangrijk onderzoek voor alle mannen ouder dan 50 jaar. P. Bonnet Abbott sa/nv BE 09 GENL Apr
11 Via de endeldarm wordt een echosonde naar binnen gebracht. De gehele prostaat kan hiermee worden bekeken. Ook afwijkingen kunnen hiermee worden opgespoord. P. Bonnet
12 Biopsie van de prostaat: Bij het vermoeden van een kanker tijdens een van de opsporingstesten een biopsie uitgevoerd. P. Bonnet gaat men stalen van het prostaatweefsel nemen die microscopisch ontleed worden. Op deze manier kan er bevestigd worden of er al dan niet prostaatkanker aanwezig is en kan ook de agressiviteit van de kanker bepaald worden. Het onderzoek bestaat uit een afname van prostaatweefselstukjes via het doorprikken van de rectumwand met een holle naald. Het onderzoek gebeurt meestal onder locale verdoving en de patiënt dient een antibioticakuur te volgen. De belangrijkste last die men heeft na dit onderzoek is wat bloedverlies dat zichtbaar kan zijn gedurende enkele weken in de urine, de stoelgang of het sperma. Abbott sa/nv BE 09 GENL Apr
13 PCA3 (urinetest) kan bijkomende informatie geven waaruit kan blijken of een tweede biopsie nodig is of niet. Screening naar uitzaaiingen: De kans op uitzaaiing wordt ingeschat op basis van het PSA-gehalte in het bloed, de structuur van de kankercellen («Gleason score») en de grootte van de tumor. Deze risico-inschatting is een kansberekening. Als de kans groot is, worden aanvullende onderzoeken uitgevoerd: CT-scan van de buik: om na te gaan of hier uitzaaiingen zijn. Botscan: om na te gaan of er uitzaaiingen zijn in de botten. Dit is namelijk de meest frequente plaats van uitzaaiing bij prostaatkanker. MRI: voor een nog betere beoordeling van de prostaatkanker kan soms een MRI-onderzoek helpen om bvb. de juiste omvang van de prostaatkanker te kunnen beoordelen
14
15 Behandeling
16
17 Behandeling van prostaatkanker Wanneer uit de onderzochte weefselstukjes blijkt dat er prostaatkanker aanwezig is, bespreekt de uroloog de bevindingen met de patiënt. De keuze voor een eventuele behandeling hangt af van verschillende factoren: De groei, agressiviteit en uitgebreidheid van de prostaatkanker De leeftijd van de patiënt, en zijn gezondheid De voorkeur van de patiënt De voorkeur van de behandelende arts Aanwezigheid van klachten. Indien er nog geen uitzaaiingen zijn Actieve monitoring: Prostaatkanker hoeft niet altijd behandeld te worden. De patiënt zal actief opgevolgd worden. Actieve opvolging kan een optie zijn: - Bij mannen met veel andere medische problemen. - Bij tumortypes die de eerste jaren hoogstwaarschijnlijk geen problemen zullen veroorzaken. Chirurgie: Als besloten wordt om operatief in te grijpen, wordt de prostaat in zijn geheel verwijderd via een insnede in de buik, via een kijkoperatie of met de robot. Radiotherapie: Bestraling kan zowel uitwendig als inwendig gebeuren (brachytherapie)
18 Bij inwendige radiotherapie worden er blijvende radioactieve zaadjes ingebracht die de tumor moeten vernietigen. Adjuvante hormonale therapie: Vooral bij agressieve vormen van prostaatkanker wordt een uitwendige bestraling soms gecombineerd met hormonale therapie in de vorm van medicatie in tabletten en/of injecties. Na hormoonbehandeling nog enkele jaren voortduren. Als er wel uitzaaiingen zijn De hormonale behandeling De ontwikkeling van prostaatcellen is afhankelijk van de hoeveelheid testosteron in het lichaam. Testosteron is een hormoon dat geproduceerd wordt door de teelballen. Via een hormonale behandeling gaat men de hoeveelheid van testosteron verminderen. Er zijn verschillende vormen van hormonale behandeling: Chirurgische castratie: Door het operatief verwijderen van de teelballen (of een deel ervan) gaat de productie van testosteron met 95% dalen in het lichaam waardoor een progressie van de ziekte wordt tegengegaan. Abbott sa/nv BE 09 GENL Apr
19 Chemische castratie: De LHRH-agonisten zijn geneesmiddelen die via een intramusculaire of onderhuidse injectie worden toegediend. Onder invloed van deze stoffen gaat het testosterongehalte in het bloed dalen. Teelbal Bijnier P. Bonnet Prostaat
20 Anti-androgenen: Anti-androgenen zijn stoffen die de invloed van testosteron rechtstreeks blokkeren in de cellen van de prostaat. Naargelang de ernst van de ziekte kan een associatie van verschillende technieken/ therapieën worden overwogen. Wat zijn LHRH-agonisten? LHRH-agonisten zijn synthetische (kunstmatige) vormen van het normale menselijke hormoon LHRH (Luteinizing Hormone-Releasing Hormone). Dit hormoon wordt geproduceerd in een gebied centraal in de hersenen (de hypothalamus). Het LHRH stimuleert de productie van een ander hormoon in de hypofyse, het LH (luteinizing hormone), dat op zijn beurt bij mannen de productie van testosteron in de teelballen stimuleert. Testosteron stimuleert de ontwikkeling en functie van de mannelijke geslachtsorganen en de secundaire geslachtskenmerken (spiergroei, zware stem, lichaamsbeharing, etc.). LHRH-agonisten hebben een zelfde werking als het door de hersenen geproduceerde LHRH, maar zijn veel krachtiger. Door continue stimulatie door de agonist zal de hypofyse na circa twee weken ongevoelig raken voor het lichaamseigen LHRH of de LHRH-agonist. Hierdoor zal de hypofyse geen LH meer afgeven en stopt de testosteronproductie. Deze vorm van hormonale therapie heeft hetzelfde effect als chirurgische castratie, namelijk het afremmen of terugdringen van tumorgroei: deze wordt immers gestimuleerd door testosteron. Abbott sa/nv BE 09 GENL Apr
21 Wat zijn de effecten van een behandeling met een LHRH-agonist? Een groot deel van de prostaattumoren is hormoon gevoelig. Daardoor kan een behandeling met LHRH-agonisten de groei van de tumor in sterke mate afremmen. Eventueel aanwezige pijnklachten kunnen verminderen, en ook het PSA, gemeten in het bloed, zal door de behandeling dalen. LHRH-agonisten worden toegediend via een injectie onder de huid of in een spier. Hierdoor zal de productie van testosteron door de teelballen grotendeels stoppen. Wat zijn de bijwerkingen van LHRH-agonisten? Aangezien deze medicatie een aanzienlijk effect heeft op de mannelijke hormoonhuishouding (en de tumorgroei), kan ze gepaard gaan met bijwerkingen. Deze bijwerkingen kunnen bij iedereen die deze medicatie gebruikt in meer of mindere mate optreden: Verlies van zin in seks (libido) Impotentie (erectiele dysfunctie), d.w.z. het onvermogen tot het krijgen van een erectie Warmteopwellingen, d.w.z. aanvallen van rood- Moeheid Lichte zwelling en/of pijnlijkheid van de borsten en tepels (gynaecomastie) Verlies aan spiermassa Toename van lichaamsgewicht, m.n. van de hoeveel heid vet, gepaarde gaande met een toename van het risico op diabetes en cardiovasculaire problemen
22 Botontkalking (osteoporose), gepaarde gaande met een verhoging van het risico op breuken Gedragsveranderingen - Klachten ter hoogte van de spijsvertering - Klachten ter hoogte van de lever - Bloedarmoede (anemie) Gelieve steeds de behandelende arts of de desbetreffende bijsluiter te raadplegen. Chemotherapie Chemotherapie is de behandeling van kanker met celdelingremmende medicatie: cytostatica. Er zijn verschillende soorten cytostatica, elk met een eigen invloed op de celdeling. De medicatie verspreidt zich via het bloed door het lichaam en kan op vrijwel alle plaatsen kankercellen bereiken. De medicatie kan op verschillende manieren worden toegediend, bijvoorbeeld per infuus, onder de vorm van tabletten of via een injectie. Pas sinds enkele jaren komen sommige patiënten met uitgezaaide prostaatkanker - bij wie hormoonbehandeling geen effect (meer) heeft - in aanmerking voor chemo therapie. Als de behandeling aanslaat leidt dat tot een langere levensduur en een betere levenskwaliteit. Of men in aanmerking komt voor deze behandeling, kan men het best bespreken met de arts. Meestal worden de cytostatica toegediend volgens een vastgesteld schema. Hierna volgt een rustperiode van een aantal weken waarin men geen cytostatica krijgt. Een dergelijk schema van toediening met daarna een rustperiode heet een cytostaticakuur. Zo n kuur wordt meestal enige malen herhaald. Abbott sa/nv BE 09 GENL Apr
23 Ondersteunende behandelingen In een laat stadium kan prostaatkanker bepaalde medicatie te verhelpen zijn. Dreigende botbreuken Als de tumor is uitgezaaid naar de botten kan het skelet verzwakken. Dit kan pijn veroorzaken en de kans op botbreuken doen toenemen. Bifosfonaten zijn stoffen die dit proces kunnen vertragen, doordat zij de verzwakking van het skelet kunnen tegengaan. Pijn Prostaatkanker kan pijn veroorzaken. In het begin van de ziekte hebben weinig mannen pijn. Als de ziekte zich uitbreidt en er sprake is van uitzaaiingen, kan wel pijn optreden, bijv. door uitzaaiingen in de botten. Pijn is een ingewikkeld verschijnsel. Er treedt een pijnprikkel op, bijvoorbeeld omdat een tumor op een zenuw drukt. Deze pijnprikkel gaat via de zenuwbanen naar de hersenen. Er komt als het ware een telefoonverbinding tot stand tussen de pijnlijke plaats en de hersenen. Daardoor voelt men pijn. Naast lichamelijke klachten, zitten er ook emotionele en sociale gevolgen aan pijn. Iedereen ervaart het op een andere manier. Over pijn bij kanker bestaan nogal wat misverstanden. Zo wachten mensen vaak (te) lang met het gebruiken van pijnstillers. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat niets meer voldoende helpt als de pijn toeneemt. Of ze zijn bang om verslaafd te raken. Maar een goede pijnstiller maakt het meestal mogelijk om toch weer actief te zijn. Pijn kan een grote invloed hebben op uw leven. Daarom is het belangrijk pijnklachten met uw arts te bespreken
24
25 Notities
26
27 Notities
28 Notities
29 Notities
30 Notities
31 Notities
32
Persoonlijk Informatie Dossier. Prostaatkanker: behandelingen
Persoonlijk Informatie Dossier Prostaatkanker: behandelingen 17358 (2 januari 2016 5. Uw behandeling Actief volgen bij prostaatkanker Operatief verwijderen van de prostaat met behulp van Da Vincirobot
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel HORMONALE THERAPIE PROSTAATKANKER Hormonale therapie INHOUD Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 3 Wanneer hormonale behandeling?...
Nadere informatieProstaatkanker: algemene info
Prostaatkanker: algemene info Vernemen van de diagnose Op het moment dat u deze informatie in handen krijgt heeft je arts je de vermoedelijke diagnose van kanker of een kwaadaardig proces in de prostaat
Nadere informatieHormonale behandeling van prostaatkanker
Hormonale behandeling van prostaatkanker 2 Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandelend uroloog met u besproken dat de resultaten van de onderzoeken definitief bevestigen dat u in
Nadere informatieHormonale behandeling van prostaatkanker
Hormonale behandeling van prostaatkanker Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandelend uroloog met u besproken dat de resultaten van de onderzoeken definitief bevestigen dat u prostaatkanker
Nadere informatieHormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie
Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie Inleiding Bij u is een kwaadaardig gezwel in de prostaat aangetroffen (prostaatkanker). De uroloog heeft er samen met u voor gekozen om de prostaatkanker
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) Prostaatkanker. onderdeel ZIEKTEBEELD. PROSTAATKANKER Ziektebeeld
Patiënteninformatiedossier (PID) Prostaatkanker onderdeel ZIEKTEBEELD PROSTAATKANKER 2 Inhoud Prostaatkanker... 4 De prostaat... 4 Hoe werkt de prostaat?... 5 Wat is kanker?... 7 Onderzoeken... 7 Bloedonderzoek...
Nadere informatieProstaatkanker. 07 september 2011. De Prostaat
Prostaatkanker 07 september 2011 De Prostaat Prostaat Veranderingen aan de prostaat Prostaat wordt groter Soms plasklachten. Goedaardige of kwaadaardig veranderingen. Prostaatvergroting Prostaatkanker
Nadere informatieHormonale therapie bij borstkanker
Hormonale therapie bij borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Operatie, bestraling en chemotherapie zijn de meest bekende behandelmethoden bij kanker. Bij bepaalde soorten kanker
Nadere informatieHet opsporen van prostaatkanker
Het opsporen van prostaatkanker Welke informatie moet men de patiënt verschaffen alvorens een PSA-bepaling of een rectaal toucher uit te voeren? Prostaatkanker : natuurlijke evolutie kanker. Enkel een
Nadere informatieInschatting van het risico op uitzaaiingen van prostaatkanker
Inschatting van het risico op uitzaaiingen van prostaatkanker 2 Uw uroloog heeft met u besproken dat de resultaten van de onderzoeken helaas bevestigen dat u prostaatkanker heeft. Ook is besproken of er
Nadere informatieScreening op prostaatkanker
Screening op prostaatkanker Informatie voor mannen die een PSA-test overwegen of aanvragen. Wat we weten en wat we niet weten: zaken om over na te denken alvorens te besluiten een PSA-test te laten uitvoeren.
Nadere informatielyondellbasell.com PROSTAATKANKER
PROSTAATKANKER Prostaat Kanker Ongeveer 1 op de 7 mannen krijgt de diagnose Prostaatkanker te horen. Je kent misschien zelf wel iemand die het heeft of ervoor behandeld is. Ondanks dat dit schokkende cijfers
Nadere informatieUrologie. Richard van der Linden Thijn de Vocht
Urologie Richard van der Linden Thijn de Vocht Qais Niemer Laurens Donkers Richard van der Linden Thijn de Vocht 2 John Verhulst Urologie? Urologie is het vakgebied dat zich bezighoudt met ziekten in de
Nadere informatieKwaadaardige prostaatgezwellen
Kwaadaardige prostaatgezwellen 1 Wanneer aan denken? Vanaf 50 jaar Vanaf 40 jaar als er familie is met prostaatkanker 2 Wat moet ik doen? Ga jaarlijks op raadpleging wij uw huisarts. Deze zal een prostaatonderzoek
Nadere informatieProstaatkanker, informatie over de behandeling
Afdeling: Onderwerp: Urologie Prostaatkanker, informatie over de behandeling 1 Informatie over de behandeling van prostaatkanker De meest toegepaste behandelingen bij prostaatkanker zijn: waakzaam wachten;
Nadere informatieProstaatkanker Wat zijn de behandelmogelijkheden. Joost de Baaij, verpleegkundig specialist Marikenhuis 3 juni 2019
Prostaatkanker Wat zijn de behandelmogelijkheden - Joost de Baaij, verpleegkundig specialist Marikenhuis 3 juni 2019 De prostaat Diagnose prostaatkanker PSA-dilemma Reduceert mortaliteit en kans op metastasen
Nadere informatieBRACHYTHERAPIE Jodiumimplantatie bij de behandeling van prostaatkanker
BRACHYTHERAPIE Jodiumimplantatie bij de behandeling van prostaatkanker INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN INHOUD Inleiding...4 Prostaatkanker...5 De prostaat...5 Doel van de behandeling...6 Het vaststellen
Nadere informatieProstaatkanker U kreeg van uw uroloog de diagnose van prostaatkanker. De informatie die de arts u mondeling gegeven heeft, wordt in deze brochure herhaald en aangevuld. U vindt hier meer informatie over
Nadere informatieInfoblad KANKER ALGEMEEN. Hormonale therapie
Infoblad KANKER ALGEMEEN Hormonale therapie HORMONALE THERAPIE Hormonale therapie is de behandeling van kanker met hormonen. Artsen noemen het ook: hormoontherapie, hormonale behandeling of hormoonbehandeling.
Nadere informatieinfo voor de patiënt Hormoontherapie bij prostaatkanker UZ Gent, Uro-oncologische groep
info voor de patiënt Hormoontherapie bij prostaatkanker UZ Gent, Uro-oncologische groep Hormoontherapie bij prostaatkanker Hormoontherapie Beste mijnheer, Uw arts heeft u een behandeling met hormonen voorgeschreven
Nadere informatiePROSTAATKANKER.... Hoe nu verder? Alvast wat eerste antwoorden op uw talrijke vragen
PROSTAATKANKER... Hoe nu verder? Alvast wat eerste antwoorden op uw talrijke vragen PROSTAATKANKER Hoe nu verder? Een korte uitleg voor mannen die te horen hebben gekregen dat ze mogelijk prostaatkanker
Nadere informatiePROSTAATKANKER. Welke behandeling past het best bij u?
PROSTAATKANKER Welke behandeling past het best bij u? Inhoud Waarom dit boekje?... 2 1. Wat is lokaal beperkte prostaatkanker?... 3 2. Welke behandelopties zijn er?... 4-8 3. Bijwerkingen en risico s...
Nadere informatieMRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op
MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op Prostaatkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen. Een op de zes mannen krijgt er last van. Maar het is ook een erg lastig op te sporen
Nadere informatiePCA3. www.urologischcentrum.be
PCA3 www.urologischcentrum.be De PCA3 test, een eenvoudige urinetest die kan helpen bij de diagnose van prostaatkanker en de keuze van therapie. Over prostaatkanker Prostaatkanker is één van de meest voorkomende
Nadere informatieBehandelingen bij prostaatkanker
Behandelingen bij prostaatkanker Deze folder geeft u informatie over mogelijke behandelingen bij prostaatkanker in het Antoni van Leeuwenhoek. Deze informatie dient als ondersteuning en aanvulling op de
Nadere informatieOPERATIE AAN TEELBALLEN VOOR DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER ORCHIDECTOMIE
OPERATIE AAN TEELBALLEN VOOR DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER ORCHIDECTOMIE 362 Inleiding Binnenkort ondergaat u een operatie aan de teelballen voor het behandelen van prostaatkanker. Deze ingreep wordt
Nadere informatieDit is prostaatkanker
Dit is prostaatkanker blaas prostaat De prostaat ligt onder de blaas. Hij is zo groot als een walnoot. De prostaat doet vocht bij de zaad-cellen. Zo krijg je sperma. Bij kanker veranderen de cellen in
Nadere informatieDeel 8. Bijwerkingen van de bestraling van prostaatkanker
. Bijwerkingen van de bestraling van prostaatkanker In dit deel kunt u meer lezen over de mogelijke bijwerkingen van de bestraling. Mogelijke bijwerkingen tijdens of enkele weken na de bestraling Mogelijke
Nadere informatieKeuzehulp Uitgezaaide Borstkanker
Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Gefinancierd door: 2014 en Borstkankervereniging Nederland Hoe werkt deze Keuzehulp voor uitgezaaide borstkanker? Informatiekaart
Nadere informatieHormoontherapie bij prostaatkanker
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Hormoontherapie bij prostaatkanker Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Campus
Nadere informatieBehandelingen bij prostaatkanker
Behandelingen bij prostaatkanker Deze folder geeft u informatie over mogelijke behandelingen bij prostaatkanker in het Antoni van Leeuwenhoek. Deze folder dient als ondersteuning en aanvulling op mondelinge
Nadere informatiePROSTAATKANKER PROSTAATKANKER WELKE BEHANDELING PAST HET BEST BIJ U?
WELKE BEHANDELING PAST HET BEST BIJ U? INHOUDSOPGAVE WAAROM DIT BOEKJE? Waarom dit boekje? 2 1. Wat is lokaal beperkte prostaatkanker? 4 2. Welke behandelopties zijn er? 5 3. Bijwerkingen en risico s 10
Nadere informatieProstaatkanker. Supplement informatiewijzer oncologie. Inhoudsopgave. 1. Wat is prostaatkanker? 2. Behandelingsmogelijkheden
Supplement informatiewijzer oncologie Prostaatkanker Inhoudsopgave 1. Wat is prostaatkanker? 2. Behandelingsmogelijkheden 3. Prostaatkanker en seksualiteit 4. Meer informatie over prostaatkanker Deze informatie
Nadere informatieTrastuzumab (Herceptin )
Trastuzumab (Herceptin ) Borstkanker (mammacarcinoom) De diagnose borstkanker is bij u vastgesteld. Dit wordt ook wel een mammacarcinoom genoemd. De behandeling van een mammacarcinoom bestaat uit een operatieve
Nadere informatieLaserbehandeling. bij vergrote prostaat. Poli Urologie
00 Laserbehandeling bij vergrote prostaat Poli Urologie Wat is de prostaat? De prostaat is een klein orgaantje met de vorm en afmeting van een tamme kastanje, die vlak onder de blaas ligt en waar de plasbuis
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE. VERWIJDEREN VAN DE PROSTAAT Laparoscopische prostatectomie met behulp van robotchirurgie
PATIËNTENINFORMATIE VERWIJDEREN VAN DE PROSTAAT Laparoscopische prostatectomie met behulp van robotchirurgie 2 VERWIJDEREN VAN DE PROSTAAT Laparoscopische prostatectomie met behulp van robotchirurgie Door
Nadere informatieKeuzehulp Uitgezaaide Borstkanker
Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Financieel mogelijk gemaakt door: 2015 De ArgumentenFabriek en borstkankervereniging nederland FAS799.014.011/exp. juli 2017 Hoe
Nadere informatieHet is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.
Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker
Nadere informatiePatiënteninformatie. Brachytherapie bij prostaatkanker
Patiënteninformatie Brachytherapie bij prostaatkanker Inhoud Inleiding... 3 Wat is brachytherapie?... 3 Hoe verloopt de behandeling?... 3 Bijwerkingen... 4 Regels en richtlijnen na de bestraling... 5 Controles
Nadere informatiePatiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex
Patiënteninformatie De behandeling van borstkanker met Zoladex Uw arts heeft u Zoladex voorgeschreven. Zoladex kan worden toegepast bij vrouwen met borstkanker bij wie sprake is van uitzaaiingen. In deze
Nadere informatieVersie 1.0 Blad 1 van 71. Declaratiecode DBCzorgproductcode
Versie 1.0 Blad 1 van 71. 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.846,31 15B904 / 17B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel
Nadere informatieUMCG Passantenprijzen 2015 DBC zorgproducten verzekerde zorg 01-01-2015
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.434,44 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 293,06
Nadere informatieRZ Heilig Hart Leuven Naamsestraat 105 3000 Leuven. Dienst Urologie. Informatie voor patiënten. De brachytherapie
RZ Heilig Hart Leuven Naamsestraat 105 3000 Leuven Dienst Urologie Informatie voor patiënten De brachytherapie UROLOGIE De brachytherapie Geachte heer, In deze brochure vindt u informatie over de behandeling
Nadere informatieWat zijn erectiestoornissen Hoe komt een erectie tot stand Oorzaken erectiestoornissen
Erectiestoornissen Wat zijn erectiestoornissen Een erectiestoornis of erectiele dysfunctie is een voortdurend of terugkerend onvermogen een erectie te krijgen of vol te houden tot de voltooiing van de
Nadere informatieHet radicaal verwijderen van de prostaat
Afdeling Urologie, locatie AZU Het radicaal verwijderen van de prostaat Robot Geassisteerde Laparoscopische Radicale Prostatectomie Onlangs werd bij u de diagnose gesteld van een kwaadaardig gezwel van
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten en overige zorgproducten 2015 - Leids Universitair Medisch Centrum V 03-03-2015
010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 3.410,99 01-01-2015 31-12-2015 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare
Nadere informatie9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker
9.1 Chemotherapie na een operatie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft in overleg met u en de internist-oncoloog (internist gespecialiseerd in de behandeling van kanker), besloten om na uw operatie
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2015
c 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.667,24 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904
Nadere informatieTarief geldig: DBC-zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs Van Tm
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.417,64 1-1-2015 31-12-2015 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA)
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten
Standaard prijslijst DBC-zorgproducten DBCzorgproductcode 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 20160101 20161231 1.575,28 010501003
Nadere informatieUMCG Passantenprijzen 2014 DBC zorgproducten verzekerde zorg 01-06-2014
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.068,87 1868,55 200,32 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatieKIEZEN BIJ PROSTAATKANKER
KIEZEN BIJ PROSTAATKANKER Resultaten van een wetenschappelijk onderzoek naar lokaal beperkte prostaatkanker. Ervaringen van mannen vanaf diagnose tot een jaar na de behandeling. Inhoud Inleiding...2 1.
Nadere informatiePassant tarief vanaf 01-01-2016 t/m 31-12-2016 Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarieven
15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.577,89 15B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 333,91
Nadere informatieMaatschap Urologie. Orchidectomie (chirurgische verwijdering van één of beide teelballen)
Maatschap Urologie Orchidectomie (chirurgische verwijdering van één of beide teelballen) Datum en tijd U wordt (dag), (datum) om uur verwacht. Plaats U meldt zich op de afgesproken tijd bij de receptie
Nadere informatie011101007 Ziekenhuisopname van 6 tot en met 28 verpleegdagen bij een virusinfectie van de huid of slijmvliezen 15B916 2.836,78
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.745,88 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 291,94
Nadere informatieoorspronkelijk chirurgisch vakgebied M. Lieburg: steensnijders mei 1552 protospecialist
340 BC Herophilus : naam prostaat beschreven. Urologie: oorspronkelijk chirurgisch vakgebied M. Lieburg: steensnijders mei 1552 protospecialist 1840 J. Civiale : catheteraanwending i.g.v. pisopstopping
Nadere informatieUrologie. Prostaatpunctie
Urologie Prostaatpunctie Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Voorbereiding 3. Ingreep 4. Complicaties 5. Controle 6. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering 7. Slotbemerking Voorwoord Beste, Binnenkort
Nadere informatieDeclaratie Zorg code product Omschrijving Tarief
Declaratie code Zorg product Omschrijving Tarief 15B903 10501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 3.060,92 15B904 10501003 Lasertherapie bij
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten t/m Scheper-Bethesda-Refaja Ziekenhuis Index op Achmea ,05
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 20140601 20141231 1.465,39 1.265,07 200,32 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904
Nadere informatieProstaatimplantatie met radioactief jodium
Prostaatimplantatie met radioactief jodium RADIOTHERAPEUTISCH INSTITUUT FRIESLAND Inhoudsopgave Inleiding Inleiding 3 De prostaat 4 Het vaststellen van prostaatkanker 6 Prostaatkanker komt vaak voor. In
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten 01-01-2014 t/m 31-05-2014 Scheper-Bethesda-Refaja Ziekenhuis Index op Achmea 2014 1,05
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 20140101 20140531 1.465,39 1.265,07 200,32 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904
Nadere informatieProstaatoperatie. Bijnier. Nierbekken. Nier. Zaadleider. Urineleider Endeldarm Blaas Zaadblaasje Prostaat. Zaadbal
Prostaatoperatie Inleiding Een aantal mannen krijgt op latere leeftijd klachten van de prostaat. De prostaat is een klier die zich onder de blaas bevindt, rondom het begin van de plasbuis. Deze klier heeft
Nadere informatieVoor wie is deze brochure?
Prostaatkanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Prostaatkanker 4 Symptomen 6 Onderzoek voor de diagnose 7 Onderzoek na de diagnose 10 Behandeling 16 Actief volgen 20 Operatie van de prostaat 21 Bestraling
Nadere informatiePrijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei
DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.722,47 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2014
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 1.605,10 1.404,78 200,32 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904 334,34 245,63 88,71
Nadere informatieInformatie. Plasproblemen bij mannen WWW.ELKERLIEK.NL
Informatie Plasproblemen bij mannen Inleiding Plasklachten bij mannen ontstaan vaak op wat oudere leeftijd. Meestal rond het 50e jaar treden de eerste verschijnselen van vaker plassen, wat minder krachtige
Nadere informatieUitzaaiingen in de wervelkolom
Oncologie Uitzaaiingen in de wervelkolom Inleiding Kwaadaardige gezwellen (tumoren) kunnen soms uitzaaien naar andere delen van het lichaam. We spreken dan van uitzaaiingen of metastasen. Uitzaaiingen
Nadere informatieSKELET: Wees er zuinig op
SKELET: Wees er zuinig op Door: Chris Laarakker, ProstaatkankerStichting Bronnen: het prostaatboek Osteoperose Stichting Dr. Fons Ypma, uroloog te Deventer Inleiding Van jong tot oud Alle zoogdieren hebben
Nadere informatiePSA-screening To do or not to do? Dr. Ludo Vanden Bussche uroloog
PSA-screening To do or not to do? Dr. Ludo Vanden Bussche uroloog CIJFERS VLAANDEREN 2010 - MANNEN AANTAL STERFTE OVERLEVING 5 JAAR STERFTE > 80 JAAR PROSTAAT 5651 916 93% 54% LONG 3348 2937 14% 25,6%
Nadere informatieBorstkanker en hormoontherapie
Chirurgie Borstkanker en hormoontherapie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is hormoontherapie?... 3 Vrouwelijke geslachtshormonen... 3 Wanneer komt u in aanmerking voor een hormoonbehandeling?... 4
Nadere informatieZorgproductcode Declaratiecode Zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs
010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.717,64 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 337,05
Nadere informatie010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72
010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 2.147,72 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 378,92
Nadere informatieGeldig vanaf januari 2016. Declaratiecode Zorgproduct. Tarief
Declaratiecode Zorgproduct Tarief Geldig vanaf januari 2016 Omschrijving 15B903 010501002 3.060,92 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B904 010501003
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Radicale prostatectomie
Radicale prostatectomie RADICALE PROSTATECTOMIE INLEIDING Bij u is onlangs kanker in de prostaat geconstateerd. Uw behandelend specialist heeft met u de chirurgische ingreep besproken, waarbij de gehele
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2016 (voorlopig)
DBCzorgproductc 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.731,82 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatie> Robot-gestuurde precisiechirurgie in de behandeling van prostaatkanker
www.azstlucas.be > Robot-gestuurde precisiechirurgie in de behandeling van prostaatkanker Dienst urologie, andrologie en steenkliniek 2007-A5 brochure.1 1 23/08/2007 14:55:43 Robot-gestuurde precisiechirurgie
Nadere informatieProstaatbiopsie. Consultatie urologie
Prostaatbiopsie Consultatie urologie Meneer Uw uroloog stelde voor een prostaatbiopsie te nemen. Dit onderzoek roept waarschijnlijk vragen bij op. Wij stelden deze brochure samen om u te informeren rond
Nadere informatieZorgproductcode Declaratiecode Zorgproduct consumentenomschrijving Totaalprijs
010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.618,56 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 317,60
Nadere informatieTarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015
Tarieven 2015 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 mei 2015 DBCzorgproductcode 010501008 Behandeling of onderzoek tijdens een polikliniekbezoek of dagbehandeling bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatiePassentenprijslijst 2012 St. Antoniusziekenhuis
Passentenprijslijst 2012 St. Antonius Declaratiecode 15B903 10501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 1.421,19 277,04 1.698,23 15B904 10501003 Lasertherapie bij Een
Nadere informatieRadicale prostatectomie
Radicale prostatectomie De arts heeft na onderzoek geconstateerd dat u een gezwel in de prostaat heeft. In overleg met uw arts heeft u besloten dat u binnenkort een operatie ondergaat, waarbij de prostaat
Nadere informatiePrijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei
DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.722,47 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatieInfobrochure. Brachytherapie. mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Brachytherapie mensen zorgen voor mensen 2 Beste patiënt, U werd op onze afdeling opgenomen voor de behandeling van een prostaataandoening door middel van brachytherapie. In deze brochure
Nadere informatiePrijslijst 2013 Diaconessenhuis Leiden in Periode 1 april t/m 30 juni 2013 Wijzigingen voorbehouden
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 1.951,67 193,09 2.144,76 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904 339,16 90,98 430,14
Nadere informatieBehandeling met sandostatine
Behandeling met sandostatine NEURO-ENDOCRIENE TUMOR (NET) Bij u is een neuro-endocriene tumor met uitzaaiingen geconstateerd. Neuro-endocriene tumoren (afgekort NET) kunnen op verschillende locaties in
Nadere informatieDeclaratiecode Zorgproduct. Ingangsdatum Einddatum
en kunnen bij meerdere productcodes voorkomen ivm een ander specialisme of een andere diagnose. 15B903 010501002 614,11 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatieUrineweginfecties en antibiotica
Urologie Urineweginfecties en antibiotica www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemene oorzaken urineweginfecties... 3 Blaasontsteking... 4 Verschijnselen kunnen zijn:... 4 Diagnose... 4 Behandeling... 5
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 juni 2014
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 1.583,38 1.383,06 200,32 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904 332,80 244,09 88,71
Nadere informatiePassantenprijslijst Amphia Ziekenhuis voor zorgproducten uitgevoerd vanaf 1 januari 2014 tot en met 31 mei 2014 Declaratie code.
Passantenprijslijst Amphia Ziekenhuis voor zorgproducten uitgevoerd vanaf 1 januari 2014 tot en met 31 mei 2014 Declaratie 14B167 972804003 Operatie bij Verminderde vruchtbaarheid 2.365,34 603,80 2.969,14
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten
Standaard prijslijst DBC-zorgproducten DBC-zorgproductcode DBC-zorgproduct consumentenomschrijving Declaratiecode Ingangsdatum Einddatum Integraal tarief 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen
Nadere informatieInleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden.
MAAGKANKER 17852 Inleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden. Maagkanker is een kwaadaardige tumor in de maag, het wordt ook wel maagcarcinoom
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2012
Standaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2012 Zorgproduct Declaratiecode Declaratiecode onverzekerde kosten honorarium medisch code verzekerde zorg zorg Zorgproduct omschrijving
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten Zaans Medisch Centrum per 1 januari 2013
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 1560,67 1367,58 193,09 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904 324,7 239,13 85,57 010501003
Nadere informatieDe visuele Gidsen van de Patiënt Hormonale behandeling van prostaatkanker
De visuele Gidsen van de Patiënt Hormonale behandeling van prostaatkanker Met de steun van De Visuele Gidsen van de Patiënt zijn een publicatie van ViVio. ViVio BVBA Rodenbachstraat 70 1190 Brussel België
Nadere informatieZorgproduct. Omschrijving. Declaratiecode. Tarief ( )
Declaratiecode Zorgproduct Omschrijving Tarief ( ) 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1862,49 15B904 010501003 Lasertherapie
Nadere informatieStandaard prijslijst DBC-zorgproducten 2014
010501002 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectie met seksuele overdracht 15B903 1477,65 010501003 Lasertherapie bij Een infectie met seksuele overdracht 15B904 281,91 010501003 Lasertherapie bij
Nadere informatieUMCG Passantenprijzen 2016 DBC zorgproducten verzekerde zorg per
010501002 15B903 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 1.457,67 010501003 15B904 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 297,80
Nadere informatieWachtdienstregeling Bel 148 GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER. Verbouwing APOTHEEK SOMA
GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER Gedachtenloos eten voor tv of computer kan leiden tot dwangmatig te veel voedselinname. Hoe eet je bewuster? Voordat je begint met eten, adem je enkele keren diep in en uit.
Nadere informatiePrijslijst DBC-zorgproducten Ziekenhuis Gelderse Vallei
DBCzorgproduct 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 15B903 1.360,81 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening
Nadere informatie