Subsidiebeleidskader Sociaal Domein

Subsidiebeleidskader Sociaal Domein Gemeente Langedijk Van zorgen voor naar zorgen dat 1

2

Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 1.1 Aanleiding 4 1.2 Afbakening 5 1.3 Toepassingskader 5 1.4 Leeswijzer 5 2 Subsidiëren in het Sociaal Domein 7 2.1 Visie 7 2.1.1 Sociaal Domein 7 2.1.2 Subsidie 8 2.2 Ambitie 8 2.3 Uitgangspunten 8 3 Subsidiesystematiek 10 3.1 Niveaus van ondersteuning 10 3.2 Inhoudelijke uitwerking thema s 11 4 Begrippenlijst 17 Bijlage I 18 3

1 Inleiding Voor u ligt het beleidskader voor een nieuw subsidiebeleid in de gemeente Langedijk. Dit beleidskader bouwt voort op de uitgangspunten en maatschappelijke doelen zoals opgenomen in de rapportage Langedijker Kracht subsidiëren en accommoderen vanuit Langedijker visie. Tegelijkertijd vormt dit beleidskader een richtinggevend kader waarmee de gemeente in de komende jaren vorm kan geven aan de wijze waarop subsidie verstrekt wordt. 1.1. Aanleiding De rapportage Langedijker Kracht vormt de directe aanzet, niet alleen voor kaderstelling voor nieuw subsidiebeleid, maar integraal ook voor nieuw accommodatiebeleid. In de uitwerkingsfase van deze rapportage is de keuze gemaakt om voor accommodatiebeleid en subsidiebeleid separate beleidsnotities te ontwikkelen, zonder daarmee de samenhang tussen deze beleidsvelden te verliezen. De kaderstelling voor het subsidiebeleid en accommodatiebeleid zijn volledig afgestemd en in lijn met elkaar ontwikkeld. Het rapport Langedijker Kracht stelt maatschappelijke doelen vast voor subsidiebeleid die aansluiten op de huidige maatschappelijke ontwikkelingen. Tevens worden algemene uitgangspunten benoemd die het kader zijn voor de instrumentele uitvoering van dit beleid. Door vaststelling van dit rapport breekt een nieuw tijdperk aan voor de gemeente Langedijk, maar ook voor haar subsidiënten. Een herijking en kanteling van het subsidiebeleid is meer dan noodzakelijk. De gemeente heeft de afgelopen decennia flink geïnvesteerd in de sportieve- en culturele infrastructuur en het verenigingsleven bloeit. Keerzijde daarvan is dat er een situatie is ontstaan waarin verenigingen en instellingen afhankelijk zijn geworden van de gemeentelijke subsidie met historisch gegroeide verschillen. Dit past niet meer in een vernieuwde situatie. Gemeenten vervullen, sinds de inwerkingtreding van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in 2007, steeds meer de rol van regisseur. Zij zien zich voor de vraag gesteld welke taken en activiteiten zij willen, moeten en kunnen vervullen en hoe ze dat doet (zelf of door anderen). Bovendien wordt vanuit de samenleving de roep om een transparante overheid die op verantwoorde wijze omgaat met publieke middelen steeds groter. Dit geldt ook voor gemeente Langedijk. Het centrale thema van het nieuwe subsidiebeleid is dan ook van zorgen voor naar zorgen dat, waarin de verschuivende rol van de gemeente schuilt, van verzorgend naar regisserend. Ook moet de gemeente bezuinigen, dat staat vast. Gemeentelijke taakstellingen hebben onder meer geleid tot een forse bezuiniging van 1,8 miljoen 1 vanaf 1 januari 2015 op subsidies en accommodaties in de gemeente Langedijk. Herziening van het subsidiebeleid is ook noodzakelijk als gevolg van de landelijke ontwikkeling, waarbij omwille van een krachtige en dienstverlenende overheid een groot aantal taken van het Rijk naar gemeenten wordt overgeheveld. Hierdoor ontstaat meer maatwerk en versterking van de betrokkenheid van burgers binnen het sociaal domein. Het idee hierbij is dat gemeenten de uitvoering van taken beter op elkaar af kunnen stemmen en zo meer kunnen doen met minder geld. Door deze decentralisaties van taken (AWBZ, jeugdzorg en participatie) ontstaat er een groeiende groep kwetsbare inwoners en ouderen die de gemeente om een vorm van ondersteuning vraagt, terwijl deze overheveling vergezeld gaat van diverse efficiency kortingen op het gemeentefonds. Dit levert een spanningsveld op. 1 Kadernota 2012-2015 ( 600.000) en kadernota 2013 2016 ( 1.200.000) van de gemeente Langedijk 4

1.2 Afbakening Dit beleidskader maakt onderdeel uit van een groter geheel, te weten het subsidiebeleid. Het subsidiebeleid kan worden beschouwd als het geheel van beleidskader, subsidieregels en de subsidieverordening. Het doel van dit beleidskader is om kaders te stellen voor het verstrekken van subsidies aan activiteiten die bijdragen aan de realisatie van de maatschappelijke doelen, binnen het sociaal domein van gemeente Langedijk. Op basis van de in het beleidskader vastgestelde visie, ambities, uitgangspunten en maatschappelijke doelen (onderverdeeld in thema s), is het aan het college om de uitvoeringsregels en toetsingscriteria voor het verstrekken van subsidies nader uit te werken. Deze worden gevat in subsidieregels. Ook maakt een nog te herziene subsidieverordening deel uit van het nieuwe subsidiebeleid, waarin met name procedureeljuridische regels met betrekking tot subsidieverstrekking worden vastgesteld. Veranderingen in het subsidiebeleid kunnen ook gevolgen hebben voor organisaties die in gemeentelijke accommodaties zijn gehuisvest, aangezien op dit moment een accommodatiecomponent onderdeel uitmaakt van een groot deel van de subsidies. Kaderstelling t.a.v. accommodaties wordt echter via een ander spoor uitgewerkt en valt buiten het bereik van deze beleidsnota. Dit beleidskader gaat uitsluitend over het instrument subsidie. Subsidies en accommodaties zijn beiden middelen ter inzet van het behalen van de Langedijker maatschappelijke doelen. Maar wanneer dient welk middel ingezet te worden? Sluiten ze elkaar uit of fungeren ze aanvullend ten opzichte van elkaar? Antwoord op deze vragen wordt gegeven in de koepelnotitie subsidie- en accommodatiebeleid. Deze notitie verbindt de beleidskaders voor het subsidiebeleid en accommodatiebeleid van de gemeente Langedijk met elkaar, zodat samenhang en eenduidigheid tussen beide middelen ontstaat. Ook dit valt dus buiten het bereik van het voorliggende subsidiebeleidskader. 1.3 Toepassingskader Met het vaststellen van dit beleidskader, komt het Subsidiebeleidskader Gemeente Langedijk 2011-2015 te vervallen. Voor het van toepassing verklaren van dit beleidskader is na vaststelling door de raad, tevens bekendmaking vereist. Ditzelfde geldt voor de subsidiebeleidsregels (bevoegdheid college) en de subsidieverordening (bevoegdheid raad). Tezamen vormen zij het subsidiebeleid. Afhankelijk van het moment waarop het volledige subsidiebeleid is vastgesteld en bekendgemaakt, kan het subsidiebeleid van toepassing worden verklaard. Bij het van toepassing verklaren is van belang dat organisaties en instellingen redelijkerwijs de tijd hebben gekregen om, op basis van het nieuwe beleid, een subsidieaanvraag in te dienen voor het daaropvolgende subsidiejaar. 1.4 Leeswijzer Aan de hand van figuur 1 middelzwaren we de opbouw van deze notitie toe. Om te beginnen wordt de visie op subsidiëren binnen het Sociaal Domein geformuleerd in hoofdstuk 2.1. Met de visie wordt het doel beschreven dat de gemeente Langedijk op lange termijn voor ogen heeft met betrekking tot het verstrekken van subsidies. Deze visie mondt uit in twee ambities in hoofdstuk 2.2. Dit is de uitwerking van de visie, omgezet naar concreter geformuleerde doelstellingen. In hoofdstuk 2.3 komen vervolgens de uitgangspunten aan de orde, welke de randvoorwaarden zijn voor het realiseren van de visie en ambitie. De visie, ambitie en uitgangspunten zijn van toepassing op 4 inhoudelijke thema s met maatschappelijke doelen: I Beter Gezond, II Kansrijk Jong, III Meedoen en IV Wonen, Welzijn en Zorg. De uitwerking van deze thema s gebeurt in de tabellen van hoofdstuk 3, waarbij het hoofddoel per thema, wordt vertaald naar subdoelen. Hierbij worden 3 niveaus van ondersteuning onderscheiden. Deze onderdelen tezamen beschrijven de kern van het subsidiebeleid op strategisch niveau in de vorm van het subsidiebeleidskader. Tot slot wordt in hoofdstuk 4 een aantal begrippen, die in deze notitie de revue passeren, nader beschreven. 5

Figuur 1: Opbouw subsidiebeleid In de tabellen van hoofdstuk 3 worden meer specifieke kaders gesteld voor de nog uit te werken subsidieregels. Zo benoemen we hier de activiteitenclusters, die een verzamelnaam zijn voor het soort activiteiten dat voor subsidie in aanmerking kan komen. Dit zijn de activiteiten, waarmee een bijdrage kan worden geleverd aan de realisatie van de maatschappelijke doelen (per thema). De activiteitenclusters en nader te beschrijven activiteiten vormen samen het hoe, ofwel het subsidiebeleid op tactisch niveau in de vorm van subsidieregels. Vervolgens volgt het subsidiebeleid op operationeel niveau. Hier vindt de uitwerking plaats van toetsingscriteria. Dit kunnen formele vereisten zijn, zoals indieningstermijnen, voorwaarden voor het bepalen van de volledigheid van een aanvraag etc., maar ook criteria ten aanzien van het nut en noodzaak. Met het nut, wordt de toets aan gemeentelijk beleid en/of gemeentelijke verantwoording (wettelijke taken) bedoeld. De criteria met betrekking tot de noodzaak gaan om het gegeven of er voorliggende financiële voorzieningen voorhanden zijn (eigen financiële verantwoordelijkheid van de aanvrager), alvorens er een beroep op subsidie wordt gedaan. Ook is een financiële toets, met betrekking tot het beschikbare subsidiebudget van de gemeente en vastgestelde subsidieplafonds, noodzakelijk. Verantwoordingsvereisten zijn er na afloop van het subsidiejaar om te kunnen sturen op de wijze waarop subsidiemiddelen zijn besteed. Deze operationele uitwerking van het subsidiebeleid vindt zijn weerslag in zowel subsidieregels als de subsidieverordening. 6

2 Subsidiëren in het Sociaal Domein Om een subsidiebeleidskader te ontwikkelen is het noodzakelijk een visie, ambitie en uitgangspunten te formuleren. De visie is het doel dat de gemeente Langedijk op lange termijn voor ogen heeft met betrekking tot het verstrekken van subsidies. Deze visie binnen dit beleidskader is een combinatie van de gemeentelijke visie op het sociaal domein en die op subsidiëren binnen het sociaal domein. De ambitie is een uitwerking van de visie, omgezet naar concreter geformuleerde doelstellingen. De uitgangspunten zijn de randvoorwaarden voor het behalen van de visie en ambitie. In de volgende paragrafen komen deze drie facetten aan de orde. 2.1 Visie 2.1.1. Sociaal Domein In de strategische visie van Langedijk wordt gesteld dat sterk gehecht wordt aan het principe van eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht. Er moet voorkomen worden dat in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken of verwezenlijken van ambities te veel op de gemeentelijke organisatie wordt geleund. De gemeente is meer dan de gemeentelijke organisatie, namelijk de gemeenschap als geheel. De mensen soms professioneel, dan weer belanghebbende of vrijwilliger moeten het (samen) doen. Binnen de thema s uit de startnotitie Kadernota Langedijker Sociaal Domein, te weten: I Beter Gezond, II Kansrijk Jong, III Meedoen en Wonen, IV Welzijn en Zorg, moet helder worden gemaakt welke verantwoordelijkheid de gemeentelijke organisatie neemt. De gemeente wil investeren op behoud van de dorpse karakters van de 6 kernen, maar stelt daarbij wel als voorwaarde een actieve betrokkenheid vanuit de kernen en het voorkomen van teveel versnippering van voorzieningen. Langedijk ziet een zelfredzame samenleving, waarin individuen, groepen en organisaties zelf hun weg weten te vinden en waar nodig elkaar activeren, stimuleren en ondersteunen. De gemeente neemt haar verantwoordelijkheid en biedt een vangnet voor mensen die zichzelf niet (volledig) kunnen redden. De gemeente biedt daarnaast voorzieningen en ondersteuning om het zelf organiserend vermogen van de lokale gemeenschap te versterken, zodat deze vitaal en veerkrachtig blijft en de sociale cohesie bevorderd wordt. Zo kunnen de kosten voor ondersteuning beheersbaar worden gehouden. Iedere kern is uniek en mag zichzelf zijn met een eigen historische en demografische achtergrond. En iedere kern heeft een eigen (behoefte aan een) passend aanbod van voorzieningen. Dit is de centrale visie die Langedijk heeft voor het Sociaal Domein: Langedijk is een samenleving die de mogelijkheden biedt aan haar burgers om collectief en individueel tot ontplooiing, ontmoeting en ontspanning te komen; De gemeente streeft naar een sterke samenleving waarin onze burgers zelfredzaam zijn en zich bij elkaar betrokken voelen; Daar waar burgers kwetsbaar zijn, faciliteert de gemeente de ondersteuning van burgers, zodat zij weer zelfredzaam worden en op eigen kracht mee kunnen doen in de samenleving. 7

2.1.2. Subsidie De visie op het Sociaal Domein, kan worden vertaald naar een visie op het subsidiëren binnen dit sociaal domein. Hierbij wordt uitgegaan van het feit dat in principe iedereen, zo zelfstandig mogelijk, mee kan doen aan de maatschappij. Van de gemeentelijke bevolking gaan we er van uit dat 80% van de inwoners kan meedoen met minimale ondersteuning. Subsidiëren in Langedijk is daarnaast gericht op de resterende 20%, verdeeld in middelzware en intensieve ondersteuning. Deze percentages zijn gebaseerd op landelijke kengetallen 2. De visie op het subsidiëren binnen het sociaal domein luidt dan als volgt: Wij bieden minimale ondersteuning, ten aanzien van 80% van de inwoners; Wij bieden middelzware ondersteuning, ten aanzien van 15% van de inwoners; Wij bieden intensieve ondersteuning, ten aanzien van 5% van de inwoners. 2.2 Ambitie Met het bepalen van de ambitie, wordt een uitwerking gegeven aan de visie. De ambitie binnen het sociaal domein t.a.v. subsidieverstrekking is 2-ledig. Activiteiten die in aanmerking komen voor subsidieverstrekking zijn gericht op: Preventie Stimulering De eerste ambitie is het verstrekken van subsidies aan activiteiten waarvan een preventieve werking uit gaat. Voorkomen is tenslotte beter dan genezen, dus daar zetten we op in. Daar waar activiteiten de behoefte vanuit de samenleving aan middelzware of intensieve ondersteuning voorkomen, althans hierop gericht zijn, ondersteunt de gemeente dat in de vorm van subsidie. Het preventieve element zegt dus iets over het moment waarop de activiteit ingezet wordt, namelijk vóórdat een maatschappelijk probleem zich in feite voordoet bij een bepaalde doelgroep. Bv. het opzetten van een aanbod van naschoolse sport- en beweegactiviteiten voor risicojongeren, als middel ter voorkoming van hangjeugd. Bv. het aanbieden van een cursus valpreventie voor ouderen. De tweede ambitie is gericht op subsidieverstrekking ten aanzien van activiteiten, die de eigen kracht van een individu of gemeenschap stimuleren. Daar waar activiteiten de behoefte vanuit de samenleving aan middelzware of intensieve ondersteuning verminderen of zelfs wegnemen, althans hierop gericht zijn, ondersteunt de gemeente dat in de vorm van subsidie. Ook hier zegt het stimulerende element iets over het moment waarop de activiteit wordt ingezet, namelijk wanneer het maatschappelijk probleem zich al voordoet onder een bepaalde doelgroep. Bv. het aanbieden van een assertiviteitscursus voor slachtoffers van huiselijk geweld. Bv. initiatieven die gericht zijn op het stimuleren van doelgroepen tot het verrichten van vrijwilligerswerk, om het vrijwilligerstekort tegen te gaan. Om voor subsidie in aanmerking te komen, dient de aanvrager zijn/haar activiteit te richten op minimaal één van de bovenstaande twee ambities. Een activiteit kan ook beide elementen in zich hebben en zowel preventief als stimulerend werken. 2.3 Uitgangspunten In deze paragraaf worden bovengenoemde visie en ambitie vertaald in algemene uitgangspunten voor subsidieverstrekking. Zoals gezegd, vormen deze uitgangspunten de randvoorwaarden op basis waarvan de visie en ambitie kunnen worden behaald (het hoe ). Iedere subsidieaanvraag wordt op deze uitgangspunten getoetst en dient hieraan te voldoen, om in aanmerking te kunnen komen voor subsidie. De uitgangspunten worden onderverdeeld in de volgende categorieën en zijn afgeleid uit de rapportage Langedijker Kracht : 2 Piramidemodel Radar/Divosa 8

Uitgangspunt 1: Eigen kracht Ieder mens is in principe verantwoordelijk voor zichzelf. Naast deze eigen verantwoordelijkheid, hebben inwoners ook een belangrijke rol ten aanzien van hun omgeving. Meer dan ooit wordt een beroep gedaan op de eigen kracht en verantwoordelijkheid van de inwoners van Langedijk. Want: de samenleving maak je met elkaar. Bij een vraag naar ondersteuning, dient daarom eerst gekeken te worden naar datgene wat de inwoner zelf kan, wat kan worden opgelost door het sociale netwerk of wat de financiële mogelijkheden zijn. Het gaat hier om de balans tussen eigen verantwoordelijkheid in de brede zin van het woord en het ondersteunen van kwetsbare mensen. De ondersteuning vanuit de gemeente is erop gericht mensen zo zelfstandig mogelijk mee te laten doen (sociaal en financieel), vanuit hun eigen kracht. Uitgangspunt 2: Preventie Als we willen dat inwoners die dat kunnen, verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf, maar ook betrokken zijn bij de ander, dan is een laagdrempelig en preventief aanbod van diensten en voorzieningen noodzakelijk. Door preventieve en algemene maatregelen voorkomen we de behoefte aan ondersteuning zoveel mogelijk en kunnen inwoners zolang mogelijk eigen verantwoordelijkheid nemen. Een goed algemeen voorzieningenniveau is het preventieve middel om het beroep op collectieve en individuele voorzieningen terug te dringen. Uitgangspunt 3: Resultaatgericht We sturen op resultaat door duidelijk aan te geven welke maatschappelijke doelen wij nastreven. Dit is tegelijkertijd een voorwaarde voor subsidieverstrekking: subsidie wordt alleen verleend als activiteiten aantoonbaar bijdragen aan het realiseren van die maatschappelijke doelen. Dit kan door in te zetten op vooraf geformuleerde activiteiten(clusters), die gericht zijn op één van de 2 ambities van dit beleidskader. Ons subsidiebeleid voorziet daarnaast in (nog te ontwikkelen) duidelijke toetsingscriteria en een heldere verantwoordingssystematiek. Deze werkwijze stelt ons in staat om daar waar nodig bij te sturen en op transparante wijze keuzes te maken over de inzet van publieke middelen. Ook het helder definiëren van rollen en posities van betrokken partijen is een belangrijke voorwaarde t.a.v. resultaatgerichte subsidiering. Hiervoor is het professionaliseren van de relatie tussen gemeente en welzijnsinstellingen noodzakelijk. Uitgangspunt 4: Samenhang We vinden het belangrijk om maatschappelijke doelen te realiseren door het gericht en in samenhang inzetten van verschillende sturingsinstrumenten. Dit komt de kwaliteit en efficiency ten goede. Subsidie is één sturingsmiddel, maar wanneer dit wordt ingezet in combinatie met andere sturingsmiddelen als convenanten, overlegvormen, samenwerkingsvormen, accommodaties of sponsoring kan meer worden bereikt. In sommige gevallen kan dit subsidiering zelfs overbodig maken. We zijn ons ervan bewust dat maatschappelijke doelen het beste gerealiseerd kunnen worden in goed samenspel tussen inwoners, ondernemers, vrijwilligers, professionals van profit en non-profit organisaties, de gemeente, bestuurders en regionale partners. Hiervoor is een omslag in denken en handelen van alle betrokkenen noodzakelijk. Daarnaast draagt ook het verbinden van diverse beleidsterreinen (WMO, jeugd, sport etc.) bij aan het in samenhang realiseren van maatschappelijke doelen. In het kader van subsidiering worden voorwaarden gesteld voor deze vormen van samenhang. Uitgangspunt 5: Budgettair kader We verstrekken subsidies binnen het door de raad vastgesteld financieel kader. Hierbij kan worden gerefereerd naar de in de inleiding vermelde forse bezuinigingstaakstelling van 1,8 miljoen vanaf 1 januari 2015 op subsidies en accommodaties. Subsidies kunnen slechts worden verstrekt, wanneer deze binnen de door de raad en college aan te wijzen subsidieplafonds vallen op zowel programma- en productniveau. Subsidieplafonds gelden daarbij als hard criterium voor het toekennen, danwel afwijzen, van subsidieaanvragen. In hoofdstuk 3 van dit beleidskader wordt een afweging gemaakt van de verdeling van de subsidiemiddelen over de diverse thema s. 9

3 Subsidiesystematiek In dit hoofdstuk wordt de subsidiesystematiek toegelicht. Hier komt de uitwerking van de visie en ambitie, doorvertaald naar de diverse thema s van het sociaal domein, bij elkaar. Door middel van een figuur en tabellen, wordt geïllustreerd hoe deze systematiek werkt. Zoals beschreven in de visie op het subsidiëren in het sociaal domein, wordt onderscheid gemaakt tussen 3 niveaus van ondersteuning (figuur 2). Deze drie niveaus worden in paragraaf 3.1 nader toegelicht. De op- en neergaande beweging van de pijlen in de figuur, is een vertaling van de ambitie en geeft het effect van de inzet op activiteiten weer, te weten een preventief en/of stimulerend effect. Hoe meer burgers zich zelf zo veel als mogelijk kunnen redden, hoe meer duurdere ondersteuningsvormen kunnen worden teruggedrongen of voorkomen. De neerwaartse pijlen vertegenwoordigen de preventieve werking die uitgaat van bepaalde activiteiten. Deze activiteiten voorkomen (of zijn gericht op het voorkomen van) de behoefte aan een zwaardere vorm van ondersteuning. Er zijn subsidiemogelijkheden voor preventieve activiteiten op de niveaus van minimale of middelzware ondersteuning. De opwaartse pijlen werken precies andersom, namelijk vanuit de benadering van het stimuleren van eigen kracht van inwoners. Activiteiten die de zelfredzaamheid van inwoners bevorderen (of hierop zijn gericht), waardoor de behoefte van ondersteuning afneemt of zelfs verdwijnt, kunnen in aanmerking komen voor subsidie. Activiteiten met een stimulerende werking, bevinden zich op de niveaus van intensieve en middelzware ondersteuning. Minimale ondersteuning (80%) Middelzware ondersteuning (15%) Preventie: Stimulering: Intensieve ondersteuning (5%) Figuur 2: Niveaus van ondersteuning met effect van activiteiten gericht op preventie en stimulering 3.1. Niveaus van ondersteuning Het uitgangspunt is dat van de inwoners in Langedijk, zo n 80% in staat is zich op eigen kracht te redden, al dan niet met behulp van het eigen netwerk, en daar geen of minimale ondersteuning van de gemeente voor nodig heeft. Van zelfredzame inwoners wordt verwacht dat zij in staat zijn voor zichzelf en voor hun omgeving te zorgen. Zelfredzame inwoners zijn gezond in de brede zin van het woord (zowel mentaal als fysiek), hebben vaak een goede leefstijl en een goede leefstijl staat voorop om zelfredzaam te blijven. Dat gaat echter niet altijd vanzelf: bij sommige doelgroepen is het nodig om mensen te helpen bij het ontwikkelen van zelfredzaamheid en bij het tegengaan van minder zelfredzaamheid. Bijvoorbeeld bij de jeugd, vraagt dat om inzet vanuit de omgeving. Maar ook in algemene zin, blijft het van belang om de onderlinge betrokkenheid, burgerschapszin en activiteiten die bijdragen aan een veilig en prettig maatschappelijk klimaat te bevorderen. Dit is een klimaat waarbinnen inwoners in staat zijn om zelfstandig te functioneren, optimaal te participeren en elkaar te helpen. 10

Dan is er zo n 15% van de Langedijker bevolking, die behoefte heeft aan middelzware ondersteuning. Dit is de groep die minder zelfredzaam is of kwetsbaar ten gevolge van leeftijd, een beperking, ziekte of achtergrond. De gemeente heeft de taak minder-zelfredzame inwoners zodanig te compenseren/ondersteunen dat zij in staat zijn zelfstandig huishouden te voeren, zich in en om huis te kunnen verplaatsen, zich lokaal te kunnen verplaatsen en te kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. We spreken van middelzware ondersteuning als er sprake is van enkelvoudige problematiek en als de klant goed in staat is om regie over het eigen leven te voeren. De inzet is om met vormen van middelzware ondersteuning de vraag naar intensieve ondersteuning en naar individuele voorzieningen te voorkomen of uit te stellen. Denk hierbij aan ondersteuning in de vorm van mantelzorg, dienstenaanbod door vrijwilligers of algemeen maatschappelijke dienstverlening. Inzet op deze middelzware ondersteuning is hard nodig om de vraag naar individuele voorzieningen en intensieve ondersteuning te beperken en zo de kosten in de hand te kunnen houden. Deze kosten kunnen alleen beheersbaar blijven door het subsidiebeleid zo om te buigen dat enerzijds meer beroep wordt gedaan op de eigen kracht en anderzijds de gemeentelijke subsidiemiddelen doelgerichter worden ingezet op het voorkomen van zware en dure ondersteuning. De verwachting is dat middelzware ondersteuning niet volstaat voor zo n 5% van de Langedijker inwoners. Zij hebben intensieve ondersteuning nodig om op één of andere manier te kunnen meedoen in de samenleving. Intensieve ondersteuning wordt voornamelijk geleverd door professionals aan mensen die een complexe problematiek hebben. Deels gaat het hier om mensen die uitsluitend door middel van een individuele voorziening gecompenseerd kunnen worden. Voor een ander deel gaat het om kwetsbare mensen: mensen die dak-/thuisloos zijn geraakt, mensen die te maken hebben met huiselijk geweld, mensen met risico op maatschappelijke uitval, zorgmijders en/of mensen met een verslaving. 3.2. Inhoudelijke uitwerking thema s In deze paragraaf staat de inhoudelijke uitwerking van de thema s van het sociaal domein centraal. De thema s zijn, zoals eerder genoemd: Beter Gezond, Kansrijk Jong, Meedoen en Wonen, Welzijn, Zorg. Voor ieder van deze thema s zijn in het rapport Langedijker Kracht, maatschappelijke doelen geformuleerd. Om het werken met deze maatschappelijke doelen hanteerbaar te maken, worden in onderstaande tabellen de maatschappelijke doelen gecomprimeerd. Voor ieder thema wordt een hoofddoel geformuleerd, welke met één zinsnede de lading van het thema dekt. Dit hoofddoel bestaat vervolgens uit diverse subdoelen. De subdoelen vormen een inhoudelijke uitwerking van het hoofddoel, dat aansluit op onze visie op subsidiëren. Aan ieder subdoel wordt vervolgens een activiteitencluster gekoppeld. Dit is een verzamelnaam voor het soort activiteiten dat voor subsidie in aanmerking kan komen. Hier maken we bovendien de onderverdeling naar de twee ambities: preventie vs. stimulering. Aan ieder activiteitencluster, kan bovendien een wegingsfactor worden toegekend. Deze wegingsfactor geeft het percentage weer van het subsidiebudget dat aan het betreffende subdoel is toegewezen, per ambitieniveau. Het werken met wegingsfactoren draagt er toe bij dat de wijze waarop de beschikbare subsidiemiddelen worden verdeeld, zo objectief en kwalitatief mogelijk plaatsvindt. Ook het beschikbare budget per subdoel of ondersteuningsniveau kan worden weergegeven, uitgedrukt in een percentage, in de kolom budget. Ook per thema is een totaal percentage toegekend. Deze percentages komen uit bijlage I. In deze bijlage is een onderverdeling gemaakt van de huidige subsidies en huren afkomstig uit subsidiejaar 2014. Hier is iedere huidige subsidie toegewezen aan één van de 4 thema s. De onderverdeling is grotendeels dezelfde als die is gebruikt in de startnotitie Langedijker Sociaal Domein. Met het verschil voor de sport- en culturele verenigingen. In de rapportage Langedijker Kracht is er eerder voor gekozen om deze categorie niet aan een thema toe te wijzen, omdat sport en cultuur als middel door alle thema s heen lopen. Echter, om het subsidiebudget te kunnen verdelen over de 4 thema s, bleek ook onderverdeling van deze subsidies noodzakelijk. Hierbij is de keuze gemaakt om subsidies aan sportverenigingen onder te brengen onder thema Beter Gezond. En de subsidies aan culturele verenigingen onder het thema Meedoen. 11

Het percentage per thema (in groen aangegeven in bijlage I) is het budget aan subsidies (minus de huur) binnen het thema, uitgedrukt in het totaal aan subsidies t.b.v. activiteiten (minus de huur). Dit is een mogelijke verdeling van de subsidiemiddelen over de 4 thema s, op basis van de huidige situatie. Het is aan de raad om een definitieve verdeling vast te stellen. Ditzelfde stelt het college voor om te doen, daar waar het gaat om de verdeling naar subdoel, ondersteuningsniveau en wegingsfactoren vanwege de kaderstellende, maar ook controlerende rol van de raad. Om die reden staan die percentages in de navolgende tabellen nog met een X weergegeven. 12

Thema I Beter Gezond Hoofddoel Subdoelen Activiteitencluster Wegingsfactor Budget Minimaal ondersteuningsniveau (80%) Inwoners in Langedijk zijn gezond. En ongezondheid wordt gesignaleerd en/of voorkomen. In eigen kracht houden van inwoners, zodat zij verantwoordelijkheid voor hun eigen algehele gezondheid kunnen (blijven) nemen. (MD_BB. 1,2) 3 Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van middelzware ondersteuning t.a.v. de algehele gezondheid. Stimulering: - Preventie: Stimulering: 0% Licht ondersteuningsniveau (15%) Meer in eigen kracht zetten of houden van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op middelzware ondersteuningsmogelijkheden gericht op de algehele gezondheid. (MD_HSSR. 1,2,3,4) Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van intensieve ondersteuning t.a.v. algehele gezondheid. Stimulering: activiteiten gericht op terugdringen/ overbodig maken van middelzware ondersteuning t.a.v. algehele gezondheid. Preventie: Stimulering: Intensief ondersteuningsniveau (5%) Meer in eigen kracht zetten van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op intensieve ondersteuningsmogelijkheden gericht op de algehele gezondheid. (MD_HSSR. 3,4) Preventie: - Stimulering: activiteiten gericht op terugdringen/overbodig maken van intensieve ondersteuning t.a.v. algehele gezondheid Preventie: 0% Stimulering: Budget Thema I Beter Gezond (uitgedrukt in % van het totale subsidiebudget) 23% 3 De afkortingen onder de subdoelen, zijn verwijzingen naar de maatschappelijke doelen afkomstig uit de rapportage Langedijker Kracht. MD_BB. 1,2 staat voor de maatschappelijke doelen onder de categorie Bewust Bezig, nummer 1 en 2, binnen thema Beter Gezond. 13

Thema II Kansrijk Jong Hoofddoel Subdoelen Activiteitencluster Wegingsfactor Budget Minimaal ondersteuningsniveau (80%) Alle kinderen in Langedijk groeien op in een veilige leefomgeving en hebben optimale ontwikkelingskans en. In eigen kracht houden van kinderen, jongeren en hun ouders/opvoeders, zodat zij verantwoordelijkheid kunnen (blijven) nemen voor een veilig, gezond en plezierig opgoeiklimaat. (MD_KJ. 1,3, ODWS. 1,2, EGS. 1,2,3) Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van middelzware ondersteuning t.a.v. de ontwikkeling van kinderen, jongeren en hun ouders/opvoeders m.b.t. opgroeien en opvoeden. Stimulering: - Preventie: Stimulering: 0% Licht ondersteuningsniveau (15%) Meer in eigen kracht zetten of houden van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op middelzware ondersteuningsmogelijkheden gericht op opgroeien en opvoeden. (MD_KJ. 2, ODWS. 2,3, EGS. 4) Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van intensieve ondersteuning t.a.v. opgroeien en opvoeden. Stimulering: activiteiten gericht op terugdringen/ overbodig maken van middelzware ondersteuning t.a.v. opgroeien en opvoeden. Preventie: Stimulering: Intensief ondersteuningsniveau (5%) Meer in eigen kracht zetten van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op intensieve ondersteuningsmogelijkheden gericht op opgroeien en opvoeden. (MD_KJ. 2, ODWS. 2,3, EGS. 4) Preventie: - Stimulering: activiteiten gericht op terugdringen/ overbodig maken van intensieve ondersteuning t.a.v. opgroeien en opvoeden Preventie: 0% Stimulering: Budget thema II Kansrijk Jong (uitgedrukt in % van het totale subsidiebudget) 25% 14

Thema III Meedoen Hoofddoel Subdoelen Activiteitencluster Wegingsfactor Budget Minimaal ondersteuningsniveau (80%) Inwoners van Langedijk participeren in de samenleving en op de arbeidsmarkt. In eigen kracht houden van inwoners, zodat zij verantwoordelijkheid kunnen (blijven) nemen voor zelfstandige participatie in de samenleving of op de arbeidsmarkt. (MD_B.1) Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van middelzware ondersteuning t.a.v. participatie in de samenleving of op de arbeidsmarkt. Stimulering: - Preventie: Stimulering: 0% Licht ondersteuningsniveau (15%) Meer in eigen kracht zetten of houden van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op middelzware ondersteuningsmogelijkheden gericht op participatie in de samenleving of op de arbeidsmarkt. (MD_M. 1,2,3) Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van intensieve ondersteuning t.a.v. afstand tot samenleving of arbeidsmarkt. Stimulering: activiteiten gericht op terugdringen/ overbodig maken van middelzware ondersteuning t.a.v. afstand tot samenleving of arbeidsmarkt. Preventie: Stimulering: Intensief ondersteuningsniveau (5%) Meer in eigen kracht zetten van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op intensieve ondersteuningsmogelijkheden gericht op participatie in de samenleving of op de arbeidsmarkt. (MD_M. 1,2,3) Preventie: - Stimulering: activiteiten gericht op terugdringen/ overbodig maken van intensieve ondersteuning t.a.v. afstand tot samenleving of arbeidsmarkt. Preventie: 0% Stimulering: Budget Thema III Meedoen (uitgedrukt in % van het totale subsidiebudget) 31% 15

Thema IV Wonen, Welzijn en Zorg Hoofddoel Subdoelen Activiteitencluster Wegingsfactor Budget Minimaal ondersteuningsniveau (80%) Inwoners van Langedijk zijn zelfredzaam. Daar waar dit niet lukt, ontvangen zij ondersteuning. In eigen kracht houden van inwoners, zodat zij verantwoordelijkheid kunnen (blijven) nemen voor de zelfredzaamheid van zichzelf en hun medemens t.a.v. wonen, welzijn en zorg. (WWZ_V. 1,2,3, Z. 1,2,3 P. 1,2,3) Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van middelzware ondersteuning t.a.v. wonen, welzijn en zorg. Stimulering: - Preventie: Stimulering: 0% Licht ondersteuningsniveau (15%) Meer in eigen kracht zetten of houden van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op middelzware ondersteuningsmogelijkheden gericht op zelfredzaamheid van inwoners t.a.v. wonen, welzijn en zorg. (WWZ_M. 1,2,3, V. 2,3, Z. 1,3,4, P. 2,3) Preventie: activiteiten gericht op voorkomen van intensieve ondersteuning t.a.v. wonen, welzijn en zorg. Stimulering: activiteiten gericht op terugdringen/ overbodig maken van middelzware ondersteuning t.a.v. wonen, welzijn en zorg. Preventie: Stimulering: Intensief ondersteuningsniveau (5%) Meer in eigen kracht zetten of houden van inwoners, zodat zij in minimale mate een beroep hoeven te doen op intensieve ondersteuningsmogelijkheden gericht op zelfredzaamheid van inwoners t.a.v. wonen, welzijn en zorg. (WWZ_Z. 1) Preventie: - Stimulering: : activiteiten gericht op terugdringen/ overbodig maken van intensieve ondersteuning t.a.v. wonen, welzijn en zorg. Preventie: 0% Stimulering: Budget Thema IV Wonen, Welzijn en Zorg (uitgedrukt in % van het totale subsidiebudget) 21% 16

4 Begrippenlijst In deze notitie is een aantal begrippen de revue gepasseerd, die op verschillende manieren uitlegbaar zijn. Deze begrippen worden in deze begrippenlijst nader toegelicht. Te weten: Eigen kracht: synoniemen van eigen kracht, zijn 'burgerkracht', 'zelfsturing' of 'empowerment van de burger'. Eigen kracht is kracht en inzicht gebaseerd op de authenticiteit van burgers. Burgers nemen de regie (weer) in eigen handen, de burger staat weer centraal. Burgers streven meer naar een doehet-zelf samenleving, minder een klant en consument zijn, meer eigenaar. Eigen kracht kan worden aangewend door burgers die hun invloed op een duurzame samenleving willen vergoten. De samenleving van authentieke burgers die hun kracht en inzicht aanwenden wordt ook wel civil society genoemd. Preventie: preventie is voorkomen dat er problemen ontstaan door van tevoren in te grijpen. Preventie is het geheel van doelbewuste initiatieven die anticiperen op risicofactoren (= handelen voordat het probleem ontstaat) en ageren wanneer eerste signalen zich ontwikkelen en de problematiek aan het ontstaan is. Binnen de gezondheidszorg kan preventie worden onderscheiden op 3 verschillende niveaus: primair, secundair en tertiair. Ten aanzien van het subsidiebeleidskader hanteren we slechts de term preventie in algemene zin. Stimuleren: stimuleren is het bevorderen, aansporen, prikkelen, aanmoedigen of aanzetten tot, van iets of iemand. Activiteit: een activiteit is iets wat mensen doen of kunnen doen. Dit kan zowel lichamelijk als geestelijk zijn. Activiteiten in de zin van dit subsidiebeleidskader doen dienst als middel om bij te dragen aan een maatschappelijk doel. Het gaat hier dus niet om activiteiten die gericht zijn op tijdverdrijf of plezier, met de activiteit als doel op zich. Activiteiten dienen doelmatig en doelgericht te zijn, om invulling te geven aan maatschappelijke ambities. Dit zijn bijvoorbeeld: sportieve of culturele activiteiten, activiteiten met een educatief karakter (bijeenkomst, workshop), activiteiten gericht op kennisuitwisseling (bijeenkomsten, overlegvormen, samenwerkingsvormen). Kwetsbare doelgroepen: kwetsbare doelgroepen zijn groepen die als kwetsbaar worden beschouwd in de maatschappij, omdat zij een lichamelijk, geestelijk of maatschappelijke achterstand hebben. Kwetsbare doelgroepen kunnen zijn: kinderen, jeugd, ouderen, lichamelijk of geestelijk beperkten, allochtonen etc. Per thema binnen het sociaal domein kunnen weer andere kwetsbare doelgroepen aan de orde zijn. Gezondheid: gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken. Ook in het subsidiebeleidskader wordt met de term gezondheid geduid op gezondheid in de brede zin van het woord. Veilige leefomgeving: een veilige leefomgeving beschrijft de balans tussen preventie en repressie, t.a.v. verkeer, criminaliteit, overlast, intimidatie, opgroei- en opvoedklimaat etc. Een veilige leefomgeving is onlosmakelijk verbonden met een veiligheidsgevoel, wat niet direct wil zeggen dat iets ook daadwerkelijk (on)veilig is. Een veilige leefomgeving kan worden gecreëerd/bevorderd door het treffen van de juiste veiligheidsmaatregelen. Participatie: participatie betekent actieve deelname. Wanneer over participatie wordt gesproken, is er altijd sprake van een subject en een object, ook als dat niet expliciet wordt gemaakt: een persoon of een groep die deelneemt (het subject) en datgene waaraan zij deelnemen (het object). Het woord participatie heeft een sterk maatschappelijke betekenis, zoals participatie op de arbeidsmarkt of bij sociaal-culturele activiteiten (object). Hierbij wordt vooral de aandacht gevestigd op een bepaalde groep, bijvoorbeeld mensen met een functiebeperking (gehandicapten), jeugd of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (subject). 17

Bijlage I Onderverdeling van de huidige subsidies en huren (subsidiejaar 2014) naar thema: Subsidie Huur Beter Gezond Aangepast Sporten N-K 4.013 Badmintonvereniging Geestmerambacht 2.161 De Reuring 17.875 De Volharding 927 DVV 14.950 EHBO verenigingen Langedijk 663 Gehandicaptenzorg incidentele aanvragen 1.000 Hink Sport LSVV 1.088 Ijsclub Sint Pancras 872 977 Judo Yamaguchi 5.080 Lacom '91 6.135 4.500 Project alcoholmatiging jeugd 13.500 Project preventie overgewicht jeugd 1.400 SASV 259 Schaakmat 691 Spirit 4.749 172 Sportver. Vrone 36.723 St. Sportservicepunt Langedijk 902.370 306.000 STG Geestmerambacht 1.272 Tennisvereniging Langedijk 5.607 1.845 Tennisvereniging Sint Pancras 4.479 Tennisvereniging TULP 6.799 454 Trimclub Sint Pancras 250 Turn Totaal Langedijk 31.502 Voetbalvereniging BOL 26.686 39.986 Voetbalvereniging DTS 61.956 74.082 Voetbalvereniging LSVV 106.333 128.000 Volleybalvereniging Relay 2.624 Totaal Beter Gezond 1.262.281 556.016 23% Kansrijk Jong Commissie verkeersbrigadiers 1.677 De Wering 27.000 Geref.kerk Jeugdwerk BOL 1.652 GGD 80.200 GGD, Kern8, Bibliotheek, Humanitas 55.960 Speel-o-theek Hakkepuf (huisvesting de Binding) 8.200 8.200 Jeugd- en jongerenparticipatie div 7.918 Kern8 243.618 30.000 Kinderboerderij De Beestenboel 14.154 9.250 Kinderboerderij Jong Leven 4.550 1.333 Speel-O-theek Hakkepuf 783 Speeltuinvereniging De Jeugdhoek 496 Stichting Peuterspeelzalen Langedijk 358.480 Stichting verkeersbrigadiers 144 Totaal Kansrijk Jong 804.832 48.783 25% Wettelijke taken & Gemeenschappelijke regelingen 18

Anti Discriminatie Buro 18.796 Compleet FM/Radio Langedijk 14.050 2.250 Dierenopvang incidentele aanvragen 697 Dierentehuis Alkmaar - Bergen 9.809 GR GGD Hollands Noorden 858.118 36.998 GR Recreatieschap GA 55.605 GR Regionaal Archief Alkmaar 97.241 GR Veiligheidsregio 297.000 GR WNK bedrijven 1.559.928 Regionaal Platform Woonconsumenten 644 Stichting Dierenambulance Noord-Kennemerland 464 Stichting Knaagdierenopvang 2.456 Stichting Vluchtelingenwerk 38.704 4.458 Totaal Wettelijke taken & Gemeenschappelijke regelingen 2.953.512 43.706 Meedoen 5 Oranjeverenigingen ( x 290) 1.450 6 overige verenigingen (x 114) 684 7 Bewonersverenigingen ( x 136) 952 Atelier 6 3.753 Atelier 6 (huisvesting) 67.457 75.997 Biljart sociëteit N-S Sombroek 1.377 Cool (huisvesting de Binding) 73.622 69.459 Cultureel Jongerenpaspoort 1.551 Fanfare Apollo 4.870 1.628 Fanfare Kunst na Arbeid 6.157 1.628 Gemeentelijke monumenten 35.000 Harmonie Excelsior 6.519 1.628 Incidentele aanvragen 5.061 Interkerkelijk Jongerenkoor Columba 1.254 Interkerkelijk koor Soli Deo Gloria 1.253 Langedijker Koor 1.538 Langedijker Oratorium 4.560 Langedijker Petanque Club Les Mille Iles 1.397 3.552 Mannenkoor De Lofstem 1.322 Muziek ver. Irene 5.881 Muziekver. Advendo 4.719 Muziekver. Aurora 756 Operette ver. Caecilia 7.262 Oud Sint Pancras 1.694 Overigen 86.671 RCO de Hoofdzaak 6.690 RK. Zangver. St.Caecilia 1.197 SOBL (huisvesting De Binding) 187.275 187.275 Sociëteit BOL 324 Sociëteit Zuideinde 661 St. Sportservicepunt Langedijk 216.958 186.778 St. Beddenrace Langedijk 2.250 St. Cultuurcompagnie 404 St. Cultuurprijs RegioAlkmaar 682 St. Kooger Kerk 2.316 St. Openbare Bibliotheekvoorzieningen Langedijk 470.208 St. Present Heerhugowaard-Langedijk 5.000 19

Stg Toeristische Promotie Langedijk 10.000 Stichting Broeker Veiling 100.090 Stichting Cool 120.930 Stichting Langedijker Verleden 7.128 7.128 Toneelver. Metamorfose 585 Vrijwilligerscentrale 25.000 Westflinge 12.947 12.947 VVV Hart voor Noord-Holland 5.407 VVV servicepunt in Broeker Veiling 2.972 Totaal Meedoen 1.503.178 548.020 31% Wonen, Welzijn & Zorg ANBO afd. Langedijk 1.047 ANBO St. Pancras 1.730 Collectieve preventie GGZ 16.863 De Geist 15.165 GGZ NHN 7.175 Stichting Hart voor Oudkarspel 11.530 Innovatiefonds 9.000 Katholieke Bond voor Ouderen 1.027 Maatschappelijke dienstverlening overig 10.367 Plan Nederland 252 Prot.Christ. Ouderenbond 1.015 Slachtofferhulp Nederland 6.252 St wonen plus Welzijn (Wonenplus) 23.187 St. Wonen Plus Welzijn Langedijk 330.272 21.000 Stichting de Praktijk 1.070 Stichting De Waaier 20.000 Stichting de Wering 192.728 5.598 Stichting Mantelzorgcentrum 9.678 Stichting Wielewaal 5.200 Terre des hommes 252 Vrouwenorganisaties 746 Totaal Wonen, Welzijn & Zorg 664.556 26.598 21% BRUTO: Totaal subsidie (incl. subsidie WT&GR) 7.188.359 Subsidie WT&GR 2.953.512 NETTO: Totaal subsidie (excl. subsidie WT&GR) 4.234.847 Huurbaten (excl. huur WT&GR) 1.179.417 Totaal subsidie activiteiten (met aftrek van huur) 3.055.430 20