Nieuwe sanitatie in Nederland. Bert Palsma



Vergelijkbare documenten
Nieuwe sanitatie. Conventionele sanitatie is geweldig. Of misschien?. Hoe kun je dat anders aanpakken? Waarom dan toch nieuwe sanitatie?

Pharmafilter. april 2012

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

Afwegingen bij Afvalwaterzuivering

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden

Standpunt Nieuwe Sanitatie

Workshop. Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs

Nieuwe stoffen in de waterketen. Jelle Roorda (MWH)

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum

Reinier de Graaf Gasthuis

LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING

Superlocal gesloten waterkringloop

Kansen voor de afzet van slib in de landbouw?

Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema

De klimaatneutrale waterketen

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Source. Dinsdag 24 mei Stowa Afvalwaterketen Symposium Marlies Kampschreur

Forum relinen "Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid" Huidige situatie. Opbouw. Visitatiecommissie.

Gezondheid en sanitatie. Imke Leenen

Toelichting en motivatie

Nieuwe sanitatie en (energie)

emissie broeikasgassen

Gezondheid & Voeding


Nieuwe sanitatie recreatieterreinen. Paul Telkamp 11 december 2014

Microverontreinigingen in RWA. Jeroen Langeveld

Live work care. First we shape our buildings. Thereafter they shape us. Winston Churchill. oorzaak & gevolg

> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

HET BESTE MEDICIJN TER WERELD antwoordblad

Helofytenfilters voor N+P verwijdering en andere toepassingen. Studiedag Rietveldfilters in de Praktijk Johan Blom 4 november 2012

Rioleringsproject Oostendse Steenweg, tussen Blankenbergse Steenweg en Tempelhof Hendrik Waelputstraat (gedeelte) Rustenburgstraat (gedeelte)

Laboratorium proeven kleine rioolbuizen. Jan Vreeburg, KWR/WUR Down the drain,

GEZONDHEID EN NIEUWE SANITATIE

Samenwerking voor een betere waterkwaliteit

Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3

voor de deur Mobiele opvangmiddelen voor afvalwater Opslag van afvalwater Clean Water Mobiele waterzuiver

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014

Duurzame watersystemen

Hogeschool Plassen Een project van Hogeschool Windesheim

Informatieavond riolerings-en wegeniswerken Sanering Damstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau

Basisopleiding Riolering Module 1

Potentiële samenwerking werkprocessen drinkwater

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Nieuwe Sanitatie Apeldoorn 2

Informatieavond Riolerings- en wegeniswerken Rozenlaan Resedalaan. Afkoppelingswerken op perceelsniveau

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s

INHOUD. Voorwoord 13. Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19

Aan de slag met de uitdagingen uit Europa

2 De zuivering van afvalwater Typen bedrijfsafvalwater De zuivering in vogelvlucht Afsluiting 21

Riolerings- en wegeniswerken Gontrode Heirweg/ Vijverwegel/ Varingstraat

De rol van modellen in het beheer van de waterkwaliteit case WEISS. Colloquium Duurzaam ruimtegebruik In Vlaanderen Antwerpen 23/03/2018

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Mededeling aan het AB

Netwerkdag IKN Jan Broos, Adviesbureau Broos Water BV 20 april 2017

Bedreigingen kwaliteit grondwater

Inhoud lezing uitvoeringsprogramma diffuse bronnen waterverontreiniging (UP)

Waarom zijn putdeksels rond? Over krokodillen, witte schapen en wc-papier in het riool.

Integrale Milieuanalyse Vlaamse Voedingsnijverheid 2017

Water Governance. Organisatie van waterbeheer, drinkwatervoorziening en afvalwaterbehandeling,

Decentrale Sanitatie en Hergebruik (DeSaH/ DeSaR)

Roelof J. Stuurman. 11 juli 2011

Riolering en wegeniswerken Doortocht HERTSBERGE

MEDICIJNEN IN WATER EEN STAND VAN ZAKEN VAN DE KENNIS IN VLAANDEREN. Aalst, 25 November 2013

2015 Wandelen voor Water. Rotary clubs: Almelo, Ambt Almelo, Rijssen, samen met Wilde Ganzen

Schakel Activiteitenbesluit in beweging

Watertechniek en mestverwerking

MIRA-T Kwaliteit oppervlaktewater. Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten DPSIR

Aquafin plant werken in uw buurt Infoavond Noordlaan Zwalm

Hotspotanalyse; de bijsluiter

Anders omgaan met VGS. Rémy Schilperoort

Energie uit afvalwater

Riolering 120 kilometer

Praktijktraject Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering

Info-avond Riolerings- en wegeniswerken DOM-270/11/216-Z Borstekouterstraat - Fonteinstraat. Afkoppelingswerken op perceelsniveau

Inhoud: MT-IBA (Multi Thread individuele behandeling van afvalwater) door Fiber Filtration member of the V&T Group

Het GIOCA een weerbarstig veranderkundigproces hoe is het GIOCA geland in het AMC

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau

Melding Besluit lozen buiten inrichtingen. Introductie

Synergie RWZI en mestverwerking

Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water

In deze notitie wordt een overzicht gegeven van de mogelijke concepten, waarbij de nadruk ligt op het zogenaamde no-mix concept.

STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN

Wereldlezing Nutriëntneutraal als ideaal in de circulaire economie. Van dead end naar kringloop in de waterketen

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)

NIEUW SANITATIE DICHTBIJ of VERAF?

Kenniscentrum InfoMil afweging bij vergunningverlening

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum

Impact van rwzi s op geneesmiddelconcentra5es in kwetsbaar oppervlaktewater

Afvalwaterzuivering in het verschiet voor La Paz, Bolivia

Samenscholing in de afvalwaterketen. een toekomstvisie

Milieuvervuiling. Planet

EEN BODEM VOOR WATER

GRONDSTOFFEN UIT RIOOLSLIB. Leon Korving - Milieubeurs oktober 2012

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse

Waterzuivering Westland Bijeenkomst 's-gravenzande

Nieuwe stoffen. in ons water. Wat weten we ervan? Wat moeten we ermee? Wat doen we ermee? 2009

Transcriptie:

Nieuwe sanitatie in Nederland Bert Palsma

Conventioneel is fantastisch! Drinkwater; 125 l/p/dag 180 /jr Riolering 125/ jr RWZI 135/ jr 440,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1 toilet spoeling (1 l) ~ 0,025 Geen enkele noodzaak tot verandering van het conventionele systeem; Goedkoop comfortabel veilig zeker.

Zo maar een paar rariteiten Betonnen buizen in slappe bodem leggen is lastig dus daar is financiële compensatie voor nodig. Persriolering in plaats van vacuümriolering Rijksheffing. Geen nieuwe studenten / werknemers. Geen water in de heffingsgrondslag RWZI Aanhaak / afhaak Geen water in het emissiebeleid Zware metalen in kunst (mest)

Zware metalen belasting landbouwgrond ten gevolge van P (65 kg/ha/jr) bemesting. mg/ha/jr 90 80 70 60 50 40 30 20 10 struviet P-kunstmest runderdrijfmest humane urine 0 Cd Cr Hg Ni Pb As

Waarom nieuwe sanitatie? 1. Energie (opbrengst in plaats van consumptie) 2. N,P,K (kosten superfosfaat in 2008 gestegen met 800 %). 3. Hormoonverstoorders, geneesmiddelen, etc. 4. Oppervlaktewaterkwaliteit (normering zal strenger worden) 5. Waterbeheersing (regenwater /grondwater) scheiden van afvalwater

Wat is nieuwe sanitatie? Techniek Inzamelen van urine en/of faeces Inzamelen van andere waterstromen Verwerking (inclusief (her)gebruik) Veel opties. wat Context / alliantie / omgeving Drinkwater, afvalwater, landbouw, vast-afval, grondwater, oppervlaktewater, energie, Stad / platteland Logistiek Architectuur / stedenbouw Burgers, politiek, Emissies van enge stoffen uit andere sectoren hoe

Centrale vraag; Wil je over 30 jaar een zelfde soort inzameling, transport en zuivering van afvalwater als nu? Met: Energie prijs 2 tot 4 keer hoger RWZI s emissienorm van P=0,2 mg/l en N= 5 mg/l. Strenge emissie eisen voor zware metalen, bestrijdingsmiddelen, brandvertragers, medicijnen, hormoonverstorende stoffen, en pathogenen Drinkwater, riolering en zuivering 1000 huishdn/jr. Alle oppervlaktewater moet geschikt zijn voor recreatie. Prijs voor P en K 25 * hoger. Salarissen van civiel ingenieurs eindelijk hoger dan dat van advocaten en bedrijfskundigen.

Nee. Of misschien?. Dan had je gisteren moeten beginnen met het verkennen van andere opties. Er is nu eigenlijk niets te kiezen. Alles is eng nieuw, raar, vies, ingewikkeld, duur, onbekend,

Even afstand nemen; terug naar de basis

Poep en pies zijn heel erg vies 99% van de organisch materiaal (CZV) 99% van de pathogenen 80-95% van de N, P, K 95% van de hormoonverstorende stoffen 99% van de medicijnresten

Een vieze naald in een enorme hooiberg 1,5 Liter poep en pies (100 %) + 125 liter drinkwater (1.2 %) + 125 liter regenwater (0,6 %) + 100 liter oppervlaktewater / grondwater etc. (0,4 %)

Hoe kun je dat anders aanpakken? Source N en P emissiereductie samen met de landbouw Pharmafilter Medicijnen en hormoonverstoorders in vast (ziekenhuis)afval en afvalwater gezamenlijk aanpakken. Zwart water Sneek (water, energie, bouw,..)

Source huidige situatie Aanvoer N en P N 50.000 ton N/jaar P 25.000 ton P/jaar Mest Huidige situatie RWZI s Aanbod N en P: N 4.500 ton N/jaar P 1.000 ton P/jaar Landbouw Uitspoeling N en P: N 4.000 ton N/jaar Afvoer / export : P 150 ton P/jaar N 35.000 ton N/jaar Oppervlaktewater P 20.000 ton P/jaar TOTAAL N en P: N Lozing N en P: N 900 ton N/jaar P 190 ton P/jaar 4.900 ton N/jaar P 340 ton P/jaar

Source - verwerkingsconcept Aanvoer N en P N 50.000 ton N/jaar P 25.000 ton P/jaar Mest Urine RWZI s Aanbod N en P: N 4.500 ton N/jaar P 1.000 ton P/jaar SOURCE Landbouw Uitspoeling N en P: N 3.400 ton N/jaar Afvoer / export : P 75 ton P/jaar N 30.000 ton N/jaar Oppervlaktewater P 16.000 ton P/jaar TOTAAL N en P: N Lozing N en P: N 810 ton N/jaar P 170 ton P/jaar 4.200 ton N/jaar P 245 ton P/jaar -700 ton N/jaar -100 ton P/jaar

landbouw en RWZI geen tegenstelling Landbouw RWZI

Landbouw Maar een gezamenlijk onderdeel van probleem en oplossing. RWZI

Pharmafilter Problemen met goederen logistiek binnen het ziekenhuis Een gebrek aan liftcapaciteit Pathogenen en medicijnen in: Specifiek ziekenhuisafval Keukenafval Urine en faeces 3 keer een aparte logistiek en behandeling.

Pharmafilter concept Gebruik bio-disposables (po s, urinalen,..) Gooi alles bij elkaar Behandeling in combinatie. Voordeel: Efficiëntie (logistiek) Hygiëne en veiligheid Milieu (emissies en energie)

Pharmafilter

Pharmafilter resultaten Medicijnen verwijderd tot beneden detectielimieten. Röntgencontrastmiddelen 99,9% verwijderd Hormoonverstorende stoffen zo goed als volledig. activiteit wordt gemeten als ER- AR- en GR Calux verminderd met 99,993% 99,998%. BZV, P, N vergelijkbaar of beter dan bij een conventionele RWZI. Voorziene kostenbesparing in o.a. de logistiek is groter dan de kosten van investering en beheer.! Reductie van emissies een nuttig nevenresultaat!!

Waterschoon Sneek 250 huizen in Sneek Vacuüm toiletten (1 liter spoeling) Vacuüm riolering g/f vermaler Zwart water vergisting Struviet precipitatie Grijswater behandeling Benutting thermische en chemische energie.

Sneek resultaten Goed werkende afvalwaterzuivering Struviet geschikt voor hergebruik 25 % minder drinkwatergebruik Tevreden gebruikers

Sneek in context Bouw (vacuüm riolering ; (Casa Vita) Hergebruik P Opties voor GF afval Energie Acceptatie Regenwater!

Onze leraar `Niccolò Machiavelli (1469-1527) De heerser (1513), hfst 6.

Machiavelli Men dient namelijk voor de ogen te houden dat niets qua voorbereiding moeilijker, qua succes twijfelachtiger en qua uitwerking gevaarlijker is dan zich opwerpen als iemand die vernieuwingen wil doorvoeren. Want hij die dat doet, heeft hen die van de oude toestand profiteren tot vijanden, terwijl hij slechts lauwe verdedigers vindt in hen die van de nieuwe toestand zouden kunnen profiteren: een lauwheid die gedeeltelijk voortkomt uit vrees voor de tegenstanders, die immers de wet aan hun kant hebben, en gedeeltelijk uit het wantrouwen van de mensen, die in feite pas geloven aan vernieuwing als zij deze in de werkelijkheid ervaren hebben.

Hoe ziet de toekomst er uit? Geen idee Luisteren Demonstreren Bruggen bouwen Vertrouwen Veilig, gezond, comfortabel en modern Mogelijkheid om te kiezen.

Geen tegenstelling Conventioneel Nieuw

Maar samenwerking Conventioneel Nieuw

Geen tegenstelling Centraal Decentraal

Centraal Maar een lokale afweging Decentraal

Ontmanteling van conventionele RWZI s vordert gestaag. - Tove Larsen / Judit Lienert