Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse. Jacobiene Ritsema"

Transcriptie

1 Waterschoon Noorderhoek Duurzaamheidanalyse Jacobiene Ritsema 1

2 Onderzoeksvraag Hoe kan het project Waterschoon Noorderhoek worden omschreven en gewaardeerd voor (de verschillende aspecten van) duurzaamheid en hoe scoort dit project op (de verschillende aspecten van) duurzaamheid in vergelijking met andere sanitatieconcepten. 2

3 Welk instrumentarium? Milieugerichte levenscyclusanalyse Aangevuld met kwalitatieve of kwantitatieve beoordeling van overige aspecten Midpoint analyse afzonderlijke thema's, kwantitatief of kwalitatief Endpoint analyse integrale eindbeoordeling 3

4 Welke aspecten meten we? Aansluiten bij afspraken over duurzaam inkopen door de overheid 4

5 Aspecten uit ambitieweb Energie & Klimaat Bereikbaarheid / Duurzame mobiliteit Materialen en Grondstoffen Profit Water en Bodem Leefomgeving Natuur en ruimte 5

6 deelonderzoeken

7 Welke gegevens nemen we mee? Energie & Klimaat Energieverbruik transport afvalwater en zuivering Energieproductie zuiveringsinstallatie Deelonderzoeken * energiesystemen * beheer en onderhoud Brandstofverbruik transportmiddelen voor onderhoud Energie & Klimaat 7

8 Welke gegevens nemen we mee? Materialen en Grondstoffen Deelonderzoeken * beheer en onderhoud Toepassing toeslagstoffen Materiaaleigenschappen & hoeveelheden aanleg en gebruik zuiveringsinstallatie + hergebruik Materialen en grondstoffen 8

9 Welke gegevens nemen we mee? Profit Kosten aanleg, beheer en onderhoud Deelonderzoeken * financieel economisch Kosten(besparing) watergebruik Kosten(besparing) energieverbruik Opbrengst kunstmest Opbrengst verwijderde stikstof Profit 9

10 Welke gegevens nemen we mee? Water en Bodem Watergebruik Effecten van microverontreinigingen op milieukwaliteit, waterkwaliteit, bodemkwaliteit en volksgezondheid Deelonderzoeken * effectiviteit * microverontreiniging Effecten van emissies veroorzaakt door decentraal sanitatiesysteem op lokaal oppervlaktewater Water en bodem 10

11 Welke gegevens nemen we mee? Leefomgeving Hinder door geluid, geur Gebruiksgemak & tevredenheid bewoners Deelonderzoeken * bewonersonderzoek * microverontreiniging Veiligheid (besmetting) logboeken Leefomgeving 11

12 Welke gegevens nemen we mee? Natuur en ruimte Landschappelijke inpassing omgeving Deelonderzoeken * bewonersonderzoek Visuele hinder Natuur en ruimte 12

13 Scope Sanitatiesysteem in de wijk Noorderhoek in Sneek en een nader te definiëren referentiesysteem. Onderdelen: - de voorzieningen in de woningen: toilet, leidingen, GFT voorziening; - transport van zwart en grijs afvalwater, regenwater en GFT afval; - zuiveringsinstallatie (centraal/decentraal); - vergistingsinstallatie (gebouw); - gebouw zuiveringsinstallatie; - beheer en onderhoud van de transport- en zuiveringsystemen.

14 Midpoint & endpoint analyse definiëren van natuurlijke targets midpoint analyse distance to target analyse endpoint analyse eindoordeel + vergelijking tussen de systemen in % bijvoorbeeld: target = CO 2 neutraal midpoint anayse = ton CO 2 distance to target analyse = ton CO 2 uitstoot van het systeem endpoint analyse gevolgen van de systemen op het broeikaseffect

15

16 referentiesysteem een stelsel voor inzameling van afvalwater en hemelwater en de verwerking daarvan voor een populatie van v.e. relatie schaalgrootte - duurzaamheidprestatie

17 eindoordeel

18 tel fax Deventer Den Haag Almere Heerenveen Amsterdam Maastricht Breda Rotterdam België (Antwerpen) Indonesië (Jakarta) Kazachstan (Aktau, Almaty, Atyrau) Letland 7 (Riga) februari 2012 Rusland (St. Petersburg) Vietnam (Ho Chi Minh City) 18

Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen

Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen Stappen op weg naar verduurzaming van de aalsector Guus Kruitwagen 1 Aanloop naar verduurzaming Achteruitgang aalstand op Europese schaal Europese Aalverordening (2007) Nederlands Aalbeheerplan (2009),

Nadere informatie

PHA s uit afvalwater en reststromen, een update;

PHA s uit afvalwater en reststromen, een update; PHA s uit afvalwater en reststromen, een update; Erwin Bluemink (W+B) Hardy Temmink (WUR-ETE) 2 december 2013 1 Inhoud Erwin Bluemink PHA uit slib? Afbakening Resultaten Kansen Hardy Temmink PHA uit reststromen?

Nadere informatie

Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum

Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum Inspecties van kunstwerken Rob van Bekkum 25 februari 2014 1 Inhoud - Inspectietypen - Wat zien we zoal? - Wat is er te onderzoeken? - Viaduct afslag Bunnik 25 februari 2014 2 Inspecties Definitie van

Nadere informatie

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning

Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning Best Practise: Car Parks in Leiden Drs. Ing. J.N. de Koning 1 Introduction drs.ing. J.N. (Jaap) de Koning: Consultant contracting and procurement at Witteveen+Bos; Manager Almere office; Chair Platform

Nadere informatie

SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen. Gerard Krone

SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen. Gerard Krone SWUNG en de grip op verkeerslawaai rijkswegen en spoorwegen Gerard Krone 1 Inhoud presentatie Systematiek SWUNG I op hoofdlijn Ervaringen SWUNG I SWUNG I bij gebiedsontwikkeling Sanering (MJPG) Naleving

Nadere informatie

Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali

Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali Luchtfotografie in het Waterbeheer: meer dan mooie plaatjes! ir. Rina Clemens Dr. Rick I. Ghauharali 1 Onderwerpen introductie hoe introduceer je een nieuwe techniek? - onze ervaring voorbeeld casus waterplantkartering

Nadere informatie

Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand. ir. Rinze Herrema

Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand. ir. Rinze Herrema Kornwerderzand Kosten en baten, een tussenstand ir. Rinze Herrema 1 Witteveen en Bos 1946 Bos (37): civiel ir. bij GW Enschede Witteveen (54): directeur GW Rotterdam Stedenbouwkundig Advies- en Ingenieursbureau

Nadere informatie

Waarom vissen migreren college voor techneuten

Waarom vissen migreren college voor techneuten Waarom vissen migreren college voor techneuten Marcel Klinge 5 september 2011 1 Bioloog bij een ingenieursbureau biologie aan de Universiteit van Amsterdam, richting aquatische ecologie 2 jaar specialisatie

Nadere informatie

Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving

Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving Folieconstructies in beperkt ruimtebeslag en stedelijke omgeving Nederlandse Geotextiel Organisatie 24 Witteveen+Bos Leeuwenbrug 27 Deventer Tel. 0570 69 75 11 r.gerritsen@witteveenbos.nl Ing. R.H. Gerritsen

Nadere informatie

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan Sneek Noorderhoek Innovatief concept geëvalueerd Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan.. Inhoud Noorderhoek het concept Noorderhoek onderzoek en evaluatie

Nadere informatie

Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone

Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone Aanleg nieuwe rijkswegen onder de Wet milieubeheer (SWUNG) Gerard Krone 1 Waar gaat deze presentatie over? Ervaringen met Wm hoofdstuk 11 (SWUNG) bij voorbereiding aanleg nieuwe rijksweg in een stedelijke

Nadere informatie

Algenkweek op restwater Arjan Dekker

Algenkweek op restwater Arjan Dekker Algenkweek op restwater Arjan Dekker 25 september 2013 1 Gartner s hype cycle? http://en.wikipedia.org/wiki/hype_cycle 25 september 2013 2 Zoektermen algae fuel and algae biofuel 25 september 2013 3 Onderwerpen

Nadere informatie

Goed opdrachtgeverschap. Ernst Molier

Goed opdrachtgeverschap. Ernst Molier Goed opdrachtgeverschap Ernst Molier 1 voorstellen Ernst Molier civiele techniek Delft in 1982 constructeur bij DHV, projectleider bij DHV project engineer bij Ballast Nedam bouwprojectmanager bij BM managers

Nadere informatie

systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier

systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier systems engineering: een nieuwe aanpak? Ernst Molier 1 voorstellen Ernst Molier civiele techniek Delft in 1982 constructeur en projectleider bij DHV, project engineer bij Ballast Nedam bouwprojectmanager

Nadere informatie

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten

Aanpassing vismaatlatten voor M-typen. Inleiding. Inleiding. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten. 1 - Deelmaatlat Aantal soorten Aanpassing vismaatlatten voor M-typen Inleiding Nu 5 deelmaatlatten vis in zoete M-typen 5. Aantal soorten 1. brasem - snoekbaars 2. baars - blankvoorn 3. ruisvoorn - snoek 4. zeelt - kroeskarper Guus

Nadere informatie

Peiling 3 publieksvragen. Wie heeft te maken gehad met. Afweging bouwmethoden

Peiling 3 publieksvragen. Wie heeft te maken gehad met. Afweging bouwmethoden Innovatief ondergronds bouwen folies in beperkt ruimtebeslag Centrum Ondergronds Bouwen Jaarcongres VindingRijk in arme tijden 29 Witteveen+Bos Leeuwenbrug 27 Deventer Tel. 0570 69 75 11 r.gerritsen@witteveenbos.nl

Nadere informatie

Logistiek Park Moerdijk

Logistiek Park Moerdijk Logistiek Park Moerdijk Info - avond milieu-effectrapportage 5 oktober 2009 PROGRAMMA 20.00 opening door dhr. J. Van der Wijst (m.e.r.-coördinator provincie en avondvoorzitter) 20.10 toelichting op m.e.r.-procedure

Nadere informatie

Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden

Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden Waterbodemonderzoek van sterk verontreinigde sedimenten, oevers en overstromingsgebieden 9de Waterforum: De verdoken schakel in het waterbeleid. Sediment samen aanpakken biedt vele kansen. 1 juni 2012

Nadere informatie

Nieuwe sanitatie. Conventionele sanitatie is geweldig. Of misschien?. Hoe kun je dat anders aanpakken? Waarom dan toch nieuwe sanitatie?

Nieuwe sanitatie. Conventionele sanitatie is geweldig. Of misschien?. Hoe kun je dat anders aanpakken? Waarom dan toch nieuwe sanitatie? Nieuwe sanitatie Bert Palsma STOWA 14-10-2015 Conventionele sanitatie is geweldig Drinkwater; 125 l/p/dag 200 /jr Riolering 195/ jr RWZI 175/ jr 575,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1

Nadere informatie

2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat

2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat 2nd opinion Ring Utrecht Presentatie bevindingen - Eindresultaat 9 december 2011 1 Inhoud Uitgangspunten Beantwoording vragen en toelichting hypothesen Aanbevelingen 9 december 2011 2 Uitgangspunten 2nd

Nadere informatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie Standpunt Nieuwe Sanitatie Vastgesteld door het college van dijkgraaf en hoogheemraden op 12 juni 2012. Inleiding Over de manier van inzameling- en zuivering van huishoudelijk afvalwater ontstaan nieuwe

Nadere informatie

TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker

TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker TEEB-city tool: the next leap in the evaluation of ecosystem services Rob Dijcker 18 April 2013 1 18 April 2013 2 TEEB - The Economics of Ecosystems and Biodiversity 2007 UNEP initiated TEEB: to embed

Nadere informatie

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

Nieuwe sanitatie in Nederland. Bert Palsma

Nieuwe sanitatie in Nederland. Bert Palsma Nieuwe sanitatie in Nederland Bert Palsma Conventioneel is fantastisch! Drinkwater; 125 l/p/dag 180 /jr Riolering 125/ jr RWZI 135/ jr 440,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1 toilet spoeling

Nadere informatie

Witteveen+Bos. Ir. W. Claassen

Witteveen+Bos. Ir. W. Claassen Witteveen+Bos Ir. W. Claassen 1 Inleiding Witteveen+Bos in het kort Witteveen+Bos en Composiet Composites in Motion : De Oosterscheldekering 2 Witteveen en Bos 1946 Bos (37): civiel ir. bij GW Enschede

Nadere informatie

nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 29 maart 2012

nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 29 maart 2012 Effecten op zwevend stof en nutriënten Rob van den Boomen Ruud Kampf 1 INHOUD 1. wat is zwevend stof (ZS)? 2. verandering van de hoeveelheid ZS in een Waterharmonica: bij normale belasting en bij een slibuitspoeling

Nadere informatie

Duurzame bedrijventerreinen

Duurzame bedrijventerreinen Duurzame bedrijventerreinen Duurzaamheid: meer dan enkel energie Duurzaam bedrijventerrein Energie, water, afval, sociale aspecten, samenwerkingen, Wordt ingewikkelde oefening Gegevens? Project SIS (Sustainable

Nadere informatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie Richtlijn 91/271/EEG: Situatierapport ex artikel 16 Nederland, situatie op 31 december 1998 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Bij allerlei activiteiten in huis en bedrijf

Nadere informatie

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-

Nadere informatie

Antwerpen, Duurzame stad voor iedereen. Focus energie en milieu

Antwerpen, Duurzame stad voor iedereen. Focus energie en milieu Antwerpen, Duurzame stad voor iedereen Focus energie en milieu Forum 19 juni 2012 1.Beleidsnota: wat is de ambitie? 2.Projecten: wat doen we al? 1. Beleidsnota: Wat is de ambitie? Waarom wil Antwerpen

Nadere informatie

Polderconstructies & dichtwanden

Polderconstructies & dichtwanden Polderconstructies & dichtwanden 10 oktober 2013 1 Programma lezingenmiddag 13.00 uur Ontvangst met koffie/thee 13.25 uur Welkom Eelco van der Velde (Kivi Niria / Bauer funderingstechnieken) 13.30 uur

Nadere informatie

Energie meetplan 2012-2015. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.2

Energie meetplan 2012-2015. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.2 Energie meetplan 2012-2015 Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstellingen 4 3 Planning meetmomenten 5 3.1. Houkesloot Toelevering 5 Scope 1 emissies Prefab

Nadere informatie

Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel

Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Voor: Opgesteld door: Versie 1 (14-06-2012) Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Dit document bevat 11 bladzijden. Ons kenmerk: 19312RA-MW-LED

Nadere informatie

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat Duurzaam inkopen bij Duurzaamheid bij aanleg en onderhoud van wegen, vaarwegen en waterwerken Edwin van der Wel, Sr. Adviseur Duurzaamheid en Energie, GPO Inhoud Programma duurzaam inkopen GWW Doelstellingen

Nadere informatie

Presentatie 3 nov NVRD Noord. Innoveren met afval. Wat speelt er zich af bij:

Presentatie 3 nov NVRD Noord. Innoveren met afval. Wat speelt er zich af bij: Presentatie 3 nov. 2016 NVRD Noord Innoveren met afval Wat speelt er zich af bij: Stadsbeheer gemeente Groningen Gerrit Griffioen Afdeling Materieel Wij nemen u mee in onze innovaties: Duurzaam inzetbare

Nadere informatie

Duurzame watersystemen

Duurzame watersystemen TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater

Nadere informatie

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar

Nadere informatie

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Riolering. Versie 7 mei 2015

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Riolering. Versie 7 mei 2015 Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Riolering 1. Scope/afbakening Onder de productgroep Riolering valt het geheel aan werken, diensten of leveringen gericht op de inzameling

Nadere informatie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie Samen aan de slag met CO 2 -reductie CO 2 CO 2 CO 2 Versie 2 jun 2018 Inleiding De Koninklijke Ginkel Groep is een allround groenbedrijf en is actief met het duurzaam vergroenen van de leefomgeving en

Nadere informatie

Voortgangsrapportage CO 2 -prestatieladder. November 2014

Voortgangsrapportage CO 2 -prestatieladder. November 2014 Voortgangsrapportage CO 2 -prestatieladder November 2014 INHOUD BLAD 1 INLEIDING 2 2 DOEL, RESULTATEN EN MAATREGELEN 3 2.1 CO 2 voetafdruk kentallen eerste half jaar 2014 (2013) 3 2.2 Scope 1 & 2 doelstelling

Nadere informatie

INNOVATIE-PROGRAMMA Afvalwatersysteem

INNOVATIE-PROGRAMMA Afvalwatersysteem INNOVATIE-PROGRAMMA Afvalwatersysteem Beheer Transitie Duurzaam Innovatie Maatregelenprogramma SAF Transitie management Duurzaamheid Innovatie-programma Focus en Invloed BEHEER Principes voor Innovatie

Nadere informatie

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering Heleen Pinkse Aanleiding Energiefabriek: Door toepassen van chemicaliën kan energiegebruik van de zuivering verminderen, maar..

Nadere informatie

Gezondheid en sanitatie. Imke Leenen

Gezondheid en sanitatie. Imke Leenen Gezondheid en sanitatie Imke Leenen Waarom aandacht hiervoor? 2 Maatschappij is in beweging: veranderend klimaat andere sanitatieconcepten verstedelijking duurzaamheid (terugwinning energie en stoffen)

Nadere informatie

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente Onderdeel 1. Gegevens en indicatoren van het evenement Gegevens Evenement Naam: Datum: Korte Omschrijving Bezoekers: Deelnemers:

Nadere informatie

Van duurzaam denken naar duurzaam doen

Van duurzaam denken naar duurzaam doen Van duurzaam denken naar duurzaam doen Onze welvaart gaat ten koste van onze planeet en generaties na ons. Wij kunnen daar iets aan doen. Als we onze verantwoordelijkheid nemen. Maar hoe? Verantwoording

Nadere informatie

Februari 2010. Kadernotitie duurzame ontwikkeling Smallingerland 2009 2012

Februari 2010. Kadernotitie duurzame ontwikkeling Smallingerland 2009 2012 Februari 2010 Kadernotitie duurzame ontwikkeling Smallingerland 2009 2012 Inleiding Het college van Smallingerland heeft de nota Duurzame Ontwikkeling in Smallingerland, periode 2009-2012 vastgesteld

Nadere informatie

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade.

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade. Doelen Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. 2. Geen (onaanvaardbare) economische schade of maatschappelijke hinder door wateroverlast. Bescherm volksgezondheid Beperk overlast

Nadere informatie

HUISHOUDELIJK AFVALWATER ZUIVEREN EN LOZEN IN OOSTERWOLD JUNI 2017

HUISHOUDELIJK AFVALWATER ZUIVEREN EN LOZEN IN OOSTERWOLD JUNI 2017 HUISHOUDELIJK AFVALWATER ZUIVEREN EN LOZEN IN OOSTERWOLD JUNI 2017 INLEIDING U wilt een plan ontwikkelen in Oosterwold. Een van de spelregels van Oosterwold is dat u zelf uw huishoudelijk afvalwater zuivert.

Nadere informatie

3.B.2_2 Energie Meetplan 2014-2020

3.B.2_2 Energie Meetplan 2014-2020 3.B.2_2 Energie Meetplan 2014-2020 Maastricht, 25-03-2016 Auteur: Kirsten Kuypers-Janssen KVGM-Coördinator Geaccordeerd door: Joshua Janssen Directeur Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 2 DOELSTELLINGEN...

Nadere informatie

CO2 reductieplan 2020 Conform de CO2-prestatieladder 3.0

CO2 reductieplan 2020 Conform de CO2-prestatieladder 3.0 CO2 reductieplan 2020 Conform de CO2-prestatieladder 3.0 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1. Hoofddoelstelling 3 2 Subdoelstellingen per emissiestroom 4 2.1. Scope 1: subdoelstelling wagenpark 4 2.2. Scope

Nadere informatie

Verkeersregelinstallaties

Verkeersregelinstallaties Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Verkeersregelinstallaties 1. Scope/afbakening De productgroep Verkeersregelinstallaties (VRI s) omvat de actieve regelinrichtingen voor de

Nadere informatie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Doelstelling thema bijeenkomst: Inzicht in ontwikkelingen bij overheid, industrie en agrarische sector Inzicht in kansen voor synergie

Nadere informatie

Duurzame wijk van en voor de toekomst. Doe mee!

Duurzame wijk van en voor de toekomst. Doe mee! Duurzame wijk van en voor de toekomst. Doe mee! Een bijzondere wijk In het zuidoosten van Hoofddorp wil gemeente Haarlemmermeer samen met marktpartijen, ketenpartners en bewoners een bijzondere wijk ontwikkelen.

Nadere informatie

tijd voor een gezonde aanpak in de renovatieen onderhoudsbranche

tijd voor een gezonde aanpak in de renovatieen onderhoudsbranche tijd voor een gezonde aanpak in de renovatieen onderhoudsbranche wat te verwachten? delen van visie en droom van fareno inzicht in mogelijkheden en proces gezondere aanpak in onze branche u enthousiast

Nadere informatie

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt. CDA - Wij zijn voor kleinschalige windenergie rond boerderijen. Onduidelijk. ChristenUnie 2035: 60% 2045: 100% 2050: 100% klimaatneutraal Ja. Net als zonnedaken en windmolens op zee, zijn windmolens op

Nadere informatie

Duurzame wijk van èn voor de toekomst. Doe mee!

Duurzame wijk van èn voor de toekomst. Doe mee! Duurzame wijk van èn voor de toekomst. Doe mee! Lincolnpark in vogelvlucht Een bijzondere wijk Lincolnpark biedt ruimte aan circa 850 woningen en voorzieningen zoals winkels, horeca, een school, kleinschalige

Nadere informatie

Energie-meetplan DHV B.V.

Energie-meetplan DHV B.V. Energie-meetplan DHV B.V. Voorjaar 2012 DHV B.V. Juni 2012 definitief Energie-meetplan DHV B.V. Voorjaar 2012 dossier BA4118-100-108 registratienummer : Beheer CO 2-Prestatieladder niveau 5 versie : definitief

Nadere informatie

VERGROENING, WAAROM IS DAT NODIG? Foto: Henri Cormont

VERGROENING, WAAROM IS DAT NODIG? Foto: Henri Cormont VERGROENING, WAAROM IS DAT NODIG? Foto: Henri Cormont 27 november 2017 Amar Sjauw En Wa - Windhorst Vergroening, waarom is dat nodig? Hoe is het gesteld met het klimaat en wat voor impact heeft dat op

Nadere informatie

Roelof J. Stuurman. 11 juli 2011

Roelof J. Stuurman. 11 juli 2011 Roelof J. Stuurman Een Proeftuin waarin toegepast innovatief onderzoek wordt gedaan om een gezonde energie- en waterneutrale Uithof te bereiken die geen nadelige invloed heeft op zijn omgeving en waar

Nadere informatie

RIOLERING VERVANGEN EN HERINRICHTEN STRAAT

RIOLERING VERVANGEN EN HERINRICHTEN STRAAT RIOLERING VERVANGEN EN HERINRICHTEN STRAAT Deel Boven-Hardinxveld tussen Rivierdijk Wetering en Koningin Wilhelminalaan Nassaustraat. Uitnodiging voor de bewonersavond op 27 juni en 5 juli 2016 van 19:00

Nadere informatie

Gent klimaatneutraal: via de grote poort of langs een hindernissenparcours

Gent klimaatneutraal: via de grote poort of langs een hindernissenparcours TRANSITION = Gent klimaatneutraal: via de grote poort of langs een hindernissenparcours 12 december 2015 Kabinet Schepen Tine Heyse Gent TRANSITION Klimaatbeleid = stad Gent (1) 2007: Bestuursakkoord Streven

Nadere informatie

5.339 kwh / kwh kwh kwh kwh kwh kwh kwh 9. Totaal aantal kwh groene stroom verbruikt in de gemeente

5.339 kwh / kwh kwh kwh kwh kwh kwh kwh 9. Totaal aantal kwh groene stroom verbruikt in de gemeente Indicator Milieubarometer ENERGIE Gemeente als bedrijf 1.Totaal elektriciteitsverbruik door de gemeentelijke dienst (AC) 163.728 kwh 161.540 kwh 167.699 kwh 165.549 kwh 165.000 kwh 147.108 kwh 122.605

Nadere informatie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie

Samen aan de slag met CO 2 -reductie Samen aan de slag met CO 2 -reductie CO 2 CO 2 CO 2 Versie 1 mrt 2018 Inleiding De Koninklijke Ginkel Groep is een allround groenbedrijf en is actief met het duurzaam vergroenen van de leefomgeving en

Nadere informatie

Afval en afvalwater: wat kunnen we leren van het verleden? Jeroen Langeveld, TU Delft

Afval en afvalwater: wat kunnen we leren van het verleden? Jeroen Langeveld, TU Delft Afval en afvalwater: wat kunnen we leren van het verleden? Jeroen Langeveld, TU Delft Afvalverwerking in NL: een succesnummer! Vast vuil problematiek opgelost Verwaarding al lang op agenda! Bron- versus

Nadere informatie

Strategisch Thema. -Duurzame stad-

Strategisch Thema. -Duurzame stad- Strategisch Thema -Duurzame stad- Modules Samenvatting 1 Houding Nijmegenaren 2 Energieopwekking en -verbruik 3 Omgaan met grondstoffen 5 Duurzame mobiliteit 6 Milieukwaliteit en leefomgeving 7 Datum:

Nadere informatie

2015 [Energiemeetplan CO2- reductiesyteem 2017-2020]

2015 [Energiemeetplan CO2- reductiesyteem 2017-2020] 2015 [Energiemeetplan CO2- reductiesyteem 2017-2020] Transportbedrijf R.Vels & Zn. B.V. Co2-prestatieladder 3.0 2015 Inhoud Inleiding... 2 1.1. Doelstellingen... 3 1.2. Planning meetmomenten... 3 1.3.

Nadere informatie

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid Duurzaamheid in : kansen en inspiratie Het s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid Leefomgeving Dit project draagt bij aan een gezond woon- en werkklimaat

Nadere informatie

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Riolering. Versie 30 maart 2017

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Riolering. Versie 30 maart 2017 Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Riolering 1. Scope/afbakening Onder de productgroep Riolering valt het geheel aan werken, diensten of leveringen gericht op de inzameling

Nadere informatie

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,

Nadere informatie

SUPERLOCAL. Klankbordgroep

SUPERLOCAL. Klankbordgroep SUPERLOCAL Klankbordgroep 15-11-2017 PROGRAMMA Stand van zaken Expogebouw Stedenbouw + Voorterstraat Gesloten waterkringloop UIA (Urban Innovative Actions) Inspiratiesessie EXPOGEBOUW Stand van zaken:

Nadere informatie

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019 Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie 25 april 2019 Behoeften invullen met minder hulpbronnen Langere levensduur voor producten Gedeeld gebruik Minder verlies Dienst centraal en niet het

Nadere informatie

Blauwzaam. Bijeenkomst Energie Convenant 1. 4 februari 2014

Blauwzaam. Bijeenkomst Energie Convenant 1. 4 februari 2014 Blauwzaam Bijeenkomst Energie Convenant 1 4 februari 2014 Waarom MVO? Innovatiever, efficiënter groter aanpassingsvermogen/minder afhankelijk Kostenbesparing minder afval, lagere energiekosten, minder

Nadere informatie

Review CO 2 reductiedoelstellingen. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1

Review CO 2 reductiedoelstellingen. Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1 Review CO 2 reductiedoelstellingen Conform niveau 3 op de CO 2 -prestatieladder 2.1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Voortgang subdoelstellingen 3 2.1. Voortgang subdoelstelling kantoren 3 2.2. Voortgang

Nadere informatie

Superlocal gesloten waterkringloop

Superlocal gesloten waterkringloop Superlocal gesloten waterkringloop 21 november 2018 Regiobijeenkomst nieuwe sanitatie Zuid-Nederland en België Ad de Man : Waterschapsbedrijf Limburg 2012 2015 : Wijk van Morgen Stappen in de tijd 2015-2016

Nadere informatie

Bent u. duurzaamheid. al de baas?

Bent u. duurzaamheid. al de baas? Bent u al de baas? Wat levert het je op? Inzicht in hoe u het sbereik binnen een leefgebied kunt vergroten door slimme inrichting van uw sbeleid en duurzame aanpak van infrastructurele (her)inrichtingsprojecten.

Nadere informatie

Energie meetplan 2019-2024. Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.2

Energie meetplan 2019-2024. Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.2 Energie meetplan 2019-2024 Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstellingen 4 3 Planning meetmomenten 5 3.1. Vestiging Aartsdijkweg 45 5 Scope 1 emissies 5 Scope

Nadere informatie

De klimaatneutrale waterketen

De klimaatneutrale waterketen De klimaatneutrale waterketen Jos Frijns Lelystad, 13 februari 2009 Klimaatverandering: adaptatie ja, maar ook mitigatie Belang van mitigatie voor watersector Gevolgen worden vooral zichtbaar in de waterketen,

Nadere informatie

LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING

LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 21 1. Inleiding

Nadere informatie

EvaluatiE NiEuwE SaNitatiE NoordErhoEk SNEEk 2014

EvaluatiE NiEuwE SaNitatiE NoordErhoEk SNEEk 2014 Final l rereport Evaluatie Nieuwe Sanitatie Noorderhoek Sneek rapport 214 38 Evaluatie Nieuwe Sanitatie Noorderhoek Sneek rapport 214 38 ISBN 978.9.5773.656.8 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL 33 46 32 FAX

Nadere informatie

De Omgevingswet komt er aan

De Omgevingswet komt er aan De Omgevingswet komt er aan wat betekent dat? Sanne Broeksma en Marlies van Arendonk Waarom willen we de omgevingswet? Waarom is dit (bestuurlijk) gewenst?? a. meer invloed voor inwoners en ondernemers

Nadere informatie

Duurzaam A2-project Maastricht

Duurzaam A2-project Maastricht 1 Duurzaam A2-project Maastricht Hoe duurzaam is A2M-project en waar liggen kansen? Maastricht, 29 oktober 2014 Hoe duurzaam is A2 Maastricht? Project heeft in 2006-2009 essentiële duurzame keuzes gemaakt:

Nadere informatie

Wet milieubeheer. Besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg. Melding artikel ENCI te Maastricht. Zaaknummer:

Wet milieubeheer. Besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg. Melding artikel ENCI te Maastricht. Zaaknummer: Besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg Wet milieubeheer Melding artikel 8.19 ENCI te Maastricht Kenmerk: 2015/50286 d.d. 16 juli 2015 Verzonden: INHOUDSOPGAVE 1 Melding 3 1.1 Vergunningensituatie...

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2012

Milieubarometerrapport 2012 Milieubarometerrapport 2012 Gebroeders Van der Plas Milieubarometerrapport - Gebroeders Van der Plas - 2012 Milieubarometer - 2012 Gebroeders Van der Plas Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals

Nadere informatie

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016 Denktank Grondstoffen uit reststromen Startnotitie 9 december 2016 1 Inhoudsopgave 1 3 12 19 Denktank recapitulatie startbijeenkomst 8 sept 2016 Inhoud komende sessies Wat is circulair? Bronnen 2 Denktank

Nadere informatie

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl 12-11-2007Sheet nummer 1 Ontwikkelingen wereldwijd Heeft de Al Gore film impact?

Nadere informatie

Het milieu in de regio Rotterdam

Het milieu in de regio Rotterdam Het milieu in de regio Rotterdam 2010 Colofon In het project Milieumonitoring Stadsregio Rotterdam werken samen: DCMR Milieudienst Rijnmond Gemeente Rotterdam GGD Rotterdam-Rijnmond Hoogheemraadschap van

Nadere informatie

JAARPLAN CO AW Groep Versie: februari Jaarplan CO februari 2018

JAARPLAN CO AW Groep Versie: februari Jaarplan CO februari 2018 Jaarplan CO 2 2018 19 februari 2018 Inhoud 1. Reductiedoelstellingen... 3 Bedrijfsdoelstelling... 3 Scope 1... 3 Scope 2... 3 Scope 3... 3 2. Maatregelen en initiatieven... 4 2.1 Maatregelen... 4 2.2.

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2014

Milieubarometerrapport 2014 Milieubarometerrapport 2014 Verheij Integrale groenzorg Milieubarometer - 2014 Verheij Integrale groenzorg Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik en afvalproductie naar

Nadere informatie

Het milieu in de regio Rotterdam

Het milieu in de regio Rotterdam Het milieu in de regio Rotterdam 2012 Colofon In het project Milieumonitoring Stadsregio Rotterdam werken samen: DCMR Milieudienst Rijnmond Gemeente Rotterdam GGD Rotterdam-Rijnmond Havenbedrijf Rotterdam

Nadere informatie

[2018] Inclusief strategieën ter reductie van scope3-emissie. Aannemings- en wegenbouwbedrijf Verdam B.V.

[2018] Inclusief strategieën ter reductie van scope3-emissie. Aannemings- en wegenbouwbedrijf Verdam B.V. [2018] Rapportage Scope 3-Emissies Geïdentificeerde en gekwantificeerde emissies conform de Corporate Value Chain (scope 3) Accounting and Reporting Standard Inclusief strategieën ter reductie van scope3-emissie.

Nadere informatie

Het Hart van Holland. Omgevingsvisie 2040

Het Hart van Holland. Omgevingsvisie 2040 Het Hart van Holland Regionale Agenda Omgevingsvisie 2040 GEMEENTERAAD KAAG & BRAASSEM 7 DECEMBER 2016 JEROEN TRAUDES kaag en braassem katwijk leiden leiderdorp noordwijk oegstgeest teylingen voorschoten

Nadere informatie

CO2-PRESTATIELADDER DV SCOPE 3 STRATEGISCH PLAN HOOFDDORP, 2 FEBRUARI 2017

CO2-PRESTATIELADDER DV SCOPE 3 STRATEGISCH PLAN HOOFDDORP, 2 FEBRUARI 2017 CO2-PRESTATIELADDER DV SCOPE 3 STRATEGISCH PLAN HOOFDDORP, 2 FEBRUARI 2017 Significante scope 3 emissies Aan de hand van zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve scope 3 analyse zijn de emissies in

Nadere informatie

Periodieke rapportage 2018 H1

Periodieke rapportage 2018 H1 Periodieke rapportage 2018 H1 Oktober 2018 Inhoud 1. Analyse van de voortgang... 3 1.1 Projecten met gunningsvoordeel... 3 1.2 Voortgang reductiedoelstellingen... 3 1.3 Verbeterpunten... 5 1. Analyse van

Nadere informatie

Milieubarometerrapport 2018

Milieubarometerrapport 2018 Milieubarometerrapport 2018 Pro Senectute Vastgoed BV Samengesteld op 11 april 2019 Milieubarometer - 2018 Pro Senectute Vastgoed BV Inhoud De Milieubarometer vertaalt gegevens zoals elektriciteitsverbruik

Nadere informatie

Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H3 2 t/m t/m 10

Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. H3 2 t/m t/m 10 Samenvatting door Julian 1714 woorden 27 februari 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H3 2 t/m 4 + 8 t/m 10 2 Aarde: de ecologische kringloop Ecosysteem: een natuursysteem waarbinnen

Nadere informatie

Een duurzaam bestaan voor de woning

Een duurzaam bestaan voor de woning Een duurzaam bestaan voor de woning Over de milieueffecten van het onderhouden, aanpassen en bewonen van woningen Arjen Meijer en Ad Straub, Onderzoeksinstituut OTB 3-11-2011 Delft University of Technology

Nadere informatie

De waarde van groen en beleggen met een meetbaar duurzaam en meervoudig rendement. Lodewijk Hoekstra founder NL Greenlabel 30 oktober 2018

De waarde van groen en beleggen met een meetbaar duurzaam en meervoudig rendement. Lodewijk Hoekstra founder NL Greenlabel 30 oktober 2018 De waarde van groen en beleggen met een meetbaar duurzaam en meervoudig rendement Lodewijk Hoekstra founder NL Greenlabel 30 oktober 2018 Beleggen meer natuurinclusief maken Naar 2 Afstand tot de natuur

Nadere informatie

Aanvraagformulier voor het bekomen van een gemeentelijke premie voor de aanleg van een individuele zuiveringsinstallatie te Wingene

Aanvraagformulier voor het bekomen van een gemeentelijke premie voor de aanleg van een individuele zuiveringsinstallatie te Wingene Aanvraagformulier voor het bekomen van een gemeentelijke premie voor de aanleg van een individuele zuiveringsinstallatie te Wingene AANVRAAGFORMULIER (in tweevoud in te dienen bij de milieudienst, Oude

Nadere informatie