Hotspotanalyse; de bijsluiter

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hotspotanalyse; de bijsluiter"

Transcriptie

1 Hotspotanalyse; de bijsluiter INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Bert Palsma STOWA

2 Gevallen van Hotspot gemeld Hotspot is niet gevaarlijk voor de volksgezondheid. Symptoom; verlies van focus en doelgerichtheid. Het doel is oppervlaktewaterkwaliteit verbeteren! Juiste maatregelen; - landelijke adviezen, - lokale invulling met lokale betrokkenen Medicatie beschikbaar Lees de bijsluiter!

3 Wat is de hotspotanalyse en waarvoor wordt dit middel gebruikt? Hotspotanalyse is een landelijke analyse van de relatieve bijdrage van de nederlandse RWZI s aan de concentraties medicijnresten in regionaal oppervlaktewater. gebaseerd op kentallen. Verspreiding van de medicijnresten in het regionale oppervlaktewatersysteem doorgerekend voor een gemiddeld droge zomer. Blauwe, groene en gele tabletten

4 Afleiding geneesmiddelenemissie per RWZI Emissie (RWZI) = emissie per inwoner * aantal inwoners 2 gram pppj. Afgeleid uit effluentmetingen (23 stoffen) bij RWZI s (Stowa, 2011) Aandeel ziekenhuizen en zorginstellingen is variabel, maar klein. Verwijderingspercentage RWZI s is variabel en is grootste bron van onzekerheid in de werkelijke emissie van een RWZI

5 Methode Hotspot analyse Bepalen emissie Modelleren van verspreiding o.b.v. metingen Maatlatten Drinkwater Concentratie bij lozingspunt Benedenstroomse invloed

6 Verspreiding geneesmiddelen in het milieu EMISSIE uit zuivering MODELBEREKENING LKM (landelijk KRWverkennermodel) woonwijken zorginstellingen 90% 6,5% 3,5% ziekenhuizen aanvoer geneesmiddelen vanuit buitenland 35% riolering rioolwaterzuiverings installaties overstorten oppervlaktewater(ecologie) drinkwater (zuivering) lekkende riolen grondwater

7 Concentratie bij lozingspunt 85% van bijdrage door 30% van rwzi s

8 Concentratieverhoging lozingspunt Vooral bij stromende beken In Zuid en Oost NL

9 Beinvloeding benedenstroomse waterkwaliteit

10 Beinvloeding benedenstroomse waterkwaliteit Grotere stilstaande wateren 83% van bijdrage door 20% van rwzi s

11 Resultaten drinkwaterbronnen Oppervlaktewater Oeverfiltraat Grondwater Belangrijke invloed vanuit buitenland(veel RWZI s) Invloed in Nederland verspreid over heel veel RWZI s Lokaal kan er een sterkererelatiezijn.

12 Resultaten drinkwaterbronnen

13 drinkwaterbronnen; Innamepunt Brakel in afgedamdemaas Concentraties in ugr/l 0,8 0,7 Nederland; 0,79 MAAS; 0,77 0,6 0,5 0,4 0,3 Vlaanderen; 0,06 Niers; 0,25 Roer; 0,38 0,2 0,1 0 Nederland Maas Vlaanderen Niers D Roer D

14 Landelijke hotspotanalyse 1.In beeld brengen van de RWZI s met de grootste invloed op medicijnen in oppervlaktewater. 2.Landelijk coherent beeld dat door alle waterschappen wordt onderschreven voor zowel het eigen beheersgebied als voor de andere gebieden. 3.faciliteren van een landelijke visie voor het nemen van maatregelen (o.a.) bij RWZI s.

15 WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U ER EXTRA VOORZICHTIG MEE ZIJN? Hotspotis een landelijke analyse gebaseerd op kentallen. Doorgerekend voor een gemiddeld droge zomer. Er is geen maatstaf, geen grens! Wees extra voorzichtig Hotspotanalyse identificeert 114 rioolwaterzuiveringen als hotspot medicijnresten Wij hebben gemeten in het oppervlaktewater en het klopt niet!

16 0, 10, 50 of 150 hotspots? 0, 10, 50 of 150 hotspots?

17 Niet alleen donkerblauwe pillen! Variatie en onzekerheden in zuiveringsrendement. Ambitie of doelen voor het lokale oppervlaktewater Status en mogelijkheden van het oppervlaktewater (ESF); stroomprofiel, nutrienten, zuurstof, andere microverontreinigingen, NH 4 + Status en mogelijkheden op de lokale RWZI Kijk ook naar de lichtblauwe en groene pillen.

18 Rendement RWZI A10BA02 - M etf ormine B01AC07 - Dipyridamol C01BB01 - Lidocaï ne n = 7 C03AB02 - Bezafibraat n = 5 C07AA07 - Sotalol C07AB02 - M etoprolol n = 7 C10AB02 - Bezafibraat n = 5 C10AB04 - Gemfibrozil J01EA01 - Trimet hoprim n = 6 J01EC01 - Sulfamethoxazol J01FA10 - Azit romycine n = 3 n = 5 L01AA01 - Cyclof osfamide n = 1 Actieve stof M 01AB05 - Diclof enac M 01AE01 - Ibuprof en M 01AE02 - Naproxen

19 M 01AE03 - Ketoprof en Rendement RWZI N02BB01 - Fenazon N02BB01 - Fenazon N03AA03 - Primidon n = 2 n = 5 n = 1 N03AF01 - Carbamazepine N03AX12 - Gabapent ine N03AX14 - Levetiracet am N05AD05 - Pipamperon n = 6 N05AH02 - Clozapine n = 6 N05AH04 - Quetiapine n = 7 N05AN01 - Lit hium n = 1 N05BA04 - Oxazepam V08AA05 - Joxit alaminezuur n = 1 V08AB10 - Jomeprol n = Verwijderingspercentage RWZI (%)

Geneesmiddelen in de afvalwaterketen

Geneesmiddelen in de afvalwaterketen Geneesmiddelen in de afvalwaterketen Barry Pieters Grontmij B.V., Team Ecologie, Amsterdam Barry.Pieters@grontmij.nl 1 Geneesmiddelen in milieu: veel aandacht 2 Geneesmiddelen in Nederland Grote diversiteit:

Nadere informatie

Geneesmiddelen. Kwantificering emissies naar water. Bijeenkomst 25 november 2013, Erembodegem. Barry Pieters

Geneesmiddelen. Kwantificering emissies naar water. Bijeenkomst 25 november 2013, Erembodegem. Barry Pieters Geneesmiddelen Kwantificering emissies naar water Bijeenkomst 25 november 2013, Erembodegem Grontmij: Lideke Vergouwen Barry Pieters Inhoud Vergelijking Nederland en Vlaanderen Vergelijking Vlaamse meetgegevens

Nadere informatie

INVENTARISATIE VAN EMISSIE VAN GENEESMIDDELEN ZORG DEEL C. EINDRAPPORTAGE RAPPORT

INVENTARISATIE VAN EMISSIE VAN GENEESMIDDELEN ZORG DEEL C. EINDRAPPORTAGE RAPPORT INVENTARISATIE VAN EMISSIE VAN GENEESMIDDELEN UIT Fina ZORGINSTELLINGEN l re port ZORG DEEL C. EINDRAPPORTAGE RAPPORT 2011 02 ZORG Inventarisatie van emissie van geneesmiddelen uit zorginstellingen rapport

Nadere informatie

Onderzoek O3GAC. Symposium medicijnresten in afvalwater. Manon Bechger Waternet 19 januari 2018

Onderzoek O3GAC. Symposium medicijnresten in afvalwater. Manon Bechger Waternet 19 januari 2018 Onderzoek O3GAC Symposium medicijnresten in afvalwater Manon Bechger Waternet 19 januari 2018 Inhoud O3GAC Aanleiding O3GAC onderzoek Het O3-STEP filter Waarom een O3-STEP filter? Inhoud project O3GAC

Nadere informatie

GGZ Instelling Waterschap Vallei en Eem

GGZ Instelling Waterschap Vallei en Eem F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen GGZ Instelling Waterschap Vallei en Eem rapport 2011 W01H ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen Deel B. metingen Casestudie.

Nadere informatie

Geneesmiddelen in het Utrechtse milieu. Janco van Gelderen (Provincie Utrecht) Marc Vissers (SWECO)

Geneesmiddelen in het Utrechtse milieu. Janco van Gelderen (Provincie Utrecht) Marc Vissers (SWECO) Geneesmiddelen in het Utrechtse milieu Janco van Gelderen (Provincie Utrecht) Marc Vissers (SWECO) Welkom & Wie zit er in de zaal? Wie zijn wij: Janco van Gelderen, projectleider provincie Utrecht Marc

Nadere informatie

Verpleeghuis Waterschap Aa en Maas

Verpleeghuis Waterschap Aa en Maas F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen Verpleeghuis Waterschap Aa en Maas rapport 2011 W01A ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen Deel B. metingen Casestudie.

Nadere informatie

Verpleeghuis Waterschap Scheldestromen

Verpleeghuis Waterschap Scheldestromen F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen Verpleeghuis Waterschap Scheldestromen rapport 2011 W01G ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen Deel B. metingen Casestudie.

Nadere informatie

Geneesmiddelen en waterkwaliteit. Caroline Moermond Els Smit Robin van Leerdam Monique van der Aa Mark Montforts

Geneesmiddelen en waterkwaliteit. Caroline Moermond Els Smit Robin van Leerdam Monique van der Aa Mark Montforts Geneesmiddelen en waterkwaliteit Caroline Moermond Els Smit Robin van Leerdam Monique van der Aa Mark Montforts Geneesmiddelen zijn waardevol voor de volksgezondheid maar de resten van geneesmiddelen kunnen

Nadere informatie

GGZ Instelling Waterschap De Dommel

GGZ Instelling Waterschap De Dommel F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen GGZ Instelling Waterschap De Dommel rapport 2011 W01C ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen Deel B. metingen Casestudie.

Nadere informatie

F ina l re p ort ZORG. Deel B. metingen. Instelling voor verstandelijk gehandicapten Waterschap Brabantse Delta 2011 W01B. rapport

F ina l re p ort ZORG. Deel B. metingen. Instelling voor verstandelijk gehandicapten Waterschap Brabantse Delta 2011 W01B. rapport F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen Instelling voor verstandelijk gehandicapten Waterschap Brabantse Delta rapport 2011 W01B ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen

Nadere informatie

Verpleeg- en verzorgingshuis Waterschap Roer en Overmaas

Verpleeg- en verzorgingshuis Waterschap Roer en Overmaas F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen Verpleeg- en verzorgingshuis Waterschap Roer en Overmaas rapport 2011 W01F ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen Deel

Nadere informatie

Verwijdering van geneesmiddelen door RWZI s in de provincie Utrecht

Verwijdering van geneesmiddelen door RWZI s in de provincie Utrecht Verwijdering van geneesmiddelen door RWZI s in de provincie Utrecht Marc Vissers (Sweco), Janco van Gelderen (provincie Utrecht) De Utrechtse waterkwaliteitsbeheerders hebben de influentconcentraties,

Nadere informatie

Verpleeg- en verzorgingshuis Waterschap Hunze en Aa s

Verpleeg- en verzorgingshuis Waterschap Hunze en Aa s F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen Verpleeg- en verzorgingshuis Waterschap Hunze en Aa s rapport 2011 W01D ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen Deel B.

Nadere informatie

Zeeuwse situatie emissie geneesmiddelen

Zeeuwse situatie emissie geneesmiddelen Samenwerking in de afvalwaterketen Themagroep medicijnresten en hormoonverstorende stoffen Zeeuwse situatie emissie geneesmiddelen Een inschatting van de milieurisico s voor het oppervlaktewater Datum

Nadere informatie

F ina l re p ort ZORG. Deel B. metingen. Instelling voor lichamelijk gehandicapten Waterschap Rivierenland 2011 W01E

F ina l re p ort ZORG. Deel B. metingen. Instelling voor lichamelijk gehandicapten Waterschap Rivierenland 2011 W01E F ina l re p ort ZORG Deel B. metingen Instelling voor lichamelijk gehandicapten Waterschap Rivierenland rapport 2011 W01E ZORG Zoeken naar Oplossingen voor Reductie van Geneesmiddelen uit zorginstellingen

Nadere informatie

1-STEP filter rwzi Horstermeer

1-STEP filter rwzi Horstermeer 1-STEP filter rwzi Horstermeer Eén jaar ervaring Manon Bechger Waternet 21 November 2013 Openingssymposium 1-STEP Een nieuwe generatie effluent Inhoud Aanleiding bouw 1-STEP op Horstermeer Wat is 1-STEP?

Nadere informatie

Extra zuiveren? Strategie Vechtstromen. René Nij Bijvank 22 maart 2018

Extra zuiveren? Strategie Vechtstromen. René Nij Bijvank 22 maart 2018 Extra zuiveren? Strategie Vechtstromen René Nij Bijvank 22 maart 2018 Concentratie bij lozingspunt Vechtstromen staat er gekleurd op. Eerst: inzoomen Verspreiding per RWZI Voorbeeld: Enschede Voorbeeld:

Nadere informatie

Evaluatie van het project. Milieubewust medicijnen voorschrijven door huisartsen in Meppel

Evaluatie van het project. Milieubewust medicijnen voorschrijven door huisartsen in Meppel Evaluatie van het project Milieubewust medicijnen voorschrijven door huisartsen in Meppel Geschreven door Datum 25 april 2017 Revisidatum versie Definitief documentnaam Afdeling Strategie en Beleid bestemd

Nadere informatie

HOTSPOTS GENEESMIDDELEN IN FRYSLÂN MET BEHULP VAN WATERKWALITEITSMODELLEN

HOTSPOTS GENEESMIDDELEN IN FRYSLÂN MET BEHULP VAN WATERKWALITEITSMODELLEN HOTSPOTS GENEESMIDDELEN IN FRYSLÂN MET BEHULP VAN WATERKWALITEITSMODELLEN WETTERSKIP FRYSLÂN 30 juli 2015 078574996:0.2 - Definitief C01021.200938.0100 Inhoud Samenvatting... 3 1 Inleiding... 5 2 Uitgevoerde

Nadere informatie

LANDELIJKE HOTSPOTANALYSE GENEESMIDDELEN RWZI S

LANDELIJKE HOTSPOTANALYSE GENEESMIDDELEN RWZI S LANDELIJKE HOTSPOTANALYSE GENEESMIDDELEN RWZI S RAPPORT 2017 42 LANDELIJKE HOTSPOTANALYSE GENEESMIDDELEN RWZI S RAPPORT 2017 42 ISBN 978.90.5773.766.4 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL 033 460 32 00 Stationsplein

Nadere informatie

Geneesmiddelen: kwantificering emissies naar oppervlaktewater

Geneesmiddelen: kwantificering emissies naar oppervlaktewater Geneesmiddelen: kwantificering emissies naar oppervlaktewater Werkdocument: schatting emissies geneesmiddelen Vlaanderen voor het Weiss-model Definitief In opdracht van: Vlaamse MilieuMaatschappij Dienst

Nadere informatie

> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

> Retouradres Postbus EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Microverontreinigingen in RWA. Jeroen Langeveld

Microverontreinigingen in RWA. Jeroen Langeveld Microverontreinigingen in RWA Jeroen Langeveld Ketenaanpak medicijnresten Is ketenaanpak genoeg? Effluent niet enige lozingsroute Ibuprofen Is ketenaanpak genoeg? Effluent niet enige lozingsroute Carbamazepine

Nadere informatie

Resultaten van de analyses van medicijnen in afvalwater

Resultaten van de analyses van medicijnen in afvalwater Resultaten van de analyses van medicijnen in afvalwater Jurgen Meirlaen, Afdeling rapportering water Studiedag geneesmiddelen in water 25 november 2013 VMM, Aalst Overzicht Inleiding Opzet van het onderzoek

Nadere informatie

Medicijnen in de waterketen

Medicijnen in de waterketen Vlaanderen is milieu Medicijnen in de waterketen Resultaten verkennend onderzoek in de periode 2014-2016 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Medicijnen in de waterketen. Resultaten

Nadere informatie

ECOLOGISCHE EFFECTMETINGEN IN OPPERVLAKTEWATER

ECOLOGISCHE EFFECTMETINGEN IN OPPERVLAKTEWATER ECOLOGISCHE EFFECTMETINGEN IN OPPERVLAKTEWATER Medicijnenresten uit Drents water 22 maart 2018 Arjan Verhoeff Beleidsadviseur waterkwaliteit Waterschap Drents Overijsselse Delta Wat komt aan bod? 1. Wat

Nadere informatie

Terugdringen van geneesmiddelen in de watercyclus van Limburg

Terugdringen van geneesmiddelen in de watercyclus van Limburg Terugdringen van geneesmiddelen in de watercyclus van Limburg Jan Hofman, Harry Tolkamp, Thomas ter Laak, Hans Huiting, Roberta Hofman-Caris, KWR Watercycle Research Institute, Nieuwegein; Peter van Diepenbeek,

Nadere informatie

Informatie over GenX van waterbedrijven Evides en Dunea

Informatie over GenX van waterbedrijven Evides en Dunea Informatie over GenX van waterbedrijven Evides en Dunea Van de site van Evides: In de media: PFOA en GenX Diverse media berichtten over de kwaliteit van het drinkwater in relatie tot de stoffen GenX en

Nadere informatie

MEDICIJNEN IN WATER EEN STAND VAN ZAKEN VAN DE KENNIS IN VLAANDEREN. Aalst, 25 November 2013

MEDICIJNEN IN WATER EEN STAND VAN ZAKEN VAN DE KENNIS IN VLAANDEREN. Aalst, 25 November 2013 MEDICIJNEN IN WATER EEN STAND VAN ZAKEN VAN DE KENNIS IN VLAANDEREN Aalst, 25 November 2013 Actie 7 LIFE+ 08 ENV-B-042 WEISS http://weiss.vmm.be weiss@vmm.be 09:30 Welkom en situering binnen WEISS Life+

Nadere informatie

Rapport. Interpretatie metingen influent en effluent RWZI s. Meetronde geneesmiddelen RWZI s en regionaal water provincie Utrecht 2017.

Rapport. Interpretatie metingen influent en effluent RWZI s. Meetronde geneesmiddelen RWZI s en regionaal water provincie Utrecht 2017. Rapport Projectnummer: 6500978000 Referentienummer: Referentienummer Datum: 7-05-08 Interpretatie metingen influent en effluent RWZI s Meetronde geneesmiddelen RWZI s en regionaal water provincie Utrecht

Nadere informatie

Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3

Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3 Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3 Inhoud presentatie Waar gaat t om? Landelijke ketenaanpak Regionale aanpak Wat doet WSVV al? Wat staat er op stapel in 2017 en verder? Waterketen Watersysteem

Nadere informatie

Impact van rwzi s op geneesmiddelconcentra5es in kwetsbaar oppervlaktewater

Impact van rwzi s op geneesmiddelconcentra5es in kwetsbaar oppervlaktewater Impact van rwzi s op geneesmiddelconcentra5es in kwetsbaar oppervlaktewater Lieke Coppens (KWR; Copernicus Ins4tuut Universiteit Utrecht), Jos van Gils (Deltares), Thomas ter Laak (KWR; Wageningen Universiteit),

Nadere informatie

Nieuwe sanitatie. Conventionele sanitatie is geweldig. Of misschien?. Hoe kun je dat anders aanpakken? Waarom dan toch nieuwe sanitatie?

Nieuwe sanitatie. Conventionele sanitatie is geweldig. Of misschien?. Hoe kun je dat anders aanpakken? Waarom dan toch nieuwe sanitatie? Nieuwe sanitatie Bert Palsma STOWA 14-10-2015 Conventionele sanitatie is geweldig Drinkwater; 125 l/p/dag 200 /jr Riolering 195/ jr RWZI 175/ jr 575,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1

Nadere informatie

Nieuwe stoffen. in ons water. Wat weten we ervan? Wat moeten we ermee? Wat doen we ermee? 2009

Nieuwe stoffen. in ons water. Wat weten we ervan? Wat moeten we ermee? Wat doen we ermee? 2009 Nieuwe stoffen in ons water Wat weten we ervan? Wat moeten we ermee? Wat doen we ermee? 2009 07 Perceptie belangrijker dan risicoberekening Prozac bij de vis Hormonen in water nachtmerrie voor natuur

Nadere informatie

Kerntaak/plandoel: Kerntaak 1 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling & waterbeheer/plandoel 4 Schoon en voldoende water en veilig tegen overstroming

Kerntaak/plandoel: Kerntaak 1 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling & waterbeheer/plandoel 4 Schoon en voldoende water en veilig tegen overstroming STATENBRIEF Onderwerp: Resultaten monitoring grondwaterkwaliteit 2015 Portefeuillehouder: Josan Meijers Kerntaak/plandoel: Kerntaak 1 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling & waterbeheer/plandoel 4 Schoon en

Nadere informatie

Samenwerking voor een betere waterkwaliteit

Samenwerking voor een betere waterkwaliteit Dossier Medicijnresten uit water Ontwikkeling Toelating Fabrikage Distributie/ Opslag Voorschrijven Afleveren Gebruik Afval Zuivering Riool Zuivering Drinkwater wijze van toediening, dosering Overstort

Nadere informatie

Emissies van (nieuwe) stoffen naar oppervlaktewater

Emissies van (nieuwe) stoffen naar oppervlaktewater Emissies van (nieuwe) stoffen naar oppervlaktewater Gevolgen voor de drinkwatervoorziening André Bannink @BanninkAndre 21 maart 2013 Emissiesymposium 1 Inhoud Referentiekader van RIWA Definitie nieuwe

Nadere informatie

VOORSTEL. Documentnummer Programma Waterketen Projectnummer. Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 Onderwerp Beleidskader nieuwe stoffen

VOORSTEL. Documentnummer Programma Waterketen Projectnummer. Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 Onderwerp Beleidskader nieuwe stoffen Aan algemeen bestuur 18 februari 2015 VOORSTEL Datum 6 januari 2015 Portefeuillehouder B.J. van Vreeswijk Documentnummer 661410 Programma Waterketen Projectnummer Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 1. Voorstel

Nadere informatie

Zuivering van stedelijk afvalwater: zware metalen,

Zuivering van stedelijk afvalwater: zware metalen, Indicator 22 juni 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De afgelopen dertig jaar is voor

Nadere informatie

Wateraanvoer van Waal naar Maas: gunstig voor de waterkwaliteit?

Wateraanvoer van Waal naar Maas: gunstig voor de waterkwaliteit? Wateraanvoer van Waal naar Maas: gunstig voor de waterkwaliteit? Rosa Sjerps (KWR Watercycle Research Institute), Wim Werkman (Rijkswaterstaat), Harry Römgens (RIWA Maas), Gertjan Zwolsman (KWR Watercycle

Nadere informatie

Speedisk-GCMS analyse van musken in oppervlaktewater

Speedisk-GCMS analyse van musken in oppervlaktewater nummer 2 maart 2009 In het voorjaar van 2006 is door de waterschappen het netwerk monitoring nieuwe stoffen opgericht. STOWA heeft de coördinatie van dit netwerk op zich genomen. Onder nieuwe stoffen wordt

Nadere informatie

HOTSPOTANALYSE GENEESMIDDELEN

HOTSPOTANALYSE GENEESMIDDELEN METHODIEK VOOR WATERBEHEERDERS OM Fina RWZI S l rete port PRIORITEREN HOTSPOTANALYSE GENEESMIDDELEN RAPPORT 2015 32 Hotspotanalyse geneesmiddelen Methodiek voor waterbeheerders om rwzi s te prioriteren

Nadere informatie

Nadere regionale hotspotanalyse in het Maasstroomgebied

Nadere regionale hotspotanalyse in het Maasstroomgebied SMWK-1801 Nadere regionale hotspotanalyse in het Maasstroomgebied Met kosten-batenanalyse bij toepassing van PACAS Inhoudsopgave 1 Schone Maaswaterketen... 3 1.1 Achtergronden... 3 1.1.1 Schone Maaswaterketen...3

Nadere informatie

Stroomgebiedsafstemming Rijnwest. ER in combinatie met meetgegevens

Stroomgebiedsafstemming Rijnwest. ER in combinatie met meetgegevens Stroomgebiedsafstemming Rijnwest ER in combinatie met meetgegevens Stroomgebiedsafstemming Rijn-West 2 Opdrachtgever: Rijn West Begeleidingsgroep / beoordelingsgroep: Provincies, RAO, KRW-Kernteam Rijn

Nadere informatie

Thomas ter Laak, Stefan Kools, Julian Starink , Amersfoort. Quickscan. Diergeneesmiddelen in de. waterketen

Thomas ter Laak, Stefan Kools, Julian Starink , Amersfoort. Quickscan. Diergeneesmiddelen in de. waterketen Thomas ter Laak, Stefan Kools, Julian Starink 6-4-2017, Amersfoort 1 Quickscan Diergeneesmiddelen in de waterketen Bridging science to practice 2 Diergeneesmiddelengebruik Veestapel: 4.000.000 koeien 12.000.000

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste

Nadere informatie

Nieuwe sanitatie in Nederland. Bert Palsma

Nieuwe sanitatie in Nederland. Bert Palsma Nieuwe sanitatie in Nederland Bert Palsma Conventioneel is fantastisch! Drinkwater; 125 l/p/dag 180 /jr Riolering 125/ jr RWZI 135/ jr 440,- / huishouden /jr 1 toilet spoeling (5 l) ~ 0,025 1 toilet spoeling

Nadere informatie

Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem Gaat u mee op reis? ALV BPG 11 november 2016

Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem Gaat u mee op reis? ALV BPG 11 november 2016 Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem Gaat u mee op reis? ALV BPG 11 november 2016 Wateroverlast juni 2016 Van onttrekkingsverbod op 19 mei naar wateroverlast en waterkwaliteitsproblemen

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016 We starten de dag met het teruggeven van de resultaten uit de interviews Vitens en Vallei en Veluwe hebben gesproken met deskundigen, beleidsmakers en bestuurders om meer zicht te krijgen op het probleem,

Nadere informatie

Workshop. Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs

Workshop. Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs Workshop Mestverwerking: een bron van emissies of een kans voor emissie reductie? Ellen van Voorthuizen Wim van der Hulst Gerard Rijs Programma Welkom en opening Introductie mestverwerking MVI s Achtergronddocument:

Nadere informatie

Quick scan geneesmiddelen Provincie Gelderland

Quick scan geneesmiddelen Provincie Gelderland Quick scan geneesmiddelen Provincie Gelderland Grond- en oppervlaktewaterkwaliteit geneesmiddelen Definitief Provincie Gelderland Grontmij Nederland B.V. De Bilt, 11 september 2014, revisie D1 Verantwoording

Nadere informatie

Wat zit er in ons afvalwater? WATSON. geeft het antwoord!

Wat zit er in ons afvalwater? WATSON. geeft het antwoord! Wat zit er in ons afvalwater? WATSON geeft het antwoord! Wat zit er in ons afvalwater? WATSON geeft het antwoord! Inhoudsopgave. Inleiding 4. Weten begint met meten 5. Wat is de Watson database? 5. De

Nadere informatie

Themabijeenkomst Innovatie 8 november 2012

Themabijeenkomst Innovatie 8 november 2012 Themabijeenkomst Innovatie 8 november 2012 BEOORDELINGSGRONDSLAG VOOR AFVALWATERSYSTEMEN Hans Korving Witteveen+Bos Waar gaan we het over hebben? Motivatie Context Aanpak Zelf aan de slag Uitwerking grondslag

Nadere informatie

RIVM rapport 703719016/2007. Geneesmiddelen in drinkwater en drinkwaterbronnnen Resultaten van het meetprogramma 2005/2006

RIVM rapport 703719016/2007. Geneesmiddelen in drinkwater en drinkwaterbronnnen Resultaten van het meetprogramma 2005/2006 RIVM rapport 703719016/2007 Geneesmiddelen in drinkwater en drinkwaterbronnnen Resultaten van het meetprogramma 2005/2006 J.F.M. Versteegh, N.G.F.M. van der Aa, E. Dijkman Contact: Ans Versteegh Centrum

Nadere informatie

Effect van klimaatverandering en vergrijzing op waterkwaliteit en drinkwaterfunctie van Maas en Rijn

Effect van klimaatverandering en vergrijzing op waterkwaliteit en drinkwaterfunctie van Maas en Rijn Effect van klimaatverandering en vergrijzing op waterkwaliteit en drinkwaterfunctie van Maas en Rijn Rosa Sjerps (KWR Watercycle Research Institute), Thomas ter Laak (KWR Watercycle Research Institute,

Nadere informatie

Onderzoeksprogramma microverontreinigingen afvalwater en aanpak medicijnresten bij waterschappen. Cora Uijterlinde - STOWA

Onderzoeksprogramma microverontreinigingen afvalwater en aanpak medicijnresten bij waterschappen. Cora Uijterlinde - STOWA Onderzoeksprogramma microverontreinigingen afvalwater en aanpak medicijnresten bij waterschappen Cora Uijterlinde - STOWA Microverontreinigingen Contaminants of emerging concern (CEC s) Bestrijdingsmiddelen

Nadere informatie

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater Nederland is een land van water. Met veel beken, sloten en rivieren. Het water dat door deze beken, sloten en rivieren stroomt noemen we

Nadere informatie

Na de ontdekking van het bestrijdingsmiddel bentazon

Na de ontdekking van het bestrijdingsmiddel bentazon Stand van zaken Geneesmiddelen in de watercyclus Jan Peter van der Hoek, Jacques van Alphen, Reinoutje Kaas en Ron van der Oost In oppervlaktewater, grondwater en drinkwater worden genees- en röntgencontrastmiddelen

Nadere informatie

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017 Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater Emissiesymposium 6 april 2017 1 Ministerie van 11 april Infrastructuur 2017 en Milieu Waarom een Delta-aanpak? Waterkwaliteit is verbeterd, maar nog niet voldoende

Nadere informatie

Jaarverslag Water 2015

Jaarverslag Water 2015 Vlaanderen is milieu Jaarverslag Water 2015 VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be \\\\\\ JAARVERSLAG WATER 2015 \\\\\ DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Jaarverslag water 2015 Samenstellers Afdeling Rapportering

Nadere informatie

Programma Water en klimaatveranderingen

Programma Water en klimaatveranderingen Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren

Nadere informatie

Onderzoek gezondheidsrisico s. stof rond Schiphol. Module 1 Resultaten meetcampagne. Subtitle. April 2018

Onderzoek gezondheidsrisico s. stof rond Schiphol. Module 1 Resultaten meetcampagne. Subtitle. April 2018 Onderzoek gezondheidsrisico s ultrafijn stof rond Schiphol Module 1 Resultaten meetcampagne taxiënde zhrhrwh45e vliegtuigen April 2018 Subtitle Campagne taxiënde vliegtuigen Doel: Onderzoek nut en noodzaak

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. B. Canton (PvdD) (d.d. 14 augustus 2017) Nummer Onderwerp Drinkwaterkwaliteit Zuid-Holland

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. B. Canton (PvdD) (d.d. 14 augustus 2017) Nummer Onderwerp Drinkwaterkwaliteit Zuid-Holland van Gedeputeerde Staten op vragen van B. Canton (PvdD) (d.d. 14 augustus 2017) Nummer 3319 Onderwerp Drinkwaterkwaliteit Zuid-Holland Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller In 2016

Nadere informatie

Bert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011

Bert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011 Ammonium in de Emissieregistratie?! Natuurlijke processen, antropogene bronnen en emissies in de ER Bert Bellert, Waterdienst Ammonium als stof ook in ER??: In kader welke prioritaire stoffen, probleemstoffen,

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20906 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie Standpunt Nieuwe Sanitatie Vastgesteld door het college van dijkgraaf en hoogheemraden op 12 juni 2012. Inleiding Over de manier van inzameling- en zuivering van huishoudelijk afvalwater ontstaan nieuwe

Nadere informatie

Samenwerken aan schoner water in het Maasstroomgebied

Samenwerken aan schoner water in het Maasstroomgebied SMWK-1803 Samenwerken aan schoner water in het Maasstroomgebied Resultaten op hoofdlijnen van onderzoek naar verwijdering microverontreinigingen met poederkool (PACAS) en regionale hotspotanalyse medicijnresten

Nadere informatie

Vraag 1 Wat is uw reactie op de berichten in het Algemeen Dagblad over het aantreffen van GenX in drinkwater op meerdere locaties?

Vraag 1 Wat is uw reactie op de berichten in het Algemeen Dagblad over het aantreffen van GenX in drinkwater op meerdere locaties? > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Doorwerking resultaten uit Kallisto project. Ger Renkens gemeente Eindhoven

Doorwerking resultaten uit Kallisto project. Ger Renkens gemeente Eindhoven Doorwerking resultaten uit Kallisto project Ger Renkens gemeente Eindhoven Doelstelling is het formuleren van een gezamenlijk (11 partijen) maatregelenpakket om de doelen van de Kader Richtlijn Water te

Nadere informatie

Nieuwe stoffen, nieuwe wetten?

Nieuwe stoffen, nieuwe wetten? Nieuwe stoffen, nieuwe wetten? Ontwikkelingen lozingsbeleid industrie Roy Tummers, 6 april 2017 Kommer en kwel? PBL: waterkwaliteit sinds 1980 significant verbeterd Kwaliteit oppervlaktewater voldoende

Nadere informatie

samenvatting van de Atlas van de waterkwaliteit IN HET GEBIED VAN RIJN EN IJSSEL

samenvatting van de Atlas van de waterkwaliteit IN HET GEBIED VAN RIJN EN IJSSEL samenvatting van de Atlas van de waterkwaliteit IN HET GEBIED VAN RIJN EN IJSSEL Samenvatting van de Atlas van de Waterkwaliteit De zorg voor de waterkwaliteit is in de lange geschiedenis van de waterschappen

Nadere informatie

Nieuwe stoffen in het milieu: probleem of niet?

Nieuwe stoffen in het milieu: probleem of niet? Nieuwe stoffen in het milieu: probleem of niet? Workshop Geneesmiddelen en metabolieten in oppervlaktewater KWR, Nieuwegein, 7 december 2012 Anja Derksen (AD eco advies) " Input voor discussie Literatuurstudie

Nadere informatie

Vlaanderen is milieu. Jaarverslag Water 2016 syntheserapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ.

Vlaanderen is milieu. Jaarverslag Water 2016 syntheserapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ. Vlaanderen is milieu Jaarverslag Water 2016 syntheserapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Jaarverslag water 2016 Samenstellers Afdeling Rapportering Water, VMM Inhoud

Nadere informatie

REDUCTIE HYDRAULISCHE BELASTING RWZI

REDUCTIE HYDRAULISCHE BELASTING RWZI REDUCTIE HYDRAULISCHE BELASTING RWZI Hans Korving Witteveen+Bos WAARSCHUWING Deze presentatie kan verrassende resultaten bevatten Waar gaan we het over hebben? Wat is de achtergrond? Historie en toekomst

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Hoe is de kwaliteit van het drinkwater in Nederland? Drinken van voldoende water is belangrijk voor je gezondheid. Nou hoor je altijd om je heen dat Nederland het schoonste drinkwater van de wereld heeft,

Nadere informatie

WaterWerkplaatsen. Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem. WaterWerkplaats voor bestuurders 1 november 2016

WaterWerkplaatsen. Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem. WaterWerkplaats voor bestuurders 1 november 2016 WaterWerkplaatsen Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem WaterWerkplaats voor bestuurders 1 november 2016 Programma vandaag Deel 1: bijpraten (tot 16.30 uur) opening (Sander Groenen)

Nadere informatie

Hoe groen zijn uw evenementen?

Hoe groen zijn uw evenementen? Even voorstellen... GMB introduceert SaNiPhos : Europa s eerste urineverwerkingsfabriek voor het verwerken en winnen van nuttige meststoffen uit urine. Terugwinning van fosfaat en stikstof uit urine levert

Nadere informatie

Duurzame watersystemen

Duurzame watersystemen TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater

Nadere informatie

Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering,

Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2016 Indicator 1 oktober 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met

Nadere informatie

Actieprogramma aanpak medicijnresten uit water wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit

Actieprogramma aanpak medicijnresten uit water wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit Actieprogramma aanpak medicijnresten uit water 2016-2020 wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit 1 Inhoud 1. Aanleiding... 3 2. Achtergrond... 4 3. Uitgangspunten en scope... 7 Uitgangspunten... 7 Scope...

Nadere informatie

Waarvoor wordt GenX toegepast? Er is een aantal toepassingen bekend waarbij GenX kan vrijkomen in het milieu. Denk bijvoorbeeld aan:

Waarvoor wordt GenX toegepast? Er is een aantal toepassingen bekend waarbij GenX kan vrijkomen in het milieu. Denk bijvoorbeeld aan: LAATSTE UPDATE: DINSDAG 17 JULI 2018 Over GenX en PFOA Wat is GenX? GenX is een fluorhoudende stof die gebruikt wordt bij de productie van teflonlagen die onder meer in anti aanbakpannen zitten. GenX is

Nadere informatie

Medicijnresten in water: geslachtsverandering bij vissen, maar heeft het ook invloed op de mens? Geneesmiddelen en ecologie

Medicijnresten in water: geslachtsverandering bij vissen, maar heeft het ook invloed op de mens? Geneesmiddelen en ecologie Disclosure belangen spreker Medicijnresten in water: geslachtsverandering bij vissen, maar heeft het ook invloed op de mens? (potentiële) belangenverstrengeling Geen Caroline Moermond, RIVM Met dank aan

Nadere informatie

KRW-verkenner in gebruik

KRW-verkenner in gebruik KRW-verkenner in gebruik 4 praktijkvoorbeelden Johan Bode Gis-analist /medewerker onderzoek Waterschap Peel en Maasvallei Inhoud Wat is de KRW-verkenner? Inhoud KRW-verkenner Gebiedsdatabase Kennisdatabase

Nadere informatie

Samenvatting van: Effecten van het Lozingenbesluit Open Teelt en Veehouderij (LOTV) op de waterkwaliteit.

Samenvatting van: Effecten van het Lozingenbesluit Open Teelt en Veehouderij (LOTV) op de waterkwaliteit. Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling/RIZA Samenvatting van: Effecten van het Lozingenbesluit

Nadere informatie

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,

Nadere informatie

Optimalisatie peilbeheer St.Anthonis-Boxmeer. Streekbijeenkomst augustus 2018

Optimalisatie peilbeheer St.Anthonis-Boxmeer. Streekbijeenkomst augustus 2018 Optimalisatie peilbeheer St.Anthonis-Boxmeer Streekbijeenkomst augustus 2018 Optimalisatie peilbeheer St.Anthonis-Boxmeer Agenda Welkom en introductie Verwachtingen Toelichting proces Thema wateraanvoer

Nadere informatie

Grondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken

Grondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken Grondwater beïnvloedt kwaliteit Limburgse beken Resultaten WAHYD Hoe zit het in elkaar: afkijken bij Noord-Brabant In het onderzoeksproject WAHYD (Waterkwaliteit op basis van Afkomst en HYDrologische systeemanalyse)

Nadere informatie

jaarverslag Water 2014

jaarverslag Water 2014 Vlaanderen is milieu jaarverslag Water 2014 Vlaamse MilieuMaatschappij www.vmm.be DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Jaarverslag water 2014 Samenstellers Afdeling Rapportering Water, VMM Inhoud Dit rapport geeft

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 25 juni 2013 Betreft Geneesmiddelen in drinkwater en milieu

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 25 juni 2013 Betreft Geneesmiddelen in drinkwater en milieu > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Vermesting in meren en plassen,

Vermesting in meren en plassen, Indicator 18 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen

Nadere informatie

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen Water in Eindhoven Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans 28 september 2010 Aanleiding voor de stedelijke wateropgaven Maatregelen Effecten van maatregelen Omgaan met nieuwe extremen 1835 1921 2004

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Warm afvalwater verliest een groot deel van zijn warmte in de afvoer en het riool. Als we deze warmte weten terug te winnen, biedt dat grote mogelijkheden

Nadere informatie

Werkblad voor de leerling

Werkblad voor de leerling Werkblad voor de leerling werken aan zuiver water 1. Kies het juiste antwoord Water uit een gemengd rioolstelsel dat op de RWZI wordt verwerkt is: 1. regenwater 2. huishoudelijk afvalwater 3. een mengsel

Nadere informatie

Data Science bij Waterschap De Dommel

Data Science bij Waterschap De Dommel Data Science bij Waterschap De Dommel High Tech meets Data Science, 9 februari 2017 Stefan Weijers Procesmanager Beleid en Innovatie Overzicht Intro Waterschap De Dommel Toepassingen data science Visie

Nadere informatie

Forum relinen 2014. "Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid" Huidige situatie. Opbouw. Visitatiecommissie.

Forum relinen 2014. Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid Huidige situatie. Opbouw. Visitatiecommissie. Forum Relinen & Rioolbeheer 2014 Datum: 20 november 2014 in Hotel Vianen Organisatie: Stichting Kenniscentrum Rioolrenovaties "Renoveren als instrument voor verbeteren doelmatigheid" Wat is doelmatigheid?

Nadere informatie

Verbetering schatting effluentvrachten

Verbetering schatting effluentvrachten Verbetering schatting effluentvrachten Dick Bakker, Nanette van Duijnhoven (Deltares) Rob Berbee (RWS WD) Barry Pieters, Mattijs Hehenkamp (Grontmij) 1 Introductie Voor V&W voert Deltares onderzoeksprogramma

Nadere informatie

1 Terug naar ons OERwater Jeanne Roefs.. Terug naar ons OERwater

1 Terug naar ons OERwater Jeanne Roefs.. Terug naar ons OERwater 1 Terug naar ons OERwater Jeanne Roefs. Terug naar ons OERwater 2 Terug naar ons OERwater Jeanne Roefs Wat is er met ons OERwater gebeurd? De natuur heeft ons gedurende vele duizenden jaren van onbelast,

Nadere informatie