WIE ZOEKT, DIE VINDT!

Transcriptie

1 I WIE ZOEKT, DIE VINDT! Eigenlijk is kaartlezen een zoekspelletje. Aan de hand van een index en een legende zijn we in staat om een bepaalde plaats op een kaart gemakkelijk terug te vinden. Dit gebeurt onder meer aan de hand van coördinaten. Een coördinaat is een cijfer- en/of lettercombinatie. In de index vinden we een coördinaat terug bij een plaatsnaam. Op die manier kunnen we snel een bepaalde plaats op de kaart terugvinden. De maker van de kaart beslist zelf hoe hij zijn kaart onderverdeelt. Hij kan daarbij gebruik maken van cijfer- of lettercombinaties. Ook de windstreken kunnen daarvoor gebruikt worden. Maar laten we eens de oefening omgekeerd doen. In plaats specifieke plaatsen te zoeken op de kaart, gaan we ze zelf op de kaart zetten! Knip de afbeeldingen uit en kleef ze bij hun juiste coördinaat! D3 H5 I2 C7 J8 F9 Educatieve dienst - KBR 1

2 1 A B C D E F G H I J Educatieve dienst - KBR

3 II VAN GROOT NAAR KLEIN Een kaart is een schematische voorstelling van de wereld om ons heen. Een kaart kan de hele wereld voorstellen, of kan evengoed een voorstelling zijn van je eigen stad of gemeente. Een gemeenschappelijk kenmerk van kaarten is dat ze alles kleiner weergeven dan in werkelijkheid het geval is. Om te kunnen weten of berekenen hoe lang een bepaalde afstand is, werken we met een schaal. Deze laat ons toe alles om te rekenen naar zijn oorspronkelijke afstand of grootte. EEN KLEINE OEFENING! Hieronder staat een afbeelding in zijn oorspronkelijke grootte. Eronder staan er verschillende voorbeelden van dezelfde afbeelding, maar dan een aantal keer groter of kleiner. Aan jullie nu om uit te vissen hoeveel keer groter of kleiner. Neem alvast je lat ter hand en zet de juiste afmeting bij de passende afbeelding. Educatieve dienst - KBR 3

4 III VAN SINAASAPPEL TOT WERELDKAART Heb je je al eens afgevraagd hoe men het voor elkaar krijgt om de wereldbol voor te stellen op een kaart? Ondertussen weten we al dat wat op een kaart weergegeven wordt, kleiner voorgesteld is dan in werkelijkheid. Maar hoe krijgen we onze grote ronde wereldbol plat op een kaart? Wetenschappers hebben daarvoor ingewikkelde formules en berekeningen ontwikkeld om de wereldbol op een juiste manier op een kaart weer te geven. Zo'n een weergave wordt ook wel een projectie genoemd. Mercator was zo een wetenschapper. Er is ook een projectie naar hem genoemd, namelijk de Mercatorprojectie. Het is een manier om de wereldbol op een kaart weer te geven. Net zoals Mercator een projectie op zijn naam heeft staan, kunnen ook wij een eigen projectie maken! Wat hebben we daarvoor nodig? Een sinaasappel, een mes, stiften, een stevig blad papier en lijm. 1. Neem een sinaasappel, en probeer er de verschillende werelddelen, de twee polen, de evenaar,... op te tekenen en laat alles goed drogen. Je kan natuurlijk ook zelf een kaart verzinnen en die op de sinaasappel tekenen. 2. Wat is nu de bedoeling? We gaan proberen om de schil van de sinaasappel op ons blad te kleven. Maar daarvoor moeten we de sinaasappel eerst schillen. Dit gaan we doen met een mes, zodat de schil niet in al te veel kleine stukjes uiteen valt. Bekijk de tekening goed. We gaan alleen daar met het mes snijden waar er op de tekening stippellijntjes staan. 3. Haal voorzichtjes de pel van de sinaasappel en probeer het deeltje dat niet doorgesneden is niet te scheuren. 4. Nu hebben we de volledige schil van de sinaasappel, en kunnen we ze op een blad papier kleven. Als je nu opnieuw naar de tekening kijkt die je eerst op de sinaasappel getekend hebt, krijg je nu een ander beeld van wat je oorspronkelijk getekend had. Dit is ook het geval met de wereldkaarten. 4 Educatieve dienst - KBR

5 IV CARTOGRAAF MERCATOR Mercator was een belangrijk Belgisch wetenschapper uit de 16de eeuw, een historisch figuur waar wij Belgen best wel trots op mogen zijn! Hij ontwikkelde een methode om landen, werelddelen en de wereld op een juiste manier op een kaart weer te geven. Hij lette er daarbij op dat de afstanden tussen verschillende plaatsen, landen of werelddelen op veel kleinere schaal ook klopten met de werkelijkheid. Dit was onder meer heel belangrijk voor de zeevaarders. Zo konden ze de afstanden die ze moesten varen goed berekenen. Deze methode heet de Mercatorprojectie. Ze wordt nog steeds gebruikt in de zee-, lucht- en ruimtevaart en is over de hele wereld bekend! Hieronder vind je een stukje uit een kaart van Mercator. Het stelt een stuk van België voor. Het is een kaart uit de 16de eeuw en aangezien België pas drie eeuwen later is ontstaan ziet ze er een beetje anders uit dan de huidige kaart van België. Bekijk ze eens goed. Welke steden of dorpen vind je er allemaal op terug? Educatieve dienst - KBR 5

6 Probeer nu deze vijf steden terug te plaatsen op de huidige kaart van België... V DE KLAS IN KAART GEBRACHT! Het is onmogelijk om alles uit de werkelijkheid op een kaart weer te geven. Zo staat er op een wegenkaart niet aangeduid waar er benzinestations terug te vinden zijn, of waar precies er bomen langs de weg staan omdat dit niet belangrijk voor een wegenkaart. Als kaartenmaker, of cartograaf, moet je dus beslissen wat er belangrijk is om op je kaart te zetten zodat de mensen hun weg gemakkelijk kunnen terugvinden. Laten we nu eens zelf in de huid van een cartograaf kruipen. Neem een blad papier en teken een plannetje van het klaslokaal. Wat ga je precies op je plannetje teken, wat mag er wel op en wat niet...? 6 Educatieve dienst - KBR

7 ANTWOORDEN I 1 A B C D E F G H I J Educatieve dienst - KBR 7

8 II X 1 X 0,75 X 1,5 X 0,5 IV 1. Brabant 2. Namur 3. Luyck 4. Limburg 5. Herentals 8 Educatieve dienst - KBR