Ecologisch herstel van de Nederlandse delta.pdf; Een herinrichting van de Grevelingen.pdf; Aan de leden van het algemeen bestuur van.
|
|
- Anna Barbara van de Veen
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Van: Familie Borm xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx j - I l I I lllll W I li lllll I I i., s Z. - <, *. Verzonden: vrijdag 21 januari :41 Aan: Provincie Zeeland; info@brabant.nl; @wshd.nl; ~&SECW-!: 1 info@brabantsedelta.nl; j.vos@brabantsedelta.nl; zuidholland@pzh.nl Onderwerp: besluitvorming uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta Bijlagen: Geachte heerlmevrouw, Ecologisch herstel van de Nederlandse delta.pdf; Een herinrichting van de Grevelingen.pdf; Aan de leden van het algemeen bestuur van.pdf Hierbij zend ik u een brief bestemd voor de leden van het algemeen bestuur van de Provinciale Staten van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland en die van de Waterschappen Scheldestromen, Brabantse Delta en Hollandse Delta. Ik vraag u om zo vriendelijk te zijn deze brief met bijlagen in te boeken als een ingezonden brief. Het onderwerp van dit schrijven is het Ontwerp-Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta Elk van de aangeschreven instanties zal in de komende maanden een afzonderlijk besluit nemen over het definitieve uitvoeringsprogramma. We menen met deze brief en bijlagen bij te dragen aan de hiervoor benodigde informatieverstrekking. Mag ik u alvast danken voor de verwerking. Met vriendelijk groet, W. Borm Namens de Adviesgroep Borm & Huijgens - Integraal waterbeheer
2 Aan de leden van het algemeen bestuur van de Provinciale Staten van Zeeland de Provinciale Staten van Noord-Brabant de Provinciale Staten van Zuid-Holland het Waterschap Scheldestromen het Waterschap Brabantse Delta het Waterschap Hollandse Delta I /,-. _- -.l -5 C e' -. Adviesgroep Borm & Huijgens - integrdal wdterbeheer - Onderwerp: Ontwerp-Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta Etten-Leur, 29 januari Geachte heer I mevrouw, De Stuurgroep Zuidwestelijke Delta heeft u de Reactienota en de nota van wijzigingen op haar uitvoeringsprogramma aangeboden. Uw organisatie zal in de komende maanden zelfstandig een besluit nemen over het definitieve uitvoeringsprogramma. Met het terugdraaien van het Kierbesluit tijdens het MIRT-overleg van 13 december staan meerdere regionale plannen ter discussie, waaronder het uitvoeringsprogramma ZWD. Staatssecretaris Atsma heeft laten weten dat dit jaar cruciaal zal zijn voor de planvorming van het komende landelijk waterbeheer. Wij raden u aan af te wachten hoe er in landelijk gestalte gegeven gaat worden aan een integrale aanpak van de waterproblematiek. In onze inspraakreactie van 28 juni geven wij aan waarom in onze ogen de door de Stuurgroep ZWD ontwikkelde planvorming prematuur en onrealistisch is. U kunt de argumentatie inzien op onze website. Daarnaast vormt het uitvoeringsprogramma geen onderdeel van een integrale landelijke visie en is het verbrokkeld in zeven aparte gebiedsprogramma's. Gezien de economische recessie zal de politiek mogelijk geen groen licht geven aan planvorming waarvan het rendement sterk betwijfeld wordt en de samenhang ontbreekt. We adviseren u om geen goedkeuring te verlenen aan het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta Met vriendelijke groet, W.J. Borm Adviesgroep Borm & Huijgens - integraal waterbeheer Bijlagen: Ecologisch herstel van de Nederlandse delta Een inrichting voor de Grevelingen Toelichting bij de bijlagen: In het artikel 'Ecologisch herstel van de Nederlandse delta' schetsen wij de mogelijkheden voor het ecologisch herstel, nu het Kierbesluit is teruggedraaid. Het artikel 'Een inrichting voor de Grevelingen' geeft, in tegenstelling tot de inrichtingskeuze in het uitvoeringsprogramma ZWD, juist mogelijkheden voor de ontwikkeling van estuariene dynamiek met het behoud van de zoetwatervoorraden. Website:
3 , ,_,L-.-"' r,. Ie-,,.- '.- '.;r7" <,., y..\ I' I, - 4 ~dvies~roe~ Borm & Huijgens -P ; ',! <L '- < :' ' ),...l"- % s g.-.--ki ' * ] "\, 7' V.&,.'..,i -' r,,' -,v"? 'k --: r., i. - integraal waterbeheer - Een inrichting voor de Grevelingen Milieuproblemen Met de voltooiing van de Brouwersdam in 1971 ontstond het grootste zoutwatermeer van Europa. Het Grevelingenmeer bleek in de beginjaren een eldorado voor duikers, die in het heldere water het rijke zeeleven konden bewonderen. De afsluiting betekende echter ook het verlies van stroming en verversing. Hierdoor is nu nog slechts in de bovenste waterlaag leven aanwezig. Vanaf 8 meter diepte is het water zuurstofloos en stapelt dood materiaal zich op. Dikke schimmelpakketten bedekken de bodem en zwavelproducerende bacteriën veroorzaken er een geur van rotte eieren. De milieuproblemen nemen toe en lijken onoplosbaar. Het proces zet zich voort. Ook op ondiepere plaatsen komt alsmaar meer sterfte voor. "Het Grevelingenmeer vertoont door gelaagdheid in de zomer zuurstofloosheid in de diepere delen. Ondanks de aanleg van een doorlaat in de Brouwersdam in 1978, waarmee het contact met de Noordzee gedeeltelijk hersteld is, blijft dit proces optreden. Het Grevelingenmeer blijft een kwetsbaar systeem, met te weinig dynamiek en heeft daarom problemen door te weinig zuurstof in de diepere delen. " Aldus M. Schrijvers (SBB) en H. Haas (RWS) in 'Herstel estuariene natuur en dynamiek in de zuidwestelijke delta', Vakblad Natuur Bos Landschap, mei Herstel dynamiek Men denkt de milieuproblemen op te lossen met een grote opening in de Brouwersdam om dynamiek terug te krijgen. Vooralsnog bedraagt de maximaal haalbare opening slechts een fractie van de oorspronkelijke monding van het zeegat. Het is dan ook niet mogelijk dat door deze maatregel de gehele Grevelingen zich ecologisch herstelt. Het westelijk deel zal redelijk van een opening in de Brouwersdam profiteren. Voor het overige areaal van de Grevelingen dient naar een andere oplossing gezocht te worden. Doorstroming met rivierwater in combinatie met getij geven een goede invulling aan de inrichting van de oostelijke Grevelingen. Dit is mogelijk middels een doorsteek onder Goeree en een forse opening in de Grevelingendam. Haringvliet, Grevelingen en Oosterschelde worden dan met elkaar
4 verbonden. Het resultaat is een permanente open verbinding tussen rivieren en zee. Hiermee wordt het ecologisch hoofddoel van het Nationaal Waterplan, namelijk estuariene dynamiek, gerealiseerd. Bovendien voldoen we zo tevens aan de internationale afspraken om Rijn en Maas weer geschikt te maken voor migrerende vissen. Tweedeling Bij alleen zeegatdynamiek krijgt het oostelijk deel van de Grevelingen te weinig beweging. Bij alleen estuariene dynamiek is er kans op stagnatie in de diepere delen van de westelijke Grevelingen. Daarom is bij het afgebeelde inrichtingsvoorstel voor een combinatie van beide gekozen. Om stagnant water te voorkomen is hierbij gezocht naar een evenwichtige verdeling van de oppervlakten. Een inrichting voor de Grevelingen - Schets: W. Borm Voor de ontwikkeling van zeegatdynamiek in het westelijk deel en van estuariene dynamiek in het overige areaal van de Grevelingen is een scheidingsdam noodzakelijk. Westelijk van de dam kunnen schorren en slikken ontstaan en aan de andere zijde ontluikt een zoetwatergetijdengebied. In het oostelijk deel mengen zich zout en zoet water. De tweedeling is voorwaarde voor gecontroleerde ontwikkeling van duurzame ecologische systemen en waterveiligheid. De huidige regelfunctie van de doorlaatmiddelen in de Brouwersdam is te verwaarlozen in relatie met die van de Haringvlietsluizen en de Stormvloedkering. Deling van de Grevelingen is op dit punt geen bezwaar. De inrichting komt overeen met onze integrale landelijke visie.
5 Landbouw en zoetwatervoorziening Ter compensatie van het verlies aan landbouwgronden voor de doorsteek, kan inpoldering plaatsvinden onder Goeree (groen). Met de door ons in oktober 2008 gepresenteerde inrichting voor de Zuidwestelijke Delta blijven het Haringvliet en het Volkerak-Zoommeer als zoetwatervoorraden behouden, evenals de bestaande inlaatpunten. Ook bij deze deelinrichting gaan we hiervan uit. Om verzilting op Goeree-Overflakkee tegen te gaan stellen we infiltreren in haarvaten voor. Dit in de vorm van een fijnmazige doorstroming met zoet water van noord naar zuid, van het Haringvliet naar de Grevelingen. De zoetwatervoorziening voor Schouwen-Duiveland is te garanderen met de aanleg van een spaarbekken (lichtblauw). Hier wordt via een pijpleiding in de nieuwe dam water vanuit het Haringvliet ingelaten. De grote zilverreiger, een markante deltabewoner Foto: C. Huijgens De mate waarin bij het IJsselmeer straks nog zoutindringing plaatsvindt is geheel afhankelijk van de komende infrastructuur, waarbij vooral de lengte van de afstroomroute een bepalende rol speelt bij het behoud van een zoet IJsselmeer. Recreatie en visserij Een doorsteek onder Goeree, de zogenaamde Scharrezee, is een lang gekoesterd wensbeeld van de recreatievaart. Rondvaren tussen de Zeeuwse eilanden, zonder de zee op te hoeven, is een groot voordeel. Ten oosten van Brouwershaven kunnen hiervoor schutsluizen (oranje) worden aangelegd. Daarnaast maakt de estuariene dynamiek, met een langzame overgang van zout naar zoet, van getijden naar getijloos, dat de belevingswaarde van het gebied aanzienlijk toeneemt. Verbetering van waterkwaliteit heeft meteen invloed op de kwaliteit van recreëren en sportvissen. Dit geldt ook voor de zeegatdynamiek in het westen. Met doorstroming van rivierwater keert de aanvoer van voedingsstoffen in de deltawater terug, waaraan de schelpdiercultures momenteel zo'n behoefte hebben.
6 Plan van aanpak Als eerste maatregel kan een permanent open verbinding tussen Oosterschelde en Grevelingen gerealiseerd worden. Dit betekent de bouw van een brug parallel aan de Grevelingendam. Na aanleg wordt de dam op het betreffende traject verwijderd. Intussen kunnen de werkzaamheden voor een doorsteek onder Goeree starten en kan een dam aangelegd worden om de westelijke Grevelingen van het overige deel te scheiden. Vervolgens mag rivierwater vanuit het Haringvliet de Grevelingen instromen. Dit dient te gaan via een geleidelijke toename van doorvoer. Wanneer er eenmaal sprake is van een afgesloten Nieuwe Waterweg, kan de doorvoer van zoet water hier nog aanzienlijk toenemen. Bevers zwerven via Deltanatuurgebieden van het Haringvliet naar de zoetwatergetijdengebieden in de Gre velingen Foto: C. Huijgens Met de scheidingdam neemt in de westelijke Grevelingen de invloed veroorzaakt door het huidige doorlaatmiddel in de Brouwersdam aanzienlijk toe. De aanleg van een ruimer doorlaatmiddel in de noordelijke helft van de Brouwersdam kan er leiden tot volwaardige zeegatdynamiek. Geleidelijke invoeringsprocessen, bij het toenemend doorlaten van zeewater voor zeegatdynamiek, voorkomen ecologische rampen. Ecosystemen krijgen de tijd om zich aan te passen. De mens als toeschouwer, de natuur als bouwer Hoe vormt zich in het midden van de Grevelingen een zoetwatergetijdengebied? Waar komen platen boven en waar schuren geulen uit? Hoe snel zal de
7 trekvispopulatie zich herstellen? Waar en hoe ontstaan nieuwe schorren? Vragen te over. Zoals in elke delta, zullen er zich in tijd en ruime continue veranderingen voltrekken. Het is dan ook onmogelijk om specifieke natuurdoelstellingen te omschrijven. De mens schept de randvoorwaarden en probeert met slim sluisbeheer de gevolgen van excessen in rivierwaterafvoer te reduceren en de waterveiligheid te garanderen. Voor de rest zijn we toeschouwer en kijken we met bewondering naar hoe in een dynamische en gezonde delta de natuur zelf evolueert. Adviesgroep Borm & Huijgens - integraal waterbeheer - februari Website:
8 \ i -z, \ -, -i Adviesgroep Borm & Huijgens Ecologisch herstel van de Nederlandse delta Met het terugdraaien van het Kierbesluit lijkt het herstel van de delta in een impasse geraakt. Allerlei plannen staan plots op de tocht. Men vraagt zich af, wat nu? Wat blijft er over van ons gezamenlijke streven naar een delta in permanent open verbinding met zee? In dit artikel wordt beschreven dat er wel degelijk betere mogelijkheden zijn voor het ecologisch herstel dan het experiment de Kier. Het ontstaan van Nederland Ooit was Nederland een moerassige delta, een kraamkamer voor de zee en een poort naar de stroomgebieden van de rivieren. Kustvorming, estuariene dynamiek en rivierdynamiek, met als belangrijkste processen erosie en sedimentatie, evenals de aangroei van veen, gaven vorm aan de Lage Landen. Het omdijken van grote oppervlakten maakte een eind aan de landschapsvormende processen en bodemdaling deed zijn intrede. Het behoud van ons land, dat intussen grotendeels beneden de zeespiegel ligt, vereist drastische maatregelen. De teloorgang van de trekvissen De eens zo talrijke trekvissen werden sterk gedecimeerd door watervervuiling en kunstwerken in de rivieren. Met de afsluiting van de Zuiderzee verdween de noordelijke toegang tot de rivieren en de Deltawerken sloten de zuidelijke route. Alleen de Nieuwe Waterweg, een gegraven geul naar zee met een continue wisselend zoutgehalte, bleef over. Deze ingrepen zijn debet aan de desastreuze afname van de trekvispopulaties. Het ziet er naar uit dat ten behoeve van waterveiligheid en zoetwatervoorziening er zeesluizen in de Nieuwe Waterweg komen. Dan lijkt het doek definitief te vallen voor de trekvissen.
9 Het sprookje van de Kier Het experiment de Kier, oorspronkelijk bedoeld als een eerste stap naar de terugkeer van eb en vloed, werd compromis op compromis. Men heeft een tiental jaren gezocht naar kansen om enige ecologische winst te behalen door enkele sluisdeuren van de Haringvlietsluizen open te zetten. Hierbij werd uitgegaan van de na de Deltawerken ontstane situatie. Zolang de Nieuwe Waterweg een open verbinding naar zee is, zullen de Haringvlietsluizen nooit het gehele jaar open blijven, ook niet op een kier. 'Zalm weer in de Rijn!' bleek bij de Kier een sprookje (voor meer info: zie op onze website de artikelen 'Is de Kier achterhaald?' en 'Falend natuurbeheer'). Het terugdraaien van het Kierbesluit lijkt in eerste instantie strijdig met de natuurbelangen, maar het ziet ernaar uit dat we niet rouwig hoeven te zijn over het afblazen van dit doekje voor het bloeden. Staatssecretaris J. Atsma van Infrastructuur en Milieu stelt "dat het terugdraaien van het Kierbesluit niets afdoet aan de internationale doelstellingen om Rijn en Maas weer geschikt te maken voor migrerende vissen. Het op een kier zetten van de Haringvlietsluizen is geen doel op zich, maar een middel om het doel te bereiken." Hij laat onderzoeken of de doelstellingen op een andere manier te bereiken zijn. Bezuinigingsmaatregelen dwingen tot toetsing op noodzaak en effectiviteit. De tijd van subsidiegestuurde planvorming is voorbij. Het jaar is cruciaal voor het vaststellen van het waterbeleid van de komende tijd. Lopende natuurprojecten blijken door bezuinigingsmaatregelen stopgezet te kunnen worden. Het lijkt verstandig om als natuurbescherming daar waar mogelijk mee te liften met noodzakelijk geachte maatregelen voor economie en waterveiligheid. Met waterveiligheid valt nu eenmaal niet te marchanderen. Adviesgroep Borm & Huijgens: v.l.n.r. Domien van den Berg, Wil Borm, Martien Boelaars, Cor Huijgens en Clemens de Witte
10 De starheid doorbreken De bij de delta betrokken natuurbeschermingsinstanties richten hun aandacht op relatief zeer jonge natuurgebieden. Deze gebieden genieten vaak nu al een meervoudig beschermende status vanuit een voortvarende nationale en Europese regelgeving. Er is veel geïnvesteerd en bereikt. De behaalde resultaten worden gekoesterd. Een aanhoudende stroom van immer positieve propaganda vanuit de nieuwe natuurprojecten wekt de indruk dat we op de goede weg zijn. Dit verklaart waarom er van een ommezwaai naar integraal waterbeleid binnen natuurminnend Nederland nauwelijks sprake is. De starheid van de Deltawerken zit dan ook verankerd tussen de oren van sommige beheerders en beleidsmakers, die uitgaan van de huidige gefixeerde situatie. Grijze zeehonden zoeken de visrijke mondingen op. Foto: C. Huijgens De compartimentering van de Deltawateren toont echter steeds meer haar ecologische schaduwkanten, zoals zuurstofloosheid, gebrek aan doorstroming, tekort aan voedingsstoffen, zandhonger, vervuiling en afname van biodiversiteit. We moeten dan ook de doelen van de betreffende gebieden van onder meer Deltanatuur en Natura 2000, die altijd al aan onzekerheden onderhevig waren, durven los te laten. Specifieke natuurdoelen zijn niet te formuleren voor een nog nader te wijzigen en zichzelf evoluerende delta. De landelijke zoetwaterverdeling bepaalt straks de toekomstige inrichting- en ontwikkelingsmogelijkheden. Wijzigingen in de compartimentering, verbinding van gebieden en veranderingen in stroming kunnen veel teweegbrengen. De huidige verbrokkelde regionale planvorming met aparte gebiedsprogramma's is dan ook niet in overeenstemming met een integrale visie. Een heroriëntatie op de delta is noodzakelijk om als natuurbescherming straks niet met lege handen te staan.
11 Integrale aanpak Formeel is er nog geen samenhangende oplossing voor de natuur in de delta. Bij de ontwikkeling van een integrale visie worden zee, delta en rivieren als één samenhangend geheel beschouwd. Naast waterveiligheid en zoetwatervoorziening worden hierbij de overige functies die het water voor de mens vervult zo goed als mogelijk meegenomen. Nu er gewerkt wordt aan de herijking van de landelijke zoetwaterverdeling met estuariene dynamiek als belangrijkste ecologische wateropgave, is het tijd om door te pakken en bij het kabinet aan te sturen op integraal waterbeheer. Van compartimentering naar samenhangende dynamiek Als adviesgroep raden we aan, om onder normale omstandigheden het zoete water op de eindtrajecten via verlengde en open routes naar zee te laten stromen. Dit onder vrij verval, met een lagere stroomsnelheid en een iets hoger rivierpeil dan nu. Zowel voor de Zuidwestelijke Delta als bij de Afsluitdijk, komt de zee dan relatief verder weg te liggen. Hierdoor wordt de rivieropwaartse invloed van de zee teruggedrongen, verzilting tegengegaan en blijven de zoetwatervoorraden behouden. Dit alles met waterveiligheid als hoogste prioriteit. Enkele hierop gebaseerde inrichtingssuggesties kunt u vinden op onze website. Bij afsluiting van de Nieuwe Waterweg komt er voldoende zoet water beschikbaar om ruimte te geven aan een landelijke herinrichting van de deltawateren. Een Nieuwe Waterweg met schutsluizen (oranje) en spuisluizen (geel) - W. Borm 4
12 Voldoen aan internationale afspraken Voor het hele programma rond de vismigratie, in combinatie met waterkwaliteitsverbetering in de rivieren, is Europees gezien een budget van 500 miljoen euro uitgetrokken. Het rendement hiervan is grotendeels afhankelijk van een efficiënte inrichting van de delta. Door het creëren van permanent open verbindingen met zee kan Nederland zich alsnog aan de internationale afspraken houden om Rijn en Maas weer geschikt te maken voor migrerende vissen. Het herstel van estuariene dynamiek geeft hierbij een enorme impuls aan de West-Europese natuur en doorstroming maakt de deltawateren weer gezond. Hiermee voldoen we, in tegenstelling tot het Kierbesluit, ruimschoots aan onze Europese verplichtingen. Eenmaal gesteund door een nationaal plan op hoofdlijnen kan estuariene dynamiek verder gestalte geven aan het grootste herstelproces van de West-Europese natuur. Daarmee wordt het herstel van de ecologische relaties tussen de zee en de stroomgebieden van Rijn, Maas en Schelde een feit. Adviesgroep Borm & Huijgens - integraal waterbeheer januari Website: Bronnen: Meijerink S. (2005). Het denken over de delta verandert. Radbout Universiteit Nijmegen, Geografie mei Baptist M. C.S. (2007). Herstel van estuariene dynamiek in de zuidwestelijke Delta. Wageningen IMARES. Alphen van J. (2009). De Rijnmond in de toekomst: open, dicht of afsluitbaar? RWS-Waterdienst Borm W. en C. Huijgens (2009). De herijking van de landelijke zoetwaterverdeling, H20 nr. 25/ Borm W. en C. Huijgens (2009). Planvorming voor estuariene dynamiek. Adviesgroep B & H Schrijvers M. en H. Haas (2009). Herstel estuariene natuur en dynamiek in de zuidwestelijke delta. Vakblad Natuur Bos Landschap. Naring M. (2009). Het herstel van zoet-zout overgangen rondom het Waddenzeegebied. Universiteit Groningen IVEM.
Integrale samenwerkingsverbanden aanpak waterproblematiek Bijlagen:
Weynschenk, B. Van: Familie Borm [bormdekkers@casema.nl] Verzonden: donderdag 17 februari 2011 20:14 Aan: Familie Borm Onderwerp: Integrale samenwerkingsverbanden aanpak waterproblematiek Bijlagen: 110215brief
Nadere informatief(?fti "* 1^ Onderwerp: Doorstroming D6nS Etten-Leur, oktober 2QQSj ;- *-^f^
pagina 1 van 1 Raadsgriffie - doorstroming Delta Van: "Familie Borm" Aan: , 5 Datum: 25-10-200819:11 Onderwerp:
Nadere informatieWaterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta
Waterschap Hollandse Delta dynamiek in de delta Inhoud De dynamiek in de tijd Een dynamische ruimte De opgaven nu en voor de toekomst Water besturen Functionele overheid Algemeen belang en specifiek belang
Nadere informatieAgenda voor opiniërend en besluitvormend algemeen bestuur op respectievelijk 19 januari en 16 februari 2011
Zaaknr. : 10.ZK42907 Kenmerk : 10IT014778 Barcode : 10IT14778 Agenda voor opiniërend en besluitvormend algemeen bestuur op respectievelijk 19 januari en 16 februari 2011 Aanvang : 19.30 uur Plaats : Complex
Nadere informatieHaalbare en duurzame vismigratie
Haalbare en duurzame vismigratie Geschreven door Wil Borm, Adviesgroep Borm & Huijgens SAMENVATTING Nederland probeert al tientallen jaren aan haar internationale verplichtingen te voldoen wat betreft
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Getij Grevelingen 11 oktober Getij Grevelingen. Waarom herstel beperkt getij
Getij Grevelingen Waarom herstel beperkt getij We willen in de Grevelingen de waterkwaliteit verbeteren door beperkt getij terug te brengen. Dat is goed nieuws voor de onderwaternatuur en geeft ook mogelijkheden
Nadere informatieAdviesgroep Borm &Huijgens ookopinternet: www.adviesqroepbormenhuijgens.nl
Oorspronkelijk bericht Van: FamilieBorm [mailto:bormdekkers@casema.nl] Verzonden; zaterdag 11 September2010 11:41 Aan: Familie Borm Onderwerp:website ennationale waterveiligheid PROVINCIALE STATEN VAN
Nadere informatieVoorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie
Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische
Nadere informatieZandhonger. Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde. 19 september 2002
Zandhonger Kerend Tij Innovatie Competitie Hydrodynamische innovatie van de stormvloedkering Oosterschelde 19 september 2002 Zandhonger, Gaat de Oosterschelde kopje onder? De Deltawerken veranderden de
Nadere informatieHerstel van estuariene dynamiek in de zuidwestelijke Delta; management samenvatting
Herstel van estuariene dynamiek in de zuidwestelijke ; management samenvatting M.J. Baptist, I. de Mesel, L.C.P.M. Stuyt, R. Henkes, H. de Molenaar, J. Wijsman, N. Dankers, V. Kimmel Rapport C119/7 Vestiging
Nadere informatieAnalyse uitvoering Besluit beheer Haringvlietsluizen
5 Analyse uitvoering Besluit beheer Haringvlietsluizen Samenvattende analyse en leerervaringen inzake het Besluit beheer Haringvlietsluizen, op verzoek van de Minister van VenW, de Minister van LNV en
Nadere informatieGoeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen. Bron: beeldbank.rws.nl
Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen Bron: beeldbank.rws.nl Introductie Herkingen, Stellendam en Ouddorp zijn gelegen op Goeree-Overflakkee, het meest zuidelijke eiland van de Zuid-Hollandse
Nadere informatieStatencommissie REW 1 februari KRW maatregelen rijkswateren
Statencommissie REW 1 februari 2008 Kaderrichtlijn Water in Scheldestroomgebied KRW maatregelen rijkswateren Loes de Jong RWS Zeeland Projectbureau KRW Schelde Rijkswateren Zeeland Inhoud presentatie:
Nadere informatieDe toekomst van de Zuidwestelijke Delta. Veilig, veerkrachtig en vitaal
1 De toekomst van de Zuidwestelijke Delta Veilig, veerkrachtig en vitaal kwaliteiten Kernkwaliteiten Estuarien Kernkwaliteiten Tuin Kernkwaliteiten Gevarieerd, aantrekkelijk, historisch rijk landschap
Nadere informatieZeeland wordt wakker! Luctor et Emergo wwww.adviesgroepbormenhuijgens.nl
Zeeland wordt wakker! Luctor et Emergo wwww.adviesgroepbormenhuijgens.nl De Deltawerken zijn nog altijd niet compleet. Hoe veilig de Zuidwestelijke Delta met het Deltaplan ook moest worden, de Nieuwe Waterweg
Nadere informatieGWM We beperken ons tot hoofdzaken in het vertrouwen dat u onderstaande met zorg doorleest en in uw overwegingen meeneemt.
GWM2009-173 Onderwerp: Inspraakreactie ontwerp Nationaal Waterplan Etten-Leur, 14juni2009 L.S., Hierbij onze inspraakreactie op het ontwerp Nationaal Waterplan. We beperken ons tot hoofdzaken in het vertrouwen
Nadere informatieDe ramp in 1953 waarbij grote stukken van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid- Holland overstroomden.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 1 Water Samenvatting De watersnoodramp In 1953 braken tijdens een zware storm de dijken door in Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het land overstroomde.
Nadere informatieInformatieblad overleg motie Geurts 28 september 2015 9.00 10.00 u. Polderkamer Hoogheemraadschap van Delfland Adviesgroep Borm & Huijgens
Informatieblad overleg motie Geurts 28 september 2015 9.00 10.00 u. Polderkamer Hoogheemraadschap van Delfland Adviesgroep Borm & Huijgens De waterschappen gaan gezamenlijk als bestuurslaag steeds belangrijker
Nadere informatieDe plek waar de zee als een brede rivier het land instroomt. Al het werk dat gedaan is om het Deltaplan uit te voeren.
Meander Samenvatting groep 6 Thema 1 Water Samenvatting De watersnoodramp In 1953 braken tijdens een zware storm de dijken door in Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het land overstroomde.
Nadere informatieWerk aan de grote wateren
Werk aan de grote wateren Op weg naar duurzaam beheer en ecologische kwaliteit Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. Transitie naar duurzaam waterbeheer Vispassages, natuurlijke oevers, aanpak van verontreinigende
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The version of the following full text has not yet been defined or was untraceable and may differ from the publisher's version. For
Nadere informatieZoekopdrachten bij Het water komt. **
Module 1 De geschiedenis van de Delta. 1 Strijd tussen land en water 2 Overstromingen door de eeuwen heen 3 Oorzaken van overstromingen: de mens zelf 4 Waterbeheer. Blz. 4 Achter de duinen had je veengronden
Nadere informatie- Notitie van de Stuurgroep Zuidwestelijke Delta, t.b.v. regionale consultatieronde feb-mrt 2013
Kenmerk:PZWD2013014 Kiezen voor veilig, veerkrachtig en vitaal Strategieën voor veiligheid en zoet water Veilig wonen, een veerkrachtige natuur en een vitale economie. Dat is het ideaal dat provincies,
Nadere informatieDeltaprogramma Bijlage A. Samenhang in het watersysteem
Deltaprogramma 2013 Bijlage A Samenhang in het watersysteem 2 Deltaprogramma 2013 Bijlage A Bijlage A Samenhang in het watersysteem Het hoofdwatersysteem van Eijsden en Lobith tot aan zee Het rivierwater
Nadere informatieVAN BELANG STICHTING DE LEVENDE DELTA VOOR ELKE ZEEUW. STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 1
STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW www.delevendedelta.nl STICHTING DE LEVENDE DELTA VAN BELANG VOOR ELKE ZEEUW 1 HET ONTSTAAN Stichting De Levende Delta is eind jaren 90 van de vorige
Nadere informatiedagelijkse besturen van de provincies, waterschappen en gemeenten in de Zuidwestelijke Delta en leden van de Adviesgroep
4 Zuidwestelijke Delta Aan: Onderwerp: dagelijkse besturen van de provincies, waterschappen en gemeenten in de Zuidwestelijke Delta en leden van de Adviesgroep Bestuurlijke consultatie Voorkeursstrategie
Nadere informatieVolkerak-Zoommeer, zoetwaterbekken onder druk. rene.boeters@rws.nl
Volkerak-Zoommeer, zoetwaterbekken onder druk rene.boeters@rws.nl Opzet presentatie > Ontstaansgeschiedenis Volkerak-Zoommeer Ro#erdam > Beheer via kunstwerken Nieuwe Maas > Wat speelt er Haringvliet Oude
Nadere informatie5 minuten versie voor Provinciale Staten
5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2014-496811290 (DOS-2007-0008946) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 16 december
Nadere informatieLazeroms, Peter. VOO Pagelofi. Van: Familie Borm Verzonden: dinsdag 7 augustus :27 ~UÂL~~ ~ ~ Aan: Familie Borm
VOO Pagelofi Lazeroms, Peter Van: Familie Borm [bormdekkers@casema.nl] Verzonden: dinsdag 7 augustus 2012 9:27 ~UÂL~~ ~ ~ Aan: Familie Borm Onderwerp: afname waterveiligheid Zuidwestelijke Delta ~ Bij
Nadere informatieIntentieovereenkomst Alliantie Oosterschelde
Intentieovereenkomst Alliantie Oosterschelde Afspraken tot samenwerking voor de uitvoering van de Oosterschelde Visie 2012-2018. Middelburg, 6 februari 2013. Intentieovereenkomst Alliantie Oosterschelde
Nadere informatieGetijdencentrale. Brouwersdam. Deltatechnologie impuls voor regionale economie
Getijdencentrale Brouwersdam Deltatechnologie impuls voor regionale economie Getijdencentrale Brouwersdam De provincies Zuid-Holland en Zeeland, Rijkswater staat en de gemeenten Goeree- Overflakkee en
Nadere informatieDe dynamiek van getij, de inspiratie van samenwerking
De dynamiek van getij, de inspiratie van samenwerking Visie op de natuur van de Zuidwestelijke Delta Grevelingen Schor met zeekraal Het continue heen-en-weer van eb en vloed. De ontmoeting van zoet en
Nadere informatieo 2 Legenda grevelingen uitbreiden schelpdiervisserij met mosselteelt water hoge dijken / diepe geulen verruigde zoete vegetatie op oevers en eilanden
Noordzee binnen Legenda grevelingen hoge en / diepe geulen uitbreiden schelpdiervisserij met mosselteelt verruigde zoete vegetatie op oevers en eilanden stagnant zorgcomplexen Goeree versterken toerisme
Nadere informatiePBL-Notitie. Ontwikkelingsvarianten voor de Zuidwestelijke Delta
PBL-Notitie Ontwikkelingsvarianten voor de Zuidwestelijke Delta Achtergronden bij Samenhang in de Zuidwestelijke Delta. Naar een vitale, veerkrachtige en veilige delta Dirk-Jan van der Hoek, Rick Wortelboer
Nadere informatieDe herijking van de landelijke zoetwaterverdeling
De herijking van de landelijke zoetwaterverdeling Tientallen wateropgaven zijn dankzij het advies van de Commissie Veerman 1) en het ontwerp Nationaal Waterplan 2) in beeld gebracht. Het zijn water probleemoplossende
Nadere informatieartikel 105, eerste lid, J artikel 143, tweede lid Provinciewet;
Voordracht aan Provinciale Staten van Gedeputeerde Staten Vergadering Januari 2015 Nummer 6774 Onderwerp Inbrengen 10 miljoen in fonds voor uitvoering ontwikkelperspectief Grevelingen en Volkerak- Zoommeer
Nadere informatiepaspoort Veerse meer
paspoort Veerse meer 2 Datum uitgifte: 23 januari 2013 De stuurgroep Zuidwestelijke Delta werkt toe naar besluiten over de Zuidwestelijke Delta waarin veiligheid, ecologie en economie zijn geborgd en elkaar
Nadere informatieOverstromingsveiligheid, zonder Delta21:
A. Delta21 en Veiligheid tegen overstromingen Overstromingsveiligheid, zonder Delta21: 1. Tijdens langdurige zware stormen op de Noordzee, stijgt de waterstand Overstromingsveiligheid wel met 3-4 m en
Nadere informatiepaspoort Grevelingenmeer
paspoort Grevelingenmeer 2 Datum uitgifte: 23 januari 2013 De stuurgroep Zuidwestelijke Delta werkt toe naar besluiten over de Zuidwestelijke Delta waarin veiligheid, ecologie en economie zijn geborgd
Nadere informatie5 minuten versie voor Provinciale Staten
5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2015-506963964 (DOS-2007-0008946) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 3 maart 2015
Nadere informatieWatersportondernemers Deltagebied. Rowena van der Maat, 28 mei 2010 Bruinisse
Watersportondernemers Deltagebied Rowena van der Maat, 28 mei 2010 Bruinisse Programma 28 mei Regionale ontwikkelingen Nationale en internationale ontwikkelingen Actieplan Watersport Delta Masterplan Watersport
Nadere informatieGWM pagina 1 van 1. Muller, P. Familie Borm Verzonden: zondag 31 mei :14
pagina 1 van 1 Muller, P GWM2009-174 Van: Familie Borm [bormdekkers@casema.nl] Verzonden: zondag 31 mei 2009 9:14 L.S., Aan: Dwarshuis - van de Beek, HMC; Kleij, AM; Paalman, MAA; Absil, LLM; Arandjelovic,
Nadere informatieRELATIE MET ANDERE PROJECTEN (RW / HITM/216)
BIJLAGE III RELATIE MET ANDERE PROJECTEN (RW1809-28/ HITM/216) Witteveen+Bos, bijlage III behorende bij rapport RW1809-28/holj2/208 d.d. 13 september 2013 INHOUDSOPGAVE blz. 1. RELATIE MET ANDERE PROJECTEN
Nadere informatieOp weg naar het uitvoeringsprogramma ZWDelta En een lange termijn agenda. de gehele Delta, heel de Delta
Hoekse Waard 5 maart 2010 Op weg naar het uitvoeringsprogramma ZWDelta En een lange termijn agenda de gehele Delta, heel de Delta Van Delta in zicht via - NWP/NDP - naar UPZWDelta Verhaal van de ZW Delta
Nadere informatieRealisering van Streefbeeld Grevelingen, Krammer-Volkerak en Zoommeer?
1 Realisering van Streefbeeld Grevelingen, Krammer-Volkerak en Zoommeer? Conferentie Stuurgroep GCBD 4 februari 2015 Ir Ben Viveen Ir Pieter Hordijk MPA Programmadirecteuren Ontwikkeling Grevelingen Volkerak-Zoommeer
Nadere informatieWageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen
Wageningen IMARES Op de natuur kun je bouwen Martin Scholten is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO Natuur: een zee van ruimte, vol met leven Leven in natuur (een delta) Leven van de natuur
Nadere informatieVissen in het IJsselmeer. Romke Kats
Vissen in het IJsselmeer Romke Kats Functies IJsselmeer Water Transport Recreatie Visserij Natuur Vissen in het IJsselmeer Historie Ecologie Voedselketen IJsselmeer algen, vissen, mosselen, waterplanten,
Nadere informatieDeltaprogramma Zuidwestelijke Delta. Samenvatting. Plan van Aanpak
Samenvatting Plan van Aanpak Zuidwestelijke Delta De vitale delta met oog voor de toekomst Veranderingen door onder andere stijging van temperatuur en zeewaterpeil en daling van de bodem hebben gevolgen
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in
Nadere informatieKennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit
Kennisontwikkeling zoet-zoutgradiënt Volkerak-Zoommeer gericht op ecologische kwaliteit Kennisdag Grevelingen Volkerak-Zoommeer Arno Nolte 14 juni 2018 Vraagstelling 1. Wat zijn mogelijkheden om met inzet
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in
Nadere informatieTU Delft Nijhuis & Pouderoijen
TU Delft Nijhuis & Pouderoijen Inleiding 1. Het gebied 2. Het onderzoek 3. Gaming voor Gebiedsontwikkeling 4. De Resultaten 5. De Conclusies 1. De Zuidwestelijke Delta: de vormende kracht van water, sedimentatie
Nadere informatiepaspoort Volkerak-Zoommeer
paspoort Volkerak-Zoommeer 2 Datum uitgifte: 23 januari 2013 De stuurgroep Zuidwestelijke Delta werkt toe naar besluiten over de Zuidwestelijke Delta waarin veiligheid, ecologie en economie zijn geborgd
Nadere informatieEen open haven in een natuurlijke delta
Een open haven in een natuurlijke delta Het Wereld Natuur Fonds en Havenbedrijf Rotterdam gaan een bijzondere samenwerking aan in de Nederlandse delta waar de Rijn, Schelde en Maas uitkomen. Deze rivieren
Nadere informatieMinisterie van Infrastructuur en Milieu
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag IENMIBSK-2011167346
Nadere informatieHierna volgend artikel is afkomstig uit:
Hierna volgend artikel is afkomstig uit: Doelstelling van De Levende Natuur Het informeren over ontwikkelingen in onderzoek, beheer en beleid op het gebied van natuurbehoud en natuurbeheer, die van belang
Nadere informatieSamenvatting. Is er flinke afbreuk aan natuur/biodiversiteit.
Samenvatting 1 Rijke Delta een verkenning naar de versterking van de kwaliteiten van onze delta door het verbinden van zoet en zout water en een voorstel voor een rijksfacilitatie tussen micro-, meso-
Nadere informatieHOOFDSTUK 3. Oppervlaktewater
HOOFDSTUK 3 Oppervlaktewater Het oppervlaktewater in het Schelde-stroomgebied wordt ingedeeld in waterlichamen. Deze indeling is belangrijk, want voor ieder waterlichaam moeten doelstellingen geformuleerd
Nadere informatieMaatregelverkenning. Economie en Ecologie in balans. Petra Dankers 08 november 2013
Maatregelverkenning Economie en Ecologie in balans Petra Dankers 08 november 2013 Kader Eerste bijeenkomst Programma Rijke Waddenzee in juni veel maatregelen geidentificeerd Royal HaskoningDHV heeft in
Nadere informatieProgramma Zicht op Grevelingen-2
1 Programma Zicht op Grevelingen-2 Voortgangsrapport, september 2016 (AB versie) Pagina 1 van 6 2 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Voortgang programma ZOG-2... 4 2.1 Slikken van Flakkee... 4 2.2 Eilanden voor
Nadere informatieOntwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer
Ontwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer Portefeuillehouder: A. van den Berg Vergaderdatum: 2 maart 2010 Agendapunt: Beleidsveld: 150 Kenmerk D&H: 840252 Aard voorstel: Besluitvormend Kenmerk VV: Steller:
Nadere informatieToelichting Milieueffectrapport Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer (ontwerp-mer)
Toelichting Milieueffectrapport Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer (ontwerp-mer) René Boeters projectleider planstudie Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer rene.boeters boeters@rws.nl Aanleiding en doelstelling
Nadere informatieVeiligheidsbuffer Oesterdam
Veiligheidsbuffer Oesterdam 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111II1 017425 2012 PZDT-R-12298ontw Brochure Veiligheidsbuffer Oesterdam sam Magisch landschap De Oostersehelde is een
Nadere informatieWaarom windenergie? Wind is (relatief) goedkope techniek
Waarom windenergie? Steeds meer schone energie Het Rijk kiest voor een betrouwbare en steeds schonere energieopwekking voor de samenleving. Er wordt aangesloten bij de Europese doelstelling van 14% duurzame
Nadere informatieDatum. Betreft. Geachte heer Rozendaal,
> Retouradres Postbus 20952 2500 EZ Den Haag COLLEGE VAN RIJKSADVISEURS Stuurgroep Zuidwestelijke Delta De heer Jan-Nathan Rozendaal Programmadirecteur Postbus 5014 4330 KA Middelburg Korte Voorhout 7
Nadere informatie- Op de terugweg hiervan kwamen ze op één punt bijeen, Utrecht. ( auto s)
Samenvatting door Saskia 1046 woorden 8 april 2014 7,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 2.4 Files oplossen Files 29 mei 1955 was er in Nederland de eerste file. Duizenden inwoners van
Nadere informatiea L L E(V DATUM 1 6 HOV. 2889
AFD. 5 G K AFD. TERMIJN A;ABT. a L L E(V DATUM 1 6 HOV. 2889 Lr R Van: Wallenburg A.C. v Verzonden: maandag 16 november 2009 10:32 Aan: * Provincie Zeeland Onderwerp: FW: De toekomstige inrichting van
Nadere informatie1 Het gevaar van water
1 Het gevaar van water 1 a 1 Dordrecht 2 Enschede 3 Tiel 4 Eindhoven b Dordrecht Tiel 2 a 60% b Antwoord verschilt per leerling. 3 a Een door dijken omringd gebied waarbinnen de waterstand geregeld kan
Nadere informatieDeltaprogramma Waddengebied. Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied
Deltaprogramma Waddengebied Deltaprogramma 2012 Probleemanalyse Waddengebied Colofon Deltaprogramma Waddengebied Nieuwe Uitleg 1 Den Haag PROBLEEMANALYSE DELTAPROGRAMMA WADDEN Datum 10 augustus 2011 Status
Nadere informatieSamenvatting SAMEN WERKEN MET WATER 9
Samenvatting De opdracht De Deltacommissie is door de regering gevraagd advies uit te brengen over de bescherming van Nederland tegen de gevolgen van klimaatverandering. Daarbij gaat het om de vraag hoe
Nadere informatiepaspoort markiezaatsmeer / binnenschelde
paspoort markiezaatsmeer / binnenschelde 2 Datum uitgifte: 23 januari 2013 De stuurgroep Zuidwestelijke Delta werkt toe naar besluiten over de Zuidwestelijke Delta waarin veiligheid, ecologie en economie
Nadere informatieHerstel estuariene dynamiek in gecompartimenteerde wateren
Herstel estuariene dynamiek in gecompartimenteerde wateren Inleiding door Arno Nolte (Deltares) Joost Stronkhorst (Hogeschool Zeeland, Deltares) Zoet-zoutplatform Beginnen vanuit mondiaal beeld http://www.delta-alliance.org/projects/comparative-assessment-of-the-vulnerability-and-resilience-of-deltas
Nadere informatieMigratiemogelijkheden voor trekvissen, 2018
Indicator 19 april 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Trekvissen kunnen vanuit zee of
Nadere informatieMetro & De Volkskrant van mei. Veiligheid; versterking van de kustzone
Metro & De Volkskrant van mei Project Thema DWKPrgr 418 Duurzame kust- en estuariene natuur Noordzee en kust Pieter Slim Diana Prins & Sona Prakash Overzichtkaart Nederland DE RAMP, februari 1953 Natuur
Nadere informatieWatermanagement en het stuwensemble Nederrijn en Lek. Voldoende zoetwater, bevaarbare rivieren
Watermanagement en het stuwensemble Nederrijn en Lek Voldoende zoetwater, bevaarbare rivieren Rijkswaterstaat beheert de grote rivieren in Nederland. Het stuwensemble Nederrijn en Lek speelt hierin een
Nadere informatieAanpak regie verzilting Noord-Nederland. Titian Oterdoom
Aanpak regie verzilting Noord-Nederland Titian Oterdoom Toename verzilting Bodemdaling zeespiegelstijging Grilliger neerslagpatroon met langere perioden van droogte Warmer klimaat meer verdamping gewassen
Nadere informatieIMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)
Samenhang in de Delta, ontwikkelingsvarianten voor de Zuidwestelijke Delta: Ecologische ontwikkeling van habitats en levensgemeenschappen (deel 2) Tom Ysebaert, Marijn Tangelder en Jeroen Wijsman Rapportnummer:
Nadere informatieSamen werken met water
Samen werken met water over het advies van de Deltacommissie en de toekomst van het waterbeleid Tineke Huizinga-Heringa Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat Bestuurderscongres ChristenUnie, 1 november
Nadere informatienl 2010 Met Open Armen Voor het belang van veiligheid, natuur en economie wereld natuur fonds geef de aarde door
nl 2010 Met Open Armen Voor het belang van veiligheid, natuur en economie 1 wereld natuur fonds geef de aarde door Verantwoording Het WNF presenteert in deze verkenning zijn visie op Open Armen voor het
Nadere informatieDe Biesbosch gelegen tussen de verstedelijkte Randstad en de Brabantse Stedenrij.
e Biesbosch gelegen tussen de verstedelijkte Randstad en de Brabantse Stedenrij. Merwedes e Waal voert het grootste deel van de Rijnafvoer af (ongeveer zestig procent). Vanaf Slot Loevesteijn komt het
Nadere informatieINFOBROCHURE Schouwen-Duiveland
INFOBROCHURE Schouwen-Duiveland SCHOUWEN-DUIVELAND KLIMAATBESTENDIG Het klimaat verandert, de zeespiegel stijgt en de neerslag neemt toe. Studies brachten de huidige en toekomstige uitdagingen in kaart,
Nadere informatieGedragscode voor veilig varen door windparken 3. Doorlaat Brouwersdam brengt getij terug 8. Grevelingenmeer: topeisen 50 cm getij 10
Nieuwsbrief Regioteam Delta Noord Secretariaat: wg.deltanoord@watersportverbond.com Redactie: Kees van der Ree. Bijdragen naar keesvdree@gmail.com Nieuwsbrief, verschijnt verschillende keren per jaar.
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde havo 2007-I
Natuur en milieu Opgave 6 De Ebrodelta Gebruik de bronnen 11 tot en met 14 Na de Spaanse verkiezingen in juni 2004 werd bekend dat de nieuwe Spaanse regering heeft besloten om de Ebrotransfer niet uit
Nadere informatieWaterdunen. Nota Ruimte budget 18 miljoen euro. Planoppervlak 350 hectare
Waterdunen Nota Ruimte budget 18 miljoen euro Planoppervlak 350 hectare Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Stabiele kust, stevige economie De Zeeuwse kust biedt
Nadere informatieRuimtelijk Kwaliteitskader. Volkerak Zoommeer. December 2008. Bureau Stroming In opdracht van Rijkswaterstaat projectbureau Waterberging
bureau voor natuur- en landschapsontwikkeling b.v. Ruimtelijk Kwaliteitskader Volkerak Zoommeer December 2008 Bureau Stroming In opdracht van Rijkswaterstaat projectbureau Waterberging Volkerak Zoommeer
Nadere informatieDeltaverbanden: Waterhuishoudkundige samenhang en interacties in de Zuidwestelijke Delta. September kansen voor synergie
September 2009 Deltaverbanden: Waterhuishoudkundige samenhang en interacties in de Zuidwestelijke Delta kansen voor synergie Stuurgroep Zuidwestelijke Delta 1 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doel 5 2 Projecten
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,
Directie Regionale Zaken De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum DRZN. 2009/431 23 maart 2009 onderwerp doorkiesnummer
Nadere informatieVeilig Veerkrachtig Vitaal. Beantwoording reacties op Ontwerp-uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta 2010-2015+
Veilig Veerkrachtig Vitaal Beantwoording reacties op Ontwerp-uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta 2010-2015+ Veilig Veerkrachtig Vitaal Beantwoording reacties op Ontwerp-uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke
Nadere informatieSysteem Rijn-Maasmond Afsluitbaar Open
BESTAAND NIEUW DAM MET SLUIS EN/OF DOORLAATMIDDEL SYSTEEMUITBREIDING Systeem Het onderzoeksproject Afsluitbaar Open Rijnmond een eerste integrale ver kenning, onder leiding van de Technische Universiteit
Nadere informatieEffectiviteit KRW maatregelen. Halen we met de geplande maatregelen de ecologische doelen?
Effectiviteit KRW maatregelen Halen we met de geplande maatregelen de ecologische doelen? 1 Maatregelen Kaderrichtlijn Water Kwaliteit Doelstelling Beleidstekort Maatregelen 2 Welke maatregelen worden
Nadere informatieEen wal van zand, klei of steen die mensen beschermt tegen hoog water. De plek waar het rivierwater in de zee uitkomt.
Meander Samenvatting groep 5 Thema 3 Waterland Samenvatting Langs de kust Nederland ligt voor de helft onder de zeespiegel. Heel vroeger woonden mensen dicht bij zee op terpen. Langs de kust beschermen
Nadere informatieĩ Aan de gemeenteraadsfractie van de VVD T.a.v. mevrouw R. Govers - Gabriels P/a de griffie Postbus AA Bergen op Zoom
Gemeente jfj Bergen op Zoom ĩ Aan de gemeenteraadsfractie van de VVD T.a.v. mevrouw R. Govers - Gabriels P/a de griffie Postbus 35 46 AA Bergen op Zoom iiiiininiiinigiiiiinniiiiiiiii Uw kenmerk Uw brief
Nadere informatieIJsseldelta- Zuid. Nota Ruimte budget 22,4 miljoen euro. Planoppervlak 650 hectare
IJsseldelta- Zuid Nota Ruimte budget 22,4 miljoen euro Planoppervlak 650 hectare Trekker Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Aanleg Hanzelijn met linksonder viaducten
Nadere informatieVeilig Veerkrachtig Vitaal. Beantwoording reacties op Ontwerp-uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta
Veilig Veerkrachtig Vitaal Beantwoording reacties op Ontwerp-uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta 2010-2015+ Middelburg, december 2010 1 Inleiding: reacties verrijken uitvoeringsprogramma 4 Maatregelen
Nadere informatieEen samenvatting van de maatregel en de belangrijkste afspraken. Inzetprotocol Waterberging Volkerak-Zoommeer
Een samenvatting van de maatregel en de belangrijkste afspraken Inzetprotocol Waterberging Volkerak-Zoommeer Waarom waterberging op het Volkerak-Zoommeer? Onder normale omstandigheden stroomt het water
Nadere informatieEen veilig, aantrekkelijk en. economisch sterk. Wadden- en IJsselmeergebied. Luc Kohsiek Dijkgraaf Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Een veilig, aantrekkelijk en economisch sterk Wadden- en IJsselmeergebied De rol van het waterschap Luc Kohsiek Dijkgraaf Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier De kust IJmuiden Aanleg strekdam in
Nadere informatieAmbities verzilveren in Grevelingen en Volkerak-Zoommeer
Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta Ambities verzilveren in Grevelingen en Volkerak-Zoommeer Rijksstructuurvisie en Programma Gebiedsontwikkeling Illustratie: Bosch-Slabbers Landschapsarchitecten Den Haag
Nadere informatieDynamisch waterbeheer
Dynamisch waterbeheer Flexibele kranen in een dynamisch systeem WINN WaterInnovatieprogramma Rijkswaterstaat i.s.m. Deltares Ronald.Roosjen@Deltares.nl Henk.Looijen@RWS.nl WINN Innovatieprogramma Wateruitdagingen
Nadere informatieSophiapolder. Een bijzonder natuureiland in het hart van de Drechtsteden. Foto Ruden Riemens
Sophiapolder Een bijzonder natuureiland in het hart van de Drechtsteden Foto Ruden Riemens Bijzondere natuur Onze grote rivieren hebben iets wat bijna nergens in Europa voorkomt: een zoet getijdengebied.
Nadere informatieNederland Waterland Basisonderwijs
Nederland Waterland Basisonderwijs Introductie Nederland is een land vol met water. Water in rivieren en meren. De zee klotst tegen onze duinen. En de zachte bodem van Nederland zit ook vol met water.
Nadere informatie