Jaarverslag Maatschappelijke

Transcriptie

1 Directie Veiligheid Jaarverslag Maatschappelijke Integriteit 2012 Integriteit

2 Inhoud Voorwoord Voorwoord 3 Softdrugs 4 Mensenhandel 5 Vastgoed 6 Toelichting op het proces en de resultaten 7 Afsluiting en vooruitblik 15 In dit jaarverslag maakt de gemeente Rotterdam samen met de ketenpartners, de balans op van de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit. Voor het bestrijden van georganiseerde criminaliteit en het tegengaan van de verwevenheid tussen de onderwereld en de bovenwereld is in 2007 het Actieprogramma Maatschappelijke Integriteit (hierna: MI) opgesteld. De gemeente werkt nauw samen met onder andere politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst Rijnmond, FIOD, SIOD en Arbeidsinspectie (de laatste twee zijn sinds 2013 respectievelijk bekend onder de namen Inspectie SZW-Opsporing en Inspectie SZW-AMF). Het actieprogramma richt zich op de aanpak van georganiseerde criminaliteit in softdrugs, mensenhandel en vastgoed. Criminele ondernemers zijn afhankelijk van allerlei legale voorzieningen en sectoren in de bovenwereld. Denk aan financiële dienstverleners die criminele winsten witwassen, logistieke voorzieningen, infrastructuren, technische expertise én de overheid als vergunningverlener, toezichthouder en handhaver. De overheid zet de middelen en instrumenten in die ze tot haar beschikking heeft om deze ondermijnende criminaliteit aan te pakken. De doelen en resultaten staan per thema vermeld. Bij softdrugs gaat het om de keten van growshops, hennepteelt, coffeeshops, illegale verkoop en export. Mensenhandel richt zich op prostitutie, illegale arbeid en gesjoemel met huisvesting en paspoorten. Vastgoed speelt een cruciale rol bij talloze criminele activiteiten, zoals hypotheekfraude, witwassen, oplichting en valsheid in geschrifte. Het algemene beeld is dat de aanpak loont: de verwevenheid tussen de twee werelden wordt doorbroken, het faciliteren door de overheid wordt tegengegaan, daders worden opgepakt en slachtoffers worden geholpen. De aanpak is succesvol dankzij de samenwerking en informatiedeling met de verschillende ketenpartners. Rotterdam is sinds drie jaar nauw betrokken bij de regionale samenwerking in het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) Rotterdam. De overheden die deelnemen aan het RIEC pakken de genoemde thema s in regionaal verband aan. De gemeente Rotterdam speelt hierin een belangrijke rol. De vorderingen en resultaten ten aanzien van de targets worden met de volgende symbolen aangegeven: Realisatie is volgens plan verlopen/ vereist geen verdere aandacht Realisatie is grotendeels conform plan verlopen/ vereist geen (directe) actie Realisatie is niet conform plan verlopen/ vereist aandacht 2 Integriteit 2012 Integriteit

3 Softdrugs Mensenhandel 1. Iedere melding van een mogelijke hennepkwekerij wordt binnen 24 uur (dit is één werkdag) in onderzoek genomen. Een veredelde en gekwalificeerde melding leidt binnen zes werkdagen tot een ontmanteling. Gemeente Rotterdam/Stadsontwikkeling ontving 1057 meldingen in Hiervan zijn 1050 (99,5%) binnen de termijn van 24 uur in onderzoek genomen en doorgezet naar het betreffende politiedistrict. De zeven resterende meldingen konden vanwege de feestdagen of om andere redenen niet binnen een dag in onderzoek worden genomen. Op basis van de meldingen zijn na onderzoek 365 hennepkwekerijen aangetroffen. Deze zijn allemaal direct op dezelfde dag ontmanteld. In 322 gevallen is de ontmanteling op bestuursrechtelijke titel uitgevoerd. In 43 gevallen heeft de ontmanteling strafrechtelijk plaatsgevonden omdat de gevaarzetting ontbrak. 2. Iedere ontmanteling van een hennepkwekerij resulteert aantoonbaar in een integrale vervolgactie. De Rijksbelastingdienst onderzoekt in 126 gevallen of een kwekerij belasting over de winst moet betalen. Het OM heeft in 163 hennepzaken, 77 dagvaardingen uitgereikt; in vier gevallen is een OM-strafbeschikking uitgevaardigd. In 56 gevallen is een transactie aangeboden. In zes gevallen is de zaak geseponeerd. Twee zaken zijn overgedragen en zeventien zaken zijn nog niet beoordeeld. Gemeente Rotterdam (Werk en Inkomen) heeft 44 zaken behandeld die een relatie hebben met hennepteelt. Deze onderzoeken leidde tot beëindiging van achttien uitkeringen. Een bedrag van ,- aan onterecht verstrekte uitkeringen is teruggevorderd. Bij veertien verdachten is een totaalbedrag van ,- aan maatregelen opgelegd. Het Hennepteam probeert de kosten van een ontmanteling te verhalen op de huurder, eigenaar/bewoner of eigenaar/verhuurder van het desbetreffende pand. Bij 42 van de 322 bestuurlijke ontmantelingen lukte het om de kosten direct geheel te verhalen. In een aantal gevallen is dat gedeeltelijk gelukt of loopt de zaak nog. Slechts in een beperkt aantal gevallen draaide de gemeente voor de kosten op. In 2012 zijn dertig bestuurlijke boetes opgelegd. In zes gevallen is bezwaar ingediend, waarvan tot nu toe één bezwaar gegrond is verklaard, de andere bezwaren zijn afgewezen. In vijf gevallen is de boete direct betaald of is een betalingsregeling getroffen. De overige zaken zijn na het verstrijken van de betalingstermijn doorgestuurd naar een deurwaarder voor een incassotraject. Bij de ontmantelingen in 2012 zijn in totaal planten in beslag genomen en vernietigd. Bij een voltooide kweek betekent dit een bedrag van ,-. 3. Per district vindt ieder jaar een onderzoek naar een crimineel softdrugsnetwerk plaats met een integrale aanpak. Binnen de politiedistricten zijn vijf onderzoeken gestart naar criminele samenwerkingsverbanden. Eén van de onderzoeken is tijdelijk gestopt. Twee andere afgeronde onderzoeken bleken na toetsing niet aan de criteria voor een crimineel samenwerkingsverband te voldoen. Eén district heeft een onderzoek voorbereid, maar dit is nog niet gestart omdat de stuurploeg van OM en politie voorrang heeft gegeven aan andere onderzoeken. En één onderzoek loopt nog. 1. In verschillende sectoren buiten de prostitutie wordt systematisch onderzoek gedaan naar mensenhandel, mede door integrale controles. Vanuit de samenwerking binnen het RIEC zijn negen grotere integrale controles uitgevoerd (Inspectie SZW, Belastingdienst, politie en gemeente Rotterdam). In totaal heeft de Inspectie SZW in de regio Rotterdam Rijnmond 948 controles verricht. Hierbij wordt ook altijd gecontroleerd op arbeidsuitbuiting. 2. Ieder gekwalificeerd signaal leidt aantoonbaar tot directe actie. In totaal zijn 388 (potentiële) signalen van mensenhandel binnengekomen, die direct zijn behandeld. Bij de politie kwamen in totaal 281 (potentiële) signalen van mensenhandel binnen. Hiervan hebben 134 signalen een bestuurlijke indicatie (illegale prostitutie) en 147 signalen een opsporingsindicatie gekregen. Daarnaast ontving Prostitutie Maatschappelijk Werk (PMW) van Stichting Humanitas 107 signalen over prostitutie. In totaal zijn dit 388 signalen van mensenhandel. Alle signalen zijn in behandeling genomen. De politie hield veertig verdachten van mensenhandel aan. Bij het OM werden 24 (nieuwe) verdachten van mensenhandel ingeschreven. De zaken van vijftien verdachten van mensenhandel zijn in eerste aanleg afgedaan door de rechtbank. Veertien verdachten zijn veroordeeld en één verdachte is vrijgesproken. In totaal startte de politie veertig onderzoeken en stuurde die uiteindelijk als strafdossiers door naar het OM. Hieruit zijn 28 voorgeleidingen voortgekomen. Ook Directie Opsporing van de Inspectie SZW (voorheen SIOD) startte twee strafrechtelijke onderzoeken, waarop vijf verdachten zijn opgevoerd. Bij de politie zijn 114 slachtoffers bekend geworden en bij het Prostitutie Maatschappelijk Werk (PMW) 99 slachtoffers. Het totaal aantal slachtoffers is 198 (bij CPM en PMW bleken vijftien slachtoffers dezelfde persoon zijn). Opvallend is het relatief hoge aantal minderjarige slachtoffers (37 totaal) ten opzichte van het landelijke beeld. Voor al deze slachtoffers is een zorgplan gemaakt. 3. Honderd (potentiële) slachtoffers en dertig daders worden elk jaar uit het mensenhandelcircuit (prostitutie) gehaald. In totaal zijn 198 (potentiële) slachtoffers uit het mensenhandelcircuit gehaald. De politie heeft veertig verdachten van mensenhandel aangehouden. 4. Ieder jaar wordt een Rotterdams crimineel mensenhandelnetwerk aangepakt. De politie is veertig onderzoeken naar mensenhandelnetwerken gestart. De politie heeft veertig strafrechtdossiers naar het OM gestuurd en hieruit volgden 28 voorgeleidingen. Vanuit Directie Opsporing van de Inspectie SZW zijn twee onderzoeken strafrechtelijk opgepakt. Hieruit zijn vijf natuurlijke personen als verdachten opgevoerd. 4 Integriteit 2012 Integriteit

4 Vastgoed Toelichting op het proces en de resultaten 1. Elk jaar wordt een crimineel vastgoednetwerk aangepakt door te interveniëren op sleutelpersonen. Eén dossier heeft een strafrechtelijk onderzoek doorlopen en is overgedragen aan het OM en een procedure m.b.t. ontneming wordt gestart. Eén ander dossier betreft een zaak m.b.t. een netwerk van fraudeurs n.a.v. een flink aantal aangiften van hypothecaire financiers. Momenteel wordt de zaak opgewerkt met als doel een integrale aanpak. 2. Elk jaar worden honderd woningen van verdachte of malafide huiseigenaren aangepakt. De Nationale Hypotheek Garantie is zeven keer op de hoogte gesteld van misstanden (zoals illegale verblijfsinrichtingen, illegale verhuur, drugs- en dealpanden, hennepteelt en illegale prostitutie). De Belastingdienst is 32 keer geïnformeerd over mogelijke fraude met de hypotheekrenteaftrek. 84 keer is een hypothecair financier op de hoogte gebracht van misstanden in en rond vastgoedobjecten. Dit gaat om drugs- en dealpanden, illegale verhuur, illegale verblijfsinrichtingen en illegale hennepteelt. Na een signaal start de hypothecaire standaard een onderzoek en wordt de eigenaar aangesproken op de ontstane problemen. De afgelopen jaren leidt een signaal vanuit de gemeente Rotterdam uiteindelijk in 25% van de gevallen tot gedwongen verkoop van het object. De signalen hebben betrekking op 102 vastgoedobjecten binnen de gemeente Rotterdam. Softdrugs Iedere ontmanteling van een hennepkwekerij resulteert aantoonbaar in een integrale vervolgactie Het Hennepteam (Stadsontwikkeling) van de gemeente Rotterdam zet standaard de informatie die men bij de ontmanteling verkrijgt door naar de Rijksbelastingdienst en de afdeling Bijzondere Onderzoeken van Werk en Inkomen (gemeente Rotterdam). Rijksbelastingdienst Bij kwekerijen waar sprake is van ten minste één voltooide kweek (meer dan zeventig kweekdagen) is mogelijk een voordeel te belasten. Deze mogelijkheid wordt in 126 gevallen onderzocht. Als de Belastingdienst aannemelijk kan maken dat de verdachte een opbrengst uit eerdere oogst(en) heeft verkregen, dan kan de Belastingdienst deze inkomsten belasten. De beoordeling gebeurt op basis van informatie van het Hennepteam van de gemeente Rotterdam, de politie en het Openbaar Ministerie. Deze informatie bestaat uit proces-verbalen van verhoor, verklaringen, veroordelingen, ontnemingsvorderingen et cetera. Openbaar Ministerie Het parket Rotterdam heeft 163 zaken ontvangen over hennepkwekerijen. Van deze 163 zaken is in 77 gevallen een dagvaarding uitgereikt. Dit is inclusief een voeging bij een andere lopende zaak. In vier gevallen is een OM-strafbeschikking uitgevaardigd. In 56 gevallen is een transactie aangeboden. En in zes gevallen is de zaak geseponeerd. Twee zaken zijn overgedragen en zeventien zaken zijn nog niet beoordeeld. Gemeente Rotterdam/Werk en Inkomen Werk en Inkomen heeft 44 zaken behandeld die een relatie hebben met hennepteelt. Deze onderzoeken leidden tot beëindiging van achttien uitkeringen. Een bedrag van ,- aan onterecht verstrekte uitkeringen is teruggevorderd. Bij veertien verdachten is een totaalbedrag van ,- aan maatregelen opgelegd. Gemeente Rotterdam/Hennepteam Het Hennepteam probeert de kosten van een ontmanteling zo veel mogelijk te verhalen op de huurder, eigenaar/bewoner of eigenaar/verhuurder van het desbetreffende pand. Dat kan wettelijk gezien alleen wanneer deze verwijtbaar heeft gehandeld. Bijvoorbeeld wanneer sprake is van geen of slechte administratie of wanneer geen of onvoldoende toezicht is op het gebruik van het pand. In de overige gevallen draait de gemeente Rotterdam zelf op voor de kosten van de ontmanteling. Bij 42 van de 322 bestuurlijke ontmantelingen lukte het in 2012 om de kosten direct geheel te verhalen. In een aantal gevallen is dat gedeeltelijk gelukt of loopt de zaak nog. Slechts in een beperkt aantal gevallen draaide de gemeente voor de kosten op. In maart 2011 is gemeente Rotterdam gestart met het opleggen van bestuurlijke boetes. Een bestuurlijke boete wordt onder meer toegepast wanneer een woonruimte wordt gebruikt voor hennepteelt. De Huisvestingsverordening is hierop aangepast. De boete bedraagt 4.000,- bij een eerste overtreding en bij herhaling volgt een verdubbeling van het bedrag. In 2012 zijn dertig bestuurlijke boetes opgelegd. In zes gevallen is bezwaar ingediend, waarvan tot nu toe één bezwaar gegrond is verklaard, de andere bezwaren zijn afgewezen. In vijf gevallen is de boete direct betaald of is een betalingsregeling getroffen. De overige zaken zijn na het verstrijken van de betalingstermijn doorgestuurd naar een deurwaarder voor een incassotraject. 6 Integriteit 2012 Integriteit

5 Bij de ontmantelingen in 2012 zijn in totaal planten in beslag genomen en vernietigd. Bij een voltooide kweek betekent dit een bedrag van ,-. Dit bedrag is gebaseerd op de volgende berekening: (aantal planten) x 28,2 (grammen per plant) x 3,28 (waarde per gram). De opbrengst per plant hangt samen met de groeimogelijkheden. Hoe minder planten per vierkante meter zijn geplaatst, hoe hoger de opbrengst per plant zal zijn. Zo levert één plant per vierkante meter 34,3 gram op, vijftien planten 28,2 gram en veertig planten 14,2 gram. Wanneer het aantal planten per vierkante meter niet bekend is gaat Bureau Ontnemingswetgeving Openbaar Ministerie (BOOM) in haar berekening uit van vijftien planten per vierkante meter. Ook in bovenstaande berekening is daarvan uitgegaan. Bij de ontmantelingen zijn ook de overige voorzieningen, zoals lampen, afgevoerd en vernietigd of onklaar gemaakt. Per politiedistrict vindt ieder jaar een onderzoek naar een crimineel softdrugsnetwerk plaats met een integrale aanpak Binnen de politiedistricten zijn vijf onderzoeken gedaan naar criminele samenwerkingsverbanden. Eén van de onderzoeken is tijdelijk gestopt. Twee andere afgeronde onderzoeken bleken na toetsing niet aan de criteria voor een crimineel samenwerkingsverband te voldoen. Eén district heeft een onderzoek voorbereid, maar dit is nog niet gestart omdat de stuurploeg van OM en politie voorrang heeft gegeven aan andere onderzoeken. En één onderzoek loopt nog. Voor 2013 streeft de politie er naar om regionaal een of twee onderzoeken uit te voeren waarbij een integrale aanpak van de ondermijning en het ontnemen van wederrechtelijk verkregen voordeel centraal staan. Controle coffeeshops Het aantal controles van coffeeshops is in 2012 teruggebracht van tien naar minimaal drie controles per coffeeshop. Elke coffeeshop in Rotterdam is gemiddeld zes keer gecontroleerd. Coffeeshophouders houden zich op enkele uitzonderingen na goed aan de afspraken. De Belastingdienst heeft in verklaringen omtrent betalingsgedrag afgegeven voor het verkrijgen van een exploitatievergunning voor een coffeeshop. In vijf gevallen is de verklaring in eerste instantie geweigerd vanwege openstaande schulden. In alle gevallen zijn de schulden voldaan waarna de verklaringen alsnog zijn afgegeven. Uniforme aanpak De strafrechtelijke ontmanteling van hennepkwekerijen vindt sinds 2012 in heel Nederland op een en dezelfde manier plaats. De ontmanteling is ook in handen van één bedrijf. Het doel is om de opsporing van daders te verbeteren, de integriteit bij de ontmanteling en vernietiging van hennep te garanderen, en de kosten van de aanpak te beperken. In regio Rotterdam geldt ook een bestuurlijke aanpak en die is nu ook aangesloten op de nieuwe strafrechtelijke aanpak. Dit leidt tot lagere kosten voor de gemeenten. Stijging aantal kwekerijen In 2012 is het aantal ontmantelde kwekerijen met 10% gestegen. Het is niet vast te stellen of deze stijging een gevolg is van een verhoogde pakkans of dat hennepteelt toeneemt ondanks de genomen maatregelen. Goed verhuurschap Gemeente Rotterdam geeft eigenaren en/of verhuurders advies over goed verhuurderschap. De gemeente heeft richtlijnen opgesteld voor het opstellen van een huurcontract, het checken van de huurder en het beheer van de verhuurde woning. De kans op hennepteelt in woningen wordt op deze manier aanzienlijk verkleind. De gemeente stuurt dit advies aan eigenaren die toestemming hebben gevraagd voor tijdelijke verhuur. De richtlijn staat ook op de website van de gemeente Rotterdam. Mensenhandel In verschillende sectoren buiten de prostitutie wordt systematisch onderzoek gedaan naar mensenhandel, mede door integrale controles Vanuit werkgroepen binnen RIEC-verband zijn negen integrale controles uitgevoerd (Inspectie SZW, Belastingdienst, politie en gemeente Rotterdam). In totaal heeft Inspectie SZW in de regio Rotterdam Rijnmond 948 controles verricht. Hierbij wordt ook altijd gecontroleerd op arbeidsuitbuiting. Signalen mensenhandel Bij de politie kwamen in 2012 in totaal 281 (potentiële) signalen van mensenhandel binnen. Hiervan hebben 134 signalen een bestuurlijke indicatie (illegale prostitutie) en 147 signalen een opsporingsindicatie gekregen. Daarnaast ontving Prostitutie Maatschappelijk Werk (PMW) van Stichting Humanitas 107 signalen over prostitutie. In totaal zijn dit 388 signalen van mensenhandel. Alle signalen zijn in behandeling genomen. Voor de slachtoffers werd direct een zorgtraject ingezet en de politie is onderzoek naar de verdachten gestart. Een groot deel van de signalen is besproken tijdens het casusoverleg mensenhandel voor een integrale aanpak. Verdachten De politie hield veertig verdachten van mensenhandel aan. Bij het OM werden 24 (nieuwe) verdachten van mensenhandel ingeschreven. In 2012 zijn de zaken van vijftien verdachten van mensenhandel in eerste aanleg afgedaan door de rechtbank. Veertien verdachten zijn veroordeeld en één verdachte is vrijgesproken. De strafrechterlijke afdoening (uitspraken strafrechter) van de mensenhandelzaken geeft een gevarieerd beeld, namelijk straffen van enkele maanden tot jaren, en soms daarbij een schadevergoedingsmaatregel van enkele duizenden euro s. En het betreft soms zaken waarbij meerdere strafbare feiten aan de rechter zijn voorgelegd, maar waarvan deels vrijspraak is gevolgd en veroordeling plaatsvond voor de overgebleven feiten. Tevens zijn er gevallen bij waar sprake is van een combinatie van mensenhandelfeit(en) en zeden (ontucht/verkrachting) gerelateerde feiten. In totaal startte de politie veertig onderzoeken en stuurde die uiteindelijk als strafdossiers door naar het OM. Hieruit zijn 28 voorgeleidingen voortgekomen. Ook Directie Opsporing van de Inspectie SZW (voorheen SIOD) startte twee strafrechtelijke onderzoeken, waarop vijf verdachten zijn opgevoerd. Slachtoffers Minimaal honderd slachtoffers moeten jaarlijks uit de prostitutie worden gehaald. In 2012 zijn bij de politie 114 slachtoffers bekend geworden en bij het Prostitutie Maatschappelijk Werk (PMW) 99 slachtoffers. Het totaal aantal slachtoffers is 198 (bij het Controleteam Prostitutie en Mensenhandel - CPM- en PMW bleken vijftien slachtoffers dezelfde persoon te zijn). Opvallend is het relatief hoge aantal minderjarige slachtoffers (37 totaal) ten opzichte van het landelijke beeld (waar het om enkelingen gaat). Voor al deze slachtoffers is een zorgplan gemaakt. Ieder gekwalificeerd signaal leidt aantoonbaar tot directe actie In totaal zijn 388 (potentiële) signalen van mensenhandel binnengekomen, die direct zijn behandeld. Chinese branche Net als voorgaande jaren is in 2012 systematisch onderzoek gedaan naar mensenhandel (illegale prostitutie en arbeidsuitbuiting) binnen de Chinese beauty- en horecabranche. Hierbij werkten Inspectie SZW, Belastingdienst, politie en gemeente Rotterdam binnen RIEC-verband samen in een projectgroep. Met als resultaat een integrale actie (juni 2012). Deze actie leverde geen aanwijzingen op van seksuele activiteiten. Alle gecontroleerde papieren van de bedrijven waren op orde. In het kader van het landelijke project The Wall zijn op 31 oktober gelijktijdig in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam integrale controles uitgevoerd op (prostitutiegerelateerde en arbeidsgerelateerde) uitbuiting. In Rotterdam zijn vijf Chinese massagesalons door Inspectie SZW, Belastingdienst, Politie en gemeente Rotterdam bezocht. Hierbij zijn geen illegalen aangetroffen en is geen illegale tewerkstelling geconstateerd. In alle vijf salons was wel sprake van gebrekkige financiële administratie; hierop onderneemt de Belastingdienst vervolgstappen. Daarnaast heeft de gemeente, door stapeling van signalen en aanwijzingen van seksuele 8 Integriteit 2012 Integriteit

6 In totaal zijn 198 (potentiële) slachtoffers uit het mensenhandelcircuit gehaald. De politie heeft veertig verdachten van mensenhandel aangehouden. Ketenpartners 2012 was een jaar waar de integrale (operationele) samenwerking een boost heeft gekregen. De hiervoor beschreven projecten (Chinese branche en Bulgaars netwerk) zijn mooie voorbeelden van integrale samenwerking in RIEC-verband. Dit levert meerdere inzichten in de organisaties, dilemma s en mogelijkheden van ketenpartners. Deze operationele samenwerking heeft duidelijk gemaakt dat met een integrale aanpak goede resultaten zijn te behalen, gelijktijdig met een lopend strafrechtelijk onderzoek. dienstverlening, aan twee ondernemingen een bestuurlijke waarschuwing gegeven op basis van het vermoeden van illegale seksuele handelingen. Door de integrale samenwerking met ketenpartners en de informatie die dit oplevert, worden mogelijke verbanden tussen massagesalons in Rotterdam, Den Haag en Amsterdam verder onderzocht. In het voorjaar van 2013 is geconcludeerd dat verder onderzoek nodig is. Bulgaars netwerk Een strafrechtelijk onderzoek naar een Bulgaars netwerk was het startpunt van een projectgroep in RIEC-verband. Gelijktijdig hebben politie en OM informatie gedeeld met ketenpartners, met het oog op mogelijke fiscale en bestuurlijke interventies. Dit is een uniek gegeven en een grote stap binnen de ketensamenwerking. De strafrechtelijke- en bestuurlijke trajecten liepen naast elkaar en er vond informatie-uitwisseling plaats. Tien van de twaalf behandelde casussen zijn gerelateerd aan Rotterdam. Het gaat onder andere om verdachte inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel (KvK) met betrekking tot prostitutie, frauduleuze GBA-inschrijvingen, toeslagenfraude, illegale arbeid en illegale prostitutie. Kennis en ervaring zijn met verschillende overheidsinstanties op lokaal, regionaal en nationaal niveau gedeeld. Zo is Dienstverlening van de gemeente Rotterdam op de hoogte gesteld van mogelijk misbruik van GBA-inschrijvingen. Hierop heeft Dienstverlening direct actie ondernomen en barrières opgeworpen om dit tegen te gaan. De FIOD heeft op 22 april 2013 de twee hoofdverdachten aangehouden. Het onderzoek is nog in volle gang. De mogelijkheden tot ontneming van onrechtmatig verkregen voordeel worden vanzelfsprekend betrokken. De samenwerking van de bij het RIEC betrokken partners heeft geleid tot het onderkennen van een vorm van fraude, die zich niet beperkt tot de Rotterdamse regio. Pilot Loverboys De pilot Loverboys 2.0 werd in mei 2012 afgesloten met een landelijke themadag. Samen met de ketenpartners waaronder diverse ministeries zijn de resultaten en bevindingen gepresenteerd. Deze dag werd druk bezocht door instanties die betrokken zijn bij slachtoffers en opsporing en vervolging van mensenhandel en prostitutie. De resultaten en bevindingen van deze pilot hebben bijgedragen aan de handreiking Aanpak Loverboyproblematiek opgesteld door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De aanbevelingen uit het onderzoek met betrekking tot: procedures en werkwijze, inzet op social media, voorlichtingscampagnes en contacten met (jeugd)zorgpartners, worden vanuit de ketenaanpak Mensenhandel opgepakt. Diverse ketenpartners hebben hier inmiddels invulling aan gegeven. Loverboys blijft een belangrijk onderwerp binnen de keten Mensenhandel, waarop verder geïnvesteerd wordt. Pilot B9-regeling Politie en OM in regio Rotterdam-Rijnmond nemen samen met politie regio Noord sinds september 2012 deel aan een pilot over de B9-regeling. De B9-regeling is een tijdelijke verblijfstatus voor een buitenlands slachtoffer van mensenhandel. Het doel van de pilot is om de kansarme (mogelijk valse) aangifte zo snel mogelijk af te handelen. In totaal zijn 28 B9-aangiften opgenomen. Het OM heeft 34 onderzoeken geseponeerd: zestien aangiften uit 2012 en achttien uit voorgaande jaren. Deze pilot loopt tot medio Honderd (potentiële) slachtoffers en dertig daders worden elk jaar uit het mensenhandelcircuit (prostitutie) gehaald In de regio Rotterdam zijn 44 seksinrichtingen en dertig escortbureaus. Bij alle legale inrichtingen heeft de politie ten minste zes controles uitgevoerd. In totaal zijn 447 controles uitgevoerd. Behalve de controles op de legale seksinrichtingen voert de politie ook controles uit op de illegale branche. Samen met een ketenpartners (onder andere Belastingdienst, inspectie SZW en gemeente Rotterdam) zijn tientallen controles uitgevoerd. Hierop zijn 45 bestuurlijke rapportages opgemaakt en zestig bestuurlijke waarschuwingen gegeven. De Belastingdienst heeft in 2012 binnen het aandachtsgebied mensenhandel naheffingen Omzetbelasting opgelegd en voor de Inkomstenbelasting correcties aangebracht. De Belastingdienst werkt nauw samen met de politie. De samenwerking vindt hoofdzakelijk plaats op het gebied van escortcontroles. Dit heeft onder meer geleid tot de opsporing van achttien nieuwe ondernemers, die voorheen niet bekend waren bij de Belastingdienst. De Vaart in Sassenheim is een locatie van Horizon. Het betreft een jeugdzorg-plusaanbieder (van gesloten groepen) voor Rotterdam. Eind 2012 opende De Vaart een groep die specifiek is gericht op de opvang van minderjarige prostitutie- en loverboyslachtoffers. De Vaart werkt samen met Fier Fryslan, die zijn expertise van de behandeling van deze doelgroep beschikbaar stelt. Ook is contact met PMW over de slachtoffers die terugkeren naar Rotterdam. In 2013 ontwikkelt men dit concept door om zo goed mogelijk hulp te kunnen bieden aan de slachtoffers. De Vaart is bereid te voorzien in de eerste opvang van minderjarige slachtoffers. Een voorwaarde is dat een gesloten machtiging is afgegeven. In 2012 zijn gesprekken gevoerd met De Vaart, GGD, Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg en CPM om dit werkproces zo goed mogelijk vorm te geven. In 2013 krijgt dit een vervolg. Awareness Binnen RIEC-verband (politie, Inspectie SZW en gemeente Rotterdam) is het afgelopen jaar een awareness-training gegeven aan de Kamer van Koophandel (KvK) en twee regiogemeenten (Vlaardingen en Capelle aan den IJssel). Doel van de training is om medewerkers inzicht te geven in mogelijke signalen van mensenhandel. Dit heeft ertoe geleid dat tientallen (potentiële) casussen van mensenhandel zijn aangeleverd voor een integrale aanpak. De binnengekomen signalen zijn in eerste instantie door het RIEC opgepakt. Bij te weinig aanknopingspunten voor mensenhandel maar mogelijk wel voor fraude, zijn de signalen doorgezet naar het Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding (RCF). Daardoor was de samenwerking met het RCF het afgelopen jaar intensiever. Ook op landelijk niveau is kennis gedeeld. Rotterdam neemt deel aan de CCVbijeenkomsten, waarin verschillende gemeenten best-practices uitwisselen. Ook is meerdere keren kennis gedeeld met Caribisch-Nederland via een videoconferentie bij ministerie van Veiligheid en Justitie en een bezoek van afgevaardigden van de BESeilanden naar Rotterdam. Ten slotte is de samenwerking met omliggende landen (België en Luxemburg) het afgelopen jaar krachtiger opgepakt. Rotterdam is lid van de landelijke Taskforce Mensenhandel. In die hoedanigheid heeft gemeente Rotterdam een bijdrage geleverd tijdens een BeNeLux-bijeenkomst over de bestuurlijke aanpak van mensenhandel en illegale prostitutie. 10 Integriteit 2012 Integriteit

7 Vastgoed Elk jaar wordt een crimineel vastgoednetwerk aangepakt door te interveniëren op sleutelpersonen Actualisering De Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche (Wrp) is in 2012 in de Eerste Kamer aangehouden. Dit betekende dat verwachting was dat de wet niet in 2012 of eerste helft 2013 in werking zou treden. Gemeente Rotterdam vindt het belangrijk dat de niet-controversiële onderdelen van de wet alsnog in werking treden. Hiervoor is in het najaar 2012 in G4-verband een voorstel geschreven, dat aan de minister van Veiligheid en Justitie is aangeboden. De minister heeft begin maart 2013 de Eerste en Tweede Kamer geïnformeerd over de stand van zaken en de plannen met betrekking tot het mensenhandelbeleid en de uitkomst van de herbezinning op het wetsvoorstel Wrp. De minister concludeert dat het nodig is de Wrp zo snel mogelijk in te voeren. De minister geeft aan dat het een effectief middel is om te zorgen voor een schonere, legale branche en de alternatieven voor het wetsvoorstel zijn onwenselijk gebleken. Dit beeld is volgens de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de G4-gemeenten, de VNG en de Nationaal Rapporteur Mensenhandel bevestigd en alle partijen hebben aangegeven het gehele wetsvoorstel onmisbaar te vinden om tot een sluitende aanpak te komen voor een schonere, legale branche waarin misstanden hard worden aangepakt. Ieder jaar wordt een Rotterdams crimineel mensenhandelnetwerk aangepakt De politie is in 2012 gestart met veertig onderzoeken naar mensenhandelnetwerken. De politie heeft veertig strafrechtdossiers naar het OM gestuurd wat heeft geleid tot de inschrijving van 24 (nieuwe) verdachten van mensenhandel. In 2012 zijn de zaken van vijftien verdachten van mensenhandel in eerste aanleg afgedaan door de rechtbank, veertien verdachten zijn veroordeeld, een verdachte is vrijgesproken. Vanuit Directie Opsporing van de Inspectie SZW zijn twee onderzoeken strafrechtelijk opgepakt. Hieruit zijn vijf natuurlijke personen als verdachten opgevoerd. Casussen en onderzoeken Binnen de ketenaanpak Vastgoed MI/RIEC zijn in 2012 totaal vijftien casussen behandeld, waarvan zeven casussen zijn ingebracht door het bestuur (gemeente Rotterdam), twee door de Belastingdienst en vier door de politie. Twee casussen zijn via de ketenaanpak mensenhandel ingebracht. Voor het casusoverleg hebben de partners en medewerkers van MI zestien analyses gemaakt om een afweging van verschillende interventies mogelijk te maken. Van de vijftien casussen zijn zeven casussen nog binnen de ketenaanpak Vastgoed in behandeling, acht casussen zijn al afgerond, waarvan twee monodisciplinair. Eén casus is opgepakt na aangiften van hypothecair financiers over valsheid in geschrifte. Het gaat om fraude in georganiseerd verband waarbij faciliteerders (boekhouder, notaris) zijn betrokken. Naast mogelijk strafrechtelijke interveniëren wordt ook vanuit integraal perspectief bekeken welke instrumenten partners kunnen inzetten. Resultaten 2012 Eén dossier wordt op korte termijn strafrechtelijk opgepakt. Een ander dossier heeft een strafrechtelijk onderzoek doorlopen en is overgedragen aan het OM. Dit is een casus over valsheid in geschrifte in twee aan elkaar gelieerde casussen. Het gaat om hypotheekaanvragen, waarbij ook bouwdepots op onrechtmatige wijze zijn leeggehaald. Een derde dossier is in 2012 overgedragen aan de gemeente Rotterdam voor een BIBOB-onderzoek en een adviesaanvraag aan het Landelijk Bureau BIBOB over de overname van een coffeeshop. De Belastingdienst heeft in drie casussen de boeken onderzocht of onderzoekt deze nog. Vanwege een forse betalingsachterstand heeft de Belastingdienst in één geval beslag gelegd op alle bezittingen (waaronder vele vastgoedobjecten) van een vastgoedhandelaar. Deze vastgoedhandelaar wist jarenlang bij vastgoedtransacties forse prijsstijgingen te bewerkstelligen. Acht signalen leidden niet tot casussen door gebrek aan concrete aanknopingspunten. Eén casus is afgesloten nadat het object door partners op de executieveiling is gebracht. Een deel van opbrengst kwam ten goede aan Gemeentelijke belastingdienst Rotterdam. Elk jaar worden honderd woningen van verdachte of malafide huiseigenaren aangepakt De Nationale Hypotheek Garantie is zeven keer op de hoogte gesteld van misstanden. De Belastingdienst is 32 keer geïnformeerd over mogelijke fraude met de hypotheekrenteaftrek. 84 keer is een hypothecair financier op de hoogte gebracht van misstanden in en rond vastgoedobjecten. Dit gaat om drugs- en dealpanden, illegale verhuur, illegale verblijfsinrichtingen en illegale hennepteelt. Na een signaal start de hypothecaire standaard een onderzoek en wordt de eigenaar aangesproken op de ontstane problemen. De afgelopen jaren leidt een signaal vanuit de gemeente Rotterdam uiteindelijk in 25% van de gevallen tot gedwongen verkoop van het object. De signalen hebben betrekking op 102 vastgoedobjecten binnen de gemeente Rotterdam. Fiscale onderzoeken/aanpak In de praktijk blijkt dat sommige woningeigenaren die hun panden onderverhuren en zelf ergens anders wonen, wel de hypotheekrente van de belasting aftrekken. De gemeente stuitte hierop na huisbezoeken na meldingen van overlast. De gemeente blijft over dit fenomeen signalen op het spoor komen en zet deze door naar de Belastingdienst. Vervolgens verricht de Belastingdienst een onderzoek naar de eigenaren. Blijkt daadwerkelijk sprake van fraude, dan krijgen de particuliere eigenaren een forse naheffing. Tot dusver is op deze manier ruim ,- teruggevorderd, exclusief boetes en heffingsrente. Resultaat vastgoedkaart Rotterdam De vastgoedkaart is afgerond. Trends in vastgoedfraude en de betrokken grote spelers zijn in beeld gebracht. Met als resultaat top-10-lijsten met natuurlijke personen en rechtspersonen. Om de top-10-lijsten concreet te maken, is een aantal subjecten verder 12 Integriteit 2012 Integriteit

8 uitgewerkt. De uitwerking leverde vier onderzoekswaardige subjecten op. Deze zijn gepresenteerd aan de stuurgroep RIEC (31 januari 2013) en ze worden in het reguliere werkproces van het casusoverleg opgenomen. De Vastgoedkaart Rotterdam is hiermee afgerond. De methodiek van de Vastgoedkaart zet het RIEC in voor de doorontwikkeling van de Bestuurlijke Criminaliteitsbeeldanalyse (B-CBA). Afsluiting en vooruitblik Het tweede Programma Maatschappelijke Integriteit loopt van 2007 tot Het jaar 2013 staat in het teken van het terugkijken op de behaalde resultaten van de afgelopen jaren die meegenomen worden in het vormgeven van een nieuw programma. De oprichting van het RIEC in 2009, de nauwe samenwerking tussen MI en RIEC vanaf 2010 en een verschuiving van een deel van de taken van MI naar het RIEC worden meegenomen in deze evaluatie. Ook wordt aansluiting gezocht bij het nieuw op te stellen programma Veilig. Uiteraard worden nieuwe ontwikkelingen zoals: nieuwe wettelijke mogelijkheden zoals de Uitbreiding Wet Bibob (Bevordering integriteitsbeoordeling door het openbaar bestuur) en de nieuwe prostitutiewet, het gebiedsgericht werken en het afschaffen van de deelgemeenten, meegenomen bij het opstellen van het nieuwe programma MI en het nieuwe veiligheidsprogramma. In 2013 wordt het ambitieniveau bepaald voor de komende jaren. Centraal staat: Afbreken criminele economie De integrale aanpak vanuit het programma MI is gericht op het verslechteren van het criminele ondernemersklimaat in Rotterdam. Het is niet alleen gericht op het opsporen en vervolgen van de daders, maar ook op de verstoring van de gelegenheidsstructuren en het afbreken van economische machtsposities van criminelen en hun facilitators. Een effectieve aanpak van de criminele industrie richt zich op: 1. het afbreken van (economische) machtsposities van criminelen en hun netwerken; 2. in onder- en bovenwereld, door de focus te leggen op het aanpakken van hun vermogensposities, vitale faciliteiten, facilitators, en logistieke voorzieningen en processen; 3. het bestrijden van misbruik van legale economische en juridische (overheids-) voorzieningen voor investeringen van crimineel vermogen en het ontplooien van criminele activiteiten door het zichtbaar maken van de kwetsbare plekken in de legale infrastructuur, het opwerpen of versterken van barrières en het aanpakken van misbruik van rechtspersonen. Randvoorwaarden voor het slagen van de aanpak zijn: integriteit van de overheid zelf en integraliteit van de aanpak. Deze voorwaarden zullen nader uitgewerkt worden in het nieuw op te stellen programma MI. Integriteit van de overheid De overheid moet integer zijn. Dan pas kan zij van de maatschappij verwachten integer te zijn en de maatschappij daar op toetsen, bijvoorbeeld via de Wet Bibob. Integraliteit: georganiseerde overheid versus georganiseerde criminaliteit De noodzaak tot optreden als één georganiseerde overheid tegen de georganiseerde criminaliteit wordt inmiddels breed onderschreven. Een consequente toepassing van de geïntegreerde aanpak is een uitdaging voor alle deelnemende partijen. De verschillen in taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden, werkwijzen en bedrijfsculturen en het gebrek aan wederzijdse kennis zijn vaak nog (te) groot. Maar de burger ziet de overheid en dat zal de samenwerking ook moeten uitstralen. Alle partners moeten zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen én tonen, voor het te bereiken effect in de samenleving. Dat vraagt soms ook om inspanningen te leveren die erop zijn gericht een andere partner in een scoringspositie te brengen zonder dat dit leidt tot een streepje op het eigen scorebord. Samenwerken is ook samen keuzes maken, ongevraagd en proactief meedenken. 14 Integriteit 2012 Integriteit

9 Dit is een uitgave van Directie Veiligheid Juni Integriteit 2012