Schaffels Nieuwsflitsen April 2003

Transcriptie

1 In deze nieuwsbrief: Mogelijkheden eindheffing verruimd...1 Werkgevers willen geen nieuw loonakkoord...1 Verkiezingen ondernemingsraden gelijktijdig...1 Oriëntatiegedrag op arbeidsmarkt in kaart gebracht...2 Prioriteiten Arbeidsinspectie in 2003 bekendgemaakt...2 Eigen risico bij vangnet Ziektewet per 1 juli...2 Proces CNV tegen afschaffing premiesparen...2 Werkloosheid verder gestegen...2 Veel werkhervatters vallen opnieuw uit...2 CDA en PvdA willen verlofregeling voor werknemers...3 Minder WAO ers geheel afgekeurd...3 TNO Arbeid: 40 procent Nederlandse werknemers heeft RSI-klachten; loonderving 1,26 miljard...3 Knelpunten en successen bij naleving van de wet SAMEN...3 Staatssecretaris Rutte geeft startsein voor Arbo platform Nederland...3 Wijziging van enkele regels rond arbeidstijden...4 Kan een werkgever werknemers verplichten vakantie te nemen in een bepaalde tijd?...4 RWI wil vacature-offensief tegen oplopende werkloosheid...4 Aantal WAO-aanvragen neemt af dankzij Poortwachter...5 Stuurgroep verduidelijkt gebruik probleemanalyse bij Poortwachter...5 Wet Verbetering Poortwachter kost werkgevers veel geld...5 MOGELIJKHEDEN EINDHEFFING VERRUIMD De feestdagenregeling is per 1 januari 2003 afgeschaft. Werkgevers die hun personeel op een feestdag of bij een jubileum toch een presentje willen geven, zullen dus moeten omzien naar andere mogelijkheden. Staatssecretaris Van Eijck wijst op de mogelijkheid om eindheffing toe te passen. Dankzij een verruiming van de eindheffingsregeling kan de werkgever namelijk sinds 1 januari verstrekkingen tot een bedrag van 136 euro in de eindheffing betrekken; voorheen was dit slechts 23 euro. Het totaal aan verstrekkingen in de eindheffing blijft overigens 272 euro per jaar. De werkgever die eindheffing toepast, moet zich wel realiseren dat zijn verstrekking belast wordt. Met de verruiming van de eindheffingsmogelijkheden is de feestdagenregeling dus niet terug. Een groot voordeel is echter dat bij eindheffing vaste belastingtarieven gelden, zodat de administratieve lasten zeer beperkt blijven. Bovendien wordt de werknemer niet door de belastingheffing getroffen: hij ontvangt werkelijk een cadeau, omdat de werkgever alle kosten inclusief belasting voor zijn rekening neemt ) WERKGEVERS WILLEN GEEN NIEUW LOONAKKOORD De werkgeversorganisaties VNO-NCW, MKB Nederland en LTO Nederland voelen niets voor een langjarig akkoord met vakbonden en het toekomstige kabinet over matiging van de lonen. Ze willen weliswaar dat de loonkosten worden beteugeld, maar vinden een zogenoemd centraal akkoord niet de goede manier. CDA en PvdA willen door loonmatiging enkele miljarden euro's bezuinigen. Voorzitter Schraven van VNO-NCW is van mening dat het nieuwe kabinet de voorwaarden moet scheppen voor een sterker bedrijfsleven, zodat Nederland de internationale concurrentie weer aan kan. Allerlei lastenverzwaringen voor ondernemingen op milieugebied en levensloopregelingen voor werknemers moeten zo snel mogelijk van tafel, anders valt er met de werkgevers helemaal niet te praten, waarschuwde Schraven. VERKIEZINGEN ONDERNEMINGSRADEN GELIJKTIJDIG Het kabinet wil dat de verkiezingen voor ondernemingsraden bij alle bedrijven in Nederland op dezelfde dag - of binnen een zelfde week - gaan plaatsvinden. Een ondernemingsraad moet worden ingesteld bij vijftig of meer Pagina 1 van 5 Schaffels Personeel & Organisatie

2 werknemers. Organisaties van werkgevers en werknemers kunnen dan gerichter voorlichting geven over medezeggenschap, eventueel ondersteund door een voorlichtingscampagne van de overheid. Een ondernemingsraad moet worden ingesteld bij vijftig of meer werknemers. (RVD, ) ORIËNTATIEGEDRAG OP ARBEIDSMARKT IN KAART GEBRACHT Ondanks het feit dat werkzoekenden steeds meer gebruik maken van internet om een andere baan te vinden, blijft het regionale dagblad vooralsnog de meest geraadpleegde bron bij het opsporen van een nieuwe werkgever. Van alle landelijke dagbladen is de Volkskrant duidelijk favoriet. De onderzoeksresultaten onderstrepen het toenemend gebruik van internet in de oriëntatiefase ) PRIORITEITEN ARBEIDSINSPECTIE IN 2003 BEKENDGEMAAKT De Arbeidsinspectie heeft in haar Jaarplan 2003 de onderwerpen bekendgemaakt die dit jaar bij controles extra aandacht zullen krijgen. De 6 prioriteiten die de Arbeidsinspectie dit jaar hanteert zijn arbozorgverplichtingen, werkdruk, fysieke belasting, kankerverwekkende stoffen, gevaarlijke stoffen en geluid. Op het gebied van de arbozorgverplichtingen zal de Arbeidsinspectie in 2003 met name aandacht besteden aan bekende eisen, zoals de aanwezigheid van een risico-inventarisatie en - evaluatie, aansluiting bij een gecertificeerde arbodienst, voorlichting en onderricht, bedrijfshulpverlening en intern toezicht door de werkgever ) EIGEN RISICO BIJ VANGNET ZIEKTEWET PER 1 JULI Werkgevers hebben een loondoorbetalingsplicht voor zieke werknemers met een vast dienstverband. Een vergelijkbare regeling, maar dan niet verplichtend, komt er vanaf 1 juli ook voor werkgevers die uitzendkrachten en freelancers aan het werk hebben. Werkgevers kunnen in de nieuwe regeling het risico dragen voor het uitkeren van ziekengeld aan werknemers die niet in vaste dienst zijn. Ze hoeven de zogenoemde vangnetpremie, die is gebaseerd op het gemiddelde ziekterisico in hun sector, dan niet meer te betalen. Naar verwachting zullen met name bedrijven met een structureel lager ziekterisico dan gemiddeld gebruik maken van de mogelijkheid zelf het risico te dragen. (SZW/ANP, ) PROCES CNV TEGEN AFSCHAFFING PREMIESPAREN De vakbond CNV Bedrijvenbond gaat processen aanspannen tegen bedrijven die eenzijdig stoppen met premiesparen voor werknemers. Veel directies hebben nagelaten hiervoor instemming te vragen aan de ondernemingsraad of de personeelsvertegenwoordiging. De bond beschouwt het premiesparen als een onderdeel van het loon. Afschaffing kost medewerkers veel geld, enkele procenten van het loon, die de werkgever niet zomaar mag korten, aldus de CNV-bond. Volgens de CNV Bedrijvenbond stoppen vrij veel ondernemingen momenteel met de regeling. Reden is dat het kabinet het belastingvoordeel voor de werkgevers per 1 januari heeft geschrapt. WERKLOOSHEID VERDER GESTEGEN De werkloosheid is de afgelopen maanden verder gestegen. In januari zijn er in totaal werkzoekenden zonder baan bijgekomen, de grootste stijging in twintig jaar. Vooral onder mannen stijgt de werkloosheid. En onder hen zijn het vooral de mannen van tussen de 25 en 44 jaar die hun baan kwijtraken. Voor vrouwen is het nu makkelijker om aan werk te komen. Zij kunnen volop kiezen uit nieuwe banen in de zorg, onderwijs en bij de overheid. Ook het aantal werkzoekende jongeren tot 23 jaar zonder baan is fors gestegen. VEEL WERKHERVATTERS VALLEN OPNIEUW UIT UWV heeft de resultaten bekendgemaakt van diverse onderzoeken naar arbeidsongeschiktheid en reïntegratie. Onder andere over de mate waarin verschillende groepen arbeidsongeschikten erin slagen het werk te hervatten. Zo blijkt dat een aanzienlijk deel van de werknemers na werkhervatting toch weer uitvalt. Anderhalf jaar na ziekmelding had volgens het onderzoek 60 procent van de zieken het werk gedeeltelijk hervat. Vaak ging het om ander werk of een ander functieniveau. Het meren- Pagina 2 van 5 Schaffels Personeel & Organisatie

3 deel was overigens weer bij de oude werkgever aan de slag gegaan. Toch blijkt reïntegratie vaak traag te verlopen: na anderhalf jaar werkte ruim een kwart van de werkhervatters bij de eigen werkgever nog altijd op therapeutische basis. Meer dan de helft draaide minder uren. In totaal was één op de drie werknemers anderhalf jaar na ziekmelding opnieuw uitgevallen. Bovendien gaf 20 procent van de wél werkzame mensen aan dat zij het werk met moeite vol konden houden. Slechts ongeveer eenderde was probleemloos aan het werk ) CDA EN PVDA WILLEN VERLOFREGELING VOOR WERKNEMERS De onderhandelaars van CDA en PvdA zijn het er over eens geworden dat er een levensloopregeling moet komen. Met die regeling kunnen werknemers vrije tijd sparen om in te kunnen zetten voor bijvoorbeeld studie of 'sabbatical'. CDA-leider Balkenende en PvdA-voorman Bos moeten nog verder praten over de precieze invulling van de regeling. VVD-leider Zalm heeft geen goed woord over voor de plannen van CDA en PvdA. Volgens Zalm gaat die regeling ten koste van de pensioenopbouw van werknemers en het fiscaal aantrekkelijke spaarloon. MINDER WAO ERS GEHEEL AFGEKEURD Het aantal WAO'ers dat volledig wordt afgekeurd, neemt sterk af. In 1999 was nog 67 procent van de nieuwe WAO'ers volledig arbeidsongeschikt, in 2002 was dat gedaald tot 56 procent. De daling komt mede doordat de UWV meer let op mogelijkheden dan beperkingen van arbeidsongeschikten. Het gevolg is dat meer WAO'ers naast hun uitkering blijven werken. TNO ARBEID: 40 PROCENT NEDERLANDSE WERKNEMERS HEEFT RSI-KLACHTEN; LOONDERVING 1,26 MILJARD Uit recent onderzoek van TNO Arbeid blijkt dat: 3,2 miljoen werkenden, dat wil zeggen 40% van de beroepsbevolking, in Nederland RSIklachten hebben. Ruim mensen verzuimen door RSI; dit kost werkgevers jaarlijks EUR 1,26 miljard aan loonkosten. Als ook rekening wordt gehouden met productiviteitsverlies, medische consumptie en kwaliteitsverlies worden de kosten hoger. Gezien de kosten die ermee gemoeid zijn, pleit TNO Arbeid ervoor RSI te voorkómen en mensen die door RSI verzuimen zo snel mogelijk te reïntegreren. De investeringen die daarmee gemoeid zijn, zullen naar verwachting ruimschoots worden terugverdiend. (TNO Arbeid, ) KNELPUNTEN EN SUCCESSEN BIJ NALEVING VAN DE WET SAMEN Minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een evaluatie van de Wet SAMEN naar de Tweede Kamer gezonden. De Wet SAMEN moet individuele ondernemingen met ten minste 35 werknemers stimuleren meer mensen uit etnische minderheidsgroepen in dienst te nemen en te behouden. Werkgevers moeten een afzonderlijke personeelsregistratie voeren en een speciaal jaarverslag Wet SAMEN opstellen en inleveren bij het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). In het verslag moet de werkgever een overzicht geven van zijn inspanningen om etnische minderheden in zijn organisatie in te schakelen. Aan deze en andere verplichtingen uit de wet voldoen werkgevers niet altijd zonder moeite. Belangrijke conclusies van de evaluatie zijn dat werkgevers gemiddeld iets meer werk zijn gaan maken van hun wettelijke verplichtingen en dat vooral een soms mager aanbod op de arbeidsmarkt problemen geeft. Het kabinet zal de Wet SAMEN dit jaar evalueren en kritisch bekijken of de effecten van de wet opwegen tegen de administratieve druk die naleving met zich meebrengt ) STAATSSECRETARIS RUTTE GEEFT STARTSEIN VOOR ARBO PLATFORM NEDERLAND Demissionair staatssecretaris Rutte van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft het startsein gegeven voor het Arbo Platform Nederland. Hierin gaan overheid, werkgevers- en werknemersorganisaties, arbodiensten en onderzoeksinstellingen samenwerken op het gebied van arbeidsomstandigheden. Rutte benadrukte bij de start het belang van een nieuwe internetsite, die werkgevers in het midden- en kleinbedrijf hulp biedt bij het uitvoeren van de risico-inventarisatie en -evaluatie. Veel werkgevers hebben hier vol- Pagina 3 van 5 Schaffels Personeel & Organisatie

4 gens MKB-Nederland moeite mee. Met zelf doen, en de arbodienst alleen nog laten toetsen, kunnen werkgevers meer dan de helft besparen aldus Rutte. Bovendien levert deze zelfwerkzaamheid volgens hem een kwaliteitsverbetering op omdat de inventarisatie en evaluatie in het bedrijf zelf tot stand kan komen. Het Arbo Platform Nederland is bereikbaar via de internetsite (SZW, ) WIJZIGING VAN ENKELE REGELS ROND ARBEIDSTIJDEN De ministerraad heeft twee besluiten genomen op het gebied van de arbeidstijden. Als gevolg van deze besluiten krijgen werknemers in de (zeer) nabije toekomst meer individuele zeggenschap over arbeidstijden. Daarnaast krijgt de Arbeidsinspectie in de wat verdere toekomst naar alle waarschijnlijkheid de mogelijkheid om bij overtredingen van de Arbeidstijdenwet direct een boete uit te delen. De verruiming van de zeggenschap van werknemers over arbeidstijden is te danken aan de bekrachtiging door het kabinet van een wetsvoorstel van Jet Bussemaker (PvdA) en Leen van Dijke (CU). Hun voorstel bevat een nadere omschrijving van de wijze waarop werkgevers rekening moeten houden met de persoonlijke omstandigheden van werknemers, een verplichting die nu al is opgenomen in de Arbeidstijdenwet. Wanneer het voorstel wet geworden is, zal de werkgever rekening moeten houden met zorgtaken en maatschappelijke verplichtingen van de werknemer. Wel geldt daarbij de regel dat werkgevers alleen rekening hoeven te houden met de wensen van werknemers, als dit redelijkerwijs van hen kan worden verwacht. Daarnaast hebben werknemers de mogelijkheid om werk op zondag te weigeren. In de gewijzigde wet moet de werknemer voortaan expliciet instemmen met werken op zondag als dit noodzakelijk is door bedrijfsomstandigheden. In sectoren als de zorg geldt deze bepaling niet. De wet wordt binnenkort in het Staatsblad gepubliceerd en treedt zes weken na publicatie in werking. Verder kunnen overtredingen van de Arbeidstijdenwet in de toekomst waarschijnlijk direct worden bestraft met een boete. Dit vloeit voort uit het Wetsvoorstel bestuurlijke boete in de Arbeidstijdenwet. Het kabinet heeft ingestemd met het wetsvoorstel. Met het nieuwe 'lik-op-stuk-beleid' kunnen overtredingen van de Arbeidstijdenwet straks buiten het strafrecht om worden afgehandeld. Het kabinet verwacht dat 95 procent van de overtredingen straks met een boete zal worden bestraft. De boete krijgt een maximale omvang van euro. (RVD/HRM-attenderingsservice, ) KAN EEN WERKGEVER WERKNEMERS VERPLICHTEN VAKANTIE TE NEMEN IN EEN BEPAALDE TIJD? Als in de vaststelling van vakantie niet is voorzien in de individuele arbeidsovereenkomst danwel bij CAO, dan moet de werkgever de vakantie vaststellen overeenkomstig de wensen van de werknemer, tenzij gewichtige redenen zich daartegen verzetten. Als de werkgever zonder overleg met de werknemer (en tegen zijn zin) de vakantie vaststelt, kunnen de door hem als vakantie aangewezen dagen niet van het vakantietegoed worden afgeschreven. (SZW, ) RWI WIL VACATURE-OFFENSIEF TEGEN OPLOPENDE WERKLOOSHEID De Centra voor Werk en Inkomen (CWI's) zijn volgens de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) niet slagvaardig genoeg om de oplopende werkloosheid het hoofd te kunnen bieden. Ook melden werkgevers nog geen vijfde van hun vacatures bij de voormalige arbeidsbureaus. Dat moet minimaal 40 procent worden of liever nog de helft. De RWI heeft een vacature-offensief' gepresenteerd aan demissionair minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Onder de nieuwe werklozen zouden veel geschikte kandidaten zijn voor de nog open staande banen. De RWI schatte het totale aantal vacatures in Nederland op In reactie hierop heeft De Geus het CWI gevraagd om voor 1 april een project te starten dat voorziet in de versnelde vervulling van tussen de en moeilijk vervulbare vacatures. De bemiddelingsactiviteiten en vacaturevervullingen in het project zijn een aanvulling op de reguliere dienstverlening door CWI. (SZW/ANP, ) Pagina 4 van 5 Schaffels Personeel & Organisatie

5 AANTAL WAO-AANVRAGEN NEEMT AF DANKZIJ POORTWACHTER UWV (Uitvoering Werknemersverzekeringen) heeft 2500 complete reïntegratieverslagen binnengekregen tot eind februari in het kader van de Wet Verbetering Poortwachter. In 7500 gevallen is het verslag incompleet of er is geen verslag opgestuurd. UWV vermoedt dat werkgevers en werknemers nog moeten wennen aan de Wet Verbetering Poortwachter. Wel constateert UWV dat het aantal WAOaanvragen mede dankzij Poortwachter afneemt. Dit komt onder meer doordat veel werkgevers en werknemers (ruim 700 in januari) een verlenging van de wachttijd voor de WAO aanvragen, waardoor de WAO-aanvraag wordt uitgesteld. Van de 2500 complete verslagen die UWV heeft ontvangen (waarvan veel pas de tweede helft van februari), heeft zij tot nu toe van 1000 verslagen getoetst of de werkgever en werknemer voldoende reïntegratieinspanningen hebben geleverd. Heeft de werkgever onvoldoende gedaan, dan kan UWV besluiten dat zij de WAO-aanvraag niet in behandeling neemt. De werkgever moet het loon doorbetalen van de werknemer gedurende 4 maanden tot 1 jaar. De werkgever moet in deze periode alsnog proberen om de werknemer voldoende te reïntegreren. Heeft de werknemer onvoldoende gedaan, dan kan UWV wanneer de werknemer in aanmerking komt voor een WAO-uitkering, besluiten om tijdelijk te korten op de uitkering. Ruim zevenhonderd verzoeken van werkgevers en werknemers hebben in januari 2003 geleid tot een verlenging van de wachttijd voor de aanvraag van de WAO. Het verlengen van de wachttijd houdt in dat een werknemer afziet van het aanvragen van een WAO, maar dat de werkgever loon doorbetaalt en dat zij doorwerken aan de reïntegratie. Een werkgever en werknemer kunnen op deze manier de WAOaanvraag maximaal een jaar uitstellen. (UWV, ) STUURGROEP VERDUIDELIJKT GEBRUIK PROBLEEMANALYSE BIJ POORTWACHTER Bij de introductie van de Wet verbetering Poortwachter is bepaald dat een arbodienst na uiterlijk zes weken een probleemanalyse moet maken bij dreigend langdurig verzuim. In de praktijk leidde dat tot verwarring bij werkgevers en arbodiensten over wat er moest gebeuren als er naar het oordeel van de arbodienst geen sprake was van dreigend langdurig verzuim. Om aan deze verwarring een eind te maken is de Stuurgroep Poortwachter waarin alle bij reïntegratie betrokken partijen zijn vertegenwoordigd gekomen met verdere aanbevelingen. Uitgangspunt is dat de arbodienst bij dreigend langdurig verzuim altijd een probleemanalyse maakt. Afhankelijk van het specifieke geval kan dat na twee weken zijn, maar ook na tien weken. Na zes weken verzuim moet er wél altijd een oordeel komen van de arbodienst of er al dan niet sprake is van dreigend langdurig verzuim. Vindt de arbodienst dat een uitgebreide probleemanalyse (voorlopig nog) achterwege kan blijven, dan informeert hij de werknemer en de werkgever hierover en over de reden daarvan. Dit kan met een zogenoemde beknopte probleemanalyse. (Branche Organisatie Arbodiensten, ) WET VERBETERING POORTWACHTER KOST WERKGEVERS VEEL GELD Werkgevers zijn sinds de invoering van de nieuwe Wet Verbetering Poortwachter op 1 april 2002 gemiddeld zo'n 20 procent meer geld kwijt aan arbozorg. Dit zegt Jaap Bruins Slot, lid van de hoofddirectie van ArboUnie, Nederlands grootste arbodienst. De nieuwe wet schrijft voor dat werknemer, werkgever en arbodienst intensief met elkaar samenwerken om de zieke werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk te helpen. Bedrijfsarts en werknemer moeten eens in de zes weken contact hebben. 'Bij bedrijven waar dat voorheen eens in de drie maanden gebeurde, verdubbelen de kosten', zegt Bruins Slot. Hij verwacht dat de nieuwe wet het langdurig ziekteverzuim uiteindelijk met 20 tot 30 procent terugbrengt. 'Dan heeft ook de werkgever er baat bij.' (Volkskrant, ) Schaffels verschijnt tweemaandelijks en is een uitgave van: Schaffels Personeel & Organisatie Schaepmanlaan BA Oss tel. (0412) fax (0412) schaffels.p-o@planet.nl Pagina 5 van 5 Schaffels Personeel & Organisatie