RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij. de Franciscusschool

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij de Franciscusschool Plaats : Middelburg BRIN-nummer : 09AS Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 9 november 2010 Rapport vastgesteld te Breda op: 26 januari 2011

2

3 Inhoud Vaststelling rapport 5 1 Inleiding 7 2 Bevindingen 9 3 Toezichtarrangement 17 pagina 3 van 17

4

5 Vaststelling rapport Dit rapport bevat de resultaten van een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) dat de inspectie uitvoerde op 9 november Het rapport is vastgesteld door drs. R.H. Meijer, directeur toezicht primair onderwijs zuid, te Breda op 26 januari pagina 5 van 17

6

7 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 9 november 2010 een onderzoek uitgevoerd op basisschool Franciscus, locatie Middelburg naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 21 en 22 oktober 2008 zijn tekortkomingen vastgesteld in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op de school. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 7 januari De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van enkele verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan, die in het kader van het programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3, 4 en 7. Op de onderzoeksdag zijn ook (onaangekondigde) lesbezoeken gebracht aan groep 5 en 8. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleider. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leraren. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de aspecten opbrengsten, leerstofaanbod, leertijd, didactisch handelen, afstemming, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg. Om zo veel mogelijk recht te doen aan de huidige situatie op de school heeft de inspectie tijdens het onderzoek de volgende indicatoren toegevoegd: De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde onderwijstijd gepland conform het landelijk gemiddelde van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie (indicator 3.2); Het personeel voelt zich betrokken bij de school (indicator 4.9). pagina 7 van 17

8 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 8 van 17

9 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De taalresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De rekenresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden pagina 9 van 17

10 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen Bij de aangeboden leerinhouden voor rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.2 De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde de onderwijstijd afgestemd op de behoefte van de leerlingenpopulatie Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat Het personeel toont zich betrokken bij de school. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen pagina 10 van 17

11 Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 11 van 17

12 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Na een periode van onvoldoende resultaten aan het einde van de basisschoolperiode is basisschool Franciscus er in 2010 in geslaagd eindresultaten te behalen die van voldoende niveau zijn. Ook de resultaten op tussentijdse momenten zijn voldoende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek in oktober 2008 werd geconstateerd dat aandacht voor enkele aspecten uit met name het schoolklimaat en de benutting van leertijd de aandacht verdienden. Aan deze onderdelen is met zichtbaar resultaat gewerkt: er is een eenduidige werkwijze met betrekking tot afstemming op verschillende onderwijsbehoeften van (groepen) leerlingen en het didactisch handelen. De wijze waarop de leraren een taakgerichte werksfeer weten te creëren in de groepen is voorbeeldig: deze indicator is dan ook als goed beoordeeld. Al deze positieve ontwikkelingen leiden ertoe, dat aan de school een basisarrangement kan worden toegekend. Dit houdt in dat de inspectie vertrouwen heeft in de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Franciscus, locatie Middelburg. De inspectie constateert tegelijkertijd ook een aantal forse verbeterpunten, die vooral op het gebied van de zorg liggen. Met belangstelling heeft de inspectie kennis genomen van de activiteiten rondom de verlengde schooldag op basisschool Franciscus: de hoogste groepen krijgen gedurende drie middagen in de week na schooltijd de gelegenheid extra lessen te volgen. Toelichting Opbrengsten Bezien over de afgelopen drie schooljaren (2008, 2009 en 2010) zijn de resultaten aan het einde van de basisschoolperiode gemiddeld genomen voldoende. Dit is vooral toe te schrijven aan de resultaten in 2010, die rond het niveau liggen dat van de school mag worden verwacht. Een positieve ontwikkeling, die zich waarschijnlijk in 2011 zal voortzetten: de resultaten voor begrijpend lezen en voor rekenen die de huidige groep 8 vorig schooljaar behaalde, liggen op een voldoende niveau. Ook op tussentijdse momenten zijn de resultaten over het geheel genomen voldoende. De inspectie beoordeelt hiertoe de toetsen uit het leerlingvolgsysteem voor technisch lezen in groep 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6. Voor technisch lezen in groep 4 zijn de resultaten op groepsniveau onvoldoende. pagina 12 van 17

13 Hoewel deze indicator tijdens dit onderzoek niet wordt beoordeeld, heeft de inspectie met de schoolleiding gesproken over leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften op de school (indicator 1.4). Voor deze leerlingen stelt de school inmiddels ontwikkelingsperspectieven op; voor een enkele leerling voor wie dat zeker noodzakelijk is, gebeurt dit niet. Verbeterpunten in de aanpak van de school betreffen vooral het vooraf plannen van het aanbod voor de verschillende vakken en het specifieker stellen van tussendoelen, waardoor beredeneerde beslissingen kunnen worden genomen over eventuele bijstelling van het eindperspectief. Onderwijs en leren Basisschool Franciscus gebruikt voor de basisvakken Nederlandse taal en rekenen en wiskunde eigentijdse methoden die aan de kerndoelen voldoen. Ook doet de school mee aan een taalproject, hetgeen geleid heeft tot de aanschaf van een methode voor voortgezet technisch lezen en meer leertijd voor lezen in alle groepen. Voor begrijpend lezen echter, is afgeweken van het integraal gebruik van de methode en is gekozen voor een andere aanpak. De garantie dat de kerndoelen voor dit vakonderdeel worden aangeboden is hiermee weggevallen. Om een beeld te krijgen van de onderwijspraktijk, heeft de inspectie een aantal lessen bezocht. Alle lessen beginnen en eindigen op tijd (een gevolg van de invoering van inlooptijd) en de opeenvolging van de verschillende activiteiten en onderdelen verloopt in een gestaag, maar plezierig tempo. Door de keuzen die de leraren in de opbouw en invulling van hun lessen maken, wordt een taakgerichte werksfeer gecreëerd. Structuur en doelmatigheid, maar ook orde en rust en gerichte aandacht voor de gewenste leerhouding maken dat er in de groepen effectief geleerd en gewerkt kan worden. Deze indicator (5.2) is dan ook als goed beoordeeld. Afstemming op de verschillende onderwijsbehoeften van groepen en individuele leerlingen gebeurt doorgaans via de methoden (basis, herhaling en verrijking). Verlengde instructie en pre-teaching worden vooraf in de groepsplannen van de diverse vakonderdelen ingepland en via de taakbrieven wordt gedifferentieerd in de moeilijkheidsgraad van de opdrachten. Hierin worden tevens tempoverschillen opgevangen. Een van de twee indicatoren die tijdens de onderzoeksdag is toegevoegd, betreft de afstemming van de onderwijstijd op de behoeften van de leerlingenpopulatie (indicator 3.2). Tijdens het onderzoek in 2008 werd geconstateerd dat met name voor de basisvakken Nederlandse taal en rekenen en wiskunde te weinig tijd was ingeroosterd. De verdeling van de onderwijstijd voor deze basisvakken is in alle groepen op de school inmiddels aangepast. De andere toegevoegde indicator betreft de betrokkenheid van de leraren bij de school (indicator 4.9). Uit het gesprek met de leraren is naar voren gekomen dat zij met veel inzet gewerkt hebben aan de broodnodige gemeenschappelijke visie op het onderwijs op hun school. Zij zijn trots op de bereikte resultaten, zoals de doorgaande lijn in de afstemming en de leerresultaten die een positieve wending hebben genomen door de nieuwe kijk op leren en onderwijzen. Belangrijk is ook het ontstane werkklimaat waarin collega's elkaar op zaken kunnen en durven aan te spreken; iets dat in het verleden geen vanzelfsprekendheid was. De schoolleiding beaamt deze positieve en professionele werksfeer. Zorg en begeleiding pagina 13 van 17

14 De school beschikt over een nagenoeg compleet toetsinstrumentarium, waarmee de ontwikkeling en de vorderingen van de leerlingen van groep 1 tot en met groep 8 kunnen worden gevolgd. Voor het volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen in de groepen 3 tot en met 8 zal op korte termijn een volgsysteem worden aangeschaft. Er is een eenduidige registratie van de vorderingen in alle groepen, zowel voor de methodegebonden als de methodeonafhankelijke toetsen. Er wordt gewerkt met groepsplannen, waarin de leerlingen in verschillende zorgniveaus zijn ingedeeld. Voor een beperkt aantal leerlingen worden individuele hulpplannen opgesteld, namelijk voor die leerlingen die buiten de groep remedial teaching ontvangen (met name lgf-leerlingen en leerlingen met een ontwikkelingsperspectief). Zowel in de groepsplannen als in de individuele hulpplannen speelt het vaststellen van de hulpvraag van individuele leerlingen een ondergeschikte rol; waarom bepaalde leerlingen zich de stof niet eigen kunnen maken, wordt niet altijd onderzocht. De opzet van het groepsplan voorziet niet in planmatige aanpak, waarbij eisen worden gesteld aan de voorbereiding (wat is de hulpvraag) en de uitvoering (hoe ga ik te werk met welke leerlingen, welke leerdoelen wil ik bereiken met deze leerlingen en welke methoden, materialen, oefeningen en opdrachten horen hierbij). Het stellen van concrete doelen, gevolgd door het bepalen en beschrijven van extra hulpactiviteiten geënt op het wegnemen van de geconstateerde achterstanden en de garantie dat de hulp op de afgesproken tijdstippen daadwerkelijk wordt verleend, zijn duidelijke verbeterpunten op de school. Hieruit volgt dat de evaluatie van de geboden hulp niet optimaal uitgevoerd kan worden, waaronder het bepalen of een bepaalde aanpak effectief is gebleken en of op dezelfde voet moet worden doorgegaan. De inspectie is zich er van bewust dat door uitval van de intern begeleider er enige achterstand ontstaan in de verdere implementatie van de groepsplannen. Haar werkzaamheden zijn overigens, op een aantal onderdelen na, overgenomen door de remedial teacher. Kwaliteitszorg De zorg voor kwaliteit is op de meeste punten als voldoende beoordeeld. Er wordt gewerkt met beleidsvoornemens op de lange termijn, die worden verdeeld over de verschillende jaren en gedetailleerd worden uitgewerkt in jaarplannen. De borging van bereikte resultaten is nu eveneens als voldoende beoordeeld: het agenderen van afspraken, procedures en protocollen gebeurt op regelmatige basis en door de schoolleiding en een medewerker van het bestuurskantoor worden klassenbezoeken afgelegd in het kader van professionaliteit en verdere deskundigheidsbevordering. Een onderdeel verdient nog de aandacht: de school heeft nog geen eigen streefdoelen vastgesteld voor haar opbrengsten (indicator 9.2). Het is echter noodzakelijk te bepalen welke doelen nagestreefd worden op verschillende vakonderdelen en tijdig in te grijpen als een zekere achteruitgang in resultaten op een of meerdere gebieden optreedt. pagina 14 van 17

15 pagina 15 van 17

16

17 3 Toezichtarrangement De Inspectie van het Onderwijs kent aan basisschool Franciscus, locatie Middelburg het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag, themaonderzoeken of een vierjaarlijks bezoek. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids geconstateerd. Het volgende onderdeel ontbreekt: een passage waarin de eindresultaten zijn beschreven. Het beleid van de inspectie is deze omissie op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van weten regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument het ontbrekende onderdeel is opgenomen. pagina 17 van 17