Informatie voor duurzaam inkopen van. Bankdiensten en Verzekeringen

Transcriptie

1 Informatie voor duurzaam inkopen van Bankdiensten en Verzekeringen Datum: 20 mei 2010

2 Colofon Dit document voor duurzaam inkopen is ontwikkeld door NL Milieu en Leefomgeving in opdracht van het Ministerie van VROM. Meer informatie tel , en

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Afbakening van de productgroep Beleid en markt / Inkooppraktijk Duurzaamheid en inkoop Duurzaamheidsaspecten Duurzaamheid in het inkoopproces Bronnen en relevante informatie

4 1 Inleiding Let op!: Dit document wordt niet geactualiseerd. Het document is gebaseerd op onderzoek uitgevoerd in de periode en kan verouderde informatie bevatten. Dit document bevat achtergrondinformatie voor het verduurzamen van een inkoop die valt binnen de productgroep Bankdiensten en Verzekeringen. Benutting van deze informatie is niet vereist voor het streven naar een bepaald percentage duurzaam inkopen, die de (semi-) overheden zichzelf hebben opgelegd. Het ministerie van VROM heeft voor deze productgroep geen milieucriteria vastgesteld voor duurzaam inkopen. De redenen hiervoor zijn: De duurzaamheidsimpact van deze productgroep is gering. Vanwege het proportionaliteitsbeginsel brengt met zich mee dat geen eisen of wensen mogen worden geformuleerd ten aanzien van de algehele bedrijfsvoering van banken en verzekeringsbedrijven, zoals het hebben van milieubeleidsplannen. Het aspect van papiergebruik kan een dusdanige aanpassing van de bedrijfsvoering van de opdrachtgever vergen dat het niet logisch is deze via het stellen van generieke inkoopcriteria af te dwingen. Sociale criteria zijn wel van toepassing op deze productgroep. Informatie hierover is niet opgenomen in dit document. Daarvoor kunt u terecht op de website van VROM, Afbakening van de productgroep De productgroep Bankdiensten en Verzekeringen omvat bankdiensten (advies en betalingsverkeer) en verzekeringsdiensten. Bankdiensten kunnen verbonden zijn aan het afwikkelen van het betalingsverkeer. Een overheid kan met een bank een overeenkomst sluiten waarbij de bank tegen een bepaalde vergoeding het betalingsverkeer voor de desbetreffende overheid uitvoert. Ook kunnen overheden adviezen vragen aan banken in verband met hun financiering of kunnen aan het aantrekken van gelden bij banken provisies verbonden zijn. Het beleggingenbeleid van overheden en daarmee de mogelijkheden tot duurzaam beleggen zijn niet meebegrepen onder de productgroep Bankdiensten en verzekeringen Bij Verzekeringen gaat het om het afsluiten van allerlei typen verzekeringen door overheden in verband met schade (door b.v. brand, diefstal, ongelukken enz.) of risico s. CPV-codes Om het de aanbestedende dienst gemakkelijker te maken wordt een selectie van CPV-codes gegeven die van toepassing kunnen zijn op deze productgroep. Deze selectie is niet uitputtend of compleet. Het blijft de verantwoordelijkheid van de aanbestedende dienst om zelf de juiste set van CPV-codes te verzamelen, aansluitend bij de betreffende aanbesteding. De volgende CPV-codes zijn op deze productgroep van toepassing: Financiële en verzekeringsdiensten Gerelateerde onderwerpen De productgroep Bankdiensten en Verzekeringen is onder andere gerelateerd aan de volgende onderwerpen en/of productgroepen: Papier 2

5 Kijk voor meer informatie over productgroep(en) op Dit document wordt niet geactualiseerd en kan dus andere namen bevatten dan de op de website genoemde productgroepen. 1.2 Beleid en markt / Inkooppraktijk Bankdiensten bij het rijk Het ministerie van Financiën coördineert namens alle departementen de afwikkeling van het betalingsverkeer en sluit hiervoor een contract met een bank. Dit contract wordt gesloten nadat via een openbare aanbestedingsprocedure alle banken in staat zijn gesteld een offerte uit te brengen. De vergoeding aan de bank die het betalingsverkeer van het rijk uitvoert beloopt een bedrag van tussen de 5 en 10 miljoen euro. Het gaat dus om een relatief gering bedrag. Bankdiensten bij decentrale overheden Over de kosten die gemoeid zijn met de uitvoering van het betalingsverkeer van decentrale overheden zijn geen gegevens bekend. Er zijn decentrale overheden die hierbij gebruik maken van de Bank Nederlandse Gemeenten. Over de kosten die overheden maken in verband met adviezen over hun financiering of over provisies voor het aantrekken van gelden zijn geen gegevens bekend. Verzekeringen bij het rijk Het rijk pleegt geen verzekeringen af te sluiten in verband met schade door b.v. brand, diefstal, ongelukken enz. Filosofie is dat de wet van de grote getallen geldt: over een reeks van jaren zal de schadelast wegens het niet verzekeren minder zijn dan wanneer wel ieder jaar verzekeringspremies betaald zouden worden. Een keus om wel te verzekeren zou ertoe leiden dat er per saldo meer aan verzekeringspremies zou worden betaald dan er aan schadeuitkeringen wordt ontvangen. Het voorgaande laat onverlet dat er soms bij kleinere transacties, zoals b.v. het huren van een auto, verzekeringspremies worden betaald. De omvang van de in verband met deze kleine uitgaven betaalde verzekeringspremies is vermoedelijk zeer gering. Om deze reden blijven zij bij deze productgroep buiten beschouwing. Verzekeringen bij decentrale overheden Decentrale overheden kunnen besluiten om verzekeringen af te sluiten in verband met schade door b.v. brand, diefstal, ongelukken enz. Wanneer zij besluiten om bepaalde risico s niet te verzekeren, dienen zij dit in de Risicoparagraaf bij hun begroting te vermelden. Daarbij dienen zij dan aan te geven hoe zij deze risico s het hoofd kunnen bieden, b.v. door middel van financiële reserves of onbenutte belastingcapaciteit. Over de mate waarin decentrale overheden verzekeringen afsluiten en de totale daarmee gemoeide kosten zijn geen gegevens bekend. 3

6 2 Duurzaamheid en inkoop In dit hoofdstuk vindt u de inhoudelijke afwegingen voor duurzaamheid bij de productgroep Bankdiensten en Verzekeringen en algemene informatie om duurzaamheid in het inkoopproces mee te nemen. 2.1 Duurzaamheidsaspecten Milieuaspecten bij bankdiensten Over mogelijke milieuaspecten bij bankdiensten is overlegd met het ministerie van Financiën. Daarbij kwam naar voren dat het ministerie van Financiën vanuit duurzaamheidoptiek aan de bank die het betalingsverkeer voor het Rijk gaat uitvoeren vraagt om gegevens zoveel mogelijk elektronisch uit te wisselen met de verschillende departementen. Het ministerie van Financiën is voorstander van het zo veel mogelijk elektronisch uitwisselen van informatie om het papiergebruik te minimaliseren. De bank die het betalingsverkeer voor het Rijk gaat uitvoeren zal dus rekening moet houden met deze eis. Het ministerie van Financiën wijst er overigens op, dat afzonderlijke departementen, ook als zij de relevante informatie elektronisch krijgen, kunnen besluiten deze informatie af te drukken. Hier is dus een gedragsverandering gewenst. Voor het inkopen van de dienst afwikkeling betalingsverkeer is alleen van belang dat met de desbetreffende bank wordt afgesproken dat informatie elektronisch wordt uitgewisseld. Deze bevinding is niet alleen relevant voor de afwikkeling van het betalingsverkeer van het rijk, maar van decentrale overheden. Andere milieuaspecten die specifiek verbonden zijn aan bankdiensten zijn niet vastgesteld. Milieuaspecten bij verzekeringen Over mogelijke milieuaspecten bij verzekeringen is overlegd met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. In dit overleg zijn geen pregnante, specifiek aan verzekeringen van decentrale overheden bij verzekeringsbedrijven gerelateerde milieuaspecten naar voren gekomen. Hierboven is bij Bankdiensten vastgesteld dat het vanuit milieuoptiek aanbeveling verdient om de gegevensuitwisseling tussen overheid en bank zoveel mogelijk elektronisch te laten verlopen. Hierdoor kan het gebruik van papier zoveel mogelijk worden beperkt. Het is aannemelijk dat de gegevensuitwisseling tussen een overheid en zijn verzekeraar aanmerkelijk minder intensief is dan de gegevensuitwisseling tussen een overheid en de bank die haar betalingsverkeer uitvoert. Niettemin is het ook in verband met Verzekeringen van belang zo veel mogelijk te streven naar het terugdringen van het papiergebruik. Duurzaamheidaspecten bij banken en verzekeringsbedrijven in het algemeen Van belang is op te merken, dat het duurzaamheiddenken bij banken en bij verzekeringsbedrijven flink gevorderd is. Dit blijkt onder meer uit het bestaan van interne milieubeleidsplannen en diverse codes. Ten aanzien van banken valt meer in het bijzonder te wijzen op de hoge mate van transparantie over de eigen activiteiten, mede getuige de hoge posities van banken in de transparantiebenchmark van EZ. Ten aanzien van financiering van projecten is het van belang dat banken de equatorprincipes onderschrijven. De equatorprincipes zijn een gemeenschappelijk kader dat door banken wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat de projecten die ze financieren op een sociaal en milieu verantwoorde manier worden geïmplementeerd. De equatorprincipes zijn met name van belang bij de financiering van projecten in opkomende economieën. 4

7 Van banken en pensioenfondsen wordt verwacht dat ze de UN principles for responsible investment onderschrijven. Dit is een code waarmee institutionele beleggers wereldwijd onderschrijven dat milieu-, sociale- en governance factoren invloed hebben op het beleggingsresultaat. Ten aanzien van het ethisch handelen van verzekeringsbedrijven valt te wijzen op de Gedragscode van het Verbond van Verzekeraars Daarnaast zij vermeld dat banken en verzekeringsbedrijven in Nederland een sector zijn waarmee Meerjaren Afspraken worden gemaakt gericht op het terugdringen van het energiegebruik (MJA-sector). Algemeen bekend is dat de grootste milieu-effecten in verband met deze sector voortvloeien uit het electriciteitsgebruik in verband met datahandling. Momenteel wordt overleg wordt gevoerd over toetreding van de banken en verzekeraars tot de derde lichting Meerjarenafspraken [MJA3]. Indien de banken en verzekeraars toetreden spannen zij zich in om gemiddeld 30 procent energie-efficientie verbetering te bereiken in de periode Dit is gemiddeld een jaarlijkse energie-efficiency verbetering van 2 procent per jaar. Banken en verzekeraars stellen hiervoor elke 4 jaar een Energie-efficiency plan op. De te behalen energie-efficientie kan bereikt worden door een combinatie van energiebesparende maatregelen, ketenefficiency en duurzame energie. Datacenters worden door een aantal banken en verzekeraars geheel of gedeeltelijk uitbesteed aan externe partijen. Daarom zullen datacenters als toeleverancier in de keten worden beschouwd en in het kader van MJA3 apart worden bemeterd in het kader van ketenefficiency. Een ander belangrijk punt in MJA-3 zijn de voorstudies en routekaarten. De routekaarten maken innovatieroutes inzichtelijk met als ambitie 50 procent energiebesparing in 2030 en dragen bij aan een transitie naar een duurzame energiehuishouding. 2.2 Duurzaamheid in het inkoopproces Duurzaamheid begint met het inventariseren van de behoefte van de (interne) klant. Vervolgens speelt duurzaamheid in elke inkoopfase een rol van meer of mindere betekenis. Meer informatie over hoe duurzaamheid in het inkoopproces kan worden meegenomen is te vinden in de handleiding duurzaam inkopen Duurzame aspecten die in het inkoopproces bij de productgroep Bankdiensten en Verzekeringen kunnen worden meegenomen zijn: Specificatiefase Duurzaamheids- of MVO-verslag Aan banken en verzekeringsbedrijven kan worden gevraagd bij voorbeeld in het kader van marktonderzoek voorafgaand aan een aanbesteding om (vrijblijvend) te omschrijven wat het duurzaamheidbeleid van hun onderneming inhoudt en of zij hierover rapporteren naar externe stakeholders in de vorm van een MVO- of duurzaamheidverslag. Een MVO-jaarverslag of een duurzaamheidverslag dat opgesteld is conform de GRI Richtlijnen ( is een middel waarmee organisaties kunnen aantonen dat zij beleid hebben en activiteiten ontplooien op het gebied van MVO.1 Beperking papiergebruik Nagegaan kan worden of correspondentie of rapportages zoveel mogelijk digitaal aangeleverd kunnen worden en maak hierover afspraken met de bank of het verzekeringsbedrijf. Door gegevens zoveel mogelijk elektronisch uit te wisselen kan het papiergebruik worden verminderd. Naar verwachting zijn de mogelijkheden hiertoe vooral groot bij de uitvoering van het 1 Nadere tips voor gedragingen van banken op het gebied van duurzaamheid zijn te vinden op de website Hhttp:// onder 'Sustainability Context'. 5

8 betalingsverkeer door banken. Indien papiergebruik niet vermeden kan worden, is het wenselijk dat het papier zoveel mogelijk dubbelzijdig te worden bedrukt en duurzaam is (zie de productgroep Papier). Gebruiksfase Nadat het inkooptraject is afgerond en een product of dienst is ingekocht, bestaan er mogelijkheden om het product op een duurzame wijze te gebruiken. Een specifieke aandachtspunt voor deze productgroep is: - Om papiergebruik te verminderen is wenselijk dat de overheidsorganisatie zelf de digitaal ontvangen gegevens niet afdrukt. 2.3 Bronnen en relevante informatie Geen 6