Frank Hol / Skyheerlen

Transcriptie

1 Frank Hol / Skyheerlen Elfje en Vixen R150S Newton in de jaren 80 en begin 90 vooral zon, maan, planeten en Messiers. H.T.S. vriendin baan huis kopen & verbouwen trouwen kinderen waarneemstop. Vanaf 2006 weer actief waarnemen. 2008: Celestron C : 13 alu reisdob : 13 alu bino-dob in aanbouw. Frank Skyheerlen Hol, Heerlen

2 Deze presentatie is gebaseerd op eigen (subjectieve) waarnemingen van objecten. Anderen zien het soms anders: Ik: UMi Dwarf wel (heel moeilijk), en Pegasus Dwarf moeilijk; Uwe Glahn: UMi Dwarf niet en Pegasus Dwarf gemakkelijk; Anderen (citaat Steve Gottlieb): UMi Dwarf kan in een 6 inch. Een aantal schetsen van Tom Corstjens is opgenomen in deze presentatie, waarvoor dank. Local 13 Frank Skyheerlen Hol, Heerlen

3 13

4 Hier beginnen we nu eens niet 13

5 1 juli

6 In de buurt van Los Angeles 13

7 100 inch spiegel 13

8 100 inch Hooker Telescope Mount Wilson Observatory 13

9 13

10 6 oktober 1923 Plaat H335H 45 minuten belicht M31, nova s en de eerste Cepheïde in 13 M31 (M31V1)

11 2010 / 2011 HST WFC3/UVIS 13

12 Op weg naar de eerste Cepheïde in M31 13

13 Edward Pigott Ontdekte in 1784 dat η Aquilae variabel is (magn ). Het bleek later de eerste Cepheïde te zijn die ontdekt is. 13

14 John Goodricke Ontdekte in 1784/1785 dat δ Cephei variabel is (magn ). Deze ster is de naamgever 13 van deze groep variabelen.

15 Henrietta Swan Leavitt Ontdekte in 1908 de relatie tussen periode en lichtkracht. Ze onderzocht Cepheïden in Magelhaense Wolken.

16 Ejnar Hertzsprung Kalibreerde in 1913 als eerste de afstandsschaal in de relatie tussen periode en lichtkracht via de parallax-methode 13 op de Kleine Magelhaense Wolk.

17 Harlow Shapley Gebruikte in , Cepheïden om de afstanden tot bolhopen te bepalen en zo een eerste idee van de maten van de Melkweg te krijgen /4/1920: Great Debate met Curtis.

18 Edwin Hubble Wilde individuele sterren en novae in M31 fotograferen. Ontdekte in 1923 M31V1, de eerste Cepheïde in M31. Mat een periode van 31,415 dagen, en leidde een afstand 13 van parsec af ( 1.0 M LY).

19 Cepheïde Een variabele ster; 4-20 zonsmassa s Vast patroon en relatie tussen periode en lichtkracht 13 Bruikbaar om afstanden te bepalen.

20 Cepheïde Variabele M31V1 zoals bestudeerd door Edwin Hubble. 13

21 Grenzen van het heelal. 13

22 Grenzen van het heelal. 13

23 Grenzen van het heelal. Van een kleinschalig geheel (geen benul van grootte) tot een mega-groot universum zoals we het nu 13 (menen te) kennen. William Herschel, 1785 Stertellingen Edwin Hubble, 1924 Cepheïen in M31 Harlow Shapley, 1918 Cepheïden in bolhopen Edwin Hubble, 1929 Roodverschuiving

24 Hubble en Humason: een samenwerking. M32 Roodverschuiving calibreren met Cepeïden Novae Onregelmatige variabelen De helderste O en 13 B super-giganten

25 Hubble s Law 13

26 Hubble s Law

27 The Realm of the Nebulae Edwin Hubble

28 The Realm of the Nebula Edwin Hubble 1935 Pagina 124: Local Group of Galaxies 13 (tabel van pagina 126)

29

30 13

31 Local 13

32 Local 13

33 Local Deel van Local Group Naam Naam 2 Cons Ontdekking Edwin Hubble Walter Baade Milky Way Prehistory X X Large Magelhanic Dwarf ESO Dor Prehistory X X Small Magelhanic Dwarf NGC252 Tuc/Hyi Prehistory X X Andromeda Galaxy / M31 NGC 224 And 964 X X Triangulum Galaxy / M33 NGC 598 Tri 1654 X X M32 NGC 221 And 1749 X X M110 / NGC205 NGC 205 And 1773 X X NGC185 UGC 396 Cas 1787 X NGC147 DDO 3 Cas 1830 X NGC3109 DDO 236 Hya 1836 Barnard's Galaxy NGC 6822 Sag 1884 X X IC10 UGC 192 Cas 1890?? IC1613 DDO 8 Cet 1890 X X Wolf Lundmark Melotte / WLM MCG Cet 1909 Sculptor Dwarf ESO Scl 1937 X Fornax Dwarf ESO For 1938 X Leo A / Leo III DDO 69 Leo 1940 Sextans A UGCA 205 Sex 1942 Leo I UGC 5470 Leo 1950 X Leo II DDO 93 Leo 1950 X Pegasus Dwarf UGC Peg 1950 Draco Dwarf UGC Dra 1954 X Ursa Minor Dwarf UGC 9749 Umi 1954 X Sextans B UGC 5373 Sex 1955 (?) GR8 UGC 8091 Vir 1956 Aquarius Dwarf MCG Aqr 1959 Andromeda I PGC 2666 And 1970 (?) Andromeda II PGC 4601 And 1970 Andromeda III PGC 2121 And 1970 UGCA 86 Cam 1974 UGCA 92 Cam 1974

34 Onze eigen Melkweg Local 13

35 M31 NGC206 Globulars Stofbanden Stervormingsgebieden Local 13

36 M33 Globulars Stofbanden Stervormingsgebieden Local

37 Local 13

38 Barnard s Galaxy Draco Dwarf Fornax Dwarf WLM Pegasus Dwarf IC10 Local 13

39 Barnard s Galaxy Draco Dwarf Fornax Dwarf WLM Pegasus Dwarf IC10 13

40 M110 NGC 205 Andromeda X Telescoop: verrekijker Lokatie: (bijna) overal. 5.0 x 4.0 Een elliptisch stelsel is dood-saai. Neen, kijk eens hoe mooi het stelsel aan de rand in de donkere achtergrond verdwijnt. Een watje in de lucht! Een grotere telescoop laat de randen mooi verdwijnen in de omgeving. 30 x 25

41 Indeling X Klein telescoopje in de nacht in de stad. XX 100mm in een donkerdere omgeving. XXX De brug naar de zwakke LGOGs Donkere plekken in de Benelux. XXXX Naar heel donkere waarneemplaatsen met een grotere telescoop of een contrastmonster, maar haalbaar. XXXXX Moeilijk moeilijk! Grote telescoop (>300mm) en (ver) reizen noodzakelijk.

42 Burnham s Celestial Handbook NGC185 and NGC147 These two miniature elliptical galaxies appear to be distant companians of the Great Andromeda Galaxy M31. They are some 7 degrees north of it in the sky, and are approximately the same distance from us, about 2.2 milion light years. Start van een lange zoektocht (die nog niet voorbij is). Local 13

43 NGC147 & NGC185 Cassiopeia XX 2.0 x 1.5 Twee elliptische stelsels. NGC147 is een stuk moeilijker dan NGC185. Hodge 5, glob van NGC185, is haalbaar met grote telescopen en sterk vergroten (mag 16.7). Telescoop: NGC147 kán met de (grotere) verrekijker, vanuit een zeer donkere omgeving. Met de C14 SCT vanuit de achtertuin (SQM19.4) is NGC147 onzichtbaar. 30 x 25

44 Barnard s Galaxy NGC 6822 Saggitarius XX 5.0 x mm refractor, maar een 16x70 kan ook. Een vrije horizon is belangrijk. [H25]-X [H25]-V [H25]-III [H25]-I (IC1308) Sterk 13 vergroten is nodig om de HIIgebiedjes te zien. T. Corstjens

45 IC10 UGC 192 Cassiopeia XXX Een kuitenbijter op weg naar de zwakke dwergen. C14 in een relatief donkere omgeving (SQM20.7) x 8.0 Ontdekt in 1887 (Lewis Swift), maar pas in 1996 definitief bevestigd als lid van de Local Group of Galaxies. De enige starbust in de Local Group of Galaxies. Onregelmatig, met stervormingsgebieden (die zichtbaar zijn). Donkere omgeving met hoge transparantie noodzakelijk! De HII-gebiedjes zijn goed zichtbaar bij sterkere vergroting. De rand loopt mooi weg in de omgeving. T. Corstjens

46 Leo I Regulus Dwarf UGC 5470 Leo XXX 2.0 x 1.5 Pas in 1950 ontdekt, terwijl Leo I relatief helder is. Overstraling door Regulus is het probleem. Sterker vergroten, Regulus buiten beeld houden. Het is een verheldering van de achtergrond; de randen zijn moeilijk in te schatten. Leo I is gemakkelijker dan dat het lijkt. Probleem is Regulus zelf; hou m buiten beeld! Celestron C14 in een donkere omgeving (SQM 21.3) Leo I is located only 12 arc minutes from Regulus, the brightest star in the constellation. For that reason, the galaxy is sometimes called the Regulus Dwarf. Scattered light from the star makes studying the galaxy more difficult, and it was not until the 1990s that it was detected visually.

47 Alvin Huey: fuzzies.com/ 13

48 Een atlas is er om te helpen. Maar soms ontmoedigt het ook wel een beetje. 13

49 Een telescoop die contrast goed overdraagt: Ga op reis!! Collimatie Strooilicht (baffles en shroud) Donker (SQM>>21) Beperk licht langs de hoofdspiegel Vangspiegel Geen niet direct te groot licht liefst GEEN vangspiegel Transparant (bergen) Seeing Oculairen: Ortho s zijn beter dan wide fields!! Methode: Lang en vaak kijken; niet te snel tevreden zijn Perifeer kijken Kap over het hoofd, maar let op met adem (beslaan oculair) Tijdig rust nemen Tekeningen maken

50 Serieus Dwarfs waarnemen: C O N T R A S T Een telescoop die contrast goed overdraagt: Collimatie Strooilicht (baffles en shroud) Voorkom licht langs de hoofdspiegel Vangspiegel niet te groot liefst GEEN vangspiegel Oculairen: Ortho s zijn beter dan wide fields!! Een telescoop die contrast goed overdraagt: Ga op reis!! Collimatie Strooilicht (baffles en shroud) Donker (SQM>>21) Beperk licht langs de hoofdspiegel Vangspiegel Geen niet direct te groot licht liefst GEEN vangspiegel Transparant (bergen) Seeing Oculairen: Ortho s zijn beter dan wide fields!! 13 Methode: Lang en vaak kijken; niet te snel tevreden zijn Perifeer kijken Kap over het hoofd, maar let op met adem (beslaan oculair) Tijdig rust nemen Tekeningen maken

51 Ga op reis!

52 Ga op reis! Vergelijking van opnamen, 120 seconden, met Sigma 4.5mm F2.8 Circular Fisheye op F3.5, met Pentax K10D of Pentax K3, meestal gevolgd met Vixen SuperPolaris, op verschillende waarneemlokaties.

53 Oculairen NGC6822, SQM21.38 C14-356mm, f3.910mm AstroGuindaine, Frankrijk [H25]-III: BGO12.5 (313x, u.p. 1.1mm): Met regelmaat te zien XW10 (391x, u.p. 0.9mm): Niet te zien BGO9 (434x, u.p. 0.8mm): Met regelmaat te zien IC1308, ([H25]-X): XW14 (279x, u.p. 1.3mm): Zichtbaar, met wat moeite BGO12.5 (313x, u.p. 1.1mm): Gemakkelijk te zien XW10 (391x, u.p. 0.9mm): Zichtbaar met extra moeite

54 AND II PGC 4601 Cassiopeia XXX Voor het eerst in SaharaSky met de Meade 16 LX200, maar ook met de C14 in Snowview Lodge, België. De Local Group of Galaxies - atlas van Alvin Huey deed het ergste vrezen. Ik had dit object bewaard voor SaharaSky, maar later bleek het gemakkelijk vanuit de Ardennen te lukken.

55 Fornax Dwarf ESO Fornax XXXX Een moeilijk, maar interessant object! De helderdere bolhopen (allemaal m.u.v. Fornax 6) zijn veel gemakkelijker dan Fornax Dwarf zelf. Zeer donkere hemel met grote transparantie! T. Corstjens The Fornax System. is far beyond the reach of any amateur telescope because of its extremely low density and open structure. (Burnham s Celestial Handbook)

56 Sculptor Dwarf ESO Sculptor XXXX Verbazingwekkend kleine telescoop: 130mm doublet en 150mm newton in SaharaSky, Marokko x

57 Pegasus Dwarf UGC Pegasus XXXXX Diverse pogingen met de C14 in AstroQueyras mislukten. Uiteindelijk met de 16 SCT en de 13 geslaagd in SaharaSky.

58 UMi Dwarf UGC 9749 Ursa Minor XXXXX Extreem zwak. In de C14 in Rocherath op de rand; in de 458mm ( NopDob ) in Rocherath als een zwakke verheldering vd omgeving ( Net M33 in de stad. ). Groot! 20.0 x 16 Howard Banich Steve Gottlieb: I've seen it in my 18" and 24", but I've seen reported sightings down to 6".

59 Leo A / Leo III UGC 5364 Leo XXXXX Extreem zwak. In de 13 in Rocherath is een zeer subtiele verheldering te zien. Leo A is onregelmatig en één van de meest geïsoleerde dwergstelsels in de Local Group of Galaxies. Er is geen enkele indicatie dat deze dwerg in de komende paar miljard jaar interactie zal hebben of zal samensmelten met een ander lid van de Local Group of Galaxies. Afstand: +/- 2.6 Mlj LY. Sterker vergroten om sterren uit te sluiten. T. Corstjens

60 Een lange reis Local

61 Een overzichtje uit DSL Het overzicht toont waarneem POGINGEN per object (32 stuks) 300 door alle waarnemers (en niet elke poging lukte). Local

62 Een overzichtje uit DSL Het overzicht toont het aantal verschillende LGOG- objecten (gepoogd) 5 waargenomen 0 per waarnemer. Local

63 En er is nog (veel) meer Naam Naam 2 Cons Ontdekking Phoenix Dwarf ESO Phe 1976 Carina Dwarf PGC Car 1977 SagDIG ESO Sag 1977 LGS 3 Pisces Dwarf Psc 1978 Sextans Dwarf PGC Sex 1990 Tucana Dwarf PGC Tuc 1990 Saggitarius Dwarf Sag 1994 Antlina Dwarf PGC Ant 1997 Andromeda V PGC And 1998 Andromeda VI PGC And 1998 Andromeda VII PGC And 1999 Cetus Dwarf PGC Cet 1999 Andromeda IX And 2004 Ursa Major I Uma 2005 Andromeda X And 2006 Andromeda XI And 2006 Andromeda XII And 2006 Andromeda XIII And 2006 Boötes Dwarf Boo 2006 Canes Venatici I CVn 2006 Canes Venatici II CVn 2006 Coma Berenices Dwarf Com 2006 Hercules Dwarf Her 2006 Leo IV Leo 2006 Ursa Major II UMa 2006 Leo T Leo 2007 Local