Computerorganisatie: wat doet een operating systeem? Paul Klint

Transcriptie

1 Introductiecursus Linux Overzicht 1 Computerorganisatie: wat doet een operating systeem? Paul Klint Bestaande operating systems Universiteit van Amsterdam Informatica Instituut Programming Research Group Historie van Unix en Linux De sessie Eenvoudige commando's Filesysteem Omgaan met files 1 2 Overzicht 2 Computerorganisatie Expansie van filenamen Editen Printen De UNIX shell Installeren van inaries en sources Verdere informatie CPU Toepassingsprogramma's Operatingsystem UNIX SHELL MEM DISK CD PRINTER

2 Taken Operating System Bestaande Operating Systemen Directe esturing van de hardware drivers Windows.1. 9, NT, 2000, XP Filesysteem MacOS X Laden en uitvoeren van programma's Unix Meerder geruikersparallelle taken Beveiliging Overige services printen, netwerk,... SUN: Solaris IBM: AIX Open Source: Linux, NetBSD,... Diversen: Palm OS, EPOC,... Historie van UNIXLINUX Historie van UNIXLINUX Ontwikkeling gestart in 1970 op Bell Las door Ken Thompson en Dennis Ritchie 1972: Pulicatie in Comm. of the ACM 197: Eerste Europese UNIX site in Amsterdam 190: Brede toepassing ij universiteiten 1990: Brede toepassing in edrijfsleven 1990: Minix systeem van Andy Tanenaum 1991: Linus Torvalds egint met een Minix versie voor de Intel, hieruit goeit Linux Open Source: distriutie onder de GNU Pulic License Linux op miljoenen PCs IBM, HP, Sun, Dell ondersteunen Linux Veel grote edrijven migreren naar Linux 7

3 Eerste over Linux De Sessie From: Linus Benedict Torvalds Newsgroups: comp.os.minix Suject: What would you like to see most in minix? Summary: small poll for my new operating system Een sessie estaat uit: Login Message-ID: Date: 2 Aug 91 20:7:0 GMT Login Organization: University of Helsinki Hello everyody out there using minix - Nul of meer commando's I'm doing a free operating system just a hoy, won't e ig and Logout professional like gnu for AT clones. This has een rewing Command since april, and is starting to get ready. I'd like any feedack on things people likedislike in minix, as my OS resemles it somewhat same physical layout of the file-system due to practical reasons among other things. I've currently ported ash1.0 and gcc1.0,and things seem to work.this implies that I'll get something practical within a few months, andi'd like to know what features most people would want. Any Logout suggestions are welcome, ut I won't promise I'll implement them :- Linus torvalds@kruuna.helsinki.fi PS. Yes - it's free of any minix code, and it has a multi-threaded fs. It is NOT protale uses task switching etc, and it proaly never will support anything other than AT-harddisks, as that's all I have : Login is vereist: LoginLogout Loginnaam door systeemeheer uitgedeeld Password idem, daarna zelf te kiezen Logout is vereist: Commando: Wijzigen van password Op LINUX werkstations: LinuxSolaris password wordt automatisch gesynchroniseerd met het Windows NT password 11 12

4 & ? H CC 9 E: LI MI AK J I KN >? U V DD V NU D DD NN I ;TM 0 + H CC 9 :< TB1 SK? C CC? C ] TM A 2 I DD D a C?< TM A 2 I F W: C PPP f j e e c f e c k f j e e c f e c f! l m! d d dd d Eenvoudige Commando's : laat manual pagina zien,.v..,- ;< C9 > C9 G9 F? C<: C9D A1 ;;O J JO N OO P GG O2 00BB TB1 YO N SK NR FX9: AOQPPP L2MK C9 A C9 P C9 G9 2Q[ FX9 G9Z F? F9 G9 WU :: 9 Y>H 0FE _?<` ] [ Het LINUX filesysteem Gegevens worden opgeslagen als estand file Iedere geruiker heeft een home directory waarin al zijnhaar files staan De geruiker heeft ovendien steeds een huidige directory waarin hijzij werkt Het LINUX filesysteem organiseert files in een oomstruktuur 1 Eenvoudige commando's : wat is de huidige datum en tijd,.v. : laat argumenten zien,.v.! * ' ' && Algemene vorm commando g j e gih hh d d hierij is flag meestal 1 letter,.v. g j e gih hh d d p n q o hierij is flag meestal een woord,.v. Vooreelden: l

5 De directory oom Root directory Asolute padnamen in etc home tmp li in etc home tmp li Jip's home directory jip janneke work work games Janneke's home directory Jip's home directory homejip B.v. change directory: cd homejip jip janneke work work games 17 1 Relatieve padnamen 1 Relatieve padnamen 2 in etc home tmp li De huidige directory B.v. cd home jip janneke work work games janneke jannekegames B.v cd jannekegames in etc home tmp li jip janneke work work games..games B.v. cd..games 19 De huidige directory: cd homejannekework 20

6 &. 10 & * & Omgaan met directories Omgaan met files : print working directory : list alle files in de huidige directory : change directory : move verplaats een file : remove directory : copieer een file : make directory : laat de inhoud van een kleine file zien : idem voor grote file : idem een etere versie dan more Vooreeld Expansie van filenamen In! '! * evinden zich drie files: Unix programma's geruiken tekstpatronen om te zoeken naar filenamen Meta-characters geven de patronen aan: herkent nul of meer characters herkent één character herkent een keuze van characters Dit zijn vooreelden van reguliere expressies -,! + 2 2

7 ' >>> ' Vooreeld Standaarddirectories ' & inaries van standaardprogramma's +, * configuratiefiles & - ' iliotheken C, C++, Java,... directories van geruikers *1 2 LINUX systeemadministratie! pseudofiles voor randapparatuur 2 tijdelijke files 2 Veelgeruikte commando's Grep : word count, tel het aantal characters, woorden en regels in een file, : laat het laatste deel van een file zien : sorteer de regels in een file : laat zien welke files een epaald tekstpatroon evatten : laat de verschillen tussen twee files zien 27 laat alle regels in evatten - 9' : - 9' en : - 9' - 9' : - 9' < laat alle regels zien die ; - 9' < zien die de tekst matchen Grep is erg nuttig om snel in een groot aantal files te zoeken 2

8 ! Diff Editen van files file1: file2: Diff is vooral erg handig ij het vergelijken van verschillende versies van een file Om een nieuwe file aan te maken of een estaande te veranderen geruiken we een editor De meest geruikte editors onder LINUX zijn en Begin met Zie LINUX oek of voor details Emacs Modes: ondersteunen editen van verschillende talen C, Java, HTML,... Buffer en Window: elke file wordt in een aparte uffer geplaatst om te editen. Een window is een view op een uffer. Er zijn meerdere windows per uffer mogelijk. Point en Mark: het huidige invoegpunt Kill en Yank cut en paste Vi is een opvolger van oudere Unix editors zoals en. kent twee toestanden: insert mode om tekst in te voeren command mode om een commando uit te voeren 1 2

9 +, * ; ; ; Printen van files De LINUX shell : stuur de files naar de printer : laat zien welke print jos er zijn : verwijdert jouw print jos De shell is een interactief programma waarmee LINUX commando's gegeven kunnen worden Een rijtje commando's vormt samen een shell script De shell is een krachtige programmeertaal Er zijn diverse LINUX shells: die onderling verschillen! In vooreelden:,, Vooreeld 1 Vooreeld 2 Gegeven is de file met de inhoud: Gegeven is de file de inhoud: met : < > '&. - -'! '7 Toepassing: < '7 '7 : 9 0- '7 '& ; 1 1 < 1 <!

10 * 9 : 10 SHELL Variaelen SHELL Variaelen Zoals we net zagen ondersteunt de shell ook variaelen Elke geruiker heeft een verzameling van gloale variaelen enviroment variales die zijn omgeving configureren Deze worden door applicaties geruikt om informatie te vinden executales, liraries, fonts geeft de huidige waarden 7 Definieren van SHELL Variaelen ash: tcsh: Controlen met: ' &!!, + & Alternatief: geruik softpackage dat automatisch voor een pakket de variaelen goed zet. In de file. staan de gewenste pakketten per regel,.v. *' IO indirection Ieder UNIX commando heeft: standaard input stroom standaard output stroom standaard error stroom Met IO redirectie is het mogelijk deze stromen om te leiden. B.v. voert het command uit maar schrijft de uitvoer naar de file : *<; telt het aantal woorden in 9 0

11 ' -. Pipes Achtergrondprocessen Het is zelfs mogelijk om de output van het ene commando direkt te koppelen aan de invoer van een tweede commando. Het vorige vooreeld: Met pipes: Een ander vooreeld: 1 Het is mogelijk om opdrachten die erg lang gaan duren als achtergrondprocess uit te voeren. Notatie: B.v.! : laat zien welke processen er actief zijn en welke identificatie process id ze heen : eëindigt het process met identificatie 2 Installeren van inaries Installeren van Sources Er is een standaardformaat voor inaries dat gedefineerd is door de RedHat Package Manager RPM Houdt per machine en dataase ij van al geinstalleerde inaries en controleert afhanhelkijkheden en versieprolemen. Nadeel: installeert meestal in daarvoor zijn root rechten nodig. & ' en Sources staan meestal in het -formaat Bovendien zijn ze meestal gecomprimeerd Geeft:, +!* directory, +!*, +!, +!, +! extraheert de met sources

12 Installeren van Sources Onesproken lijven... Configureren: Compileren: De diverse compilers Versieeheer Vele, vele details, maar geruik Installeren: Verdere informatie Vragen? D.S. Ray & E.J. Ray. UNIX Visual Quickstart Guide,PeachPit Press, Linux in a Nutshell, O'Reilly, 200 Manual pagina's: commando Wepagina's Computer en Netwerk Groep: &'! 7